Mo Dina Vei Cei?

“Na noda vanua: . . . Me dodonu tu mada ga; ia ke cala, au na cibitaka tiko ga.”​—Stephen Decatur, vakailesilesi ni mataivaluiwai ni Mereke, 1779-​1820.

E SEGA ni vakabekataki ni vuqa era raica me itavi bibi taudua oya na nodra dina ina nodra vanua. Ia vei ira e so, era na moica vakalailai na yatuvosa i Stephen Decatur, ‘Na noqu lotu, me dodonu tu mada ga; ia ke cala, au na cibitaka tiko ga.’

E dau kena ivakarau, ni vanua se na lotu eda dina kina ena vakatau ga ena vanua eda sucu kina, ia ni sa rui ka bibi na noda vakatulewataka o cei meda dina vua, ena sega gona ni ka vakavuku ke da vakatautaka ina vanua eda sucu tu kina. Ia, ena ka ni bolebole qai ka ni doudou na kena lomatarotarotaki na noda dina ina vanua kei na lotu eda susu kina.

Vakatovolei na Nodrau Dina

A kaya e dua na marama a susu mai Zambia: “Au se tekivu guta na lotu niu se gone sara. Au dau vakavulici meu masu e veisiga ena neitou rumu ni lotu vakavuvale, dau vakaitavi ena vakananumi ni siga ni olodei vakalotu kece, au dau kau tale ga vakawasoma i valenilotu. Qai dua na isema kaukaua e tiko ena maliwa ni noqu lotu kei na noqu ivalavala vakavunau, itikotiko, kei na vuvale.”

Ia, na gauna sa voleka ni yabaki 20 kina, a tekivu vuli iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova, sega ni dede sa vakatulewataka me veisautaka na nona lotu. Oqo beka na ivakaraitaki ni sega na dina?

A susu o Zlatko mai Bosnia, ena dua na loma ni gauna a vakaitavi tale tu ga ena veivaluvaluti a cabolo tiko ina nona vanua. A tekivu vuli iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova. Ena gauna oqo sa bese ni tauri iyaragi me veivakamatei. E sa sega beka ni dina?

Na nomu isaunitaro ena vakatau mai na nomu rai. A kaya na marama a cavuti taumada: “Ena noqu itikotiko, e ka vakamadua ke dua e veisautaka na nona lotu; ni sa sega ni dina ina nona vakabauta, qai vaka ga ni sa cakitaki iratou na nona vuvale, kei na nona itikotiko.” O ira tale ga na itokani makawa i Zlatko ena mataivalu, era raici koya e bese ni tovata kei ira me vaka sa cakitaki ira. Ia, erau vakabauta na marama oya kei Zlatko ni cecere taudua na nodrau dina vua na Kalou​—oya na ka e vakavuna me rau veisautaka na nodrau rai. O koya e bibi sara, na cava na nona rai na Kalou me baleti ira na via dina vua?

Na Dina​—E iVakaraitaki ni Loloma

A tukuna vei Jiova na Kalou o Tui Tevita: “Vei koya sa dina, oni na dina tale ga vua.” (2 Samuela 22:​26, NW) Na vosa vakaiperiu na “dina” e vakadewataki ena vakasama ni caka vinaka, ena loloma ena dei tiko ga ina dua na ka me yacova ni sa vakavatukana na kena inaki. Me vaka ga na nona itovo ni rai e dua na tina vua na luvena e se gonedramidrami, nona loloma o Jiova e kabiti ira na dina vua. A kaya o Jiova vei ira na nona dauveiqaravi yalodina e Isireli makawa: “E dua li na yalewa me na guilecava na luvena sa sucu, me kua ni lomana na luve ni ketena? io, ena sa guilecava beka, ia koi au ka’u na sega ni guilecavi iko.” (Aisea 49:15) E vakadeitaki nira na rawata na nona veikauaitaki vakayalololoma na Kalou o ira era tu vakarau mera vakaliuca ina nodra bula na nodra dina vua.

Na dina vei Jiova e yavutaki ena loloma. E uqeta na tamata me lomana na ka e lomana o Jiova qai cata na veika ca e cata o Jiova. (Same 97:10) Me vaka ni nona itovo kilailevu o Jiova na loloma, na nona dina e dua vua na Kalou ena tarovi koya mai na nona cakava na ka tawayalololoma vei ira na tani. (1 Joni 4:8) O koya gona, ke dua e veisautaka na nona vakabauta baleta ni vinakata me dina vua na Kalou, e sega ni kena ibalebale ni sa sega ni lomana na nona vuvale.

E Yaga ke Da Dina Vua na Kalou

Nona vakamacalataka tiko na ka a cakava na marama a cavuti taumada, a kaya: “Noqu vulica na iVolatabu, au mai kila kina ni o Jiova na Kalou dina, au bucina sara na noqu veiwekani kei koya. O Jiova e sega ni vakataki ira na kalou au dau qarava tu e liu; e veiraurau vinaka na nona loloma, lewadodonu, vuku kei na nona kaukaua. Me vaka ni vinakata o Jiova meu qaravi koya vakatabakidua, au mani biuta tani kece kina na veikalou tale e so.

“Rau vakadreta vakavica vata vei au na noqu itubutubu ni rau sega ni taleitaka na ka au cakava qai vakamadualaki rau. Oqo e dua dina na ka mosimosi, niu dau vakamareqeta na nodrau veivakadonui. Ia, ni tubu vakaikabakaba na noqu kilaka vakaivolatabu, sa qai makare sara vei au na sala meu muria. Au na sega ni biuti Jiova rawa.

“Noqu digitaka meu dina vei Jiova, me kua ina ivalavala ni nodrau lotu, e sega ni kena ibalebale meu sa sega ni dina ina noqu vuvale. Au saga meu vakaraitaka na noqu kila na kena mosi vei rau, ena veika au tukuna kei na noqu itovo. Ia, keu na sega ni dina vei Jiova, rairai au sa na sogota na sala me ratou mai kilai Jiova kina na noqu vuvale, ni oqori sara ga na ivakaraitaki ni sega na dina.”

O koya gona, ena sega ni tukuni ni cakitaki ira na nona veikilai e dua e sa digia me dina vua na Kalou, okati kina na nona tawaveitovaki ena veika vakapolitiki qai kua tale ga ni tauri iyaragi me veivakamatei. A kaya o Zlatko ena nona vakamacalataka na ka a cakava: “Au a susu ena lotu Vakarisito, ia au a vakawatitaka e dua e sega ni lotu Vakarisito. Ni kacabote gona na ivalu, au sega ni kila meu to ena yasana cava. Ia a vinakati meu digia e dua vei rau. Au mani vala me tolu veimama na yabaki. Keirau a qai dro vakaveiwatini i Croatia, mani keirau sotavi ira kina na iVakadinadina i Jiova.

“Ena neirau vuli iVolatabu, keirau mai kila kina ni o Jiova ga e dodonu meda dina kina qai vinakata tale ga o koya meda lomani ira na wekada se mani duidui vakacava na lotu kei na vanua era cavutu mai kina. Ena gauna oqo keirau sa duavata vakaveiwatini na qaravi Jiova, au mai vulica tale ga niu na sega ni rawa ni dina vua na Kalou qai valuti ira tiko na wekaqu.”

Yavu ni Dina na Kilaka Dodonu

E noda Dauveibuli o Jiova, me liu taumada gona vua na noda dina, qai muri na dina e namaki vei keda ina veika tale e so. (Vakatakila 4:​11) O koya gona, me tarova na kena veisautaki na dina vua na Kalou me ivalavala ni yalodua e rawa ni veivakaleqai, ena dodonu kina me yavutaki ena kilaka dodonu. Na iVolatabu e vakasalataki keda: “Dou vakavoui mai e na yalomudou kei na lomamudou; ka . . . vakaisulu e na tamata vou, o koya sa caka me vaka na Kalou e na . . . dina.” (Efeso 4:​23, 24) A doudou na turaga kilailevu a vola na vosa uqeti vakalou oqo me vaqaqa na ivakarau ni dina a susu mai kina. Nona vakadikeva a mani yaco kina e dua na veisau e yaga.

Io, a vakatovolei na nona dina o Saula, me vaka era sotava e vuqa ena gauna oqo. O Saula a susu mai na vuvale e dau muria vakavoleka na itovo vakavanua, qai dua na ka na nona dina ina lotu a susu kina. Na nona dina ina ka e vakabauta e vakavuna me cakava kina na itovo voravora vei ira era sega ni tokona na nona rai. E dau kilai o Saula ena nona dau curuma na nodra vale na lotu Vakarisito qai yarataki ira mera lai totogitaki se ra lai vakamatei sara.​—Cakacaka 22:​3-5; Filipai 3:​4-6.

Ia, ni sa vulica o Saula na kilaka dodonu mai na iVolatabu, a cakava na ka era sega ni bau tadra e levu na nona itokani. A veisautaka na nona lotu. E muri a qai vakatokai o Saula me yapositolo o Paula, a digitaka me dina vua na Kalou, sega ina nona itovo vakavanua. Nona dina o Saula vua na Kalou e yavutaki ena kilaka dodonu, e uqeti koya gona me dauvosota, dau loloma, qai dau veivakayaloqaqataki, na veibasai ni nona itovo e liu, oya na veivakacacani kei na yalodua.

Cava Mo Dina Kina?

Eda na sotava na vinaka ke da laiva na ivakatagedegede ni Kalou me yavu ni noda dina. Me kena ivakaraitaki, ena dua na ripote ni 1999 mai na Australian Institute of Family Studies e kaya ni so na yavu ni vakawati e bula balavu qai veivakacegui oya na “veinuitaki kei na veidinadinati . . . me [qai] kauaitaki tale ga na veika vakayalo.” Na tabana vata oya e kunea ni “vakawati e dei qai veivakacegui” e vakavumarau levu vei ira na tagane kei na yalewa, bulabula ni yago, kei na bula balavu. Na bula vakawati e dei e dolava tale ga na sala mera marautaka na gone na nodra bula.

Ena vuravura veilecayaki oqo, na noda dina e vaka na dali e kolotaki mai na waqa ni veivueti me vakabula e dua na dauqalo sa sotava tiko na leqa. Ke sega na dina eda na vaka na dauqalo oya, ni na veikauyaki keda na veika e vaka na ua kei na cagi. Ia, ke vakamuai cala na noda dina, ena vaka sara ga ni kolotaki yani vei keda na dali e nokati tu ena waqa sa luvu tiko. Me vakataki Saula, eda na rawa ni tui ina ivalavala e veivakaleqai. O koya gona, na dina vei Jiova e yavutaki ena kilaka dodonu, e vaka na dali oya, e vakadeitaki keda, da na qai vakabulai kina.​—Efeso 4:​13-​15.

O Jiova e yalataka oqo vei ira na dina vua: “Sa vinakata na ka dodonu ko Jiova, ka sa sega ni biuti ira na nona tamata era yalosavasava; era sa maroroi ka sega ni mudu.” (Same 37:28) Sega ni dede, era na curuma rawa kece o ira na dina vei Jiova na parataisi e vuravura, na vanua era na marautaka kece kina na bula galala mai na rarawa kei na mosi ra qai rekitaka tawamudu tale ga na galala mai na veisei vakalotu kei na veika vakapolitiki.​—Vakatakila 7:​9, 14; 21:​3, 4.

Ena gauna sara mada ga oqo, era sa kunea rawa na le vica vata na milioni ena vuravura taucoko na marau dina e vu duadua ga mai na nodra dina vei Jiova. Vakacava mo laivi ira na iVakadinadina i Jiova mera vukei iko mo vakalewa tale mada na nomu rai me baleta na dina, qai veidutaitaka kei na rarama ni ka dina mai na iVolatabu? E tukuna vei keda na iVolatabu: “Dou dikevi kemudou, se dou tu e na vakabauta, se segai; vakatovolei kemudou.”​—2 Korinica 13:5.

Ena ka dina ni bolebole nida lomatarotarotaka na noda vakabauta kei na vuna eda solia kina na noda dina, ia ena vakaicocovitaki na noda sasaga ni na vakavolekati keda kina vei Jiova na Kalou. A vakaraitaka na marama a cavuti taumada na ka era sotava e vuqa ena nona kaya: “Au mai vulica kina ni noda dina vei Jiova kei na nona ivakatagedegede ena vukei keda me veiraurau na noda veitaratara kei ira na noda lewenivuvale, da qai ivakaraitaki vinaka ena noda itikotiko. Ke mani dredre vakacava na veivakatovolei, ke da dina vei Jiova, ena dina tale ga vei keda o koya.”

[iYaloyalo ena tabana e 6]

E uqeti Saula na kilaka dodonu me veisautaka na lotu a dina tu kina

[iYaloyalo ena tabana e 7]

Vakacava mo vakadikeva mada na nomu dina ena rarama ni ka dina mai na iVolatabu?

[iTaba ni Credit Line ena tabana e 4]

Churchill, upper left: U.S. National Archives photo; Joseph Göbbels, far right: Library of Congress