Mai

Ée Jaan mɔ gbɛ̌ta jǐxwé tɔn ɔ gúdo é ɔ, é lɛ́ mɔ “mɛ wɔ̌búwɔ́bú ɖé.” È sixú sɔ́ mɛ wɔ̌búwɔ́bú ɔ sín kɛ́n ǎ, ɖó yě sukpɔ́ tawun hú mɛ 144000 lɛ́. Étɛ́ mǐ ka tuun dó yě wú? È ɖɔ nú Jaan ɖɔ: “Mɛ e è dó ya ɖaxó ɔ ná lɛ́ é wɛ. Yě nya awu gaga yětɔn lɛ́, bo bɛ́ dó Lɛ̌ngbɔ́ví ɔ sín hun mɛ, bɔ awu lɛ́ wé.” (Nǔɖe. 7:14) Ényí “mɛ wɔ̌búwɔ́bú ɔ” xo ya ɖaxó ɔ zlɛ́ gúdo ɔ, yě ná nɔ gbɛ ɖo ayǐkúngban jí fí, bo ná ɖu nyɔ̌ná jí wǔ lɛ́ sín vǐví. (Ðɛh. 37:9-11, 27-29; Nǔx. 2:21, 22; Nǔɖe. 7:16, 17) Ényí è sɔ́ mǐ bónú mǐ ná yi nɔ gbɛ ɖo jǐxwé, alǒ ayǐkúngban ɔ jí ná nɔ gbé wɛ mǐ ja ɔ, mǐ ka nɔ mɔ mǐɖée ɖo nǔ e xó è ɖɔ ɖo Nǔɖexlɛ́mɛ wěmata 7gɔ́ ɔ mɛ é mɛ a? Nǔ ɖó ná nyí mɔ̌. Awǎjijɛ sín hwenu titewungbe ɖé wɛ hwe énɛ́ nu ná nyí nú gbɛ̌ta we énɛ́ lɛ́ e nɔ sɛn Mawu é! Gbeta e kɔn mǐ wá, bo nɔ gǔdo nú acɛ e Jexóva ɖó bá kpa acɛ é ná d’awǎjijɛ nú mǐ kpɔ́n! w22.05 16 akpá. 6-7

Ényí a ko wá gbeta tají ɖé kɔn kpɔ́n ɔ, é ɖo wɛn ɖɔ a xo ɖɛ dó byɔ́ nǔnywɛ́, ɖó a tuun ɖɔ émí ɖó hudó tɔn. (Ja. 1:5) Axɔ́sú Salomɔ́ɔ wlán ɖɔ: “Nǔnywɛ́ wɛ nyí nǔ e ɖo tají hú gǎn é.” (Nǔx. 4:7, nwt) É ɖo wɛn ɖɔ Salomɔ́ɔ kún ɖo xó ɖɔ dó nǔnywɛ́ ɖé kpowun wú wɛ ó. Nǔnywɛ́ e gosín Jexóva Mawu gɔ́n é wú ɖɔ xó dó wɛ é ɖe. Amɔ̌, nǔnywɛ́ e gosín Mawu gɔ́n é ka sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná ɖí xwi xá wǔvɛ́ e mǐ nɔ mɔ égbé lɛ́ é a? Nǔ sixú nyí mɔ̌. Ali e nu mǐ sixú ɖó nǔnywɛ́ jɔ nǔnywɛ́ ɖe é ɖokpó wɛ nyí ɖɔ mǐ ní kplɔ́n nǔ dó nǔ ɖěɖěe súnnu e ɖó nǔnywɛ́ tawun, bɔ è nɔ ɖó sísí nú yě ɖó nǔnywɛ́ yětɔn wú lɛ́ é we ɖɔ lɛ́ é wú, bo lɛ́ zán nǔ énɛ́ lɛ́. Jɛ nukɔn ɔ, kpɔ́n kpɔ́ndéwú Salomɔ́ɔ tɔn. Biblu ɖɔ: “Mawu ná nǔnywɛ́ kpó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ kpó Salomɔ́ɔ titewungbe.” (1 Axɔ́. 5:9) Wegɔ́, kpɔ́n kpɔ́ndéwú Jezu tɔn; è ko mɔ nǔnywɛ́tɔ́ éɖɔhun ɖě ɖo ayǐkúngban jí kpɔ́n ǎ. (Mat. 12:42) È ɖɔ ɖ’ayǐ dó Jezu wú ɖɔ: ‘Gbigbɔ Jexóva tɔn ná nɔ jǐ tɔn; gbigbɔ e nɔ ná nǔnywɛ́ mɛ, bo nɔ́ ná nukúnnúmɔjɛnǔmɛ mɛ é wɛ.’—Eza. 11:2. w22.05 20 akpá. 1-2

È na bo ɖó xwe ɖěbǔ ɔ, è hɛn ɔ, è ná sɔ́ nǔ gbigbɔ tɔn lɛ́ ɖó nukɔn nú mɛɖée bo jɛ kɔn. Ð’ayi kpɔ́ndéwú nɔví nyɔ̌nu e ɖó xwe 75, bo nɔ nyí Beverley é tɔn wú. Azɔn syɛ́nsyɛ́n ɖé wɛ ɖo tagba dó n’i wɛ, bɔ é nɔ vɛ́ wǔ n’i tawun ɖɔ é ní ɖi zɔnlin. Amɔ̌, é nɔ ba vɛ́návɛ́ná bo ná ɖ’alɔ ɖo nǔjlájlá Flǐn tɔn lɛ́ mɛ bǐ mlɛ́mlɛ́. Énɛ́ wú ɔ, é wá gbeta ɔ kɔn, bo ná nya nǔ tawun tawun ɖé lɛ́ gbé. Hwenu e Beverley kpé nǔ e gbé nya wɛ é ɖe ɖo nǔjlájlá Flǐn tɔn ɔ kpáxwé é wú é ɔ, xomɛ hun i tawun. Gǎn e é dó é sísɛ́ mɛ ɖěvo lɛ́, bɔ yě lɔ w’azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ. Azɔ̌ e nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó mɛxómɔ mǐtɔn lɛ́ nɔ wa lɛ́ é nɔ su Jexóva nukúnmɛ, ényí ninɔmɛ lɛ́ ná bo tlɛ ɖó dogbó nú nǔ e yě sixú wa é ɔ nɛ́. (Ðɛh. 71:17) Nya nǔ ɖěɖěe wú a sixú kpé lɛ́ é gbé. Sɔ́ nǔ nú jijɔ ɖěɖěe ná zɔ́n bɔ nǔ towe ná nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ lɛ́ é. Kplɔ́n nǔ ɖěɖěe ná zɔ́n bɔ a ná nyɔ́ zán nú Mawu mǐtɔn kpó tutoblónúnǔ tɔn kpó hú gǎn lɛ́ é. Ba ali ɖěɖěe nu a sixú wa devízɔ́ nú nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó towe lɛ́ bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖe lɛ́ é. Timɔtée ɖɔhun ɔ, Jexóva ná kɔn nyɔ̌ná dó jǐ towe, bɔ “mɛ bǐ ná mɔ nǔ jɛ nukɔnyiyi towe wú.”—1 Tim. 4:15. w22.04 27 akpá. 18-19

Ényí a ko wa nǔ e wú a kpé é bǐ bɔ vǐ towe lɛ́ ɖě ɖɔ ɖɔ émí kún ɖo Jexóva ná sɛn wɛ ó ɔ ka lo? Ma lin ɖɔ émí gɔn mɛjitɔ́zɔ́ émítɔn wa ó. Mǐ mɛ bǐ wɛ Jexóva ná mɛɖésúsíninɔ, káká jɛ vǐ towe lɔ jí; mɛɖésúsíninɔ ɔ, nǔwúkpíkpé ɖé wɛ, bo nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ mǐ ná sɛn Mawu alǒ gbɔ. Ma gɔn nukún ɖó ɖɔ é ná lɛ́ kɔ wá gbe ɖokpó ó. Nɔ flín kpɔ́ndéwú vǐ ɖuvanɔ ɔ tɔn. (Luk. 15:11-19, 22-24) Dɔ̌nkpɛvú énɛ́ zɛ gbě sín nǔjlɔ́jlɔ́wiwa sín ali ɔ jí tawun, amɔ̌, gǔdo mɛ ɔ, é wá lɛ́ kɔ. Mɛjitɔ́ lɛ́ mi, Jexóva sɔ́ azɔ̌ ɖaaɖagbe ɖé d’así nú mi, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ mi ná kplɔ́n vǐ e ji wɛ è ɖe din lɛ́ é bɔ yě ná wá sɛn Jexóva. (Ðɛh. 78:4-6) Azɔ̌ énɛ́ bɔ wǔ ǎ, énɛ́ wú wɛ mǐ kpa mi kpó ayi bǐ kpó nú azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n e wa wɛ mi ɖe bá dó d’alɔ vǐ mitɔn lɛ́ bónú yě ní yí wǎn nú Jexóva, lobo lɛ́ se tónú n’i é. Mi sixú kú d’é jí ɖɔ xomɛ ná hun Tɔ́ mǐtɔn jǐxwé tɔn wǎnyíyínɔ ɔ.—Efɛ́. 6:4. w22.05 30-31 akpá. 16-18

Bo ná dó gɔ́ so nú fífá kpó bǔninɔ kpó ɖo agun ɔ mɛ ɔ, é byɔ́ ɖɔ mǐ mɛ ɖokpó ɖokpó ní wa nǔ e wú mǐ kpé é bǐ. Ð’ayi kpɔ́ndéwú klisánwun xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ́ tɔn wú. Nǔníná vovo wɛ yě ɖó, bo lɛ́ ɖó azɔ̌ vovo lɛ́. (1 Kɔ. 12:4, 7-11) Amɔ̌, énɛ́ ka zɔ́n bónú agbahwlɛnhwlɛ́n kpó kínklán kpó byɔ́ tɛ́ntin yětɔn ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, Pɔ́lu ɖɔ ɖɔ yě mɛ ɖokpó ɖokpó ní wa nǔ e é byɔ́ é bá dó “hɛn agbaza Klísu tɔn ɔ lí dǒ.” Pɔ́lu wlán nǔ élɔ́ sɛ́dó Efɛ́zinu lɛ́: “Ényí wǔjɔnú ɖokpó ɖokpó wa azɔ̌ tɔn ganjí ɔ, énɛ́ nɔ zɔ́n bɔ agbaza ɔ nɔ su, bónú agbaza ɔ blěbú ná lí dǒ ɖo wǎnyíyí mɛ.” (Efɛ́. 4:1-3, 11, 12) Mɛ ɖěɖěe wa mɔ̌ lɛ́ é gɔ́ so nú fífá kpó bǔninɔ kpó; jijɔ ɖé lɛ́ wɛ bɔ è nɔ mɔ ɖo agun lɛ́ mɛ ɖo égbé. Kán ɖ’é jí bo ná nyi alɔ nú hwiɖée sísɔ́ jlɛ́ dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú. Amɔ̌, kplɔ́n nǔ dó Jezu wú, bo dó gǎn bo sɔ́ nǔ nú jijɔ tɔn lɛ́. Ðeji ɖɔ Jexóva kún “nɔ dó hwɛ agɔ” ó; ‘é ná wɔn azɔ̌ e a wa é ǎ.’ (Ebl. 6:10) É nɔ mɔ gǎn e dó wɛ a ɖe bo ná dó xomɛhunhun n’i é, b’ɛ nɔ víví n’i. w22.04 14 akpá. 15-16

Tuun e mǐ tuun ɖɔ é kún nyí mǐ wɛ ná wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ Jexóva ná sɔ́ hwɛ kɛ hwɛhutɔ́ ɖé alǒ gbɔ ó é zɔ́n bɔ agbɔ̌n mǐtɔn jɛ do tawun. É ka ɖo mɔ̌ có, gbeta ɖé ɖe bɔ mǐdɛɛ lɛ́ wɛ ɖó ná wá kɔn. Ðětɛ́ ka wɛ? Ðo ninɔmɛ ɖé lɛ́ mɛ ɔ, é sixú nyí ɖɔ mɛɖé wɛ hu hwɛ dó mǐ, é tlɛ sixú nyí hwɛ syɛ́nsyɛ́n, bo ka sa vo lobo byɔ́ hwɛsɔ́kɛ. Ðo ninɔmɛ ɖěvo lɛ́ mɛ ɔ, mɛ ɔ sixú gɔn mɔ̌ wa. É ná bo tlɛ nyí mɔ̌ ɔ, mǐ sixú wá gbeta ɔ kɔn bo ná sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɔ, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ mǐ sixú wá gbeta ɔ kɔn bo ná gɔn hinhɛn ɛ dó xomɛ, lobo lɛ́ jó xomɛsin dó. Nǔgbó ɔ, énɛ́ sixú byɔ́ hwenu kpó gǎndídó kpó, tají ɔ, ényí nǔ ɔ vɛ́ nú mǐ tawun ɔ nɛ́. Atɔxwɛ (Flanségbe) 15 septembre 1994 ɖɔ: “Ényí mǐ sɔ́ hwɛ kɛ mɛ e hu hwɛ dó mǐ é ɖé ɔ, xlɛ́xlɛ́ wɛ énɛ́ ɖe ɖɔ mǐ myɔ́ nukún dó hwɛ e é hu dó mǐ é ǎ. Klisánwun e sɔ́ hwɛ kɛ mɛ é nɔ gán jɛ wú ɖɔ Jexóva ná ɖɔ hwɛ ɔ, bɔ nǔ bǐ ná vɔ ɖ’é wú. É wɛ nyí mɛ e nɔ ɖɔ hwɛ jlɔ́jlɔ́ ɖo wɛ̌kɛ́ ɔ bǐ mɛ é, bo ná ɖɔ hwɛ jlɔ́jlɔ́ nú mǐ ɖo hwetɔnnu.” w22.06 9-10 akpá. 6-7

Jexóva d’akpá ɖɔ ɖo azǎn mǐtɔn gbe ɔ, émí ná dɔn gbɛtɔ́ lɛ́ sín akɔta lɛ́ bǐ, togun lɛ́ bǐ kpó gbe lɛ́ bǐ kpó mɛ, bɔ yě ná nɔ bǔ dó sɛn émí lěe émí ba gbɔn é. Égbé ɔ, gbɛ̌ta bǔnɔ énɛ́ wɛ è nɔ ylɔ́ ɖɔ “mɛ wɔ̌búwɔ́bú ɔ.” (Nǔɖe. 7:9, 10) Súnnu, nyɔ̌nu kpó vǐ kpó ɖěɖěe ɖó aca vovo lɛ́ é wɛ ɖo gbɛ̌ta énɛ́ mɛ có, yě mɛ vovo énɛ́ lɛ́ bǐ nɔ nɔ fífá mɛ, bo lɛ́ ɖo xwédo e ɖo bǔ, bo gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ é ɖé mɛ. (Ðɛh. 133:1; Jaan 10:16) Hwebǐnu wɛ yě nɔ ɖo gbesisɔmɛ bá ɖɔ xó nú mɛ ɖěbǔ e ba ná ɖótó yě é, dó gbɛ ɖaaɖagbe e ɖó nukún wɛ yě ɖe é wú. (Mat. 28:19, 20; Nǔɖe. 14:6, 7; 22:17) Ényí mɛ wɔ̌búwɔ́bú ɔ mɛ wɛ a ɖe ɔ, é ɖo wɛn ɖɔ nǔ ɖaaɖagbe e ɖo nukɔn ja bɔ a ɖo nukún ɖó wɛ lɛ́ é nɔ xɔ akwɛ́ nú we tawun. Awǒvi ba ná xo nukúnɖíɖó towe yí sín así we. Nǔ e gbé nya wɛ é ɖe é wɛ nyí ɖɔ é ná bló bɔ a ná lin ɖɔ Jexóva ná ɖe akpá tɔn lɛ́ ó. Ényí Satáan kpé wú bo xo nukúnɖíɖó mǐtɔn yí sín mǐ sí ɔ, awakanmɛ ná kú mǐ, bɔ mǐ tlɛ sixú ɖó Jexóva sinsɛn te. w22.06 20-21 akpá. 2-3

Nukúnɖíɖó mǐtɔn e ma sɛ do ǎ é nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ xo tagba e cí jɔhɔn syɛ́nsyɛ́n ɖɔhun lɛ́ é zlɛ́, ɖó mǐ kú d’é jí ɖɔ nǔ lɛ́ ná wá kpɔ́n te. Flín ɖɔ Jezu gb’akpá nú mǐ ɖɔ è ná dó ya nú mǐ. (Jaan 15:20) Énɛ́ wú ɔ, tamɛ linlin dó ajɔ e sín akpá è dó nú mǐ dó sɔgúdo wú lɛ́ é wú nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ kpo ɖo gbɛ wezun klisánwun tɔn mǐtɔn kán wɛ. Jezu tuun ɖɔ émí ná kú wǔvɛ́ kú có, lin tamɛ dó lěe nukúnɖíɖó d’alɔ ɛ bɔ é gbí dɔn gbɔn é wú. Ðo Pantekótu 33 H.M. tɔn ɔ, mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ɖe xó sín nǔɖɔɖayǐ élɔ́ e ɖo Ðɛhanwéma lɛ́ mɛ bo tínmɛ lěe Jezu ɖo xwíí bɔ ayi tɔn ma ka lɛ́ gba dó ǎ é gbɔn é mɛ: “Un ná ɖo nukúnɖíɖó mɛ; ɖó a ná jó mì dó nyi Yɔdo mɛ ǎ, a ka ná lɔn nú gbejínɔtɔ́ towe sín cyɔ ná nyɔ ǎ. . . . A ná dó awǎjijɛ ɖaxó nú mì ɖo nukɔn towe.” (Mɛ. 2:25-28; Ðɛh. 16:8-11) Nukúnɖíɖó e Jezu ɖó ɖɔ Mawu ná fɔ́n émí sín kú, bɔ émí ná lɛ́ nɔ kpɔ́ xá Tɔ́ émítɔn ɖo jǐxwé ɖo awǎjijɛ mɛ é sɛ do ǎ.—Ebl. 12:2, 3. w22.10 24-25 akpá. 4-5

Ðo ninɔmɛ ɖé mɛ ɔ, mɛsɛ́dó we, yě wɛ nyí Jaki kpó Jaan kpó, byɔ́ nɔ yětɔn ɖɔ é ní ɖɔ nú Jezu bónú é ní sɔ́ émí ɖó tɛn nukúnɖéjí lɛ́ mɛ ɖo Axɔ́súɖuto ɔ mɛ. (Mat. 20:20, 21) É ɖo wɛn ɖɔ, goyíyí kpó nǔjlómɛ díngan kpó wɛ wa nǔ dó Jaki kpó Jaan kpó wú. (Nǔx. 16:18) É nyí Jaki kpó Jaan kpó kɛ́ɖɛ́ wɛ ɖe jijɔ nyanya lɛ́ xlɛ́ ɖo ninɔmɛ énɛ́ mɛ ǎ. Ð’ayi lěe mɛsɛ́dó e kpo lɛ́ é wa nǔ gbɔn é wú: “Hwenu e yě mɛ wǒ ɖě lɛ́ se xó ɔ é ɔ, xomɛ sin yě dó nɔví nɔví we lɛ́ wú.” (Mat. 20:24) Dǒ nukún gbe vɛsín e Jaki, Jaan kpó mɛsɛ́dó ɖě lɛ́ kpó ná ko dó nú yěɖée lɛ́ é mɛ kpɔ́n. Nɛ̌ Jezu ka ɖe ɖɛ ninɔmɛ énɛ́ gbɔn? Xomɛ sin i ǎ. É ɖɔ ɖɔ émí ná yi ba mɛsɛ́dó e nyɔ́ hú yě lɛ́ é ǎ, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ é ná yi ba súnnu e ná nɔ sɔ́ yěɖée hwe hú gǎn, bo ná nɔ lɛ́ wa nǔ kpó wǎnyíyí kpó xá yěɖée lɛ́ hwebǐnu é ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, Jezu ɖɔ xó nú yě kpó suúlu kpó, ɖó é tuun ɖɔ yě ba ná wa nǔ e sɔgbe é. (Mat. 20:25-28) É kpo ɖo nǔ wa xá yě wɛ kpó wǎnyíyí kpó. w23.03 28-30 akpá. 10-13

A ko kplɔ́n Biblu kpó kanɖódónǔwú kpó, bóyá nú xwe gěgé. Nǔ e a kplɔ́n lɛ́ é zɔ́n bɔ a kú d’é jí ɖɔ Biblu ɔ, Xó Mawu tɔn wɛ é nyí. Amɔ̌, tají hú gǎn ɔ, a kplɔ́n bo tuun mɛ e nyí Dǒwátɔ́ Biblu tɔn é, bo lɛ́ yí wǎn n’i. Wǎn e a yí nú Jexóva é jɛjí káká bɔ din ɔ, a zé hwiɖée jó n’i bo húzú mɛsɛntɔ́ tɔn e bló batɛ́mu é. É jí wǔ kpɔ́n! É ɖo wɛn ɖɔ nǔɖiɖi towe gbɔn mɛtɛ́nkpɔ́n gěgé mɛ, hwenu e a ɖo gǎn dó wɛ bá bló batɛ́mu é. Amɔ̌, ényí a ɖo susu wɛ ɖo gbigbɔ lixo ɔ, a ná lɛ́ gbɔn mɛtɛ́nkpɔ́n yɔ̌yɔ́ ɖěvo lɛ́ mɛ. Satáan ná tɛ́n kpɔ́n bo ná vɔ́ da nú wǎn e a yí nú Jexóva é, bo ná lɛ́ bló bɔ a ná ɖó Jexóva sinsɛn te. (Efɛ́. 4:14) Ma lɔn nú nǔ mɔ̌hun jɛ ó. Étɛ́ ka sixú d’alɔ we bɔ a ná kpo ɖo gbejí nú Jexóva, lobo lɛ́ wa nǔ sɔgbe xá zě e a zé hwiɖée jó n’i é? A ɖó ná kpo ɖo gǎn dó wɛ bo ná húzú klisánwun e zin é. —Ebl. 6:1. w22.08 2 akpá. 1-2

Ðo xwédo mɛ ɔ, azɔ̌ mɛ e ɖo xwédo ɔ mɛ é ɖokpó ɖokpó tɔn wɛ é nyí ɖɔ yě ná nɔ hɛn kpáxó syɛ́nsyɛ́n xwédo ɔ tɔn lɛ́. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, asi klisánwun ɖé sixú ɖó zǐnzán ɖé bɔ é nɔ cí ɖě nú asú tɔn. É ná ɖɔ xó d’é wú nú mɛ ɖěvo lɛ́ bɔ é ná zɔ́n bɔ winnyá ná hu asi tɔn wɛ a? É ɖo wɛn ɖɔ é kún ná wa mɔ̌ ó! É yí wǎn nú asi tɔn, bɔ é ná jló gbeɖé ná wa nǔ ɖě bɔ é ná dó xomɛsin n’i ǎ. (Efɛ́. 5:33) Mɛ wínnyáwínnyá lɛ́ nɔ ba ɖɔ è ní ɖó sísí nú émí lɔ ɖó bǎ ɖé mɛ. É ɖo tají ɖɔ mɛjitɔ́ lɛ́ ní flín énɛ́. Yě ɖó ná nɔ ɖɔ nǔ e vǐ yětɔn lɛ́ wa nyi do é nú mɛ ɖěvo lɛ́ dó dó winnyá yě ǎ. (Koló. 3:21) Vǐ lɛ́ ɖó ná kplɔ́n bo ná nɔ hɛn kpáxó lɛ́ bo ná nɔ ɖɔ nǔ ɖěɖěe sixú ɖe mɛ ɖěvo e kpo ɖo xwédo ɔ mɛ lɛ́ é kpo é nú mɛ ɖěvo lɛ́ ǎ. Ényí mɛ e ɖo xwédo ɔ mɛ lɛ́ é ɖokpó ɖokpó nɔ wa azɔ̌ e nyí étɔn é dó hɛn kpáxó xwédo ɔ tɔn lɛ́ ɔ, xwédo ɔ ná vɛ́ tawun. w22.09 10 akpá. 9

Jexóva ɖɔ xó nú Jɔbu, bo flín i ɖɔ nǔnywɛ́ Émítɔn gɔ́ nú nukún e Émí nɔ kpé dó nǔɖíɖó émítɔn lɛ́ wú kpó wǎnyíyí kpó é kún ɖó dogbó ó. É ɖɔ xó n’i dó kanlin e jí wǔ lɛ́ é gěgé wú. (Jɔb. 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 40:25, 26) Jexóva lɛ́ gbɔn nya gbejínɔtɔ́ e nɔ nyí Elihu é jí bo dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú Jɔbu lobo lɛ́ dó gbɔ n’i. Elihu ná ɛ gǎnjɛwú ɖɔ Jexóva nɔ kɔn nyɔ̌ná dó mɛsɛntɔ́ Tɔn lɛ́ jí hwebǐnu, ɖó didɛ yětɔn wútu. Amɔ̌, Jexóva lɛ́ sísɛ́ Elihu bɔ é ɖe wě ɖé lɛ́ xá Jɔbu kpó wǎnyíyí kpó. Elihu flín Jɔbu ɖɔ mǐ kún sɔ atɛ́n ɖo Jexóva e nyí Gbɛɖótɔ́ mǐtɔn é kpá ó, dó d’alɔ ɛ bónú é ma sɔ́ nɔ sɔ́ ayi ɖó éɖée jí zɛ xwé wú ó. Jexóva lɛ́ sɔ́ azɔ̌ ɖé d’así nú Jɔbu; é ɖó ná xo ɖɛ dó xɔ́ntɔn tɔn atɔn e wa nǔ nyi do lɛ́ é sín tamɛ. (Jɔb. 42:8-10) Nɛ̌ Jexóva ka nɔ d’alɔ mǐ ɖo wǔvɛ́ mǐtɔn lɛ́ mɛ ɖo égbé gbɔn?Jexóva sɔ́ nɔ ɖɔ xó nú mǐ lěe é ɖɔ nú Jɔbu gbɔn é ǎ, amɔ̌, é nɔ ɖɔ xó nú mǐ gbɔn Xó tɔn Biblu ɔ gblamɛ.—Hlɔ̌. 15:4. w22.08 11-12 akpá. 10-11

Jwifu lɛ́ kpó mɛ e ma nyí Jwifu ǎ lɛ́ é kpó bǐ wɛ ɖo agun e ɖo Hlɔ̌ma é mɛ. Hwenu e è ɖó nǔ Mɔyízisɛ́n ɔ nu é ɔ, sɛ́n e ɖɔ xó dó nǔɖuɖu ɖé lɛ́ wú é sɔ́ ɖu nǔ ǎ. (Mak. 7:19) Sín hwenɛ́nu ɔ, klisánwun Jwifu ɖé lɛ́ mɔ ɖɔ émí sixú ɖu nǔɖuɖu alɔkpa lɛ́ bǐ. Amɔ̌, klisánwun Jwifu ɖěvo lɛ́ ka mɔ ɖɔ é kún sɔgbe bónú è ná ɖu nǔɖuɖu énɛ́ lɛ́ ó. Nǔ énɛ́ dɔn kínklán byɔ́ agun ɔ mɛ. Mɛsɛ́dó Pɔ́lu tɛɖɛ̌ lě do fífá mɛ ninɔ ɖo tají sɔ é jí. Mɔ̌ mɛ ɔ, Pɔ́lu d’alɔ nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ tɔn lɛ́ bɔ yě mɔ lě do gbemanɔkpɔ́ mɔ̌hun lɛ́ ná wa nǔ dó yě mɛ ɖokpó ɖokpó kpó agun ɔ bǐ kpó wú gbɔn é. (Hlɔ̌. 14:19, 20) É lɛ́ ɖo gbesisɔmɛ bo ná ɖyɔ́ lěe é nɔ wa nǔ gbɔn é, bo ma wá nyí afɔklɛ́nnú nú mɛ ɖěvo lɛ́ ó. (1 Kɔ. 9:19-22) Mɔ̌ ɖokpó ɔ, ényí mǐ lɔ ma nɔ jɛ hun dó linlin mǐɖésúnɔ tɔn lɛ́ jí ǎ ɔ, mǐ sixú dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mɛ ɖěvo lɛ́, bo lɛ́ nɔ fífá mɛ xá yě. w22.08 22 akpá. 7

Ényí mǐ ɖo nǔ tawun ɖé lě gbé nya wɛ ɖo sinsɛnzɔ́ Jexóva tɔn mɛ ɔ, mǐ nɔ kpo ɖo gǎn dó d’é jí wɛ, bá kpé wú. Nǔ ɖokpó ɔ wɛ é nɔ nyí hwenu e mǐ ɖo tíntɛ́nkpɔ́n wɛ bá xwedó hwɛjijɔ alǒ nǔ jlɔ́jlɔ́ dó wa nǔ é. Gɔ́ ná ɔ, Jexóva ná d’alɔ mǐ kpó suúlu kpó bɔ mǐ ná kpo ɖo nukɔn yi wɛ, bɔ ayǐ ɖo hǐnhɔ́n wɛ ɔ, mǐ ná kpo ɖo te kpɔ́n d’é jí wɛ. (Ðɛh. 84:5, 7) Jexóva flín mǐ kpó wǎnyíyí kpó ɖɔ nǔjlɔ́jlɔ́wiwa kún nyí agban bo nɔ kpɛn mɛ ó. (1 Jaan 5:3) É nyɔ́ wa ɔ, nǔjlɔ́jlɔ́wiwa nɔ cyɔ́n alɔ mɛ jí; gbe bǐ gbe wɛ mǐ ka ɖó hudó alɔcyɔ́nmɛjí tɔn. Flín ahwanfunnú gbigbɔ tɔn e xó mɛsɛ́dó Pɔ́lu ɖɔ lɛ́ é. (Efɛ́. 6:14-18) Ahwanfunnú tɛ́ ka nɔ cyɔ́n alɔ ayi sɔ́ja ɖé tɔn jí? ‘Ganwu hwɛjijɔ tɔn’ e nɔ te nú nǔgbódodó jlɔ́jlɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ é wɛ. Lěe ganwu ɖé nɔ cyɔ́n alɔ ayi mɛɖé tɔn jí lě tlɔlɔ gbɔn é ɔ, mɔ̌ wɛ nǔgbódodó jlɔ́jlɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ sixú cyɔ́n alɔ ayi towe nǔjlɛ́dónǔwú tɔn, éé nɔ te nú mɛ alɔkpa e a nyí ɖo xomɛ é jí gbɔn. Énɛ́ wú wɛ é ɖo tají ɖɔ a ní tɛ́n kpɔ́n bónú ganwu nǔjlɔ́jlɔ́wiwa tɔn ɔ ní ɖo ahwanfunnú towe lɛ́ mɛ!—Nǔx. 4:23. w22.08 29-30 akpá. 13-14

Sín xwe afatɔ́n mɔ̌kpán ɖíe wɛ Xó Mawu tɔn ko ɖo wě e nǔnywɛ́ kpé lɛ́ é ɖe xá súnnu kpó nyɔ̌nu kpó gbejínɔtɔ́ lɛ́ wɛ. Nɛ̌ nǔ ka nyí mɔ̌ gbɔn? Jexóva bló tuto bɔ è vɔ́ nǔwlánwlán mímɛ́ énɛ́ lɛ́ wlán. Gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ lɛ́ wɛ vɔ́ nǔ énɛ́ lɛ́ wlán có, yě ka ɖ’ayi te tawun. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, akɔwé ɖokpó ɖɔ xó élɔ́ dó Nǔwlánwlán mímɛ́ Ebléegbe tɔn lɛ́ wú: “Mǐ kú d’é jí ɖɔ wěma xóxó e è vɔ́ wlán lɛ́ é ɖě kún sɔ́ sɔgbe sɔ énɛ́ ó.” Énɛ́ wú ɔ, mǐ sixú ɖeji ɖɔ nǔ e Dǒwátɔ́ Biblu tɔn Jexóva ba ɖɔ mǐ ní tuun lɛ́ é jɛ́n ɖo Biblu mɛ égbé. Jexóva wɛ nyí Jɔtɛn “nǔníná ɖagbe ɖagbe bǐ, kpó nǔnámɛ e nǔ vɔ ɖ’é wú ɔ bǐ kpó” tɔn. (Ja. 1:17) Nǔníná ɖagbe hú gǎn e Jexóva ná mǐ lɛ́ é ɖokpó wɛ nyí Xó tɔn. Nǔníná ɖé nɔ ɖe lě do mɛ e ná nǔ ɔ mǐ é tuun mǐ kpó nǔ e hudó mǐ lɛ́ é kpó sɔ é xlɛ́. Nǔ ɖokpó ɔ wɛ é nyí nú Biblu lɔ. Ényí mǐ gbéjé nǔníná énɛ́ kpɔ́n ɔ, mǐ nɔ kplɔ́n nǔ gěgé dó Jexóva wú. Mǐ nɔ kplɔ́n lěe é tuun mǐ sɔ é kpó lěe é tuun nǔ e hudó mǐ lɛ́ é gbɔn é kpó. w23.02 2-3 akpá. 3-4

Hwenu e è ná jɛ mɛ lɛ́ fɔ́n sín kú jí ɖo ayǐkúngban jí fí, ɖo Axɔ́súɖuɖu xwe afatɔ́n tɔn Klísu tɔn hwenu é ná jí wǔ kpɔ́n! Akpakpa ɖo mɛ ɖěɖěe mɛ vívɛ́ná yětɔn lɛ́ kú lɛ́ é sɔ́ wɛ, bónú yě ná lɛ́ mɔ yě. Lěe nǔ nɔ cí nú Jexóva lɔmɔ̌ é nɛ́. (Jɔb. 14:15) Dǒ nukún awǎjijɛ e mɛ mɛ bǐ ná ɖe ɖo ayǐkúngban ɔ jí, hwenu e è ná fɔ́n mɛ vívɛ́ná yětɔn lɛ́ sín kú é mɛ kpɔ́n! “Nǔjlɔ́jlɔ́watɔ́ lɛ́,” énɛ́ wɛ nyí mɛ ɖěɖěe sín nyǐkɔ è wlán dó gbɛwéma ɔ mɛ lɛ́ é ɔ, è “ná fɔ́n yě bónú yě ná nɔ gbɛ.” (Mɛ. 24:15; Jaan 5:29) Vlafo mɛvívɛ́ mǐtɔn lɛ́ gěgé ná ɖo mɛ ɖěɖěe è ná fɔ́n sín kú jɛ nukɔn dó ayǐkúngban jí lɛ́ é mɛ. Gɔ́ ná ɔ, “è ná fɔ́n” “nǔagɔwatɔ́ lɛ́” “bo ná ɖɔ hwɛ xá yě”; yě mɛ énɛ́ lɛ́ ɖě wɛ nyí mɛ ɖěɖěe ali ɔ ma hun ná sɔmɔ̌ bónú yě tuun Jexóva, alǒ sɛn ɛ cóbó kú ǎ lɛ́ é. É ná byɔ́ ɖɔ è ní kplɔ́n nǔ mɛ énɛ́ lɛ́ e è ná fɔ́n sín kú lɛ́ é bǐ. (Eza. 26:9; 61:11) Énɛ́ wú ɔ, tuto mɛkplɔ́nkplɔ́n tɔn ɖaxó hú gǎn e è ma ko bló kpɔ́n ɖo ayǐkúngban jí ǎ é wɛ è ná bló.—Eza. 11:10. w22.09 20-21 akpá. 1-2

Jexóva ɖe xlɛ́ ɖɔ émí wɛ nyí Ajalɔ̌nlɔn nú kplékplé acɛkpatɔ́ lɛ́ tɔn lɛ́ bǐ. É fun ahwan dó Izlayɛ́li ví lɛ́ tamɛ, bo d’alɔ yě bɔ yě yí akpáxwé gěgé ɖo Akpádídó yíkúngban ɔ jí. (Joz. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24) Azɔn mɔ̌kpán wɛ Jexóva xlɛ́ ɖɔ émí nyí Mawu Ajalɔ̌nlɔn! Hwenu e Babilɔ́nu xɔ́sú Nabukodonɔzɔ́ɔ gó ɖó ‘lěe é syɛ́n sɔ é kpó lěe acɛkpikpa tɔn xɔ susu gbɔn é kpó wú,’ bo ma sɔ́ éɖée hwe bo yí gbe ɖɔ Jexóva wɛ nyí mɛ ɖokpó géé e susu jɛxá é ǎ é ɔ, Mawu sín alɔ jɛ wǔ tɔn, bɔ é hun alɛ. Ée Nabukodonɔzɔ́ɔ sín azɔn gbɔ gúdo é ɔ, é “dó kú nú Mawu Ajalɔ̌nlɔn” ɔ, bo yí gbe ɖɔ “Axɔ́súɖuɖu [Jexóva tɔn] ná nɔ ayǐ káká sɔ́yi.” É ɖɔ gɔ́ ná ɖɔ: “É ja nǔɖé wa gbé ɔ, mɛɖé nɔ sixú gbɛ́ ǎ.” (Dan. 4:27, 30-32) Ðɛhanwlántɔ́ ɖokpó ɖó ayi nǔ élɔ́ wú: ‘Nǔ nyɔ́ nú akɔta e nɔ sɛn Jexóva ɖokpónɔ é; nǔ nyɔ́ nú togun e Jexóva sɔ́ dó ɖó togun tɔn é.’ (Ðɛh. 33:12) Hwɛjijɔ ɖagbe e wú mǐ ɖó ná nɔ gbejí nú Jexóva é ɖokpó nɛ́! w22.10 15-17 akpá. 13-15

Nǔɖɔɖayǐ Biblu tɔn ɖěɖěe ko jɛnu lɛ́ é nɔ ná hlɔ̌nhlɔ́n kán e mǐ kán ɖ’é jí ɖɔ akpá e Mawu dó dó sɔgúdo wú lɛ́ é ɖó jiɖe é. Lěe nǔ cí nú ɖɛhanwlántɔ́ ɔ bɔ é xo ɖɛ élɔ́ sɛ́dó Jexóva é wɛ é nɔ cí nú mǐ lɔmɔ̌: “Un ɖo hwlɛngán ba wɛ ɖo gɔ̌n towe káká bɔ agbɔ̌n kpé mì, un ɖo te kpɔ́n xó e a ná ɖɔ é.” (Ðɛh. 119:81) Jexóva gbɔn xó e ɖo Biblu mɛ lɛ́ é gblamɛ bo ná mǐ sɔgúdo ɖagbe kpó nukúnɖíɖó kpó. (Jel. 29:11) Nukúnɖíɖó sɔgúdo tɔn mǐtɔn jínjɔ́n gǎndídó gbɛtɔ́ tɔn jí ǎ, loɔ, akpá Mawu tɔn lɛ́ jí wɛ é jínjɔ́n. Mi nú mǐ ní kpo ɖo blǒbló wɛ bónú jiɖe e mǐ ɖó dó Xó Mawu tɔn wú é ní lí dǒ, gbɔn nǔɖɔɖayǐ e ɖo Biblu mɛ lɛ́ é kpínkplɔ́n ganjí gblamɛ. Hwɛjijɔ e wú mǐ sixú ɖeji dó Biblu wú d’é jí é wɛ nyí ɖɔ, ényí è xwedó wěɖexámɛ tɔn lɛ́ ɔ, é nɔ d’alɔ mɛ. (Ðɛh. 119:66, 138) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, asú kpó asi kpó ɖé ko jló ná gbɛ́ yěɖée, amɔ̌ din ɔ, yě xwedó wěɖexámɛ Biblu tɔn lɛ́. Xomɛ nɔ hun vǐ yětɔn lɛ́ ɖɔ émí ɖo xwédo klisánwun tɔn ɖé mɛ, bɔ mɛjitɔ́ émítɔn lɛ́ nɔ kpé nukún dó émí wú, lobo lɛ́ yí wǎn nú émí.—Efɛ́. 5:22-29. w23.01 5 akpá. 12-13

Nɔ lin tamɛ dó lěe hwiɖésúnɔ mɛtún ɔ ko ɖu le jijɛnu akpá ɖěɖěe ɖo Xó Mawu tɔn mɛ lɛ́ é tɔn gbɔn é jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Jezu d’akpá ɖɔ Tɔ́ émítɔn ná ná nǔ e sín hudó a ɖó lɛ́ é we. (Mat. 6:32, 33) Jezu lɛ́ ná we gǎnjɛwú ɖɔ ényí a byɔ́ gbigbɔ mímɛ́ Jexóva ɔ, é ná ná we. (Luk. 11:13) Jexóva ko ɖe akpá énɛ́ lɛ́. Ðo ali ɖokpó ɔ nu ɔ, a sixú lin tamɛ dó akpá ɖěvo ɖěɖěe é ko ɖe b’ɛ kan we lɛ́ é jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é d’akpá ɖɔ émí ná nɔ sɔ́ hwɛ kɛ we, nɔ dó gbɔ nú we, bo ná nɔ lɛ́ ná nǔɖuɖu we ɖo gbigbɔ lixo. (Mat. 6:14; 24:45; 2 Kɔ. 1:3) Ényí a nɔ lin tamɛ dó nǔ e Mawu ko wa nú we lɛ́ é jí ɔ, a ná ná hlɔ̌nhlɔ́n nukúnɖíɖó towe ɖɔ akpá e kpo ɖo sɔgúdo lɛ́ é ɔ, é ná ɖe yě. Mǐ kú d’é jí ɖɔ Jexóva ná ɖe akpá e é dó lɛ́ é. Lěe Ðɛhanwlántɔ́ ɖokpó ɖɔ gbɔn é ɔ, ‘nǔ nyɔ́ nú mɛ e sɔ́ nukúnɖíɖó tɔn bǐ dó Jexóva, Mawu tɔn jí é. É ɖo gbejí káká sɔ́yi.’—Ðɛh. 146:5, 6. w22.10 27-28 akpá. 15, 17

Nǔɖɔɖayǐ e kunkplá mawusinsɛn nǔgbó ɔ é ka kan mǐ ɖo égbé a? Ganjí! Ðo ali tɛ́ nu? Sín 1919 H.M. tɔn ɔ, gbɛtɔ́ lǐvi mɔ̌kpán ko gosín Babilɔ́nu ɖaxó e nyí kplékplé sinsɛn nǔvú lɛ́ bǐ tɔn é kannu. Fí ɖagbe e nyɔ́ hú gǎn Akpádídó yíkúngban e ɖo Izlayɛ́li é wɛ è kplá yě yi. Palaɖísi gbigbɔ tɔn ɖé mɛ wɛ è kplá yě yi. (Eza. 51:3; 66:8) Sín 1919 H.M. tɔn ɔ, mɛ yí ami dó ɖe lɛ́ ko ɖo vǐví palaɖísi gbigbɔ tɔn ɖé tɔn ɖu wɛ. Hwenu ɖo yiyi wɛ é ɔ, mɛ ɖěɖěe ɖó nukúnɖíɖó ayǐkúngban jí tɔn lɛ́ é, énɛ́ wɛ nyí “lɛ̌ngbɔ́ ɖěvo lɛ́” lɔmɔ̌ wá palaɖísi gbigbɔ tɔn énɛ́ mɛ, bo ɖo nyɔ̌ná maxamaxa Jexóva tɔn lɛ́ sín vǐví ɖu wɛ. (Jaan 10:16; Eza. 25:6; 65:13) Palaɖísi gbigbɔ tɔn e mɛ yě ɖe é gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ. Égbé ɔ, mǐ ná bo tlɛ nɔ nɔ fí ɖěbǔ ɖo ayǐkúngban ɔ jí ɔ, mǐ sixú nɔ palaɖísi gbigbɔ tɔn énɛ́ mɛ, ényí mǐ vɛ́ ko ɖo gǔdo nɔ nú Mawu sinsɛn nǔgbó ɔ wɛ hwebǐnu ɔ nɛ́. w22.11 11-12 akpá. 12-15

Ðɔ e è ɖɔ ɖɔ Jexóva tíin “káká yi mavɔ” é ka nɔ cí ɖě nú we wɛ a? (Eza. 40:28) Nǔ nɔ cí mɔ̌ nú mɛ gěgé. Elihu ɖɔ dó Mawu wú ɖɔ: “Mɛ ɖěbǔ sixú tuun xwe e é ɖó ɔ ǎ.” (Jɔb. 36:26) Amɔ̌, ɖó mǐ ma mɔ nukúnnú jɛ nǔɖé mɛ ǎ kpowun wútu wɛ mǐ ná ɖɔ ɖɔ nǔ ɔ kún nyí nǔgbó ó ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ sixú gɔn dǒyidǒslɔ́ lěe wěziza nɔ hɔ́n gbɔn é tɔn tuun bǐ mlɛ́mlɛ́, amɔ̌, énɛ́ wɛ ka xlɛ́ ɖɔ wěziza kún tíin ó a? Cɛ́nnyícɛ́nnyí ɖé lɔ ǎ! Ðo ali ɖokpó ɔ nu ɔ, mǐ mɛ gbɛtɔ́ lɛ́ sixú gɔn nǔ mɔ jɛ lěe Jexóva ko tíin, bo ka ná lɛ́ tíin káká sɔ́yi gbɔn é wú bǐ mlɛ́mlɛ́. Amɔ̌, énɛ́ wɛ xlɛ́ ɖɔ Mawu kún ná tíin káká sɔ́yi ó ǎ. Nǔ e mɛ mǐ sixú mɔ nǔ jɛ é, alǒ nǔ e mɛ mǐ ma sixú mɔ nǔ jɛ ǎ é sixú ɖó dogbó nú Gbɛɖótɔ́ ɔ ǎ. (Hlɔ̌. 11:33-36) É ko tíin cóbɔ nǔ e ɖo gbɛ ɔ mɛ lɛ́ é bǐ, ɖi sun kpó hwe kpó wá tíin. Ɛɛn, é ko tíin cóbó “ɖó jǐnukúnsin.”—Jel. 51:15. w22.12 2-3 akpá. 3-4

Hweɖélɛ́nu ɔ, è nɔ byɔ́ mǐ ɖɔ mǐ ní nɔ nukɔn nú mɛ ɖěvo lɛ́ ɖo ɖɛ mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɔví nyɔ̌nu e nɔ kpé nukún dó Biblu kplɔ́nkplɔ́n ɖé wú é sixú byɔ́ nɔví nyɔ̌nu e kplá ɛ yi Biblu kplɔ́nkplɔ́n ɔ domɛ é ɖɔ é ní xo ɖɛ. Nɔví nyɔ̌nu e kplá mɛ yi Biblu kplɔ́nkplɔ́n ɔ domɛ é sixú gɔn Biblu kplɔ́ntɔ́ ɔ tuun ganjí, énɛ́ wú ɔ, é sixú jló ná xo ɖɛ ɖo vivɔnu nǔkplɔ́nkplɔ́n ɔ tɔn. Mɔ̌ mɛ ɔ, é sixú bɔ wǔ n’i hú gǎn bɔ é ná tuun nǔ e é ná byɔ́ dó nǔkplɔ́ntɔ́ ɔ takúnmɛ lɛ́ é. È sixú byɔ́ nɔví súnnu ɖé ɖɔ é ní xo ɖɛ ɖo kplé kúnnuɖegbé tɔn alǒ kplé agun tɔn ɖé hwenu. Nɔví súnnu ɖěɖěe ɖó wǔjɔmɛ énɛ́ lɛ́ é ɖó ná hɛn linlin e wú è ɖo kplé ɔ ná bló wɛ é ayi mɛ. È ɖó ná gbɔn ɖɛ e è nɔ xo lɛ́ é sín yɛkan mɛ dó kplɔ́n nǔ agun ɔ, alǒ xwlé ɖɔnúese lɛ́ mɛ ǎ. Cɛ́jú e è nɔ ná nú han kpó ɖɛ kpó nú ɖibla nyí kplé agun tɔn lɛ́ bǐ é ɔ, atɔ́ɔ́n wɛ; énɛ́ wú ɔ, nɔví súnnu e ɖo ɖɛ xo wɛ é ɖó ná “ɖɔ xó gěgé” ǎ, tají ɔ ɖo ɖɛ bǐbɛ́mɛ tɔn lɛ́ hwenu.—Mat. 6:7. w22.07 24-25 akpá. 17-18

Jezu ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ ɖo azǎn gǔdo gúdo tɔn lɛ́ mɛ ɔ, jɛmɛjí ná tíin “sín fí ɖé jɛ fí ɖěvo.” (Luk. 21:11) Nɛ̌ énɛ́ tuuntuun ka nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ ɖó fífá gbɔn? Jɛmɛjí e ɖo nǔ gba wɛ lɛ́ é nɔ kpácá mǐ ǎ. Mǐ ɖ’ayi wú ɖɔ nǔ lɛ́ ɖo jijɛ wɛ, lěe Jezu ɖɔ é ná nyí gbɔn é. Énɛ́ wú ɔ, wě e Jezu ɖe xá mɛ e ná nɔ gbɛ ɖo vivɔnu gbɛ élɔ́ tɔn lɛ́ é ɔ, mǐ ɖó hwɛjijɔ e wú mǐ ná xwedó lɛ́ é; é ɖɔ: “Mi ma nú ayi mitɔn gba dó ó.” Jɛmɛjí ɖé hwenu ɔ, a sixú nɔ kpé wú bo nɔ wa nǔ e a nɔ wa ɖ’ayǐ lɛ́ é bǐ ǎ, amɔ̌, ma lɔn nú énɛ́ wa nǔ dó nǔkplɔ́nkplɔ́n mɛɖésúnɔ tɔn towe kpó kplé lɛ́ yiyi kpó wú ó. Nǔ e jɛ nǔgbó ɖo gbɛzán mɛɖé lɛ́ tɔn mɛ, bo ɖo wěma kpó video kpó mǐtɔn lɛ́ mɛ é ná flín we ɖɔ wǔvɛ́ mɔ̌hun lɛ́ ɖo fínɛ́ có, nɔví mǐtɔn lɛ́ ɖo gbejí nɔ wɛ. w22.12 17 akpá. 4, 6

Tɔ́gbó Jakɔ́bu ɖe xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ émí yí wǎn nú vǐ émítɔn Jozɛ́fu tawun. (Bǐb. 37:3, 4) Wǎgbɔ tɔn ɔ, Jakɔ́bu sín vǐ mɛxó lɛ́ jɛ wǔ hwan Jozɛ́fu jí. Hwenu e ali ɖé hun nú yě é ɔ, yě sa Jozɛ́fu nú ajɔ̌tɔ́ Madiáani ví lɛ́ sín gbɛ̌ta ɖé. Ajɔ̌tɔ́ énɛ́ lɛ́ zɔn ali dó Jozɛ́fu jí nú kilomɛ́tlu kanweko mɔ̌kpán yi Ejípu; fínɛ́ wɛ yě lɔmɔ̌ sɔ́ ɛ sa nú sɔ́ja ɖěɖěe nɔ cɔ́ Falawɔ́ɔn lɛ́ é sín gǎn Potifáa ɖe. Hazawun wɛ gbɛzán Jozɛ́fu tɔn húzú; éyɛ́ mɛ e nyí vǐ vívɛ́ nú tɔ́ tɔn é wá húzú kannumɔ gǔdo gúdo tɔn ɔ nú Ejípunu ɖé! (Bǐb. 39:1) Hweɖélɛ́nu ɔ, tagba e mǐ nɔ mɔ é ɖěbǔ nɔ zɛ “éé gbɛtɔ́ nɔ mɔ é” wú ǎ; ɖo xógbe ɖěvo mɛ ɔ, tagba e gbɛtɔ́ lɛ́ bǐ nɔ mɔ é jɛ́n mǐ lɔ nɔ mɔ. (1 Kɔ. 10:13) Alǒ mǐ sixú nɔ se wǔvɛ́ ɖó ahwanvú Jezu tɔn e mǐ nyí kpowun é wútu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ lɛ́ sixú nɔ cá mǐ ko, klán gbe xá mǐ, alǒ tlɛ nɔ dó ya nú mǐ ɖó nǔ e mǐ ɖi nǔ ná lɛ́ é wútu. (2 Tim. 3:12) Nú é ná bo tlɛ nyí wǔvɛ́ ɖěbǔ ɖí xwi xá wɛ a ɖe ɔ, Jexóva sixú d’alɔ we bɔ é ná kpa we. w23.01 14-15 akpá. 3-4

Hweɖélɛ́nu ɔ, mǐ sixú mɔ ɖɔ é byɔ́ ɖɔ mǐ ní sɛkpɔ́ nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ mǐtɔn e jɛ do nú mǐ é ɖé. Amɔ̌, é ná nyɔ́ ɖɔ mǐ ní tó kan nǔ lěhun lɛ́ byɔ́ mǐɖée hwɛ̌: ‘Un ka mɔ nǔ jɛ nǔ e jɛ é mɛ ganjí a?’ (Nǔx. 18:13) ‘É ka sɔ́ jlǒ dó dó xomɛsin nú mì wɛ a?’ (Nǔt. 7:20) ‘Nyi lɔ ka ko ɖe afɔ mɔ̌hun gbɔ kpɔ́n ǎ cé?’ (Nǔt. 7:21, 22) ‘Ényí un ka yi gɔ̌n tɔn ɔ, na lɛ́ wá dɔn tagba e syɛ́n hú éé ko ɖo ayǐ ɖ’ayǐ é nyi ayǐ wɛ a?’ Ényí mǐ ba hwenu bo lin tamɛ dó nǔkanbyɔ́ mɔ̌hun lɛ́ jí ɔ, wǎnyíyí e mǐ ɖó nú nɔví mǐtɔn é sixú sísɛ́ mǐ, bɔ mǐ ná wá gbeta ɔ kɔn bo ná gbɔ bo sɔ́ hwɛ kɛ ɛ kpowun. Ényí nǔwanyido nɔví lɛ́ tɔn nɔ ɖo fínɛ́ có, mǐ mɛ ɖokpó ɖokpó ka nɔ ɖe wǎnyíyí e ma ɖó cejɛ́nnábí ǎ é xlɛ́ yě ɔ, mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ nyí ahwanvú Jezu tɔn nǔgbó lɛ́. Ényí mǐ ɖe wǎnyíyí e ma ɖó cejɛ́nnábí a é xlɛ́ ɔ, mɛ ɖěvo lɛ́ sixú ɖ’ayi sinsɛn nǔgbó ɔ wú, bo ná wá xo kpóɖó nú mǐ ɖo Jexóva sinsɛn mɛ. Mi nú mǐ ní kán ɖ’é jí bá kpo ɖo wǎnyíyí e nɔ ɖe klisánwun nǔgbó lɛ́ xlɛ́ é ɖé xlɛ́ wɛ. w23.03 31 akpá. 18-19

Biblu d’alɔ mǐ bɔ mǐ mɔ nǔ jɛ mɛ ɖɔ jijɔ Jexóva tɔn tají hú gǎn ɔ wɛ nyí wǎnyíyí. Ðó Jexóva yí wǎn nú mǐ wútu ɔ, é ɖe gǒflɛ́mɛ lɛ́ xlɛ́ mǐ zɛ nǔ e sín agban mǐ sixú hɛn lɛ́ é wú ǎ. (Jaan 21:25) Jexóva lɛ́ ɖɔ xó nú mǐ ɖo ali e wlí yɛ̌yi nú mɛ é ɖé nu dó xlɛ́ ɖɔ émí yí wǎn nú mǐ. É dó sɛ́n lɛ́ nú mǐ gbɛ́ɖɛ́ɖɛ́ ɖo Biblu mɛ bo ɖɔ nǔ e mǐ ná wa ɖo akpáxwé gbɛzán mǐtɔn tɔn lɛ́ bǐ mɛ é nú mǐ ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, é nɔ zán tan nǔ e jɛ nǔgbó lɛ́ é tɔn, nǔɖɔɖayǐ e sɔ́ akpakpa mɛ lɛ́ é kpó wěɖexámɛ e nyɔ́ zán lɛ́ é kpó dó d’alɔ mǐ bónú mǐ ná wá gbeta e sɔgbe lɛ́ é kɔn. Mɔ̌ mɛ ɔ, Xó Mawu tɔn nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ yí wǎn n’i, bo nɔ lɛ́ sɛ́n ɛ kpó ayi bǐ kpó. Biblu ɖe xlɛ́ ɖɔ nǔ mǐtɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú Jexóva titewungbe tɔn. Gbɔn nɛ̌ é? Tan e nɔ ɖe lěe nǔ nɔ cí nú gbɛtɔ́ lɛ́ é xlɛ́ é gěgé wɛ ɖo Xó tɔn mɛ. Mǐ sixú mɔ nǔ jɛ lěe nǔ cí nú mɛ e xó Biblu ɖɔ lɛ́ é mɛ, ɖó “gbɛtɔ́ wɛ [yě] nyí mǐ bǐ ɖɔhun.” (Ja. 5:17) Tají hú gǎn ɔ, ényí mǐ kpɔ́n lěe é wa nǔ gbɔn xá gbɛtɔ́ mǐɖɔhun lɛ́ é ɔ, mǐ sixú kpé wú bo mɔ nukúnnú jɛ lěe “Jexóva nɔ kú nǔbláwǔ nú mɛ, bo nɔ lɛ́ yí wǎn nú mɛ titewungbe” gbɔn é mɛ ganjí.—Ja. 5:11. w23.02 6 akpá. 13-15

Wěma Biblu tɔn gǔdo tɔn ɔ bɛ́ gbɔn lě: “Nǔ e ɖo hwlǎhwlá, bɔ Jezu Klísu ɖe xlɛ́ céɖécéɖé lɛ́ wɛ ɖo wěma élɔ́ mɛ. Mawu ɖe nǔ énɛ́ lɛ́ xlɛ́ ɛ, bónú é ná xlɛ́ nǔ e ná jɛ ɖo malínmálín mɛ lɛ́ mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́.” (Nǔɖe. 1:1) Énɛ́ wú ɔ, nǔ e ɖo jijɛ wɛ ɖo gbɛ ɔ mɛ din lɛ́ é kpó lěe yě sixú bló bɔ nǔɖɔɖayǐ Biblu tɔn lɛ́ jɛnu gbɔn é kpó tuuntuun nɔ ɖu ayi mɛ nú mǐ titewungbe tɔn. Gɔ́ ná ɔ, xó ɖiɖɔ dó nǔ énɛ́ lɛ́ e ɖo jijɛ wɛ lɛ́ é wú xá mǐɖée sixú nɔ sɔ́ akpakpa mǐ. É ɖo mɔ̌ có, ényí mǐ ɖo xó ɖɔ dó nǔɖɔɖayǐ Biblu tɔn lɛ́ wú wɛ ɔ, mǐ ɖó ná nyi alɔ nú lěe mǐ lin ɖɔ nǔ lɛ́ ná jɛ gbɔn é ɖiɖɔ. Aniwú? Ðó mǐ jló ná ɖɔ nǔ ɖěbǔ e ná dɔn kínklán wá agun ɔ mɛ é ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ sixú nɔ se bɔ gǎn gbɛ ɔ tɔn lɛ́ nɔ ɖɔ lěe yě sixú ɖe ɖɛ tagba bǔnɔ ɖé, bo hɛn fífá kpó ayijayǐ kpó wá gbɔn é. Mǐ ɖó ná ɖɔ ɖɔ xó énɛ́ lɛ́ ɖo blǒbló wɛ bɔ nǔɖɔɖayǐ e ɖo 1 Tɛsaloníkinu lɛ́ 5:3 mɛ é ɖo jijɛnu wɛ ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, mǐ ɖó ná tuun nǔ gǔdo gúdo tɔn e tɔ́n dó xó énɛ́ wú é. Ényí xó e mǐ nɔ ɖɔ lɛ́ é nɔ jínjɔ́n nǔ e tutoblónúnǔ Jexóva tɔn nɔ ɖe tɔ́n lɛ́ é jí hǔn, alɔ dó agun ɔ wɛ mǐ ɖe mɔ̌ bónú é ná nɔ bǔ, “bo ɖó linlin ɖokpó ɔ” nɛ́.—1 Kɔ. 1:10; 4:6. w23.02 16 akpá. 4-5

Étɛ́wú a ka yí wǎn nú Jezu Klísu? Jezu yí wǎn nú nǔgbóɖiɖɔ, mɛɖéesɔ́hwe kpó nǔjlɔ́jlɔ́wiwa kpó. Ényí a yí wǎn nú nǔgbóɖiɖɔ kpó nǔjlɔ́jlɔ́wiwa kpó ɔ, é ɖo gaan ɖɔ a ná lɛ́ yí wǎn nú Jezu Klísu. Lin tamɛ dó lěe Jezu kpankɔ́n bo jɛ hun dó nǔ e nyí nǔgbó é kpó nǔ e sɔgbe é kpó jí gbɔn é jí. (Jaan 18:37) Bɔ nɛ̌ Jezu ka ɖe xlɛ́ ɖɔ è ɖó ná nɔ sɔ́ mɛɖée hwe gbɔn? Jezu ɖe xlɛ́ ɖɔ è ɖó ná nɔ sɔ́ mɛɖée hwe gbɔn kpɔ́ndéwú tɔn gblamɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é nɔ ba susu éɖésúnɔ tɔn gbeɖé ǎ, Tɔ́ tɔn wɛ é nɔ sɔ́ susu ɔ bǐ jó ná. (Mak. 10:17, 18; Jaan 5:19) Nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú we dó mɛɖéesɔ́hwe Jezu tɔn wú? Énɛ́ sísɛ́ we bɔ a ná yí wǎn nú Vǐ Mawu tɔn, bo lɛ́ xwedó kpɔ́ndéwú tɔn ǎ cé? É ɖo wɛn ɖɔ mɔ̌ wɛ. Étɛ́wú Jezu ka nɔ sɔ́ éɖée hwe? É yí wǎn nú Tɔ́ tɔn e nɔ sɔ́ éɖée hwe é, bo nɔ lɛ́ xwedó kpɔ́ndéwú tɔn wú wɛ. (Ðɛh. 18:35, nwt; Ebl. 1:3) Ðó Jezu nɔ ɖe jijɔ Jexóva tɔn lɛ́ xlɛ́ bɔ nǔ bǐ vɔ ɖ’é wú wútu ɔ, énɛ́ zɔ́n bɔ a sɛkpɔ́ ɛ ǎ cé? w23.03 3-4 akpá. 6-7

Biblu ɖɔ mɛ gbɛ̌nu we xó, bɔ è ná fɔ́n yě sín kú, lobɔ yě ná ɖó nukúnɖíɖó ɔ bo ná nɔ gbɛ káká sɔ́yi ɖo ayǐkúngban jí; yě wɛ nyí “nǔjlɔ́jlɔ́watɔ́ lɛ́” kpó “nǔagɔwatɔ́ lɛ́” kpó. “Nǔjlɔ́jlɔ́watɔ́ lɛ́” wɛ nyí mɛ ɖěɖěe sɛn Jexóva kpó gbejíninɔ kpó ɖo gbɛhwenu yětɔn é. Amɔ̌, “nǔagɔwatɔ́ lɛ́” wa mɔ̌ ǎ. Ðó è ná fɔ́n gbɛ̌nu we énɛ́ lɛ́ bǐ sín kú wútu ɔ, mǐ ka sixú ɖɔ ɖɔ nyǐkɔ yě bǐ tɔn ko ɖo gbɛwéma ɔ mɛ a? È ko dó nyǐkɔ “nǔjlɔ́jlɔ́watɔ́ lɛ́” tɔn gbɛwéma ɔ mɛ cóbɔ yě kú. Ée yě kú é ɔ, è ka ɖe nyǐkɔ yětɔn sín gbɛwéma ɔ mɛ wɛ a? Éǒ, ɖó yě kpo ɖo “gbɛ” ɖo Jexóva nukúnmɛ. Jexóva “nyí Mawu mɛkúkú lɛ́ tɔn ǎ, loɔ, mɛ e ɖo gbɛ lɛ́ é tɔn wɛ, ɖó yě bǐ wɛ ɖo gbɛ ɖo nukún tɔn mɛ.” (Luk. 20:38) Énɛ́ xlɛ́ ɖɔ hwenu e è ná fɔ́n mɛ ɖagbe lɛ́ sín kú dó ayǐkúngban jí é ɔ, è ná mɔ nyǐkɔ yětɔn lɛ́ ɖo gbɛwéma ɔ mɛ, é ná bo tlɛ nyí “klɛnyɔ́ɔ” wɛ è sɔ́ dó wlán ná hwɛ̌ ɔ nɛ́.—Luk. 14:14. w22.09 16-17 akpá. 9-10

Jexóva ba ɖɔ gbɛtɔ́ nukɔntɔn e émí dá é ní ɖu nǔɖíɖó émítɔn lɛ́ sín vǐví. Hwenu e Mawu dá Adámu é ɔ, é ná ɛ palaɖísi ɖɛkpɛ ɖɛkpɛ ɖé, ɖɔ é ní nɔ nɔ mɛ, bo zɔ́n ɛ ɖɔ é ní nɔ kpé nukún dó palaɖísi énɛ́ wú bo bló bónú é ní gbló ada. (Bǐb. 2:8, 9) Dǒ nukúnmɛ bo kpɔ́n lěe xomɛ ná ko hun Adámu sɔ hwenu e é mɔ bɔ atínkwín lɛ́ nɔ wú, bɔ folówa lɛ́ nɔ gba sɛ́ é. Wǔjɔmɛ ɖaxó ɖé wɛ é nyí nú Adámu ɖɔ é ní kpé nukún dó jikpá Edɛ́ni tɔn wú. Jexóva lɛ́ byɔ́ Adámu ɖɔ é ní ná nyǐkɔ kanlin tɛnmɛ tɛnmɛ lɛ́. (Bǐb. 2:19, 20) Jexóva ɖésúnɔ hɛn ɔ, é ná ko ba nyǐkɔ nú kanlin lɛ́ có, é ka sɔ́ azɔ̌ énɛ́ d’así nú Adámu. É ɖo wɛn ɖɔ, cóbónú Adámu ná ɖɔ lěe è ná nɔ ylɔ́ kanlin ɖé ɖɔ é ɔ, é nɔ tó kpɔ́n lěe kanlin ɔ cí é kpó lěe é nɔ wa nǔ gbɔn é kpó ganjí hwɛ̌. Azɔ̌ énɛ́ wiwa ná ko víví nú Adámu tawun. É ɖo wɛn ɖɔ, énɛ́ d’alɔ ɛ bɔ é mɔ nukúnnú jɛ lě do Jexóva ɖó nǔnywɛ́ sɔ, bɔ nǔ e é dá lɛ́ é nyɔ́ ɖɛkpɛ, bo nɔ lɛ́ dɔn mɛ sɔ é wú. w23.03 15 akpá. 3

Afɔ bǒcyɔ́ ɔ tɔn wɛ nɔ te nú Anglo-Amérique éé nyí acɛkpikpa gǔdo tɔn e ɖ’agbɔ̌n hú bǐ ɖo gbɛ ɔ mɛ bɔ Biblu ɖɔ xó tɔn é. (Dan. 2:31-33) Acɛkpikpa e nu gbɛtɔ́ kpa acɛ dó é ɖě sɔ́ ná jɛ tɛn tɔn mɛ ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, Axɔ́súɖuto Mawu tɔn wɛ ná sú é kpó acɛkpikpa gbɛtɔ́ lɛ́ tɔn ɖěvo lɛ́ bǐ kpó sín kún dó ɖo Aamagedɔ́ni hwenu. (Nǔɖe. 16:13, 14, 16; 19:19, 20) Nɛ̌ nǔɖɔɖayǐ énɛ́ ka sixú hɛn le wá nú mǐ gbɔn? Nǔɖɔɖayǐ Daniyɛ́li tɔn zɔ́n bɔ mǐ mɔ kúnnuɖenú e xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖo gbɛ nɔ wɛ ɖo azǎn gǔdo gúdo tɔn lɛ́ mɛ lɛ́ é. Xwe 2500 jɛjí ɖíe ɔ, Daniyɛ́li ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ ényí Babilɔ́nu kp’acɛ wá yi ɔ, acɛkpikpa e ɖ’agbɔ̌n hú bǐ ɖo gbɛ ɔ mɛ é ɛnɛ ɖěvo lɛ́ ná jɛ túnu tɔn, bo ná wa nǔ dó togun Mawu tɔn wú. Gɔ́ ná ɔ, é ɖe xlɛ́ ɖɔ Anglo-Amérique e nyí acɛkpikpa e ɖ’agbɔ̌n hú bǐ ɖo gbɛ ɔ mɛ é wɛ ná nyí gǔdo tɔn ɔ. Énɛ́ dó gbɔ nú mǐ, bo lɛ́ ná mǐ nukúnɖíɖó ɖɔ zaanɖé din ɔ, Axɔ́súɖuto Mawu tɔn ná sú acɛkpikpa gbɛtɔ́ lɛ́ tɔn lɛ́ bǐ sín kún dó, bo ná kp’acɛ dó ayǐkúngban ɔ bǐ jí. w22.07 4 akpá. 9; 5 akpá. 11-12