Mars

Mǐɖesunɔ nɔ bló bɔ mɛ ɖevo lɛ na gbɛ́ wǎn nú mǐ ǎ. Enyi è ɖò ya dó nú mǐ wɛ ɖó nǔɖiɖi mǐtɔn wu ɔ, xomɛ nɔ hun mǐ ǎ. Enɛ wu ɔ, enyi è gbɛ́ wǎn nú mǐ ɔ, etɛwu mǐ ka sixu j’awǎ? Hwɛjijɔ atɔn ɖíe. Nukɔntɔn, enyi mǐ dɛ ɔ, nǔ mǐtɔn nɔ nyɔ́ Mawu nukún mɛ. (1 Pi. 4:13, 14) Wegɔ́, nǔɖiɖi mǐtɔn nɔ lɛ́ xɔ akwɛ hugǎn, bo nɔ lɛ́ syɛn. (1 Pi. 1:7) Atɔngɔ́, mǐ nɔ mɔ ajɔ xɔ akwɛ ɖé yí; enɛ wɛ nyí gbɛ̀ mavɔmavɔ. (Hlɔ. 2:6, 7) Jezu fɔ́n sín kú b’ɛ na nɔ zaan é ɔ, mɛsɛ́dó tɔn lɛ mɔ awǎjijɛ e xó é ɖɔ é. Ee è xò ye bo lɛ́ gbɛ́ nú ye ɖɔ ye ma sɔ́ jlá wɛnɖagbe ɔ ó gudo é ɔ, ye j’awǎ. Etɛwu? “Ðó ye mɔ ɖɔ Mawu mɔ emi dó mɔ mɛ e jɛxa ya jì dó Jezu nyikɔ mɛ é.” (Mɛ. 5:40-42) Ye yí wǎn nú Gǎn yetɔn hú xɛsi ɖi nú wangbɛnúmɛ kɛntɔ́ yetɔn lɛ tɔn. Ye “nɔ gɔn” wɛnɖagbe ɔ jlá ǎ, bɔ enɛ xlɛ́ ɖɔ ye yí wǎn nú nɔzo yetɔn lɛ. Égbé ɔ, wuvɛ̌ lɛ nɔ ɖò finɛ có, nɔví mǐtɔn lɛ gegě nɔ ɖò Mawu sɛn wɛ kpo gbejininɔ kpo. Ye tuùn ɖɔ Jehovah kún na wɔn azɔ̌ e ye wà é kpo wanyiyi e ye ɖexlɛ́ ɛ é kpo ó. w21.03 25 akpá. 18-19

È nɔ jì Klisanwun yí ami dó ɖè lɛ kpo nukúnɖiɖó jixwé tɔn kpo ǎ. Mawu wɛ zé nukúnɖiɖó enɛ d’ayi mɛ nú ye. Ye nɔ ɖò tamɛ lin dó nukúnɖiɖó yetɔn jí wɛ, nɔ ɖò ɖɛ xò dó ta tɔn mɛ wɛ, bɔ akpakpa nɔ lɛ́ ɖò ye sɔ́ wɛ bonu ye na mɔ ajɔ jixwé tɔn yetɔn ɔ. Ye sixu tuùn lee agbaza yetɔn na cí ɖò jixwé é ǎ. (Fili. 3:20, 21; 1 Jaan 3:2) É ɖò mɔ̌ có, ye na nɔ Axɔ́suɖuto jixwé tɔn ɔ mɛ. Lɛngbɔ̌ ɖevo lɛ ɖò nukún ɖó wɛ bo na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ɖò ayikúngban jí. Nǔ e ba wɛ gbɛtɔ́ lɛ bǐ ɖè é nɛ. Ye ɖò nukún ɖó hwenu e ye na d’alɔ bɔ ayikúngban ɔ bǐ na huzu Palaɖisi é wɛ. Ye ɖò te kpɔ́n hwenu e ye sixu gbá xwé yetɔn lɛ, bló jikpá yetɔn lɛ, bo lɛ́ kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ bɔ ye na ɖó lanmɛ syɛn hunsin ɖagbe é wɛ. (Eza. 65:21-23) Ye ɖò nukún ɖó wɛ bo na nɔ ɖisa gbɔn fí gegě ɖò ayikúngban ɔ jí, kpɔ́n só lɛ, zungbó lɛ, xù lɛ, lobo lɛ́ kplɔ́n nǔ dó nǔ e Jehovah nɔ bló lɛ é bǐ wu. Taji hú bǐ ɔ, tuùn e ye tuùn ɖɔ kancica e emi ɖó xá Jehovah é na fɔ́n bo na ɖò jijɛji wɛ é nɔ d’awǎjijɛ nú ye tawun. w21.01 18-19 akpá. 17-18

Hwenu e Babilɔnunu lɛ sú kún dó nú tò ɔ gudo é ɔ, nǔ e mɛ lɛ sixu ɖɔ é jɛn ɖíe: “Toxo elɔ ɔ, Babilɔnunu lɛ lɔ mɛ wɛ é ɖè; dìn ɔ, gbetótló wɛ; mɛɖé sɔ́ ɖ’emɛ ǎ, kanlin vɔ́vɔ́ ɖ’emɛ ǎ.” (Jel. 32:43) Xwè 200 mɔ̌ ɖò nǔɖɔɖ’ayǐ Jowɛli tɔn gudo ɔ, Jehovah zán Jelemíi bɔ é ɖɔ nǔ ɖevo ɖ’ayǐ dó ahwantɔ́nmɛ enɛ wu. É ɖɔ ɖɔ è na ba Izlayɛli-ví e nɔ ɖò nǔ nyanya wà wɛ lɛ é kaka bo mɔ; nú è mɔ ye gudo ɔ, è na wlí ye. ‘Jehovah ɖɔ: “Un na sɛ́ ɖɔnyitɔ́ gegě dó Izlayɛli-ví lɛ gbé mɛ, bɔ ye na yì wlí ye wá hweví ɖɔhun. Enɛ ɔ gudo ɔ, un na sɛ́ gbětɔ́ gegě dó gbě yetɔn mɛ, bɔ ye na yì nya gbě yetɔn gbɔn só ta só ta, sókan mɛ sókan mɛ, sónu mɛ sónu mɛ . . . Hwɛ e hu wɛ ye ɖè lɛ kpo nǔ e wà nyi dò wɛ ye ɖè lɛ kpo ɔ, un na dɔn bǐ sín tó nú ye hwɛ̌ ɖó azɔn we jí.”’ Izlayɛli-ví e gbɛ́ kɔ lɛ́ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo lɛ é sixu kpéwú bo hwlá cí xù lɛ kpo zungbó lɛ kpo ɖě mɛ, bonu Babilɔnunu e vunbla tò yetɔn lɛ é gɔn ye mɔ ǎ.—Jel. 16:16, 18. w20.04 5-6 akpá. 12-13

Ðò táan taji ɖé mɛ ɖò gbɛzán Lɔti tɔn mɛ ɔ, Lɔti dán lɛjɛlɛjɛ dó tónúsíse nú alixlɛ́mɛ Jehovah tɔn lɛ wu. Mǐ sixu yawǔ dá hwɛ nú Lɔti ɖɔ é kún nɔ kéya nú nǔ ó, bo tlɛ lɛ́ nyí tótlítɔ́. Amɔ̌, Jehovah jó gbè dó wǔtu tɔn ǎ. ‘Ðó Jehovah jló na hwlɛn ɛ gán’ wutu ɔ, wɛnsagun lɛ hɛn mɛ e ɖò xwédo ɔ mɛ lɛ é sín alɔ bo kplá ye tɔ́n sín toxo ɔ mɛ. (Bǐb. 19:15, 16) Hwɛjijɔ nabi ɖé wu wɛ Jehovah sixu ko sè wuvɛ̌ xá Lɔti. Lɔti sixu ko xò nǔ kpɔ́n dó xɔ tɔn mɛ tíntɔ́n sín wu, ɖó é ɖò xɛsi ɖi nú mɛ e ɖò toxo ɔ gudo lɛ é wɛ wutu. Awovínú ɖevo lɛ́ tíìn. Lɔti sixu ko sè ɖɔ axɔ́su we jɛ dotɔ ɖěɖee mɛ sin gɔ́ lɛ é mɛ; dotɔ lɛ ɖò tɔdo e sɛkpɔ́ finɛ é mɛ. (Bǐb. 14:8-12) Ðó Lɔti nyí asú bo lɛ́ nyí tɔ́ ɖé wu ɔ, é ɖó na ɖò linkpɔ́n mɛ dó xwédo tɔn wu. Gɔ́ na ɔ, Lɔti jɛ dɔkun, enɛ wu ɔ, é sixu ko ɖó xwé ɖagbeɖagbe ɖé ɖò Sodɔmu. (Bǐb. 13:5, 6) É ɖò wɛn ɖɔ hwɛjijɔ enɛ lɛ ɖě kún sixu zɔ́n bonu è na yí gbè nú tónú e Lɔti ma yawǔ sè nú Jehovah ǎ é ó. É ɖò mɔ̌ có, Jehovah kpɔ́n nǔ zɛ nǔwanyido Lɔti tɔn wu, bo kpɔ́n ɛ dó mɔ “nya nǔjlɔjlɔwatɔ́” ɖé.—2 Pi. 2:7, 8. w20.04 18 akpá. 13-14

Mɛ winnyawinnya lɛ mi, é sixu byɔ hwenu cobɔ mɛ ɖěɖee mɔ vǔ mitɔn lɛ é na wá mɔ ɖɔ mi ko huzu mɛxo. É ɖò mɔ̌ có, mi sixu ɖeji ɖɔ Jehovah nɔ mɔ nǔ zɛ nǔ e mi nyí ɖò wěxo é wu. É tuùn mɛ alɔkpa e mi nyí é kpo nǔ e wu mi sixu kpé, bo wà lɛ é kpo. (1 Sam. 16:7) Mi bló bonu kancica e mi ɖó xá Mawu é ni syɛn d’eji. Davidi nɔ wà mɔ̌ gbɔn nǔ e Jehovah dá lɛ é kpinkpɔn ganji gblamɛ. Davidi nɔ lin tamɛ dó nǔ ɖěɖee nǔ enɛ lɛ nɔ kplɔ́n ɛ dó Gbɛɖotɔ́ ɔ wu lɛ é jí. (Ðɛh. 8:4, 5; 139:14; Hlɔ. 1:20) Nǔ ɖevo e mi sixu wà é wɛ nyí ɖɔ mi ni byɔ Jehovah ɖɔ é ni na mi hlɔnhlɔn. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, wemaxɔmɛvígbɛ́ mitɔn lɛ nɔ cá mi ko, ɖó mi nyí Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn ɖé wutu wɛ à? Enyi mɔ̌ wɛ hǔn, mi xoɖɛ sɛ́dó Jehovah ɖɔ é ni d’alɔ mi bonu mi na ɖí xwi xá tagba enɛ. Enɛ gudo hǔn, mi zán wěɖexámɛ tawun tawun e mi mɔ ɖò Xó tɔn, wema jinjɔn Biblu jí lɛ kpo video mǐtɔn lɛ kpo mɛ lɛ é. Hweɖebǔnu e mi mɔ bɔ Jehovah d’alɔ mi bɔ mi ɖí xwi xá tagba ɖé é ɔ, jiɖe e mi ɖó dó wǔ tɔn é na lɛ́ jɛji. Gɔ́ na ɔ, enyi mɛ ɖevo lɛ nɔ mɔ bɔ mi nɔ ɖeji dó Jehovah wu ɔ, ye lɔmɔ̌ na nɔ ɖeji dó mi wu. w21.03 4 akpá. 7

Xɔ́ntɔn vívɛ́ lɛ nɔ yí wǎn nú linlin yetɔn lɛ kpo lee nǔ cí nú ye é kpo ɖiɖɔ nú yeɖée lɛ. Mɔ̌ jɛn nǔ ka nyí gbɔn ɖò kancica e mǐ ɖó xá Jehovah é mɛ dóo à? Ganji! Jehovah nɔ ɖɔ xó nú mǐ gbɔn Xó tɔn gblamɛ, bɔ linlin tɔn lɛ kpo lee nǔ nɔ cí n’i é kpo ɖ’emɛ. Mǐ nɔ ɖɔ xó xá ɛ ɖò ɖɛ mɛ, bo hɛn ɔ, mǐ na ɖɔ nǔ e ɖò ayi gɔngɔn mǐtɔn mɛ lɛ é kpo lee nǔ cí nú mǐ nǔgbo nǔgbo é kpo n’i. Ðó Jehovah nyí Xɔ́ntɔn wanyiyinɔ ɖé wutu ɔ, é nɔ ɖótó ɖɛ mǐtɔn lɛ bo nɔ lɛ́ na sinkɔn nú ye. É nɔ yawǔ na sinkɔn ɔ hweɖelɛnu. Hwe ɖevo lɛ nu ɔ, é sixu byɔ ɖɔ mǐ ni kpò ɖò ɖɛ xò dó nǔɖe tamɛ wɛ. Amɔ̌, mǐ sixu kúdeji ɖɔ é na na sinkɔn ɔ dó ganmɛ, b’ɛ na nyí ɖò ali e sɔgbe hugǎn é nu. Nǔgbo ɔ, sinkɔn e Mawu na na nú ɖɛ mǐtɔn é sixu gbɔn vo nú nǔ e ɖó nukún wɛ mǐ ɖè é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é sixu nɔ ma ɖè mɛtɛnkpɔn ɖé síìn, bo ka na mǐ nǔnywɛ kpo hlɔnhlɔn kpo bɔ mǐ na “dɛ ɖ’enu.” (1 Kɔ. 10:13) Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ ɖɛ e nyí nǔnina xɔ akwɛ ɖé é sù nukún mǐtɔn mɛ gbɔn? Ali e nu mǐ sixu wà mɔ̌ ɖè é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ mǐ ni xwedó wěɖexámɛ Mawu tɔn e ɖɔ mǐ ni nɔ “xoɖɛ hwebǐnu” é.—1 Tɛ. 5:17. w20.05 27-28 akpá. 7-8

Agbahwlɛntɔ́ ɖěɖee jló na kánwezun nú kilomɛtlu gegě lɛ é nɔ ɖò asá yetɔn mɛ kpɔ́n wɛ bo má wá yì klɛ́n afɔ ó. Nú ye j’ayǐ ɔ, ye nɔ yawǔ site, bo nɔ lɛ́ jɛ wezun ɔ kán jí. Ye nɔ sɔ́ ayi ɖó nǔ e zɔ́n bɔ ye klɛ́n afɔ é jí ǎ, loɔ, xwi gudogudo tɔn ɔ kpo ajɔ e ɖó nukún wɛ ye ɖè é kpo jí wɛ ye nɔ sɔ́ ɖó. Ðò gbɛ̀ wezun mɛ ɔ, mǐ sixu klɛ́n afɔ azɔn gegě, mǐ sixu ɖɔ xó gbɔ, alǒ wà nǔ nyi dò. Abǐ wezunkantɔ́ gbɛ̌ mǐtɔn lɛ sixu wà nǔɖe gbɔ bɔ é na ɖ’akpɔ nú mǐ. Nǔɖe wɛ bɔ mǐ ɖó na ɖó nukún. Mǐ bǐ wɛ nyí hwɛhutɔ́ bo ɖò gbɛ̀ li e sobwé é jí gbɔn wɛ. Enɛ wu ɔ, é sixu jɛ bɔ aɖǔ kpo ɖɛ̌ kpo ya gló yeɖée. Hǔn, mǐ sixu ‘wà nǔ nyi dò nú mǐɖée’ hweɖelɛnu. (Kolo. 3:13) Amɔ̌, nǔ e zɔ́n bɔ mǐ klɛ́n afɔ é jí wɛ mǐ na nɔ sɔ́ ayi ɖó ǎ, é nyɔ́ wà hǔn, mǐ ni nɔ sɔ́ ayi ɖó ajɔ e ɖò nukɔn nú mǐ é jí bo gbɛkan dó wezun ɔ nu. Enyi xomɛ sin mǐ bonu mǐ gbɛ́ te sí ɔ, mǐ na d’asá xwi gudo tɔn ɔ bo mɔ ajɔ ɔ ǎ. Mǐ ka na lɛ́ ɖibla huzu afɔklɛ́nnú nú mɛ ɖevo e ɖò gǎn dó wɛ bo na gbɔn gbɛ̀ li e sobwé é jí lɛ é. w20.04 26 akpá. 1; 28 akpá. 8-9

Gbeyiɖɔ Daniyɛli ɖɔ xó dó acɛkpikpa ɖebɔdoɖewu e tɔ́n ahwan togun Mawu tɔn é wu. É jlɛ́ ye dó bocyɔ aditi e è sɔ́ gan dó bló é sín akpáxwé vovo lɛ wu. È jlɛ́ acɛkpikpa gudo tɔn e ɖò acɛkpikpa ɖebɔdoɖewu enɛ mɛ é dó bocyɔ ɔ sín afɔ e è cáká gan kpo ko kpo dó bló na é wu. Afɔ ɔ nɔte nú Acɛkpikpa E Ðó Agbɔ̌n Hú Bǐ Ðò Gbɛ̀ ɔ Mɛ bo nyí Anglo-Amérique é. Nǔɖɔɖ’ayǐ enɛ xlɛ́ ɖɔ é na kpò ɖò ayǐ, hwenu e Axɔ́suɖuto Mawu tɔn na sú kún dó nú acɛkpikpa gbɛtɔ́ tɔn lɛ bǐ é. Mɛsɛ́dó Jaan lɔ ɖɔ xó dó acɛkpikpa ɖebɔdoɖewu e wà nǔ dó togun Jehovah tɔn wu é wu. Jaan jlɛ́ acɛkpikpa enɛ lɛ dó kanlin e ɖó ta tɛnwe é ɖé wu. Ta tɛnwegɔ́ kanlin enɛ tɔn nɔte nú Anglo-Amérique. Enɛ ɖò taji, ɖó ta ɖevo sɔ́ na jɛ ta tɛnwegɔ́ ɔ gudo ǎ. Ta tɛnwegɔ́ kanlin enɛ tɔn na kpò ɖò acɛ kpa wɛ hwenu e Klisu kpo ahwangɔnu tɔn jixwé tɔn ɔ kpo na wá sú kún dó nú é kpo kanlin ɔ sín akpáxwé e kpò lɛ é kpo é.—Nǔɖe. 13:1, 2; 17:13, 14. w20.05 14 akpá. 11-12

Nukɛgbe klewun enɛ flín nǔgbo taji elɔ mǐ: Mawu e nyí Jɔtɛn gbɛ̀ tɔn é wɛ lɛ́ nyí Jɔtɛn wanyiyi tɔn. Jehovah yí wǎn nú mǐ! Wanyiyi tɔn zɔ́n bɔ mǐ nɔ ɖó ayijayǐ, awǎjijɛ, kpo nǔ e sín hudo mǐ ɖó lɛ é bǐ kpo. Nú Klisanwun lɛ ɔ, wanyiyi ɖiɖexlɛ́ nyí nǔjlomɛnú ǎ. Gbeɖiɖe ɖé wɛ. (Mat. 22:37-40) Enyi mǐ tuùn Jehovah ganji ɔ, é sixu bɔwǔ nú mǐ bɔ mǐ na setónú nú gbeɖiɖe nukɔntɔn ɔ. È na ɖɔ ɔ, mɛ maɖóblɔ̌ wɛ Jehovah nyí; É nɔ kéya nú mǐ, bo nɔ lɛ́ nyɔ́ xomɛ dó mǐ wu, ɖò lee é nɔ wà nǔ xá mǐ gbɔn é mɛ. Amɔ̌, tónúsíse nú gbeɖiɖe wegɔ́ ɔ sixu vɛwǔ nú mǐ. Etɛwu? Ðó nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo mǐtɔn lɛ, enɛ wɛ nyí nɔzo mǐtɔn e kpo mǐ kpo vɛ́ tawun lɛ é nyí hwɛhutɔ́. Hweɖelɛnu ɔ, ye sixu ɖɔ xó ɖé lɛ alǒ wà nǔɖe lɛ bɔ mǐ na mɔ ɖɔ ye kún kéya nú mǐ, alǒ nyɔ́ xomɛ dó mǐ wu ó. Jehovah tuùn ɖɔ mǐ na ɖí xwi xá wuvɛ̌ enɛ, enɛ wu ɔ, é sɔ́ d’ayi mɛ nú Biblu-wlantɔ́ ɖé lɛ, bɔ ye ɖè wě tawun tawun ɖé lɛ xá mǐ dó nǔ e wu mǐ ɖó na ɖè wanyiyi xlɛ́ mǐɖée lɛ é, kpo lee mǐ ɖó na wà mɔ̌ gbɔn é kpo wu. Mɛsɛ́dó Jaan ɖò Biblu-wlantɔ́ enɛ lɛ mɛ.—1 Jaan 3:11, 12. w21.01 8 akpá. 1-2

Agaɖanu dìn wɛ mǐ jɛ Jehovah sɛn jí à, alǒ mǐ ɖò sinsɛn ɛ wɛ dìn é ɔ, xwè ko jɛ ɔ, mǐ ɖó na kanbyɔ mǐɖée ɖɔ, ‘Un ka nɔ ɖí xwi xá gǎn e dó wɛ Satáan ɖè bo na má ayi ce é à?’ Ði kpɔ́ndéwú, enyi a mɔ fɔtóo e sixu fɔ́n jlǒ xóɖóxámɛ tɔn dó ayi mɛ nú mɛ é ɖò telée alǒ Ɛntɛnɛti jí ɔ, nɛ̌ a ka nɔ wà nǔ gbɔn? Blewun jɛn a sixu lin ɖɔ fɔtóo ɔ alǒ fímu ɔ kún nyí nǔbliblíwiwa tɔn lě tawun ó. Amɔ̌, tintɛnkpɔn wɛ Satáan ɖè bo na má ayi towe vlafo à é? Fɔtóo enɛ sixu cí swe kpɛví e è nɔ zán dó zɛ nakí ɖaxó na é ɖɔhun. Jɛ nukɔn hwɛ̌ ɔ, è nɔ xwè swe ɔ sín nu ɖíɖá ɔ dó nakí ɔ mɛ. Enɛ gudo ɔ, nú swe ɔ ɖò nakí ɔ lanmɛ byɔ wɛ ɔ, é nɔ ɖò zizɛ wɛ. Fɔtóo e nɔ fɔ́n jlǒ xóɖóxámɛ tɔn dó lanmɛ nú mɛ lɛ é ka sixu cí swe ɖíɖá enɛ ɖɔhun à? Blewun jɛn nǔ ɖěɖee mɛɖé lin ɖɔ ye kún sixu hɛn nǔ gblé dó emi wu ó lɛ é kpinkpɔn na zɔ́n bɔ é na hu hwɛ e na má ayi tɔn, bo na xò gbejininɔ tɔn yí lɛ é. Enɛ wu ɔ, ma lɔn bonu nǔbliblí ɖebǔ ni byɔ ayi towe mɛ ó! Nǔ é ni nɔ blebu, bonu a na ɖi xɛsi nú nyikɔ Jehovah tɔn! w20.06 11-12 akpá. 14-15

É byɔ ɖɔ mǐ ni fɔ́n bo nɔ ɖò gudo nɔ nú mɛ e awakanmɛ gbɔjɔ na lɛ é wɛ. Vǐ ɖuvanɔ e xó Jezu ɖɔ ɖò lǒ tɔn mɛ é ɖɔhun ɔ, akpa ɖaxó ɖé sixu ko jɛ ye wu ɖò lee nǔ nɔ cí nú mɛ é linu. (Luk. 15:17-24) Bɔ nǔ e ye mɔ kpɔ́n ɖò gbɛ̀ Satáan tɔn mɛ é sixu ko zɔ́n bɔ gǎn vɔ ɖò ye wu ɖò gbigbɔ lixo. É byɔ ɖɔ mǐ ni d’alɔ ye bonu ye ni vɔ́ hlɔnhlɔn na nǔɖiɖi e ye ɖó nú Jehovah é. Ðò lǒ e kúnkplá lɛngbɔ̌ e bú é mɛ ɔ, Jezu ɖɔ lee lɛngbɔ̌nyitɔ́ ɔ zé lɛngbɔ̌ ɔ nyi kɔlivla mɛ bo kplá ɛ lɛkɔ wá kpó ɔ mɛ gbɔn é. Lɛngbɔ̌nyitɔ́ ɔ zán hwenu kpo hlɔnhlɔn kpo gegě cobo mɔ lɛngbɔ̌ e bú é. Amɔ̌, é mɔ ɖɔ emi ɖó na zé è kaka wá kpó ɔ mɛ, ɖó hlɔnhlɔn sɔ́ ɖò lɛngbɔ̌ ɔ wu sɔmɔ̌ bonu é na lɛkɔ wá kpó ɔ mɛ éɖóɖó ǎ wu. (Luk. 15:4, 5) É sixu byɔ ɖɔ mǐ ni zán hwenu kpo hlɔnhlɔn kpo gegě dó d’alɔ mɛ e awakanmɛ gbɔjɔ na é ɖé lɛ bonu ye na ɖu ɖò gǎnmaɖó yetɔn lɛ jí. Amɔ̌, kpo alɔdó gbigbɔ mímɛ́ Jehovah tɔn, Xó tɔn, gɔ́ nú wema jinjɔn Biblu jí lɛ tɔn kpo ɔ, mǐ sixu d’alɔ ye bɔ ye na lɛ́vɔ syɛn só ɖò gbigbɔ lixo. Hǔn, enyi è byɔ we ɖɔ a ni kplɔ́n Biblu xá mɛ e awakanmɛ gbɔjɔ na é ɖé ɔ, etɛwu a ma ka na yí gbè nú wǔjɔmɛ enɛ ǎ? w20.06 28-29 akpá. 14-15

Mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo ɖó na nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́; jijɔ ɖé wɛ bo nɔ dó gesí Klisanwun nǔgbo lɛ. Amɔ̌, mǐ ɖó na lɛ́ “tuùn nǔ ganji, bo ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ titewungbe.” (Fili. 1:9) É ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, “mɛblɛɖutɔ́ lɛ” kaka jɛ gǔfɔndómawujitɔ́ lɛ jí “na sɔ́ nǔkplɔnmɛ yetɔn lɛ dó gbà ayi dó nú mǐ, bɔ mǐ na nɔ xò yì ɖisí, bo na nɔ xò yì amyɔ.” (Efɛ. 4:14) Hwenu e ahwanvu gegě lɛkɔ sín Jezu gudo ɖò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ é ɔ, mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖeji tawun ɖɔ Jezu ɖó “xó e nɔ na gbɛ̀ mavɔmavɔ mɛ ɔ.” (Jaan 6:67, 68) Piyɛ́ɛ mɔ nǔ jɛ gǒflɛ́mɛ nǔkplɔnmɛ Jezu tɔn tɔn lɛ bǐ mɛ hwenɛnu ǎ có, é ka nɔ gbeji ɖó é mɔ nǔ jɛ nǔgbo e kúnkplá Klisu é mɛ. Hwi lɔ hɛn ɔ, a na na hlɔnhlɔn nǔɖiɖi a ɖó nú nǔ e Biblu kplɔ́n mɛ lɛ é. Enyi a bló mɔ̌ ɔ, nǔ ɖebǔ na bo ɖò jijɛ wɛ ɔ, nǔɖiɖi towe na kpò ɖò te, bɔ a na lɛ́ d’alɔ mɛ ɖevo lɛ, bɔ ye lɔ na ɖó nǔɖiɖi e syɛn só é.—2 Jaan 1, 2. w20.07 8 akpá. 2; 13 akpá. 18

Bo na dó d’alɔ nɔví mǐtɔn lɛ bonu ye na nɔ nǔgbo ɔ mɛ ɔ, mǐ ɖó na nɔ sè wuvɛ̌ xá ye. (1 Jaan 3:10, 11, 16, 17) Hwenu e nǔ lɛ ɖò yiyi wɛ ganji é kɛɖɛ wɛ mǐ na nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ mǐɖée ǎ, loɔ, mǐ na nɔ lɛ́ wà mɔ̌ hwenu e tagba lɛ wá xwetɔ́n é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, a ka tuùn mɛɖé bɔ mɛvívɛ́ ɖé kú n’i, b’ɛ byɔ ɖɔ è ni dó gbɔ n’i alǒ d’alɔ ɛ ɖò ali tawun tawun ɖé lɛ nu à? Alǒ, a sè bɔ nǔɖitɔ́ hatɔ́ towe lɛ hɛn nǔɖokan gegě bú ɖò adla j’ayǐ ɖé hwenu, bo ɖó hudo alɔdó tɔn, bo na vɔ́ Kpléxɔ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn alǒ xwé yetɔn lɛ gbá à? Gbɔn vo nú xó ɖiɖɔ dó ɖè lě dò mǐ yí wǎn nú nɔví mǐtɔn lɛ bo nɔ lɛ́ sè wuvɛ̌ xá ye sɔ é xlɛ́ ɔ, ɖò taji bǐ ɔ, mǐ nɔ lɛ́ wà nǔɖe dó d’alɔ. Enyi mǐ ɖè wanyiyi xlɛ́ mǐɖée ɔ, mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ wà nǔ Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn wanyiyinɔ ɔ ɖɔhun. (1 Jaan 4:7, 8.) Ali taji e nu mǐ nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ ɖè é ɖokpo wɛ nyí hwɛ sísɔ́ kɛ mǐɖée. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛɖé sixu dó xomɛsin nú mǐ, bo ka lɛ́ wá savo nú mǐ. Mǐ nɔ sɔ́ hwɛ kɛ ɛ, bo nɔ jó xó dó, dó xlɛ́ ɖɔ mǐ yí wǎn n’i.—Kolo. 3:13. w20.07 24-25 akpá. 14-15

È na kplɔ́n nǔ xá mɛ e na fɔ́n sín kú lɛ é ɖokpo ɖokpo, lee mǐ nɔ kplɔ́n Biblu xá mɛ gbɔn ɖò égbé é wɛ à? È na má mɛ yɔyɔ̌ enɛ lɛ dó agun lɛ mɛ bo na kplɔ́n azɔ̌ ye bonu ye na kplɔ́n nǔ mɛ ɖěɖee na fɔ́n sín kú ɖò ye gudo lɛ é wɛ à? Te jɛn mǐ na nɔ bo kpɔ́n. Amɔ̌, mǐ tuùn ɖɔ ɖò Axɔ́suɖuɖu Xwè Afatɔ́n tɔn Klisu tɔn sín vivɔnu ɔ, ‘Jehovah tuùntuùn na gɔ́ ayikúngban ɔ jí.’ (Eza. 11:9) Mǐ ɖó azɔ̌ e na hɛn awǎjijɛ wá nú mǐ é gegě bo na wà ɖò xwè afatɔ́n ɔ mɛ. Ðò Axɔ́suɖuɖu Xwè Afatɔ́n tɔn Klisu tɔn hwenu ɔ, vǐ Jehovah tɔn e ɖò ayikúngban jí lɛ é bǐ ɖó na bló huzuhuzu lɛ bo na dó nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ. Enɛ wu ɔ, ye bǐ wɛ na sè wuvɛ̌ xá mɛ e na fɔ́n sín kú lɛ é, hwenu e ye na ɖò alɔ dó ye wɛ bonu ye na ɖu ɖò jlǒ hwɛhuhu tɔn lɛ jí lobo zán gbɛ̀ sɔgbe xá nǔgbododó Jehovah tɔn lɛ é. (1 Pi. 3:8) Mɛ ɖěɖee na fɔ́n sín kú lɛ é na mɔ ɖɔ togun Jehovah tɔn nɔ sɔ́ éɖée hwe bo lɛ́ kpò ɖò huzuhuzu lɛ bló wɛ bá nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ, enɛ na zɔ́n bɔ ye na ba na sɛn Jehovah xá ye.—Fili. 2:12. w20.08 16 akpá. 6-7

Enyi mǐ nɔ xwedó wěɖexámɛ mɛsɛ́dó Pɔlu tɔn, bo nɔ gbéjé nǔwiwa mǐɖesunɔ tɔn lɛ kpɔ́n ɔ, mǐ sixu jɛ mimɔ jí ɖɔ mǐ ɖó nǔwukpíkpé bǔnɔ lɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛxo agun tɔn ɖé sixu nɔ ma nyɔ́ xóɖiɖɔ xwlé mɛ ganji, amɔ̌, ɖò nǔ kplɔnkplɔn mɛ bonu è na huzu ahwanvu sín azɔ̌ ɔ mɛ ɔ, alɔ sixu sè kpɛ́n n’i. Alǒ, é sixu nɔ ma nyɔ́ tito bló nú nǔ ganji sɔ mɛxo ɖevo lɛ ɖò agun tɔn mɛ, amɔ̌, è sixu tuùn i ganji ɖɔ é nyí lɛngbɔ̌nyitɔ́ wanyiyinɔ e wɛnjlatɔ́ lɛ nɔ vo bo nɔ sɛkpɔ́, b’ɛ nɔ ɖè wě ɖagbe e jinjɔn Biblu jí lɛ é xá ye é. Alǒ, è sixu tuùn i ɖɔ é nɔ yí mɛ ganji. (Ebl. 13:2, 16) Enyi mǐ tuùn nǔwukpíkpé mǐtɔn lɛ ganji ɔ, enɛ na zɔ́n bɔ xomɛ na hun mǐ dó nǔ e mǐ sixu wà dó agun ɔ takúnmɛ lɛ é wu. Mǐ ka sɔ́ na nɔ hwanwǔ nɔví e ɖó nǔwukpíkpé e gbɔn vo nú mǐtɔn lɛ é ǎ. Mǐ na bo ɖó tɛn ɖebǔ ɖò agun ɔ mɛ ɔ, mǐ bǐ ɖó na ba na bló bɔ sinsɛnzɔ́ mǐtɔn kpo nǔwukpíkpé mǐtɔn lɛ kpo na kpɔ́n te. w20.08 24 akpá. 16-18

Nɔví J. F. Rutherford xwlé xóɖiɖɔ taji e xóta tɔn nyí “Mɛ Wɔbuwɔbu” ɔ é mɛ ɖò 1935 ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé jí ɖò Washington D.C., États-Unis. Ðò xóɖiɖɔ ɔ mɛ ɔ, Nɔví Rutherford ɖè mɛ ɖěɖee na nyí “mɛ wɔbuwɔbu” e xó Nǔɖexlɛ́mɛ 7:9 ɖɔ é xlɛ́. Kaka jɛ hwenɛnu ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ nɔ lin ɖɔ mɛ wɔbuwɔbu ɔ lɔ na yì jixwé, amɔ̌, ye kún ka ɖò gbeji sɔ mɛ yí ami dó ɖè lɛ ó. Nɔví Rutherford zán Mawuxówema ɔ dó tinmɛ ɖɔ è kún sɔ́ mɛ wɔbuwɔbu ɔ bonu é na yì nɔ gbɛ̀ ɖò jixwé ó, loɔ, lɛngbɔ̌ ɖevo Klisu tɔn e na xò “ya ɖaxó” ɔ zlɛ́, bo na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ɖò ayikúngban jí lɛ é wɛ nú ye. (Nǔɖe. 7:14) Jezu d’akpá ɖɔ: “Un lɛ́ ɖó lɛngbɔ̌ ɖevo lɛ bɔ ye ɖò wutó elɔ mɛ ǎ; un ɖó na kplá ye lɔmɔ̌ wá fí, bɔ ye na sè gbè ce, bɔ lɛngbɔ̌hwan ɔ na nyí ɖokpo, bɔ lɛngbɔ̌nyitɔ́ lɔmɔ̌ na nyí ɖokpo.” (Jaan 10:16) Lɛngbɔ̌ ɖevo enɛ lɛ ɖò gesí dó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn gbejinɔtɔ́ ɖěɖee ɖó nukúnɖiɖó, bo na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ɖò Palaɖisi mɛ ɖò ayikúngban jí lɛ é wɛ.—Mat. 25:31-33; 25:46, nwt. w21.01 14-15 akpá. 1-2

Enyi mǐ ba na dɛ bo fó wɛnɖagbejijlazɔ́ mǐtɔn ɔ, mǐ ɖó na nɔ gbɛ́ nǔ nú mǐɖée. (Mat. 28:19,20) Mǐ nɔ ɖu nǔ gbigbɛ́ nú mɛɖée sín gǔ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, nǔ e fá é wɛ mǐ nɔ yawǔ ba na wà ɖò jɔwamɔ linu. É nɔ byɔ mɛɖéejiɖuɖe bonu è na gbɛ́ nǔ nú mɛɖée. Enɛ wu ɔ, mǐ ɖó hudo alɔdó tɔn bo na kplɔ́n mǐɖée bá dó wà nǔ e sixu vɛwǔ nú mǐ lɛ é. Jehovah nɔ dó alɔ enɛ mǐ gbɔn gbigbɔ mímɛ́ tɔn jí. (Ga. 5:22, 23) Mɛsɛ́dó Pɔlu nɔ gbɛ́ nǔ nú éɖée. É yí gbè ɖɔ emi nɔ “dóya nú” agbaza emitɔn bo na dó wà nǔ e sɔgbe é. (1 Kɔ 9:25-27) É ɖè wě xá mɛ ɖevo lɛ ɖɔ ye ni nɔ gbɛ́ nǔ nú yeɖée bo wà nǔ bǐ “lee é jɛxa gbɔn é; [ye] ni bló kpo tito kpo.” (1 Kɔ. 14:40) Mǐ ɖó na nɔ gbɛ́ nǔ nú mǐɖée bo na dó sixu kpò ɖò aca gbigbɔ tɔn ɖagbe ɖé ɖó wɛ; alɔ ɖiɖó hwɛhwɛ ɖò wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ mɛ lɔ ɖò aca enɛ mɛ.—Mɛ. 2:46. w20.09 6-7 akpá. 15-17

Mǐ nɔ vo bo nɔ jlá wɛn ɔ ɖò tò gegě mɛ ɖò égbé. Tò mɔ̌hun lɛ ɖě mɛ wɛ a nɔ nɔ à? Enyi mɔ̌ wɛ hǔn, kanbyɔ hwiɖée ɖɔ ‘Nɛ̌ un ka ɖò vivomɛninɔ enɛ zán wɛ gbɔn?’ Táan akpakpa sɔ́ mɛ tɔn ɖé wɛ azǎn gudogudo tɔn elɔ lɛ nyí nú togun Jehovah tɔn, ɖó alɔnu yetɔn ján ɖò wɛn ɔ jijla kpo nǔ kplɔnkplɔn mɛ kpo sín azɔ̌ ɖaxó hugǎn e è ma ko mɔ kpɔ́n ǎ é kɔn. Ali gegě wɛ hun nú togun Jehovah tɔn. Nɛ̌ mǐ ka sixu zán fífá sín táan ɖé kpo nǔnywɛ kpo gbɔn? (2 Tim. 4:2) Gbéjé ninɔmɛ towe kpɔ́n bo kpɔ́n ɖɔ emi alǒ mɛ e ɖò xwédo emitɔn mɛ é ɖé ka sixu bló huzuhuzu lɛ bo na jlá wɛn ɔ hugǎn alǒ huzu gbexosin-alijitɔ́ à jí. Dìn wɛ nyí hwenu ɔ bɔ mǐ na xò dɔkun kpo nǔɖokan lɛ kpo kplé ǎ, ɖó ye na xò ya ɖaxó ɔ zlɛ́ xá mǐ ǎ. (Nǔx. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Jaan 2:15-17) Wɛnjlatɔ́ gegě ko kplɔ́n gbè yɔyɔ̌ ɖé bo na zán dó jlá wɛn ɔ lobo kplɔ́n nǔ mɛ. Tutoblonunu Mawu tɔn ɖò gudo nɔ nú ye wɛ gbɔn azɔ̌wanú jinjɔn Biblu jí ee é nɔ ɖò ɖiɖetɔ́n wɛ dó gbè 1 000 jɛji mɛ lɛ é gblamɛ! w20.09 16 akpá. 9-11

Ahwanfuntɔ́ ɖagbe ɖé nɔ nɔ gbeji. É na fun ahwan syɛnsyɛn dó nya xɛ ɖò mɛ e é yí wǎn na é, alǒ nǔ e xɔ akwɛ n’i tawun é jí. Pɔlu dó wusyɛn lanmɛ nú Timɔtée ɖɔ é ni sɔnǔ nú mɛɖée zízé jó nú Mawu, enɛ wɛ nyí ɖɔ é ni tɛ́dó Mawu wu kpo gbejininɔ kpo. (1 Tim. 4:7, nwt) Bǎ e mɛ mǐ yí wǎn nú Mawu yì ɖó é ɔ, bǎ enɛ mɛ wɛ mǐ na ba na tɛ́dó nǔgbo ɔ wu yì ɖó. (1 Tim. 4:8-10; 6:6) Enyi ahwanfuntɔ́ ɖagbe ɖé na ɖò gbesisɔmɛ hwebǐnu nú ahwan ɔ, é ɖó na kplɔ́n bo na nɔ gbɛ́ nǔ nú éɖée. Timɔtée ɖò gbesisɔmɛ ɖò gbigbɔ lixo, ɖó é xwedó wěɖexámɛ Pɔlu tɔn e ɖɔ ɖɔ è ni hɔn nú jlǒ nyanya lɛ, nya jijɔ Mawu tɔn lɛ gbé, bo dó gbɛ̌ xá nǔɖitɔ́ hatɔ́ lɛ é. (2 Tim. 2:22) Enɛ byɔ nǔ gbɛ́ nú mɛɖesunɔ. Mǐ ɖó na gbɛ́ nǔ nú mǐɖée, bo na dó ɖu ɖò ahwan e fun xá jlǒ agbaza tɔn mǐtɔn lɛ wɛ mǐ ɖè é jí. (Hlɔ. 7:21-25) Gɔ́ na ɔ, mǐ ɖó na nɔ gbɛ́ nǔ nú mǐɖée, bo na dó huzu mɛ alɔkpa e mǐ nyí é, lobo sɔnǔ nú jijɔ ɖagbe lɛ. (Efɛ. 4:22, 24) Nú mǐ w’azɔ̌ ɖò kéze ɔ bǐ mɛ, bonu nǔ ko cikɔ nú mǐ ɔ, é sixu byɔ ɖɔ mǐ ni dó gǎn ɖesu cobo yì kplé.—Ebl. 10:24, 25. w20.09 28 akpá. 9-11

Mǐ ɖó na ɖó suúlu hwenu e mǐ ɖò alɔ dó nǔkplɔntɔ́ ɖé wɛ b’ɛ na yì nukɔn bo zé éɖée jó nú Jehovah bo bló baptɛm é. Amɔ̌, mǐ ɖó na lɛ́ tuùn nú é ba na sɛn Jehovah Mawu, alǒ gbɔ à jí. Nǔkplɔntɔ́ ɔ ka nɔ xlɛ́ ɖɔ emi ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo nɔ setónú nú gbeɖiɖe Jezu tɔn lɛ à? Alǒ, é jló na kplɔ́n nǔgbo e ɖò Biblu mɛ lɛ é kpowun wɛ? Nɔ da lee yì nukɔn gbɔn wɛ nǔkplɔntɔ́ ɖé ɖè é kpɔ́n hwɛhwɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ka nɔ ɖè lee nǔ cí n’i dó Jehovah wu é xlɛ́ à? É ka nɔ xoɖɛ sɛ́dó Jehovah à? (Ðɛh. 116:1, 2) É ka nɔ xà Biblu à? (Ðɛh. 119:97) É ka nɔ yì kplé lɛ hwɛhwɛ à? (Ðɛh. 22:23) É ka bló huzuhuzu e ɖò dandan lɛ é ɖò gbɛzán tɔn mɛ à? É ka ko jɛ nǔ e kplɔ́n wɛ é ɖè lɛ é má xá xwédo tɔn kpo xɔ́ntɔn tɔn lɛ kpo jí à? (Ðɛh. 9:2) Taji hú bǐ ɔ, é ka jló bo na huzu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn à? (Ðɛh. 40:9) Enyi nǔkplɔntɔ́ ɔ ma ɖò nukɔn yì wɛ ɖò ali enɛ lɛ ɖebǔ nu ǎ ɔ, ɖ’ayi te bo ba dò nú nǔ e wu wɛ é, bo wá ɖɔ xó d’eji xá ɛ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo, ma ka gbá nǔ n’i ó. w20.10 18-19 akpá. 14-15

Tɔ́ Jezu tɔn jixwé tɔn ɔ nɔ wá gbeta ɖagbe lɛ kɔn tɛgbɛ, bɔ mɛjitɔ́ tɔn ayikúngban jí tɔn lɛ lɔ wá gbeta e nǔnywɛ kpé lɛ é kɔn. É ɖò mɔ̌ có, ee Jezu ɖò susu wɛ é ɔ, é ɖó na wá gbeta lɛ kɔn nú éɖée. (Ga. 6:5) É ɖó mɛɖesúsíninɔ mǐ bǐ ɖɔhun. É hɛn ɔ, é na ko nya nǔ éɖesunɔ tɔn lɛ gbé jɛ nukɔn. Loɔ, é wá gbeta ɔ kɔn bo tɛ́dó kancica ɖagbe e ɖò é kpo Jehovah kpo tɛntin é wu. Ee Jezu ɖò nǔ kplɔ́n dó nǔ e é na wà bɔ linlin Jehovah tɔn na jɛnu é wu wɛ é ɔ, é wá gbeta ɔ kɔn bo yí gbè nú azɔ̌ e É zɔ́n ɛ é. (Jaan 6:38) É tuùn ɖɔ mɛ gegě na gbɛ́ wǎn nú emi, bɔ enɛ ɖó na zɔ́n tamɛ lin i. É ɖò mɔ̌ có, é wá gbeta ɔ kɔn bo hwíhwɛ́ éɖée dó Jehovah glɔ́. Hwenu e Jezu bló baptɛm ɖò 29 H.M. tɔn é ɔ, nǔ e jí é sɔ́ ayi ɖó hugǎn ɖò gbɛzán tɔn mɛ é wɛ nyí ɖɔ é na wà nǔ e Jehovah ba ɖò así tɔn é. (Ebl. 10:5-7) Hwenu e Jezu tlɛ ɖò kúkú wɛ ɖò yatín ɖé jí é ɔ, é gbɔ jlǒ Tɔ́ tɔn tɔn wà ǎ.—Jaan 19:30. w20.10 29 akpá. 12; 30 akpá. 15

A ka tuùn nɔví ɖěɖee ɖò agun towe mɛ bɔ ye ɖò wuvɛ̌ mɔ wɛ, ɖó azɔn alǒ gbɛmɛ tagba ɖevo lɛ wu é à? Abǐ vlafo ɔ, mɛvívɛ́ ɖé kú nú ye. Nú mǐ sè ɖɔ nɔví ɖé ɖó hudo alɔdó tɔn ɔ, mǐ sixu byɔ Jehovah ɖɔ é ni d’alɔ mǐ nú mǐ na ɖɔ xomɛnyínyɔ́xó ɖé alǒ wà xomɛnyínyɔ́nú ɖé. Xó kpo nǔwiwa mǐtɔn lɛ kpo sixu nyí wusyɛn dó lanmɛ nú mɛ e sín hudo e nɔví mǐtɔn lɛ ɖó é. (1 Pi. 4:10.) Mǐ lɛ́ tuùn ɖɔ mǐ sixu kpan akɔ́n, ɖó Jehovah ɖò kpɔ́ xá mǐ. É nɔ d’alɔ mǐ gbɔn Jezu kpo wɛnsagun lɛ kpo jí. Gɔ́ na ɔ, nú é sɔgbe xá jlǒ tɔn ɔ, é sixu lɛ́ d’alɔ mǐ gbɔn mɛ e sín alɔ mɛ acɛkpikpa ɖè lɛ é jí. Lee é na ko nyí nú mǐ mɛ gegě gbɔn é ɔ, Jehovah nɔ zán gbigbɔ mímɛ́ tɔn dó sísɛ́ nɔví mǐtɔn lɛ bonu ye na dó d’alɔ mǐ. Enɛ wu ɔ, mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔhun ɔ, mǐ ɖó hwɛjijɔ ɖagbe gegě bo na ɖɔ kpo jiɖiɖe kpo ɖɔ: ‘Jehovah wɛ nyí mɛ e nɔ d’alɔ mì é. Un na ɖi xɛsi nú nǔɖe ǎ.’—Ebl. 13:6. w20.11 17 akpá. 19-20

Mɛsɛ́dó lɛ mɔ kúnnuɖenú e xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ Jehovah ɖò kpɔ́ xá emi lɛ é. É na hlɔnhlɔn ye bɔ ye bló nǔjiwǔ lɛ. (Mɛ. 5:12-16; 6:8) Nǔ ka sɔ́ nyí mɔ̌ nú mǐdɛɛ lɛ ɖò égbé ǎ. Nǔ ɖò mɔ̌ có, Jehovah na jiɖe mǐ gbɔn Xó tɔn gblamɛ ɖɔ enyi è dóya nú mǐ ɖó nǔjlɔjlɔwiwa wutu ɔ, mǐ sixu j’awǎ, ɖó nǔ mǐtɔn nɔ nyɔ́ nukún tɔn mɛ, bɔ gbigbɔ mímɛ́ tɔn nɔ lɛ́ ɖò mǐ jí. (1 Pi. 3:14; 4:14) Enɛ wu ɔ, ado ɖó na hu mǐ dó nǔ e mǐ na wà, enyi è dóya nú mǐ ɖò sɔgudo é wu ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, mǐ ɖó na wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ bo na na hlɔnhlɔn jiɖe e mǐ ɖó ɖɔ Jehovah sixu nɔ gudo nú mǐ, bo lɛ́ hwlɛn mǐ é. Mǐ ɖó na ɖeji dó akpá Jezu tɔn elɔ wu: “Un na sɔ́ xó e mi na ɖɔ é kpodo nǔnywɛ e mi na zán é kpan bǐ dó ayi mɛ nú mi, bɔ kɛntɔ́ mitɔn lɛ ɖebǔ na sixu mɔ xó ɖé, bo dó gbà mitɔn ɔ na ǎ.” Jezu d’akpá nú mǐ, bo ɖɔ: “Enyi mi . . . dɛ ɖò ya enɛ lɛ nu ɔ, Mawu na hwlɛn mi gán.” (Luk. 21:12-19) Mǐ ɖó na nɔ flín hwebǐnu ɖɔ Jehovah tuùn nǔ e kúnkplá mɛsɛntɔ́ tɔn e nɔ gbeji bo kú lɛ é bǐ hlɛ́nhlɛ́n, bo sixu fɔ́n ye wá gbɛ̀. w21.01 4, 6 akpá. 12

Mɛsɛ́dó Pɔlu wɛ nyí mɛ nukɔntɔn e ɖɔ xó dó nukúnɖiɖó fínfɔ́n sín kú tɔn wu é ǎ. Tɔ́gbó Jɔbu lɔ wà mɔ̌. É kúdeji ɖɔ Mawu na flín emi, bo lɛ́ fɔ́n emi wá gbɛ̀. (Jɔb. 14:7-10, 12-15) “Mɛkúkú na fɔ́n sín kú xó” ɔ ɖò nǔkplɔnmɛ “nukɔn nukɔntɔn” e Klisanwun lɛ bǐ ɖó na ɖi nǔ na lɛ é mɛ. (Ebl. 6:1, 2) Xó e Pɔlu ɖɔ dó fínfɔ́n sín kú wu é ɖò Kɔlɛntinu lɛ nukɔntɔn wemata 15 mɛ. Xó enɛ na ko dó wusyɛn lanmɛ nú Klisanwun xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ. Wemata enɛ sixu dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ, bo hɛn nǔ enɛ e ɖó nukún wɛ mǐ ɖè sín hwenu línlín ɖíe é lidǒ. Fínfɔ́n sín kú Jezu Klisu tɔn nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ kúdeji ɖɔ mɛvívɛ́ mǐtɔn e kú lɛ é na fɔ́n. Fínfɔ́n sín kú Jezu Klisu tɔn ɖò “Wɛnɖagbe” e Pɔlu jlá Kɔlɛntinu lɛ é mɛ. (1 Kɔ. 15:1, 2) Nǔgbo ɔ, é ɖɔ ɖɔ enyi Klisanwun ɖé ma ɖi nǔ nú fínfɔ́n sín kú enɛ ǎ ɔ, nǔɖiɖi tɔn nyí nǔ yayǎ.—1 Kɔ. 15:17. w20.12 2 akpá. 2-4

Etɛ ka d’alɔmɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ b’ɛ lɛ́ jɛ ganji? É flín ɖɔ Jezu ko xoɖɛ dó ta emitɔn mɛ ɖ’ayǐ ɖɔ nǔɖiɖi ma wá hwedó emi ó. Jehovah sè ɖɛ vívɛ́ enɛ. Nukɔnmɛ ɔ, Jezu ɖesunɔ tɔ́n dó Piyɛ́ɛ jí, bo na dó dó wusyɛn lanmɛ n’i. (Luk. 22:32; 24:33, 34; 1 Kɔ. 15:5) Hwenu e mɛsɛ́dó lɛ nyi ɖɔ zǎn blebu ɖokpo mɛ bo ma wlí nǔɖe ǎ é ɔ, Jezu lɛ́ tɔ́n dó ye jí. Hwenɛnu ɔ, Jezu lɛ́ hun ali nú Piyɛ́ɛ bɔ é na xlɛ́ ɖɔ é yí wǎn nú emi nǔgbo nǔgbo. Jezu sɔ́ hwɛ kɛ xɔ́ntɔn vívɛ́ tɔn, bo lɛ́ sɔ́ azɔ̌ ɖevo d’así n’i. (Jaan 21:15-17) Lee Jezu wà nǔ xá Piyɛ́ɛ gbɔn é xlɛ́ ɖɔ é nɔ kú nǔblawu nú mɛ tawun, Tɔ́ tɔn ɖɔhun. Hǔn, enyi mǐ wà nǔ nyi dò ɔ, mǐ ɖó na lin ɖɔ Jehovah kún na sɔ́ hwɛ kɛ mǐ gbeɖé ó ǎ. Mǐ ɖó na flín ɖɔ Satáan wɛ nɔ ba ɖɔ mǐ ni lin mɔ̌. Gɔ́ na ɔ, mǐ ɖó na nɔ xwè sɔ bo lin tamɛ dó wǎn e Jehovah yí nú mǐ é kpo tuùn e é tuùn dogbó mǐtɔn lɛ, bo nɔ sɔ́ hwɛ kɛ mǐ é kpo jí. Mǐ ɖó na nɔ wà nǔ éɖɔhun hwenu e mɛ ɖevo lɛ wà nǔ agɔ xá mǐ é.—Ðɛh. 103:13, 14. w20.12 20-21 akpá. 17-19

Kpɔ́ndéwú mɛ ɖěɖee ma kpéwú bo cí xwíi, lobo ɖeji dó Jehovah wu ǎ lɛ é tɔn sixu kplɔ́n nǔ mǐ. Kpɔ́ndéwú nyanya enɛ lɛ gbígbéjé kpɔ́n na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na nyi alɔ nú nǔ ɖokpo ɔ lɛ wiwa nyi dò. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e Axɔ́su Asa jɛ acɛ kpa jí tlolo é ɔ, é ba alɔdó Jehovah tɔn hwenu e é mɔ tagba lɛ é. Ðò nukɔnmɛ ɔ, é sɔ́ ɖeji dó Mawu tɔn wu, bo ba alɔdó tɔn ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, é tɛ́n kpɔ́n bo na ɖeɖɛ tagba lɛ éɖoɖó. (2 Tan 16:1-3, 12) Nú è kpɔ́n tlolo ɔ, alɔdó e Asa ba ɖò Silíinu lɛ gɔ́n bá dó fun ahwan xá Izlayɛli é cí nǔ e nyɔ́ é ɖɔhun. Amɔ̌, ɖuɖeji tɔn nɔ ayǐ vo ɖé ǎ. Jehovah ɖɔ n’i gbɔn gbeyiɖɔ ɖé jí ɖɔ: ‘A ba na ganjɛ Jehovah, Mawu towe wu ǎ, bo ganjɛ Silíi xɔ́su ɔ wu. Nǔ enɛ e a wà ɔ zɔ́n bɔ ahwangɔnu Silíi xɔ́su ɔ tɔn gló we.’ (2 Tan 16:7) Mǐ ɖó na cɔ́ mǐɖée, bo na nɔ lin ɖɔ mǐ sixu ɖeɖɛ tagba mǐtɔn lɛ mǐɖoɖó, alixlɛ́mɛ Jehovah tɔn e ɖò Xó tɔn mɛ lɛ é mɛvo ǎ. Enyi é na bo tlɛ byɔ ɖɔ mǐ ni yawǔ wá gbeta ɖé kɔn ɔ, mǐ ɖó na yì agbɔ̌n jí bo ganjɛ Jehovah wu, bɔ é na d’alɔ mǐ, lobɔ mǐ na wá gbeta ɖagbe ɔ kɔn. w21.01 6 akpá. 13-15

Dìn hwɛ̌ ɔ, Jehovah sɛntɔ́ ɖé lɛ ɖò xovɛ́, ɖó ye sɔ́ ɖó akwɛ kaka ɖé bo na xɔ nǔ e sín hudo ye ɖó lɛ é ǎ, alǒ ɖó ahwan hɛn nǔ gblé dó ye wu wutu. È sú mɛ ɖevo lɛ dó ganmɛ ɖó nǔɖiɖi yetɔn wutu. É ɖò mɔ̌ có, mɛ e ɖò mɛ wɔbuwɔbu ɔ mɛ lɛ é nɔ j’awǎ, ɖó ye tuùn ɖɔ hwenu e emi na xò gbɛ̀ nyanya elɔ e sín kún è na sú dó é zlɛ́ é ɔ, hwebǐnu wɛ emi na nɔ mɔ nǔɖuɖu kpo alixlɛ́mɛ Jehovah tɔn lɛ kpo, b’ɛ na túnflá. Hwenu e Jehovah na sú gbɛ̀ nyanya Satáan tɔn sín kún dó é ɔ, é na kúdeji ɖɔ è cyɔn alɔ mɛ wɔbuwɔbu ɔ jí sín xomɛsin tɔn e cí ‘yozó e nɔ hɛn mɛ é’ ɖɔhun é sí. Hwenu e ya ɖaxó ɔ na ko fó gudo é ɔ, Jezu na xlɛ́ ali mɛ ɖěɖee na gán ɖò ayikúngban ɔ jí lɛ é yì “sin e nɔ na gbɛ̀ [mavɔmavɔ] mɛ” é kɔn. (Nǔɖe. 7:17) Dǒ nukún mɛ kpɔ́n: Nukúnɖiɖó bǔnɔ ɖé wɛ mɛ wɔbuwɔbu ɔ ɖó. Mɛ liva mɔ̌kpan e ko nɔ gbɛ̀ kpɔ́n lɛ é sixu nɔ ma kú gbeɖé! (Jaan 11:26) Lɛngbɔ̌ ɖevo lɛ ɖó nukúnɖiɖó jiwǔ ɖé, b’ɛ nɔ zɔ́n bɔ ye nɔ dókú nú Jehovah kpo Jezu kpo. w21.01 16-17 akpá. 11-12

Ðò zǎn e jɛ nukɔn nú kú Jezu tɔn é mɛ ɔ, é ɖò tamɛ lin dó wuvɛ̌ ɖěɖee ahwanvu tɔn lɛ na mɔ lɛ é jí wɛ. Ðó Jezu yí wǎn nú ahwanvu tɔn lɛ wutu ɔ, é byɔ Tɔ́ tɔn ɖɔ é ni “hwlɛn ye ɖò awoví sí.” (Jaan 17:14, 15) Jezu tuùn ɖɔ enyi emi lɛkɔ yì jixwé ɔ, Satáan Awoví na kpò ɖò za li xá mɛ ɖebǔ e ba na sɛn Jehovah é wɛ. É ɖò wɛn ɖɔ mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn lɛ na ɖó hudo alɔcyɔnmɛji tɔn. Égbé ɔ, mǐ ɖó hudo alɔcyɔnmɛji Jehovah tɔn tɔn dìn, hú ɖ’ayǐ tɔn. È ko nya Satáan sín jixwé, bɔ é ɖò “xomɛsin ɖaxó” ɖé jí. (Nǔɖe. 12:12) É ko bló bɔ mɛɖé lɛ lin ɖɔ enyi emi ɖò ya dó nú mǐ wɛ hǔn, “Mawu sín azɔ̌ wà wɛ emi ɖè.” (Jaan 16:2) Mɛ ɖevo e ma ɖi nǔ nú Mawu ǎ lɛ é nɔ dóya nú mǐ, ɖó mǐ nɔ wà nǔ mɛ e ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é ɖɔhun ǎ. Ye na bo tlɛ nɔ dóya nú mǐ gbɔn ɖebǔ ɔ, xɛsi nɔ ɖi mǐ ǎ. Etɛwu? Xósin ɔ tɔ́n ɖò tɛ́si mǐtɔn égbé tɔn mɛ. w21.03 26 akpá. 1, 3

Wanyiyi wɛ nɔ sísɛ́ Jehovah bɔ é nɔ wà nǔ lɛ bǐ. Wanyiyi nɔ sísɛ́ ɛ bɔ é nɔ kpé nukún dó hudo mǐtɔn lɛ bǐ wu. Wanyiyi sísɛ́ Jehovah bɔ é sɔnǔ nú gbɛxixɔ ɔ nú mǐ. Jezu yí wǎn nú mǐ tawun ɖó é sɔ́ gbɛ̀ tɔn jó dó ta mǐtɔn mɛ. (Jaan 3:16; 15:13) Nǔ ɖebǔ sixu sú ali dó Jehovah kpo Jezu kpo bɔ ye na gɔn wǎn yí nú mɛ ɖěɖee ɖò gbeji nú ye lɛ é ǎ. (Jaan 13:1; Hlɔ. 8:35) Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, wanyiyi wɛ ɖó na nɔ sísɛ́ tatɔ́ xwédo tɔn ɖé bɔ é na nɔ wà nǔ bǐ. Etɛwu enɛ ka ɖò taji? Mɛsɛ́dó Jaan na xósin ɔ, bo ɖɔ: “Mɛ e ma yí wǎn nú nɔví [alǒ xwédo] tɔn e mɔ wɛ é ɖè ɔ ǎ ɔ, nɛ̌ é ka na sixu yí wǎn nú Mawu e mɔ wɛ é ma ɖè ǎ é gbɔn?” (1 Jaan 4:11, 20) Taji ɔ, sunnu e yí wǎn nú xwédo tɔn bo ba na xwedó kpɔ́ndéwú Jehovah kpo Jezu kpo tɔn é ɖó na sú nǔ e nɔ hudo xwédo tɔn ɖò gbigbɔ, lee nǔ nɔ cí nú mɛ é kpo agbaza kpo lixo é sín dò. (1 Tim. 5:8) É na nɔ kplɔ́n nǔ vǐ tɔn lɛ, bo na nɔ lɛ́ gbɛ́ nǔ nú ye. É ɖó na kplɔ́n, bo na kpò ɖò gbeta ɖěɖee na kpa susu nú Jehovah, bo na wà ɖagbe nú xwédo tɔn lɛ é kɔn wá wɛ. w21.02 5-6 akpá. 12-13

Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn wanyiyinɔ ɔ tuùn lě dò nǔ e gbò mǐ wá yì lɛ é kpo linlin masɔgbe mǐtɔn lɛ kpo sixu wà nǔ dó mǐ wu sɔ é. Amɔ̌, é nɔ lɛ́ mɔ jijɔ ɖagbe ɖěɖee mǐ ɖó lɛ é, enyi mǐ na bo tlɛ lin ɖɔ mǐ kún ɖó ɖě ó ɔ nɛ. (1 Jaan 3:19, 20) Mɛɖé sixu ɖò gǎn dó wɛ syɛnsyɛn bá ɖó nǔnyanyawiwa te, amɔ̌ é sixu lɛ́ vɔ́ nǔ ɖokpo ɔ lɛ wà nyi dò, bɔ awakanmɛ na kú i. Nǔgbo ɔ, é nyla ɖɔ mǐ ni jɛ aluwɛ mɛ, hwenu e mǐ wà nǔ nyi dò é ǎ. (2 Kɔ. 7:10) Amɔ̌, mǐ ɖó na nɔ aluwɛ mɛ zɛ xwé wu, bo na nɔ lin nǔ gbɔn lě ǎ: ‘Un hwɛ́n nǔtí ǎ, Jehovah sixu sɔ́ hwɛ ce lɛ kɛ mì gbeɖé ǎ.’ Linlin masɔgbe mɔ̌hun lɛ xwè ali ǎ, bɔ ye sixu zɔ́n bɔ mǐ na ɖó Jehovah sinsɛn te. É nyɔ́ wà hǔn, sɛ̀ jɛ Jehovah gɔ́n bonu mi ni “sè nǔ jɛ miɖée gbè mɛ,” gbɔn ɖɛ xixo kpo hwɛsɔ́kɛ byɔbyɔ kpo gblamɛ. (Eza. 1:18) Enyi Jehovah mɔ ɖɔ a lɛkɔ sín hwɛ towe lɛ gudo nǔgbo nǔgbo ɔ, é na sɔ́ kɛ we. Gɔ́ na ɔ, yì mɛxo agun tɔn lɛ gɔ́n. Ye na d’alɔ we kpo suúlu kpo, bɔ a na lɛ́ mɔ hwiɖée mɛ ɖò gbigbɔ lixo.—Ja. 5:14, 15. w20.12 23 akpá. 5-6

Jezu nɔ wlí yɛ̌yi nú nyɔnu lɛ, bo nɔ lɛ́ sí ye. É nɔ wà nǔ Falizyɛn e nɔ lin ɖɔ nyɔnu lɛ kún hwɛ́n nǔɖe ó é ɖɔhun ǎ. Ye nɔ ɖɔ xó nú ye ɖò togun mɛ ǎ, ye ka nɔ lɛ́ ɖɔ xó nú ye dó Mawuxówema ɔ wu gbeɖé ǎ. Jezu nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá nyɔnu lɛ dó nǔ gbigbɔ tɔn e gɔ́ngɔ́n lɛ é jí, lee é nɔ ɖɔ xá sunnu lɛ gbɔn é. (Luk. 10:38, 39, 42.) É nɔ lɛ́ yí gbè bɔ nyɔnu lɛ nɔ xwedó è, hwenu e é nɔ ɖò tomɛ yì wɛ bo nɔ ɖò wɛnɖagbe ɔ jlá wɛ é. (Luk. 8:1-3) Gɔ́ na ɔ, Jezu lɛ́ jɔwǔ ye bɔ ye na jlá mɛsɛ́dó lɛ ɖɔ emi ko fɔ́n sín kú. (Jaan 20:16-18) Mɛsɛ́dó Pɔlu flín nǔ Timɔtée ɖɔ é ni nɔ wlí yɛ̌yi nú nyɔnu lɛ. Pɔlu yí gbè ɖɔ nɔ Timɔtée tɔn kpo gǎn’máa tɔn kpo wɛ kplɔ́n ɛ “nǔwlanwlán mímɛ́ lɛ” jɛ nukɔn. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Pɔlu ylɔ́ nɔví nyɔnu ɖé lɛ sín nyikɔ dó dó gbè sɛ́dó ye ɖò wema e é sɛ́dó Hlɔmanu lɛ é mɛ. Pɔlu ɖɔ nǔ e nɔví nyɔnu enɛ lɛ wà lɛ é, bo lɛ́ ɖɔ ɖɔ nǔ enɛ lɛ e ye wà é sù nukún emitɔn mɛ.—Hlɔ. 16:1-4, 6, 12; Fili. 4:3. w21.02 15 akpá. 5-6