décembre

Jezu jlɛ́ kancícá e ɖo é kpó ahwanvú tɔn lɛ́ kpó tɛ́ntin é dó kancícá syɛ́nsyɛ́n e nɔ nɔ lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ ɖé kpó lɛ̌ngbɔ́ tɔn lɛ́ kpó tɛ́ntin é wú. (Jaan 10:14, 15) Nǔjlɛ́dónǔwú énɛ́ sɔgbe. Lɛ̌ngbɔ́ lɛ́ nɔ tuun lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ yětɔn, bo nɔ lɛ́ se lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ yětɔn sín gbe. Tomɛyitɔ́ ɖé mɔ ɖɔ nǔ nɔ nyí mɔ̌ nǔgbó. É ɖɔ: “Mǐ jló ná ɖe fɔtóo lɛ̌ngbɔ́ ɖé lɛ́ tɔn, énɛ́ wú ɔ, mǐ tɛ́n kpɔ́n bo ná bló bɔ lɛ̌ngbɔ́ énɛ́ lɛ́ ná sɛkpɔ́ mǐ. Amɔ̌, yě wa mɔ̌ ǎ, ɖó yě tuun gbe mǐtɔn ǎ wútu. Énɛ́ gúdo ɔ, lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ kpɛví ɖé wá, bɔ ée éyɛ ka ylɔ́ yě tlóló é ɔ, yě xwedó è.” Nǔ e wú tomɛyitɔ́ énɛ́ ɖ’ayi é flín mǐ nǔ e Jezu ɖɔ b’ɛ kúnkplá lɛ̌ngbɔ́ tɔn lɛ́, alǒ ahwanvú tɔn lɛ́ é. É ɖɔ: “Yě ná se gbe ce.” Amɔ̌, Jezu ɖíe ka ɖo jǐxwé è. Bɔ nɛ̌ mǐ ka sixú se gbe tɔn gbɔn? Ali tají e nu mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖo tó ɖó gǎn mǐtɔn wɛ, alǒ ɖo gbe tɔn se wɛ ɖe é ɖokpó wɛ nyí nǔkplɔ́nmɛ tɔn lɛ́ zínzán ɖo gbɛzán mǐtɔn mɛ.—Mat. 7:24, 25. w21.12 16 akpá. 1-2

Mɛsɛ́dó Pɔ́lu nɔ dó ya nú klisánwun lɛ́ titewungbe tɔn. Amɔ̌, nukɔnmɛ ɔ, é mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ nǔ wa nyi do wɛ émí ɖe, bó ɖo gbesisɔmɛ bó ná húzú nǔwalɔ tɔn kpó mɛ alɔkpa e é nyí é kpó. (1 Tim. 1:12-16) Kpó alɔdó Jexóva tɔn kpó ɔ, Pɔ́lu húzú lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ wǎnyíyínɔ, wǔvɛ́sexámɛtɔ́ kpó mɛɖéesɔ́hwetɔ́ ɖé kpó. É nɔ ɖo tamɛ lin d’é jí wɛ magbokɔ ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, é ɖi nǔ ɖɔ Jexóva ná sɔ́ kɛ émí. (Hlɔ̌. 7:21-25) É nɔ ɖó nukún ɖɔ émí ná nyí mɛ maɖóblɔ̌ ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, é w’azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n ɖo jijɔ klisánwun tɔn e é ɖó lɛ́ é wú, bó sɔ́ éɖée hwe, lobo ɖeji dó alɔdó Jexóva tɔn wú, dó wa sinsɛnzɔ́ tɔn. (1 Kɔ. 9:27; Filí. 4:13) Mɛ maɖóblɔ̌ wɛ mɛxó agun tɔn lɛ́ nyí wɛ zɔ́n bɔ è sɔ́ yě ǎ. Amɔ̌, Jexóva nɔ ɖó nukún ɖɔ yě ní yí gbe nú nǔwanyido yětɔn lɛ́, bó sɔ́ nǔ nú jijɔ klisánwun tɔn lɛ́. (Efɛ́. 4:23, 24) Biblu kplɔ́nkplɔ́n mɛɖésúnɔ tɔn ɖó ná d’alɔ mɛxó agun tɔn ɖé, bɔ é ná mɔ fí e é ɖó ná bló hǔzúhúzú ɖe lɛ́ é, lobo w’azɔ̌ dó yě jí. Mɔ̌ mɛ ɔ, Jexóva ná d’alɔ ɛ, b’ɛ ná ɖ’awǎjijɛ, lobo lɛ́ nyí mɛxó agun tɔn ɖagbe ɖé.—Ja. 1:25. w22.03 29-30 akpá. 13-15

Ényí mǐ ɖó ayi wú ɖɔ mǐ ɖó hwɛ nú nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ ɖé ɔ, étɛ́ mǐ ka ɖó ná wa? Mǐ ɖó ná flín ɖɔ mǐ ɖó ná yí wǎn nú nɔví mǐtɔn lɛ́. (Ja. 2:8) Mǐ ɖó ná nɔ lɛ́ xo ɖɛ vívɛ́ sɛ́dó Jexóva, bo sa vo n’i ɖɔ é ní d’alɔ mǐ bónú mǐ ní ma sɔ́ nɔ ɖó hwɛ nú mɛ ɖěvo lɛ́ ó. Mǐ sixú ɖe afɔ nukɔntɔn ɔ, bo yi nɔví e wú mǐ mɔ xó ɖɔ dó é gɔ́n, énɛ́ ɔ, mǐ ná xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖo nǔ wa wɛ sɔgbe xá ɖɛ mǐtɔn lɛ́. Mǐ sixú byɔ́ ɛ ɖɔ é ní wá ɖɔ Mawuxó ɖó kpɔ́ xá mǐ, alǒ, wá ɖu nǔɖé ɖó kpɔ́ xá mǐ. Ée mǐ ná ɖo tíntɛ́nkpɔ́n wɛ bá tuun i ganjí é ɔ, mǐ sixú wa nǔ Jexóva kpó Jezu kpó ɖɔhun, lobo tɛ́n kpɔ́n bo ɖ’ayi jijɔ ɖaaɖagbe e é ɖó lɛ́ é wú. Mɔ̌ mɛ ɔ, mǐ ɖo xlɛ́xlɛ́ wɛ ɖɔ mǐ ɖo tónú se nú gbe e lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ ɖagbe ɔ ɖe, bo ɖɔ è ní ma sɔ́ nɔ ɖó hwɛ nú mɛ ɖěvo lɛ́ ɖě ó é wɛ. Lěe lɛ̌ngbɔ́ lɛ́ nɔ ɖótó lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ yětɔn sín gbe gbɔn é ɔ, mɔ̌ wɛ ahwanvú Jezu tɔn lɛ́ nɔ ɖótó gbe Jezu tɔn gbɔn é nɛ́. Ényí mǐ ná bo ɖo “lɛ̌ngbɔ́hwan kpɛví” ɔ mɛ oo, alǒ, “lɛ̌ngbɔ́ ɖěvo” lɛ́ mɛ oo, mǐ bǐ sixú kpo ɖo tónú se nú lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ ɖagbe ɔ wɛ.—Luk. 12:32; Jaan 10:11, 14, 15, 16. w21.12 19 akpá. 11; 21 akpá. 17-18

Hwenu e Hlobowámu húzú axɔ́sú ɖo Izlayɛ́li é ɔ, mɛ e jí kp’acɛ dó wɛ é ɖe lɛ́ é wá byɔ́ ɛ nǔɖé. Yě byɔ́ ɛ ɖɔ é ní ɖe agban e tɔ́ tɔn Salomɔ́ɔ dó nú émí lɛ́ é kpo. Hlobowámu wa nǔ ɖó ganjí, ɖó é kan lěe é ɖó ná ná xósin gbɔn é byɔ́ tomɛxó Izlayɛ́li tɔn lɛ́. Tomɛxó lɛ́ ɖe wě xá axɔ́sú ɔ ɖɔ ényí é wa nǔ e togun ɔ byɔ́ ɛ é ɔ, hwebǐnu wɛ yě ná nɔ gǔdo n’i. (1 Axɔ́. 12:3-7) É cí ɖɔ wě e yě ɖe xá Hlobowámu é kún jɛ mɛ n’i ó ɖɔhun, énɛ́ wú ɔ, é yi kan nǔ byɔ́ gbɛ̌ tɔn jí e kpó é kpó su ɖó kpɔ́ lɛ́ é. Yě ɖɔ n’i ɖɔ é ní dó agban nú togun ɔ hú éé hɛn wɛ yě ɖe é. (1 Axɔ́. 12:9-11) Hlobowámu hɛn ɔ, é ná ko wěɖéxámɛ e é ná xwedó é byɔ́ Jexóva. Amɔ̌, é wa nǔ e gbɛ̌ tɔn jí lɛ́ ɖɔ n’i é. Nǔ nyanya gěgé mɛ wɛ énɛ́ tɔ́n kɔ dó nǔ Hlobowámu kpó togun Izlayɛ́li tɔn ɔ kpó. Nú mǐdɛɛ lɛ́ ɔ, wě e è nɔ ɖe xá mǐ é sixú gɔn nǔ e mǐ nɔ ba ná se hwebǐnu é nyí. É ɖo mɔ̌ có, ényí é jínjɔ́n Xó Mawu tɔn jí ɔ, mǐ ɖó ná yí gbe ná. w22.02 9 akpá. 6

Mɛ e nɔ sɔ́ éɖée hwe bo nɔ lɛ́ nɔ jlɛ̌ jí é nɔ sɔ́ ayi ɖó nǔ káká ɖé e mɛ wínnyáwínnyá lɛ́ ma ko mɔ kpɔ́n ǎ é jí ǎ, loɔ, hlɔ̌nhlɔ́n yětɔn jí wɛ é nɔ sɔ́ ayi ɖó. É ná nɔ kpɔ́n yě dó mɔ agbahwlɛ́ntɔ́ lɛ́ ǎ, loɔ, azɔ̌gbɛ́ lɛ́ ɖɔhun wɛ é ná nɔ kpɔ́n yě dó mɔ. Mɛxómɔ lɛ́ nɔ kpɔ́n mɛ wínnyáwínnyá lɛ́ dó mɔ nǔníná e gosín Jexóva gɔ́n é ɖé, bɔ nǔ e mɛ wínnyáwínnyá énɛ́ lɛ́ nɔ wa lɛ́ é nɔ su nukún yětɔn mɛ. Ényí mɛxómɔ lɛ́ sín hlɔ̌nhlɔ́n ɖo ɖiɖekpo wɛ ɔ, é nɔ su nukún yětɔn mɛ ɖɔ mɛ wínnyáwínnyá e wú gǎn ɖe lɛ́ é ɖo gbesisɔmɛ bo lɛ́ kpé nǔ wú bá sú hudó e tíin lɛ́ é sín do, lobo lɛ́ wa sinsɛnzɔ́ dó agun ɔ takúnmɛ. Nɔemíi e xó Biblu ɖɔ é sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ɖ’ayǐ nú mɛxómɔ lɛ́. É yí gbe nú alɔ e mɛ wínnyáwínnyá ɖé dó è é kpó nǔsumɛnukúnmɛ kpó. Ðo bǐbɛ́mɛ ɔ, Nɔemíi byɔ́ vǐ tɔn sín asi e nyí asúkúsi é ɖɔ é ní lɛ́ kɔ yi mɛ tɔn lɛ́ gɔ́n. Amɔ̌, Hwliti zyán vǎ d’é jí ɖɔ émí ná xwedó Nɔemíi yi Bɛteleyɛ́mu, bɔ Nɔemíi wá yí gbe nú alɔdó tɔn. (Hwl. 1:7, 8, 18) Énɛ́ wa ɖagbe nú yě mɛ we lɛ́ bǐ tawun! (Hwl. 4:13-16) Mɛɖéesɔ́hwe ná sísɛ́ mɛxómɔ lɛ́ bɔ yě ná wa nǔ Nɔemíi ɖɔhun. w21.09 10-11 akpá. 9-11

Tɔ́ mǐtɔn jǐxwé tɔn ɔ mɔ nǔ jɛ ninɔmɛ mǐ mɛ ɖokpó ɖokpó tɔn wú. Vlafo a sixú kpé wú, bó nɔ wa nǔ hú mɛ e a tuun, bó lɛ́ yí wǎn ná lɛ́ é gěgé. Alǒ, a sixú nɔ ma kpé wú bó nɔ wa nǔ gěgé mɛ ɖěvo lɛ́ ɖɔhun, ɖó xwe, lanmɛ, alǒ, xwédo sín agban ɖěvo lɛ́ wútu. Ma nú awakanmɛ kú we ó. (Ga. 6:4) Jexóva ná wɔn nǔ e a wa lɛ́ é ǎ. É nyí a nɔ wa nǔ e wú a kpé lɛ́ é bǐ kpó linlin ɖagbe kpó ɔ, é nɔ víví n’i. Jexóva tlɛ tuun nǔ e ba ná wa wɛ a ɖe lɛ́ é. É ba ɖɔ a ní ɖ’awǎjijɛ, bónú sɛn e sɛn ɛ wɛ a ɖe é ní lɛ́ jɛmɛ nú we. Din hwɛ̌ ɔ, mǐ ɖó fífá ayi mɛ tɔn, ɖó mǐ tuun ɖɔ Jexóva nɔ d’alɔ mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́ ɖo tagba yětɔn lɛ́ mɛ. (Eza. 41:9, 10) É ɖo wɛn ɖɔ mǐ ɖo hwɛjijɔ ɖagbe gěgé e wú mǐ ná j’awǎ hwenu e mǐ ɖo Tɔ́ wǎnyíyínɔ mǐtɔn e bló nǔ lɛ́ bǐ, bɔ ‘susu kpó yɛ̌yi kpó jɛxá’ é sɛn wɛ é!—Nǔɖe. 4:11. w22.03 24-25 akpá. 16, 18

Mǐ jló ná wa nǔ Jezu ɖɔhun, amɔ̌, ényí mǐ ma kpé wú bó wa nǔ Jezu ɖɔhun bónú xó bǐ vɔ ɖ’é wú ǎ ɔ, awakanmɛ ɖó ná kú mǐ ǎ. (Ja. 3:2) Mɛ e ɖo alɔlyɛnzɔ́ kplɔ́n wɛ é ɖé sixú wa nǔ gǎn tɔn ɖɔhun bónú xó bǐ nɔ vɔ ɖ’é wú ǎ. Amɔ̌, ényí nǔ e é nɔ wa nyi do lɛ́ é nɔ kplɔ́n nǔ i, bɔ é nɔ lɛ́ dó gǎn bó nɔ wa nǔ gǎn tɔn ɖɔhun lěe é kpé wú gbɔn é ɔ, é ná kpo ɖo azɔ̌ tuun d’é jí wɛ. Ðo ali ɖokpó ɔ nu ɔ, ényí mǐ nɔ dó gǎn bá zán nǔ e mǐ kplɔ́n ɖo Biblu kplɔ́nkplɔ́n mǐtɔn hwenu lɛ́ é, lobo nɔ lɛ́ dó gǎn bá kpɔ́n te d’é jí ɔ, mǐ ná kpé wú bá xwedó kpɔ́ndéwú Jezu tɔn hú gǎn. (Ðɛh. 119:59) Mɛ gěgé nyí cejɛ́nnábínɔ tawun ɖo gbɛ ɔ mɛ ɖo égbé. Amɔ̌, togun Jexóva tɔn gbɔn vo bǐ mlɛ́mlɛ́. Gbigbɔ mɛɖée sísɔ́ dó sá vɔ̌ tɔn Jezu tɔn dɔn mǐ tawun, bɔ mǐ kán ɖ’é jí bó ná wa nǔ éɖɔhun. (1 Pi. 2:21) Ényí mǐ nɔ wa nǔ e wú mǐ kpé é bǐ bó nɔ wa nǔ Jezu ɖɔhun ɔ, mǐ ná ɖ’awǎjijɛ, ɖó mǐ tuun ɖɔ nǔ mǐtɔn nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ. w22.02 25 akpa. 16, 18

Égbé ɔ, Jexóva nɔ xlɛ́ ali togun tɔn gbɔn Xó tɔn Biblu ɔ gblamɛ. Ényí mǐ nɔ ba hwenu bó nɔ lin tamɛ dó nǔ e kplɔ́n mǐ wɛ Jexóva ɖe lɛ́ é jí ɔ, mǐ ná kpé wú bó ná xwedó alixlɛ́mɛ tɔn lɛ́, bó lɛ́ wa wɛnɖagbejíjlázɔ́ mǐtɔn ganjí. (1 Tim. 4:15, 16) Ali ɖěvo e nu Jexóva nɔ xlɛ́ ali mǐ ɖe é wɛ nyí gbɔn ‘deví gbejínɔtɔ́, ayiɖotenánɔ ɔ’ jí. (Mat. 24:45) Hweɖélɛ́nu ɔ, deví énɛ́ sixú ná mǐ alixlɛ́mɛ e mɛ mǐ ma mɔ nǔ jɛ bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ lɛ́ é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è sixú ná alixlɛ́mɛ tawun tawun lɛ́ mǐ dó lěe mǐ sixú sɔ́ nǔ nú mǐɖée bá xo adla j’ayǐ ɖé zlɛ́ gbɔn é wú, bɔ mǐ sixú lin ɖɔ nǔ mɔ̌hun ɖě kún ɖo nǎ jɛ wɛ ɖo xá mǐtɔn mɛ ó. Ényí mǐ lin ɖɔ alixlɛ́mɛ ɖěɖěe ná mǐ wɛ é ɖe lɛ́ é kún ɖu nǔ ó ɔ, étɛ́ mǐ ka ɖó ná wa? Lin tamɛ dó tan Biblu tɔn ɖěvo e mǐ ko xa lɛ́ é jí. Hweɖélɛ́nu ɔ, è nɔ ná alixlɛ́mɛ ɖé lɛ́ togun Mawu tɔn, bɔ ɖo gbɛtɔ́ lɛ́ nukúnmɛ ɔ, yě sixú cí nǔ e ma nyɔ́ zán ǎ é ɖɔhun, cóbó ka sixú xɔ gbɛ nú mɛ.—Hwɛ. 7:7; 8:10. w22.03 18-19 akpá. 15-16

Jezu ɖɔ xó e ɖo tɛ́si égbé tɔn mɛ lɛ́ é kpó jiɖiɖe kpó. Jezu tuun ɖɔ sɔgúdo émítɔn ɖo alɔ Jexóva tɔn mɛ, bo lɛ́ kú d’é jí ɖɔ é ná flín émí. Étɛ́ xó Jezu tɔn lɛ́ ka sixú kplɔ́n mǐ? Ðo gbesisɔmɛ bo ná sɔ́ gbɛ towe dó Jexóva sín alɔ mɛ. bo ná dó wa mɔ̌ ɔ, a ɖó ná ‘ɖeji dó Jexóva wú kpó ayixa towe bǐ kpó.’ (Nǔx. 3:5) Mǐ ní kpɔ́n kpɔ́ndéwú nɔví súnnu e nɔ nyí Joshua, bo ɖó xwe 15 bo ɖo kúzɔn jɛ wɛ é tɔn. É gbɛ́ ɖɔ émí kún ná yí gbe nú wlɛnwín nukúnkpédómɛwú dotóoxwé tɔn e t’afɔ sɛ́n Mawu tɔn jí é ó. É kpo táan kpɛɖé b’ɛ ná kú é ɔ, é ɖɔ nú nɔ tɔn ɖɔ: “Mamáa, un ɖo Jexóva sín alɔ mɛ. . . . Kpódó jiɖiɖe kpó wɛ un ɖo xó élɔ́ ɖɔ nú mi wɛ Mamáa: Un ɖeji bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖɔ Jexóva ná fɔ́n mì sín kú. É mɔ nǔ jɛ ayi ce mɛ, bɔ un yí wǎn n’i tawun.” É ná nyɔ́ ɖɔ mǐ mɛ ɖokpó ɖokpó ní kanbyɔ́ mǐɖée ɖɔ: ‘Ényí ninɔmɛ syɛ́nsyɛ́n e nɔ tɛ́n nǔɖiɖi mɛtɔn kpɔ́n lɛ́ é wá kpannukɔn mì ɔ, un ka ná sɔ́ gbɛ ce dó Jexóva lɔ mɛ, bo ɖeji ɖɔ é ná flín mì a?’ w21.04 12-13 akpá. 15-16

Sinsɛnzɔ́ ɔ nɔ ná hlɔ̌nhlɔ́n togun Jexóva tɔn. Ényí mǐ má nǔgbó Biblu tɔn lɛ́ xá mɛ lɛ́ bónú yě yí kpó yě gbɔ kpó ɔ, énɛ́ nɔ fá kɔ nú mǐ bo nɔ lɛ́ dó wǔyá lanmɛ nú mǐ. Mɛɖé lɛ́ sín ninɔmɛ sixú zɔ́n bɔ yě mɔ ɖɔ émí kún sixú wa nǔ gěgé ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ ó. Ényí nǔ cí mɔ̌ nú we hǔn, flín ɖɔ nǔ e wú a kpé é bǐ wiwa wɛ nɔ hun xomɛ nú Jexóva. Ényí mǐ ma tlɛ sixú tɔ́n sín xwé mǐtɔn lɛ́ gbe ǎ ɔ, Jexóva nɔ mɔ jlǒ e mǐ ɖó bo ná jlá wɛn ɔ é, b’ɛ nɔ lɛ́ su nukún tɔn mɛ. É sixú lɛ́ hun ali lɛ́ nú mǐ bɔ mǐ ná ɖekúnnu nú dotóo lɛ́, alǒ mɛ ɖěvo e nɔ kpé nukún dó azinzɔnnɔ wú lɛ́ é. Ényí mǐ nɔ sɔ́ nǔ e wa wɛ mǐ ɖe din lɛ́ é jlɛ́ dó nǔ e wú mǐ kpé bo wa wá yi lɛ́ é wú ɔ, awakanmɛ sixú kú mǐ. Amɔ̌, ényí mǐ mɔ nǔ jɛ lěe Jexóva ɖo alɔdó mǐ wɛ gbɔn din é wú ɔ, énɛ́ ná ná mǐ hlɔ̌nhlɔ́n e sín hudó mǐ ɖó bo ná dɛ ɖo wǔvɛ́ ɖěbǔ nu kpó awǎjijɛ kpó é. Mǐ tuun nǔkún nǔgbó ɔ tɔn e ɖo nǔkún e mǐ dó lɛ́ é mɛ, bo sixú wú, bo su é ǎ.—Nǔt. 11:6. w21.05 24-25 akpá. 14-17

Nukúnkɛ́ndídó zɔ́n bɔ Axɔ́sú Davídi wɔn nǔ e Jexóva ná ɛ lɛ́ é. Dɔkun, susu, kpó ɖuɖejí e é ɖó ɖo kɛntɔ́ tɔn lɛ́ gěgé jí é kpó ɖo nǔ énɛ́ lɛ́ mɛ. Kpó nǔsumɛnukúnmɛ kpó wɛ Davídi yí gbe ɖɔ nǔníná Mawu tɔn lɛ́ ‘sukpɔ́ bo gégé, bɔ émí kún sixú jlɛ́ ó.’ (Ðɛh. 40:6) Amɔ̌, é wá su hweɖénu bɔ Davídi wɔn nǔ e Jexóva ná ɛ lɛ́ é. Davídi ɖó asi gěgé có, é jó éɖée dó bɔ jlǒ masɔgbe ɖíɖó nú mɛ ɖěvo sín asi dó ɖɔ do ɖo ayi tɔn mɛ. Bɛtisábe wɛ nyɔ̌nu ɔ nɔ nyí, bɔ asú tɔn nɔ nyí Ulíi; Hitíti wɛ nú Ulíi. Cejɛ́nnábí sísɛ́ Davídi bɔ é ɖó xó xá Bɛtisábe, bɔ é mɔ xo. Nǔ nyanya énɛ́ e Davídi wa é kpé è ǎ, bɔ é lɛ́ bló tuto bónú è ná hu Ulíi. (2 Sam. 11:2-15) Étɛ́ lin wɛ Davídi ka ɖe? É lin ɖɔ Jexóva kún sixú mɔ émí ó wɛ a? Mɛsɛntɔ́ Jexóva tɔn énɛ́ e ko nɔ gbejí wá yi é jó éɖée dó nú nukúnkɛ́ndídó bo ka se xɔxɔ tɔn. Nukɔnmɛ ɔ, Davídi wá yí gbe nú nǔwanyido tɔn lɛ́, bo lɛ́ kɔ sín hwɛ tɔn lɛ́ gúdo. É ná ko su nukún tɔn mɛ tawun ɖɔ nǔ tɔn lɛ́ nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ!—2 Sam. 12:7-13. w21.06 17 akpá. 10

Mǐ sixú nɔ ma ɖeji ɖɔ mǐ kpé wú bo ná kpé nukún dó Biblu kplɔ́nkplɔ́n ɖé wú. Bɔ́yá mǐ nɔ mɔ ɖɔ mǐ ɖó ná ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ tawun, alǒ nyí nǔkplɔ́nmɛtɔ́ alɔsekpɛ́nnánɔ ɖé cóbó ná sixú kplɔ́n nǔ xá mɛɖé. Ényí mɔ̌ wɛ nǔ nɔ cí nú we hǔn, ɖ’ayi nǔ atɔn elɔ lɛ́ e sixú zɔ́n bɔ jiɖe e a ɖó é ná lɛ́ jɛjí é wú. Nukɔntɔn, Jexóva nɔ mɔ ɖɔ a kpé wú, bo sixú kplɔ́n nǔ mɛ ɖěvo lɛ́. Wegɔ́, Jezu e ɖó “acɛ e ɖo jǐnukúnsin, kpódó éé ɖo ayǐkúngban jí ɔ kpó bǐ” é wɛ ɖe gbe nú we ɖɔ a ní kplɔ́n nǔ mɛ. (Mat. 28:18) Atɔngɔ́, Jexóva kpó nɔví lɛ́ kpó sixú d’alɔ we. Jexóva d’alɔ Jezu b’ɛ tuun nǔ e é ná ɖɔ é; é sixú wa mɔ̌ nú hwi lɔ. (Jaan 8:28; 12:49) Gɔ́ ná ɔ, a sixú byɔ́ nukúnkpénǔwútɔ́ gbɛ̌ta kúnnuɖegbé tɔn tɔn towe, alǒ gběxosín-alijítɔ́ e kpé nǔ wú é ɖé, abǐ wɛnjlátɔ́ e ko mɔ nǔ kpɔ́n é ɖé ɖɔ é ní d’alɔ we bónú a ná bɛ́ Biblu kplɔ́nkplɔ́n ɖé, bo lɛ́ kpé nukún d’é wú. Nǔ e sixú zɔ́n bɔ a ɖó jiɖiɖe é ɖokpó wɛ nyí ɖɔ hwenu e wɛnjlátɔ́ lɛ́ ɖě ná ɖo nukún kpé dó Biblu kplɔ́nkplɔ́n ɖé wú wɛ é ɔ, a ní nɔ do tɔn mɛ. w21.07 6 akpá. 12

Ée vivɔnu gbɛ élɔ́ tɔn ɖo sisɛkpɔ́ wɛ wunnáwúnná é ɔ, mǐ ɖó ná ɖeji dó lěe Jexóva nɔ wa nǔ lɛ́ gbɔn é wú hú ɖ’ayǐ tɔn. Étɛ́wú? Ðo ya ɖaxó ɔ hwenu ɔ, è sixú ɖe wě ɖěɖěe é sixú vɛ́ wǔ bɔ mǐ ná mɔ nǔ jɛ mɛ, alǒ vɛ́ wǔ bɔ mǐ ná xwedó lɛ́ é xá mǐ. É ɖo wɛn ɖɔ Jexóva kún ná ɖɔ xó nú mǐ mɛ ɖokpó ɖokpó tlɔlɔ lě ó. É nyɔ́ wa ɔ, é ná xlɛ́ ali mǐ gbɔn mɛ ɖěɖěe é sɔ́ ɖó nu mǐtɔn lɛ́ é gblamɛ. Hwenɛ́nu wɛ mǐ ná jɛ nǔ xo kpɔ́n dó alixlɛ́mɛ lɛ́ wú jí, alǒ jɛ nǔ élɔ́ kanbyɔ́ jí ǎ: ‘Jexóva gɔ́n jɛ́n alixlɛ́mɛ élɔ́ ka gosín dóó a, alǒ linlin nɔví e ɖo nukɔn nú mǐ lɛ́ é tɔn wɛ?’ A ka ná ɖeji dó Jexóva kpó tutoblónúnǔ tɔn kpó wú ɖo táan bǔnɔ énɛ́ mɛ a? Linlin e a nɔ ɖó dó alixlɛ́mɛ e tutoblónúnǔ ɔ nɔ ná din lɛ́ é wú é wú wɛ é ná sín. Ényí a nɔ ɖeji dó alixlɛ́mɛ e mǐ nɔ mɔ din lɛ́ é wú bó nɔ yá wǔ se tónú nú yě ɔ, a ná ɖibla lɛ́ wa nǔ ɖokpó ɔ ɖo ya ɖaxó ɔ hwenu. w22.02 6 akpá. 15

Jexóva nɔ gǔdo nú Jedenyɔ́ɔ kpó súnnu 300 kpó bɔ yě ɖó ɖuɖéjí nukúnɖéjí ɖé, bɔ énɛ́ sixú zɔ́n bɔ yě sɔ́ yěɖée su tawun. Ée súnnu e ɖo akɔta Eflayímu tɔn mɛ lɛ́ é mɔ Jedenyɔ́ɔ é ɔ, yě kpa ɛ ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, zǐngídi wɛ yě lɛ́ ɖú xá ɛ ɖó è ylɔ́ yě bónú yě ná fun ahwan ɔ ǎ wútu. (Hwɛ. 8:1) Jedenyɔ́ɔ ɖɔ ali bǔnɔ e nu Jexóva kɔn nyɔ̌ná dó yě jí ɖe é ɖé xó nú yě. Wǎgbɔ tɔn ɔ, súnnu énɛ́ lɛ́ wá “fá xomɛ.” (Hwɛ. 8: 3) Jedenyɔ́ɔ xo goyíyí nyi kɛ́n, bo xo ífá kan ɖo togun Jexóva tɔn mɛ. Kpɔ́ndéwú Eflayímunu lɛ́ tɔn kplɔ́n mǐ ɖɔ mǐ kún ɖó ná sɔ́ ayi ɖó susu mǐɖésúnɔ tɔn lɛ́ biba jí hú Jexóva sísɔ́ su ó. Kpɔ́ndéwú Jedenyɔ́ɔ tɔn sixú kplɔ́n nǔɖé tatɔ́ xwédo tɔn lɛ́ kpó mɛxó agun tɔn lɛ́ kpó. Ényí nǔwiwa mǐtɔn dó xomɛsin nú mɛɖé ɔ, mǐ ɖó ná tɛ́n kpɔ́n bo ná mɔ nǔ jɛ nǔ e wú mɛ ɔ sin xomɛ é wú. Mǐ sixú lɛ́ kpa mɛ ɔ, nú nǔ ɖagbe e é ko wa é ɖé. É sixú lɛ́ byɔ́ mɛɖéesɔ́hwe ɖo mǐ sí. Amɔ̌, fífá kan xixo ɖo tají hú hwɛjijɔ biba. w21.07 16-17 akpá. 10-12

Jexóva bló mǐ ɖo akpajlɛ́ tɔn mɛ dó wlí yɛ̌yi nú mǐ. Ðó Mawu bló mǐ ɖo akpajlɛ́ tɔn mɛ wútu ɔ, mǐ sixú sɔ́ nǔ nú jijɔ tɔn ɖaaɖagbe gěgé, bo lɛ́ ɖe yě xlɛ́. Jijɔ énɛ́ lɛ́ ɖé lɛ́ wɛ nyí wǎnyíyí, wǔvɛ́sexámɛ, gbejíninɔ kpó nǔjlɔ́jlɔ́wiwa kpó. (Ðɛh. 86:15; 145:17) Ée mǐ nɔ ɖo nǔ sɔ́ nú jijɔ énɛ́ lɛ́ wɛ é ɔ, mǐ nɔ wlí yɛ̌yi nú Jexóva, bo nɔ lɛ́ ɖe xlɛ́ ɖɔ lěe é dá mǐ gbɔn é su nukún mǐtɔn mɛ. (1 Pi. 1:14-16) Ényí mǐ nɔ wa nǔ lěe Tɔ́ mǐtɔn jǐxwé tɔn ɔ nɔ ba gbɔn é ɔ, mǐ nɔ ɖó awǎjijɛ. Gɔ́ ná ɔ, ɖó Jexóva dá mǐ ɖo akpajlɛ́ tɔn mɛ wútu ɔ, é ná mǐ nǔwúkpíkpé ɔ, bɔ mǐ sixú nyí mɛ alɔkpa e ba wɛ é ɖe ɖo xwédo tɔn mɛ é. Jexóva sɔ́ nǔ nú xwé ɖaaɖagbe ɖé nú mǐ. Jexóva ko bló ayǐkúngban ɔ nú gbɛtɔ́ lɛ́, b’ɛ ko bló táan gěgé cóbɔ é wá dá gbɛtɔ́ nukɔntɔn ɔ. (Jɔb. 38:4-6; Jel. 10:12) Ðó Jexóva nɔ nyɔ́ xomɛ, bo nɔ lɛ́ ná nǔ mɛ wútu ɔ, é sɔ́ nǔ nú nǔ gěgé nú mǐ bónú mǐ ná ɖu vǐví yětɔn. (Ðɛh. 104:14, 15, 24) Sín hweɖénu jɛ hweɖénu ɔ, é lin tamɛ dó alɔ tɔn núwiwa lɛ́ jí, bo “mɔ ɖɔ nǔ ɖagbe wɛ.”—Bǐb. 1:10, 12, 31. w21.08 3 akpá. 5-6

Wɛn ɔ jíjlá kpó alɔdídó mɛ lɛ́ bónú yě ná húzú ahwanvú kpó sín azɔ̌ ɔ, mǐ bǐ wɛ è sɔ́ d’así ná. (Mat. 28:19, 20; Hlɔ̌. 10:14) A ka ba ɖɔ nǔwúkpíkpé towe ní kpɔ́n te d’é jí ɖo azɔ̌ tají énɛ́ kɔn a? Nya nǔ tawun tawun lɛ́ gbé hwenu e a ná ɖo alɔnuwéma Mɛkplɔ́nkplɔ́n ɔ kplɔ́n wɛ, bo ná lɛ́ ɖo nǔ e a kplɔ́n ɖ’é mɛ lɛ́ é zán wɛ é. Ée a ná ɖo tamɛ lin dó nǔ e gbé a ná nya lɛ́ é jí wɛ é ɔ, nǔ tají hú gǎn ɖokpó ɖíe bɔ a ɖó ná wɔn ǎ: Nǔ sísɔ́ nú jijɔ klisánwun tɔn lɛ́. (Koló. 3:12; 2 Pi. 1:5-8) É ɖo wɛn ɖɔ mǐ bǐ wɛ nɔ ba ná wa nǔ gěgé nú Jexóva, hú gǎn lěe wa gbɔn wɛ mǐ ɖe din é. Ðo gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ mɛ ɔ, mǐ ná kpé wú bo ná sɛn Mawu bǐ mlɛ́mlɛ́. Din hwɛ̌ ɔ, ényí mǐ ɖo nǔ e wú mǐ kpé é bǐ wa wɛ ɔ, mǐ sixú gɔ́ so nú awǎjijɛ mǐtɔn, lobo lɛ́ bló bɔ awakanmɛ e nɔ kú mǐ é ná ɖekpo. Tají hú gǎn ɔ, mǐ ná wlí yɛ̌yi nú Jexóva, “Mawu awǎjijɛnɔ” mǐtɔn, bo lɛ́ kpa susu n’i. (1 Tim. 1:11, nwt) Hǔn, mi nú mǐ ní bló bónú wǔjɔmɛ e mǐ ɖó lɛ́ é ní nɔ dó awǎjijɛ nú mǐ! w21.08 25 akpá. 18-20

Ényí xwédo Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ tɔn ɖé mɛ wɛ a su ɖe ɔ, énɛ́ xlɛ́ ɖɔ sín vǔ ɖokpóó wɛ a sixú ko ɖo nǔ kplɔ́n dó Jexóva wú wɛ nɛ́. È kplɔ́n we ɖɔ é wɛ nyí Gbɛɖótɔ́ ɔ, bo ɖó jijɔ ɖaaɖagbe lɛ́, lobo lɛ́ ba ná sɔ́ ayǐkúngban ɔ dó húzú palaɖísi ɖé. (Bǐb. 1:1; Mɛ. 17:24-27) Mɛ gěgé ɖi nǔ ɖɔ Mawu tíin lɔ káká bónú è ná wá ɖɔ ɖɔ é wɛ nyí Gbɛɖótɔ́ ɔ ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, yě ɖi ɖɔ gbɛ ɔ jɔ nú éɖée, bɔ dɛ̌dɛ̌ dɛ̌dɛ̌ ɔ, nǔɖogbɛ lɛ́ ɖo hǔzúhúzú wɛ káká bo wá ná nǔɖogbɛ ɖaxó lɛ́. Wěmasetɔ́ ɖaxó ɖaxó lɛ́ ɖo mɛ e nɔ ɖɔ mɔ̌ lɛ́ é mɛ. Yě nɔ ɖɔ ɖɔ nǔnywɛ́ xwítíxwítí ɖe xlɛ́ ɖɔ Biblu kún sɔgbe ó, lé mɛ e ma se wěma ǎ lɛ́ é, mɛ e ma bí ǎ lɛ́ é, alǒ xlonɔ lɛ́ wɛ nɔ ɖi ɖɔ Gbɛɖótɔ́ ɖé tíin. Mǐ ná bo tlɛ ko nyí Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn sín hwenu línlín ɖíe ɔ, mǐ bǐ wɛ ɖó ná kpó ɖo nǔɖiɖi mǐtɔn hɛn lí dǒ wɛ. Mɔ̌ wiwa ná zɔ́n bɔ mǐ ná lɔn bónú gbɛtɔ́ lɛ́ ná zé “mɛblɛ́blɛ́xó, xómaɖixó” e yě nɔ ɖɔ b’ɛ ma sɔgbe xá Biblu ǎ lɛ́ é dó flú mǐ ǎ.—Koló. 2:8. w21.08 14 akpá. 1-3

Abɛ́li, Nɔwée, Ablaxámu kpó Jɔbu kpó xlɛ́ ɖɔ émí ɖó sísí nú Jexóva, bó lɛ́ yí wǎn n’i gbɔn tonú e yě se n’i é, nǔɖiɖi e yě ɖó n’i é kpó vɔ̌ vovo e yě sá lɛ́ é kpó gbaĺmɛ. É ɖo wɛn ɖɔ yě wa nǔ e wú yě kpé é bǐ bó kpa susu nú Jexóva, lobɔ é yí gbe nú sɛn e yě sɛn ɛ é. Nukɔnmɛ ɔ, Jexóva wá ná Mɔyízisɛ́n ɔ kúnkan Ablaxámu tɔn lɛ́. Gbetakɛ́n ɖé lɛ́ ɖo sɛ́n énɛ́ lɛ́ mɛ, bó ɖɔ lěe Jexóva ba ɖɔ è ní sɛn émí gbɔn é. Ðo kú kpó fínfɔ́n sín kú kpó Jezu tɔn gúdo ɔ, Jexóva sɔ́ nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ ní se tónú nú Mɔyízisɛ́n ɔ ǎ. (Hlɔ̌. 10:4) Sɛ́n yɔ̌yɔ́ ɖěvo wɛ klisánwun lɛ́ ɖó ná nɔ se tónú ná, énɛ́ wɛ nyí “Klísu sín sɛ́n ɔ.” (Ga. 6:2) Bó ná dó se tónú nú “sɛ́n” énɛ́ ɔ, é byɔ́ ɖɔ yě nɔ ɖo sɛ́n nyi wɛ gbɛmɛ ǎ, loɔ, ényí yě nɔ xwedó kpɔ́ndéwú Jezu tɔn, bó nɔ lɛ́ zán gbɛ sɔgbe xá nǔkplɔ́nmɛ tɔn lɛ́ hǔn, sɛ́n énɛ́ ɔ nyi wɛ yě ɖe nɛ́. Égbé ɖésú ɔ, klisánwun lɛ́ nɔ wa nǔ e wú yě kpé é, bó nɔ xwedó Klísu, bó ná dó nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ, lobɔ “lǐndɔ̌n [yětɔn] lɛ́ ná vo.”—Mat. 11:29. w22.03 20-21 akpá. 4-5

Jexóva nɔ ɖótó vǐ tɔn lɛ́. É ɖótó ɖɛ gěgé e Vǐ tɔn xo sɛ́dó è hwenu e é ɖo ayǐkúngban jí é é. É ɖótó Jezu hwenu e é xo ɖɛ sɛ́dó è bo ná dó wá gbeta tají lɛ́ kɔn é, ɖi hwenu e é ɖo mɛsɛ́dó 12 lɛ́ ná cyán wɛ é. (Luk. 6:12, 13) Jexóva lɛ́ ɖótó Jezu sín ɖɛ hwenu e é ɖo aluwɛ mɛ é. Jɛ nukɔn nú hwenu e Judási flú Jezu é ɔ, Jezu xo ɖɛ vívɛ́ sɛ́dó Tɔ́ tɔn dó mɛtɛ́nkpɔ́n syɛ́nsyɛ́n e ná mɔ wɛ é ɖe é takúnmɛ. Jexóva ɖótó Vǐ vívɛ́ná Tɔn sín ɖɛ kpowun ǎ, loɔ, é lɛ́ sɛ́ wɛnsagun ɖé dó è, bónú é ná dó wǔsyɛ́n lanmɛ n’i. (Luk. 22:41-44) Égbé ɔ, Jexóva nɔ lɛ́ ɖótó ɖɛ mǐtɔn lɛ́, bo nɔ lɛ́ ná sinkɔn nú yě ɖo hwenu e jɛxá dó é, b’ɛ nɔ lɛ́ nyí ɖo ali ɖagbe hú gǎn ɔ nu. (Ðɛh. 116:1, 2) Kpɔ́n lěe nǔ nyí mɔ̌ nú nɔví nyɔ̌nu e nɔ nɔ Inde é ɖé gbɔn é. É ɖí xwi xá adohu adohu syɛ́nsyɛ́n, bo xo ɖɛ vívɛ́ sɛ́dó Jexóva dó ninɔmɛ ɔ takúnmɛ. É wlán ɖɔ: “Tuto Televizyɔn JW^® tɔn mai 2019 tɔn éé ɖɔ xó dó lěe è na ɖí xwi xá adohu adohu gbɔn é wú é nyí nǔ e sín hudó un ɖó é pɛ́ɛ́. Sinkɔn ɖé wɛ é nyí nú ɖɛ ce lɛ́.” w21.09 21-22 akpá. 6-7

Dǒ nukún mɛ bo kpɔ́n lě do é ná ko vɛ́ wǔ nú klisánwun xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn énɛ́ lɛ́ sɔ ɖɔ yě ní jó ɖibla nyí nǔ yětɔn lɛ́ bǐ dó, lobo jɛ gbɛ yɔ̌yɔ́ ɖěvo zán jí é! É byɔ́ ɖɔ yě ní ɖó nǔɖiɖi, bo ɖeji dó Jexóva wú ɖɔ é ná sú hudó yětɔn lɛ́ sín do. Amɔ̌, nǔɖé tíin bo sixú d’alɔ yě. Xwe atɔ́ɔ́n jɛ nukɔn cóbɔ Hlɔ̌manu lɛ́ ná wá ján go dó Jeluzalɛ́mu sín toxo ɔ ɔ, mɛsɛ́dó Pɔ́lu ɖe wě tawun tawun élɔ́ lɛ́ xá klisánwun e ɖo Eblée lɛ́ é: “Mi ma jó miɖée dó nú wǎnyíyí nú akwɛ́ ɖu ɖo mi jí ó; nǔ e ɖo mi sí ɔ ní kpé mi, ɖó Mawu ɖɔ: ‘Un ná jó we dó gbeɖé ǎ; un ná ɖe alɔ sín kan towe mɛ gbeɖé ǎ. Énɛ́ ɔ wú wɛ mǐ hɛn ɔ, mǐ ná ɖɔ kpódó jiɖiɖe kpó ɖɔ Aklúnɔ wɛ nyí mɛ e nɔ d’alɔ mǐ é. Un ná ɖi xɛsi nú nǔɖé ǎ. Étɛ́ mɛɖé ka sixú wa nú mì.’” (Ebl. 13:5, 6) Cóbónú Hlɔ̌manu lɛ́ ná sú kún dó nú toxo ɔ ɔ, é ɖo wɛn ɖɔ é ná bɔ wǔ nú mɛ ɖěɖěe hɛn wěɖexámɛ Pɔ́lu tɔn énɛ́ ayi mɛ lɛ́ é bɔ yě ná húzú sɔgbe xá nǔ e yě sixú kpɔ́n dó mɔ gbɛ e bɔkun é ɖé zínzán ɖo xwé yětɔn yɔ̌yɔ́ ɔ gbe é. Yě kúdéjí ɖɔ Jexóva ná sú dandannú gbɛ mɛ tɔn yětɔn lɛ́ sín do. w22.01 4-5 akpá. 7, 9

Ényí è ɖɔ mɛɖé nyí nǔbláwǔkúnúmɛtɔ́ ɔ, ayi mǐtɔn nɔ yá wǔ yi mɛ e nɔ nyɔ́ xomɛ, se wǔvɛ́ xá mɛ, bo nɔ lɛ́ hun alɔ dó ná nǔ mɛ é ɖé jí. Tan e Jezu kpi dó Samalíinu nɔzo ɖagbe ɔ wú é lɔ sixú wá ayi mɛ nú mǐ. Nya énɛ́ e gosín akɔta ɖěvo mɛ é “kú nǔbláwǔ” nú Jwifu e jɛ ajotɔ́ lɛ́ sín alɔ mɛ é ɖé. Nya Jwifu e gblé wǔ é sín nǔ blá wǔ nú Samalíinu ɔ, b’ɛ kpé nukún wǔ tɔn kpó wǎnyíyí kpó. (Luk. 10:29-37) Nǔjlɛ́dónǔwú énɛ́ ɖe jijɔ ɖaaɖagbe Mawu mǐtɔn tɔn ɖé xlɛ́, énɛ́ wɛ nyí nǔbláwúkúnúmɛ. Wǎn e é yí nú mǐ é wú wɛ zɔ́n bɔ é nɔ kú nǔbláwú nú mǐ, bɔ ali gěgé nu wɛ é nɔ lɛ́ kú nǔbláwǔ nú mǐ ɖe ayǐhɔ́ngbe ayǐhɔ́ngbe. Mɛɖé sixú nɔ lɛ́ ɖe xlɛ́ ɖo ali ɖěvo nu ɖɔ émí nɔ kú nǔbláwǔ nú mɛ. Ényí é tlɛ́ ɖó hwɛjijɔ e wú é ná dɔn tó nú mɛ é ɔ, é sixú wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ émí kún ná wa mɔ̌ ó. Ðo ali énɛ́ nu ɔ, é ɖo gaan ɖɔ Jexóva ɖe xlɛ́ ɖɔ émí kú nǔbláwǔ nú mǐ tawun. Ðɛhanwlántɔ́ ɔ ɖɔ: “É nɔ kpɔ́n dó hwɛ e mǐ hu é wú, bo nɔ wa nǔ tɔn xá mǐ ǎ.” (Ðɛh. 103:10) Amɔ̌, ɖo ninɔmɛ ɖěvo lɛ́ mɛ ɔ, Jexóva sixú dɔn tó nú mɛ e hu hwɛ é ɖé dó nǔjɔnǔ mɛ. w21.10 8 akpá. 1-2

Mɛ ɖěɖěe nyí xɔ́ntɔn Jexóva tɔn lɛ́ é kɛ́ɖɛ́ wú wɛ é nɔ nyɔ́ xomɛ dó; yě wɛ nyí mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́. Xó e axɔ́sú Davídi kpó gbeyíɖɔ Daniyɛ́li kpó ɖɔ lɛ́ é tá wěziza dó énɛ́ jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Davídi ɖɔ: “Ma gɔn xomɛnyínyɔ́ towe ɖe xlɛ́ mɛ e tuun we lɛ́ ó.” ‘Xomɛnyínyɔ́ Jexóva tɔn ɔ, é ɖe nú mɛ e nɔ ɖó sísí n’i lɛ́ tɛgbɛ.’ Bɔ Daniyɛ́li ɖɔ: “Aklúnɔ, . . . hwi mɛ e nɔ nɔ gbejí nú akɔ e a jɛ xá mɛ e nɔ nyi sɛ́n towe lɛ́ é. A nɔ nɔ gbejí nú mɛ e yí wǎn nú we lɛ́.” (Ðɛh. 36:11; 103:17; Dan. 9:4) Xógbe énɛ́ lɛ́ e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú yě bɔ yě wlán lɛ́ é xlɛ́ ɖɔ Jexóva nɔ nyɔ́ xomɛ dó mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́ wú, ɖó yě tuun i, nɔ ɖó sísí n’i, nɔ yí wǎn n’i, lobo nɔ lɛ́ nyi sɛ́n tɔn lɛ́. Mɛ ɖěɖěe nɔ sɛn Jexóva lěe é ba gbɔn lɛ́ é kɛ́ɖɛ́ wú wɛ é nɔ nyɔ́ xomɛ dó. Mǐ ko ɖo wǎn e Jexóva yí nú gbɛtɔ́ lɛ́ bǐ é sín le ɖu wɛ cóbó wá jɛ sinsɛn ɛ jí. (Ðɛh. 104:14) É ɖo mɔ̌ có, ɖó mǐ ɖo sinsɛn ɛ wɛ wútu ɔ, mǐ nɔ lɛ́ ɖu le xomɛnyínyɔ́ tɔn tɔn. w21.11 4 akpá. 8-9

Ðěbǔ wɛ é ná bo nyí ɔ, mǐ nɔ kán ɖ’é jí bo nɔ se tónú nú xó Jezu tɔn e ɖo aga lɛ́ é. Égbé ɔ, mɛ gěgé nɔ ba ná ɖótó sinsɛngán nukúnɖéjí lɛ́. Yě nɔ yí wǎn nú yě káká bo nɔ ɖibla sɛn yě. Mɛ gěgé nɔ yi amǐsa yětɔn lɛ́, nɔ xɔ wěma yětɔn lɛ́, bo nɔ lɛ́ ná kɛ́ti gěgé dó nɔ gǔdo nú yě. Mɛɖé lɛ́ nɔ ɖi nǔ nú nǔ e yě nɔ ɖɔ lɛ́ é bǐ. Ényí sinsɛnnɔ énɛ́ lɛ́ mɔ Jezu ɖésúnɔ ɔ, akpakpa ka ná sɔ́ yě mɔ̌ a? Amɔ̌, mɛ ɖěɖěe nɔ sɛn Mawu nǔgbó ɔ lɛ́ é gbɔn vo nú mɛ énɛ́ lɛ́, ɖó yědɛɛ lɛ́ ɖó sinsɛngán ǎ. Nǔgbó wɛ ɖɔ mǐ nɔ ɖó sísí nú mɛ ɖěɖěe nɔ kpé nukún dó nǔ lɛ́ wú ɖo tɛntin mǐtɔn lɛ́ é, amɔ̌, mǐ yí gbe nú nǔkplɔ́nmɛ Jezu tɔn élɔ́ e za wě é: “Nɔví nɔví wɛ mi bǐ nyí.” (Mat. 23:8-10) Mǐ nɔ sɛn gbɛtɔ́ ǎ; sinsɛngán lɛ́ oo, toxóɖɔtɔ́gán lɛ́ oo, mǐ nɔ sɛn yě ɖě ǎ. Mɔ̌ jɛ́n mǐ ma ka nɔ lɛ́ nɔ gǔdo nú yě ǎ é nɛ́. É nyɔ́ wa ɔ, mǐ nɔ ɖó wǔ zɔ nú gbɛ ɔ. Ðo akpá énɛ́ lɛ́ bǐ xwé ɔ, mǐ gbɔn vo bǐ mlɛ́mlɛ́ nú sinsɛn ɖěvo e nɔ ɖɔ ɖɔ émí nyí klisánwun lɛ́ é.—Jaan 18:36. w21.10 20 akpá. 6-7

Klisánwun e ba ná nyí mɛ mímɛ́ lɛ́ é bǐ ɖó ná kúdéjí ɖɔ nǔ ɖěbǔ, alǒ mɛ ɖěbǔ kún ɖo tají hu gǎn kancícá e ɖo émí kpó Mawu émítɔn kpó tɛ́ntin é ó. Gɔ́ ná ɔ, ɖó mǐ nyí Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ wútu ɔ, mǐ kánɖéjí bo ná nyi alɔ nú nǔ ɖěbǔ e ná kɔn cí dó nyǐkɔ mímɛ́ tɔn wú é. (Lev. 19:12; Eza. 57:15) Nú Izlayɛ́li-ví lɛ́ ɔ, Jexóva sísɔ́ dó ɖó Mawu yětɔn nɔ byɔ́ ɖɔ yě ní se tónú nú sɛ́n tɔn lɛ́. Levíi-ví lɛ́ 18:4 ɖɔ: ‘Nǔ e un zɔ́n lɛ́ wɛ mi ná nɔ bló. Sɛ́n ce lɛ́ wɛ mi ná nɔ nyi. Nyɛ wɛ nyí Jexóva, Mawu mitɔn.’ Sɛ́n énɛ́ lɛ́ e Jexóva dó nú Izlayɛ́li-ví lɛ́ é ɖé lɛ́ ɖo Levíi-ví lɛ́ wěmata 19gɔ́ ɔ mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, wěmafɔ 5 jɛ 8, gɔ́ nú wěmafɔ 21 kpó 22 kpó kɛ nu dó vɔ̌sísá kanlin tɔn lɛ́ wú. È ná nɔ sá vɔ̌ énɛ́ lɛ́ ɖo ali ɖé nu, bɔ yě ná nɔ ɖu su nú ‘nǔ e nyí Jexóva tɔn é ǎ.’ Wěmafɔ énɛ́ lɛ́ xixa ɖó ná sísɛ́ mǐ bɔ mǐ ná ba ná nyɔ́ ɖo Jexóva nukúnmɛ, lobo sá susu kpikpa sín vɔ̌ e nɔ nyɔ́ nukún tɔn mɛ lɛ́ é n’i, lěe Eblée lɛ́ 13:15 byɔ́ mǐ ɖɔ mǐ ní wa gbɔn é. w21.12 5-6 akpá. 14-15

Mɛ e wlí alɔ b’ɛ ma lín ǎ lɛ́ é sixú kplɔ́n nǔ gěgé dó mɛ ɖěvo e nɔ ɖeji dó Jexóva wú lɛ́ é wú. Asú kpó asi kpó ɖé lɛ́ sixú ko bló xwe mɔ̌kpán ɖo sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn ɔ mɛ. Ényí a ɖó hudó wěɖexámɛ tɔn bo ná dó kpé nǔ e lin wɛ a ɖe bo ná nya gbě yětɔn lɛ́ é wú hǔn, ba alɔdó ɖo yě gɔ́n. Ali e nu a sixú ɖe xlɛ́ ɖɔ émí nɔ ɖeji dó Jexóva wú ɖe é ɖé nɛ́. (Nǔx. 22:17, 19) Flín ɖɔ alɔwlíwlí ɔ, nǔníná ɖé wɛ bo gosín Jexóva gɔ́n. (Mat. 19:5, 6) É ba ɖɔ mɛ e wlí alɔ lɛ́ é ní ɖu vǐví nǔníná mɔ̌hun tɔn. Mi mɛ e wlí alɔ yɔ̌yɔ́ lɛ́ è mi, étɛ́wú mi ma ka ná gbéjé lěe mi ɖo gbɛ mitɔn zán gbɔn wɛ é kpɔ́n ǎ? Mi ka ɖo nǔ e wú mi kpé lɛ́ é bǐ wa wɛ, bo ná dó xlɛ́ Jexóva ɖɔ nǔníná e é sɔ́ dó así nú mi lɛ́ é xɔ akwɛ́ ɖo nukún mitɔn mɛ tawun a? Mi nɔ ɖɔ xó nú Jexóva ɖo ɖɛ mɛ. Mi nɔ ba nǔgbódodó ɖěɖěe sɔgbe xá ninɔmɛ mitɔn lɛ́ é ɖo Xó tɔn mɛ. Énɛ́ gúdo ɔ, mi nɔ zán wě e Jexóva nɔ ɖe xá mi é. Ényí Jexóva sinsɛn ɖo tají ɖo alɔwlíwlí mitɔn mɛ ɔ, mi sixú kúdéjí ɖɔ mi ná ɖó awǎjijɛ, lobo lɛ́ ɖó gbɛzán e jɛmɛ nú mɛ é ɖé! w21.11 19 akpá. 16, 18

Jaki nɔ ɖó linlin e sɔgbe é dó éɖée wú. Jaki nɔ lin ɖɔ xwédo e mɛ émí jɔ ɖe é, alǒ, wǔjɔmɛzɔ́ émítɔn lɛ́ zɔ́n bɔ émí nyí mɛ bǔnɔ ɖé, alǒ, émí hú gǎn nɔví émítɔn lɛ́ ǎ. “Nɔví ce vívɛ́ná lɛ́” wɛ é nɔ ylɔ́ nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ tɔn lɛ́ ɖɔ. (Ja. 1:16, 19; 2:5) É nɔ wa nǔ ɖo ali ɖé nu bo ná dó xlɛ́ mɛ ɖěvo lɛ́ ɖɔ mɛ maɖóblɔ̌ wɛ émí nyí ǎ. Nǔkplɔ́nmɛ ɔ: Nɔ flín ɖɔ mǐ mɛ bǐ wɛ nyí hwɛhutɔ́. Mǐ ɖó ná nɔ lin ɖo ali ɖé nu ɖɔ mǐ hú gǎn mɛ e kplɔ́n nǔ wɛ mǐ ɖe lɛ́ é ǎ. Étɛ́wú? Ényí mǐ nɔ wa nǔ ɖo ali ɖé nu bɔ mɛ e kplɔ́n nǔ xá wɛ mǐ ɖe é nɔ mɔ ɖɔ mǐ kún nɔ wa nǔ nyi do ó ɔ, awakanmɛ sixú kú i, ɖó é ná mɔ ɖɔ émí kún sixú kpé wú gbeɖé bo se tónú nú Mawu bǐ mlɛ́mlɛ́ ó. Amɔ̌, ényí mǐ tínmɛ nú nǔkplɔ́ntɔ́ ɔ nyi wɛn ɖɔ nǔgbódodó Biblu tɔn lɛ́ xwixwedó kún nɔ bɔ wǔ nú mǐ lɔmɔ̌ hwebǐnu ó, bo lɛ́ tínmɛ lěe Jexóva d’alɔ mǐ bɔ mǐ ɖí xwi xá tagba lɛ́ gbɔn é n’i ɔ, énɛ́ ná d’alɔ ɛ, bɔ é ná mɔ ɖɔ émí lɔ sixú sɛn Jexóva. w22.01 11-12 akpá. 13-14

Bǎ e mɛ mǐ lin nǔ Jezu ɖɔhun yi ɖó é ɔ, bǎ énɛ́ mɛ wɛ mǐ ná wa nǔ éɖɔhun, bó lɛ́ zán gbɛ éɖɔhun yi ɖó. (Ebl. 1:3) Mǐ sixú lin nǔ gbɔn lě: ‘Jezu ɔ mɛ maɖóblɔ̌ wɛ. Mǐ ná cí éɖɔhun pɛ́pɛ́pɛ́ gbeɖé ǎ!’ Ényí nǔ nɔ cí mɔ̌ nú we hǔn, flín nǔgbó élɔ́ lɛ́. Nukɔntɔn, è dá we bónú a ná cí Jexóva kpó Jezu kpó ɖɔhun. Énɛ́ wútu ɔ, a sixú wá gbeta ɔ kɔn bó ná xwedó kpɔ́ndéwú yětɔn, b’ɛ ka sixú kpa we; é hwe bǐ ɔ, ɖó bǎ ɖé mɛ. (Bǐb. 1:26) Wegɔ́, gbigbɔ mímɛ́ Mawu tɔn wɛ nyí hlɔ̌nhlɔ́n aditi e ɖo wɛ̌kɛ́ ɔ mɛ é. Kpó alɔdó tɔn kpó ɔ, a sixú wa nǔ ɖěɖěe a ma sixú wa hwiɖóɖó gbeɖé ǎ lɛ́ é. Atɔngɔ́, Jexóva nɔ ɖó nukún ɖɔ hwi ní ɖe jijɔ e gbigbɔ mímɛ́ nɔ ná mɛ lɛ́ é xlɛ́ bónú nǔ bǐ ní vɔ ɖ’é wú din ǎ. Nǔgbó ɔ, xwe 1000 wɛ Tɔ́ wǎnyíyínɔ mǐtɔn ɖe ɖó vo nú mɛ ɖěɖěe ɖó nukúnɖíɖó ayǐkúngban jí tɔn lɛ́ é, bónú yě ná dó húzú mɛ maɖóblɔ̌. (Nǔɖe. 20:1-3) Nǔ e ɖó nukún wɛ Jexóva ɖe ɖo mǐ sí din é wɛ nyí ɖɔ mǐ ní wa nǔ e wú mǐ kpé é bǐ, bó lɛ́ ɖeji dó wǔ tɔn ɖɔ é ná d’alɔ mǐ. w22.03 9-10 akpá. 5-6

Ðɛxixo kɛ́ɖɛ́ wɛ nyí ali ɖokpó e mǐ ná gbɔn dó ná hlɔ̌nhlɔ́n kancícá e ɖo mǐ kpó Jexóva kpó tɛ́ntin é ǎ. Xó Mawu tɔn kplɔ́nkplɔ́n kpó kplé agun tɔn lɛ́ yiyi kpó sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná sɛkpɔ́ Mawu. Étɛ́ a ka sixú wa dó zán hwenu e a nɔ dó kplɔ́n nǔ é kpó hwenu e a nɔ zán ɖo kplé lɛ́ sín domɛ é kpó ganjí? Kanbyɔ́ hwiɖée ɖɔ: ‘Étɛ́ lɛ́ ka nɔ fɛ́ ayi ce ɖo kplé lɛ́ hwenu, alǒ hwenu e un ɖo tíntɛ́nkpɔ́n wɛ bá kplɔ́n nǔ é?’ Ylɔ̌ e è nɔ ylɔ́ mì ɖo alǒkan jí lɛ́ é, kabǐ nǔ e è nɔ wlán sɛ́dó mì ɖo alǒkan, alǒ nǔ mɔ̌hun ɖěvo lɛ́ jí é wɛ a? Ényí a ɖ’ayi wú ɖɔ hwenu e a ɖo Biblu kplɔ́n wɛ é, alǒ hwenu e a ɖo kplé agun tɔn ɖé jí é ɔ, a nɔ jɛ tamɛ lin dó nǔ ɖěvo jí jí hǔn, byɔ̌ Jexóva ɖɔ ní d’alɔ we bónú a ná sɔ ayi ɖo nǔ e kplɔ́n wɛ a ɖe é, alǒ kplé ɔ jí. É sixú vɛ́ wǔ bɔ a ná xo nǔ e zɔ́n bɔ nǔ cí mɔ̌ nú we é nyi kɛ́n, bo zé ayi ɖó nǔ gbigbɔ tɔn lɛ́ jí, amɔ̌, é ka ɖo tají tawun ɖɔ a ní wa mɔ̌. Xo ɖɛ bo byɔ́ fífá e ná bló ayi towe ɖó, bo ná lɛ́ bló “linlin towe lɛ́” ɖó é.—Filí. 4:6, 7. w22.01 29-30 akpá. 12-14

Axɔ́sú Oziyási gbɛ́ wě e è ɖe xá ɛ é. É byɔ́ fí e vɔ̌sánúxwlémawutɔ́ lɛ́ kɛ́ɖɛ́ wɛ è ná gbe ɖɔ yě ní byɔ́ ɖo tɛ́npli Jexóva tɔn mɛ é, bó tɛ́n kpɔ́n bá dó zǎlínkpɔ́n zo. Vɔ̌sánúxwlémawutɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ ɖɔ n’i ɖɔ: ‘Axɔ́sú Oziyási, a ɖó acɛ e xwlé zǎlínkpɔ́n Jexóva ɔ ǎ. Vɔ̌sánúxwlémawutɔ́ Aalɔ́ɔn-ví lɛ́ wɛ ɖó acɛ énɛ́.’ Nɛ̌ Oziyási ka wa nǔ gbɔn? Ényí é ko sɔ́ éɖée hwe, bó yí gbe nú wě e è ɖe xá ɛ é, lobo tɔ́n sín tɛ́npli ɔ mɛ afɔjí afɔjí wɛ ɔ, Jexóva sixú ko sɔ́ hwɛ kɛ ɛ. Amɔ̌, “Oziyási . . . sin xomɛ.” Aniwú é ka gbɛ́ wěɖexámɛ ɔ? É ɖo wɛn ɖɔ é lin ɖɔ ɖó émí nyí axɔ́sú wútu ɔ, émí ɖó acɛ bó sixú wa nǔ ɖěbǔ e jló émí é. Amɔ̌, mɔ̌ wɛ Jexóva nɔ kpɔ́n nǔ lɛ́ gbɔn ǎ. Ðó Oziyási wa nǔ e è ma ná gbe tɔn ɛ ǎ é ɖé wútu ɔ, é bɛ́ gudu, “bɔ gudu ɔ nɔ wǔ tɔn mɔ̌ jɛ gbe e gbe é kú é.” (2 Tan 26:16-21) Kpɔ́ndéwú Oziyási tɔn kplɔ́n mǐ ɖɔ mǐ ná bó tlɛ nyí mɛ ɖěbǔ bó nɔ gbɛ́ wě e è ɖe xá mǐ bɔ é jínjɔ́n Biblu jí lɛ́ é ɔ, nǔ mǐtɔn kún sɔ́ ná nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ ó. w22.02 9-10 akpá. 7

Ðo kpaa mɛ ɔ, mɛ e ɖo “gbɛtɔ́ xóxó” ɔ kannu é nɔ lin nǔ, bó nɔ lɛ́ wa nǔ sɔgbe xá hwɛhuhu sín ninɔmɛ e mɛ é ɖe é. (Koló. 3:9) É sixú nyí cejɛ́nnábínɔ, nɔ yá wǔ sin xomɛ, nɔ d’alɔgúdokpɛ́ nú mɛ, bó nɔ lɛ́ yí go. É sixú yí wǎn nú fɔtóo nǔblíblíwiwa tɔn lɛ́, video blíblí lɛ́, alǒ fímu e mɛ adǎkaxixo ɖe lɛ́ é kpínkpɔ́n. É ɖo wɛn ɖɔ é ɖó jijɔ ɖagbe ɖé lɛ́, bɔ nú é ɖɔ alǒ wa nǔɖé bónú é ma sɔgbe ǎ ɔ, é sixú nɔ dó hwɛ éɖée. Amɔ̌, é ɖó jlǒ sɔmɔ̌ bá húzú linlin tɔn lɛ́ kpó nǔwalɔ tɔn lɛ́ kpó ǎ. (Ga. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5) Hwɛhutɔ́ wɛ nú mǐ, énɛ́ wú ɔ, mǐ ɖě sixú ɖe linlin nyanya lɛ́ kpó jlǒ nyanya lɛ́ kpó sín ayi mǐtɔn mɛ bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ. É sixú wá su hweɖélɛ́nu bɔ mǐ ná ɖɔ nǔɖé, alǒ wa nǔɖé, b’ɛ ná wá vɛ́ nú mǐ. (Jel. 17:9; Ja. 3:2) Amɔ̌, ényí mǐ ɖe gbɛtɔ́ xóxó ɔ nyi ayǐ ɔ, jlǒ agbaza tɔn lɛ́ kpó nǔwalɔ ɖěɖěe cá kan xá ɛ lɛ́ é kpó sɔ́ ná ɖ’acɛ dó mǐ jí ǎ. Mǐ nɔ húzú mɛ alɔkpa ɖěvo.—Eza. 55:7. w22.03 3 akpá. 4-5

Mɛxó agun tɔn lɛ́ mi, mi nɔ ɖ’ayi jijɔ ɖaaɖagbe ɖěɖěe nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó mitɔn lɛ́ nɔ ɖó lɛ́ é wú. Mɛ ɖě ɖo yě mɛ, bó nyí mɛ maɖóblɔ̌ ǎ có, yě mɛ ɖokpó ɖokpó ka ɖó jijɔ ɖěɖěe sixú dɔn mɛ lɛ́ é. Nǔgbó ɔ, é sixú wá jɛ hweɖénu bɔ mɛxó agun tɔn lɛ́ ɖe wě xá nɔví súnnu alǒ nɔví nyɔ̌nu ɖé. Amɔ̌, mɛsɛ́dó Pɔ́lu ɖɔhun ɔ, mɛxó agun tɔn lɛ́ ɖó ná dó gǎn tawun, bó ná sɔ́ ayi ɖó nǔ e mɛɖé ɖɔ alǒ wa kpó xomɛsin kpó lɛ́ é jí ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, é ná nyɔ́ ɖɔ yě ní nɔ sɔ́ ayi ɖó wǎn e mɛɖé yí nú Jexóva é, dɛ e dɛ wɛ é ɖe bó ɖo sinsɛn ɛ wɛ é kpó jlǒ e é ɖó bó ná nɔ wa nǔ ɖagbe é kpó jí. Mɛxó agun tɔn ɖěɖěe nɔ sɔ́ ayi ɖó jijɔ ɖagbe mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn jí lɛ́ é nɔ d’alɔ nɔví yětɔn lɛ́ bɔ yě nɔ mɔ ɖɔ mɛ ɖěɖěe ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é bǐ yí wǎn nú émí. Mi flín ɖɔ Jexóva kún nɔ ɖó nukún ɖɔ mi ní nyí mɛ maɖóblɔ̌ ó; nǔ e ba wɛ é ɖe kpowun é wɛ nyí ɖɔ mi ní nɔ gbejí. (1 Kɔ. 4:2) Mi sixú ɖeji ɖɔ nǔ e wa nú Jexóva wɛ mi ɖe é nɔ su nukún tɔn mɛ tawun. Jexóva ná “wɔn azɔ̌ e mi wa é ǎ; wǎnyíyí e mi ɖe xlɛ́ ɛ gbɔn alɔ e mi dó nɔví . . . lɛ́ é gblamɛ, bó ka lɛ́ kpo ɖo didó yě wɛ ɔ, é ná wɔn ǎ.”—Ebl. 6:10. w22.03 30-31 akpá. 19, 21