Alɔdlɛ́ndónǔ Kplé gbɛzán kpó sinsɛnzɔ́ kpó tɔn sín azɔ̌wéma tɔn lɛ́
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
6-12 JANVIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ ÐƐHAN 127-134
Mɛjitɔ́ lɛ́ mi, mi kpo ɖo nukún kpé dó vǐ xɔ akwɛ́ mitɔn lɛ́ wú wɛ
Tɛn e mɛ a ɖè ɖò xwédo Jehovah tɔn mɛ é ni xɔ akwɛ nú we
9 Jehovah na nǔwukpíkpé ɔ gbɛtɔ́ lɛ bɔ ye sixu jì vǐ; é lɛ́ sɔ́ azɔ̌ d’así nú ye bonu ye na kplɔ́n vǐ lɛ bonu ye na yí wǎn n’i, lobo sɛn ɛ. Enyi mɛjitɔ́ ɖé wɛ nú we ɔ, nǔnina bǔnɔ enɛ ka nɔ xɔ akwɛ ɖò nukún towe mɛ à? Jehovah kɔn nyɔna dó wɛnsagun lɛ jí b’ɛ túnflá có, é ka jɔwǔ mɔ̌hun ye ǎ. Enɛ wu ɔ, enyi mɛjitɔ́ ɖé wɛ nú we hǔn, wǔ e è jɔ we bɔ a na kplɔ́n vǐ lɛ é ni sù nukún towe mɛ. È zé vǐ kplɔnkplɔn sín azɔ̌ e nyí azɔ̌ kpinkpɛn ɖé é d’alɔ mɛ nú mɛjitɔ́ lɛ bɔ ye na ‘gbɛ́ nǔ nú ye, bo kplɔ́n ye lee Jehovah jló gbɔn é.’ (Efɛ. 6:4; Sɛ́n. 6:5-7; Ðɛh. 127:3) Bo na dó d’alɔ mɛjitɔ́ lɛ ɔ, tutoblonunu Mawu tɔn sɔnǔ nú azɔ̌wanú jinjɔn Biblu jí gegě, ɖi wema lɛ, video lɛ, han lɛ, kpo xóta ɖěɖee nɔ tɔ́n ɖò Ɛntɛnɛti jí lɛ é kpo. É ɖò wɛn ɖɔ, Tɔ́ mǐtɔn Jixwé tɔn ɔ kpo Vǐ tɔn kpo yí wǎn nú mɛ winnyawinnya mǐtɔn lɛ tawun. (Luk. 18:15-17) Enyi mɛjitɔ́ lɛ nɔ ganjɛ Jehovah wu, bo nɔ wà nǔ e wu ye kpé lɛ é bǐ dó kpé nukún dó vǐ vívɛ́ yetɔn lɛ wu ɔ, xomɛ nɔ hun Jehovah. Gɔ́ na ɔ, mɛjitɔ́ enɛ lɛ nɔ hun ali ɔ nú vǐ yetɔn lɛ, bonu ye lɔ na nɔ xwédo Jehovah tɔn mɛ kaka sɔyi!
Mɛjitɔ́ lɛ Mi, Mi Kplɔ́n Vǐ Mitɔn lɛ nú Ye Na Yí Wǎn nú Jehovah
20 Tuùn vǐ towe lɛ ganji. Ðɛhan 127 jlɛ́ vǐ lɛ dó gǎ wu. (Xà Ðɛhan 127:4.) Lee nǔ vovo wɛ è nɔ sɔ́ dó bló gǎ lɛ na bɔ ye sixu d’agba ɖó bǎ vovo mɛ gbɔn é ɔ, mɔ̌ wɛ vǐ lɛ ma nɔ nyí mɛ ɖokpo ɔ ǎ gbɔn. Enɛ wu ɔ, mɛjitɔ́ lɛ ɖó na tuùn lee ye na kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ ɖokpo ɖokpo gbɔn é. Asú kpo asì kpo ɖé nɔ nɔ Israël, bo kplɔ́n vǐ yetɔn we lɛ bɔ ye nɔ sɛn Jehovah; ye ɖɔ nǔ e ye mɔ ɖɔ é sixu d’alɔ mɛ é bo ɖɔ: “Vovo wɛ mǐ nɔ kplɔ́n Biblu xá vǐ lɛ ɖó.” É ɖò wɛn ɖɔ tatɔ́ xwédo tɔn ɖokpo ɖokpo wɛ na kpɔ́n ɖɔ nǔ kplɔnkplɔn xá vǐ lɛ gbɔn mɔ̌ ɖò dandan, alǒ nyɔ́ bló à jí.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
Nukɔn e yi wɛ a ɖe é ni dó xomɛhunhun nú we!
6 Ðɛhan 131:1, 2 (Xà.) kplɔ́n nǔ taji ɖé mɛjitɔ́ lɛ. Axɔ́su Davidi ɖɔ ɖɔ “nǔ e hugǎn emi” é kún nɔ jló emi ó, alǒ nǔ e hú agbɔ̌n emi lɛ é wiwa kún nɔ jló emi ó. Mɛɖéesɔ́hwe tɔn kpo jlɛ̌jininɔ tɔn kpo nɔ bló bɔ ayi tɔn nɔ “jɛ ayǐ.” Etɛ xó e Davidi ɖɔ lɛ é ka sixu kplɔ́n mɛjitɔ́ lɛ? Bonu mɛjitɔ́ lɛ na nɔ sɔ́ yeɖée hwe ɔ, ye ɖó na nɔ ɖó nukún ɖɔ emi na nɔ wà nǔ e zɛ nǔwukpíkpé emitɔn wu é ǎ, mɔ̌ jɛn ye ma ɖó na lɛ́ ɖó nukún ɖɔ vǐ yetɔn lɛ ni wà mɔ̌ ǎ é nɛ. Enyi mɛjitɔ́ lɛ ɖò alɔdó vǐ yetɔn lɛ wɛ bonu ye na nya nǔ e jɛxa lɛ é gbé ɔ, ye sixu hɛn nǔwukpíkpé kpo gǎnmaɖó kpo vǐ yetɔn lɛ tɔn lɛ ayi mɛ dó vɔ́ ganjɛwu na ye. Nɔví nyɔnu ɖé nɔ nyí Marina, bo flín ɖɔ: “Nɔ ce nɔ jlɛ́ mì dó nɔví ce atɔn lɛ, alǒ vǐ ɖevo lɛ wu gbeɖé ǎ. É kplɔ́n mì ɖɔ mɛ lɛ bǐ wɛ ɖó nǔnina vovo lɛ, bɔ mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo ka xɔ akwɛ nú Jehovah. Mɔ̌ e é wà é zɔ́n bɔ un nɔ yawǔ jlɛ́ nyiɖée dó mɛ ɖevo lɛ wu ǎ.”
13-19 JANVIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ ÐƐHAN 135-137
“Aklúnɔ mǐtɔn hú gǎn nǔmɛsɛn lɛ́ bǐ”
it-1 914 akpá. 4-5
Hlɔ̌nhlɔ́n, azɔ̌ hlɔ̌nhlɔ́nnɔ lɛ́
Acɛ e Mawu ɖó dó nú jɔwámɔ tɔn lɛ́ jí é jɛ wě. Bónú Jexóva ná dó ɖe xlɛ́ ɖɔ émí wɛ nyi Mawu nǔgbó ɔ ɔ, é sɔgbe ɖɔ è ní ɖó nukún ɖɔ é ní ɖe xlɛ́ ɖɔ émí ɖ’acɛ dó hlɔ̌nhlɔ́n e émí dó wá lɛ́ é jí, bo ná wa mɔ ɖo ali ɖé nu bɔ é ná cá kan xa nyǐkɔ tɔn tlɔlɔ. (Dɛ 135:5, 6) Ðó hwesivɔ́, sun, planɛ́ti lɛ́, kpó sunví lɛ́ kpó nɔ ɖo ali yětɔn ɖokpó ɔ lɛ́ jí gbɔn wɛ, ninɔmɛ ayǐ mɛ tɔn ayǐkúngban ɔ tɔn (éé nɔ bló bɔ jɔhɔn nɔ nyi, jǐ nɔ ja, bɔ nǔ ɖěvo lɛ́ nɔ jɛ é) nɔ se tónú nú sɛ́n e sín acɛ glɔ́ yě ɖe lɛ́ é, bɔkle lɛ́ nɔ zɔn kpɔ́, bɔ xɛ lɛ́ nɔ sɛ tɛn sín hweɖénu jɛ hweɖénu wútu ɔ, nǔ énɛ́ lɛ́ kpó jɔwámɔnú gěgé ɖěvo lɛ́ kpó ko kpé bo ná bló bɔ nyǐkɔ Mawu tɔn ná nyí nǔ mímɛ́ ɖo gbeklánxámɛ kpó sinsɛn nǔvú kpó nukɔn ǎ.
Amɔ̌, Jexóva Mawu sixú ko bló bɔ nǔ e é dá ɖo gbɛ ɔ mɛ lɛ́ é ná nɔ ɖe kúnnu ɖɔ é nyí Mawu gbɔn yě zínzán bɔ yě ná nɔ wa nǔ zɛ nǔ e wú é dá yě é wú, dó wa nǔ tawun tawun e é ba é ɖé lɛ́, ɖo hwenu tají ɖé lě gblamɛ. Ényí nǔ e nɔ jɛ lɛ́ é ɖi akú, jǐ kpó jɔhɔn kpó syɛ́nsyɛ́n alǒ ninɔmɛ ayǐ mɛ tɔn mɔ̌hun ɖé ná bo ma tlɛ ɖó nǔ bǔnɔ ɖé ǎ ɔ, blǒ e yě nɔ blǒ bɔ nǔɖɔɖayǐ Jexóva tɔn lɛ́ nɔ jɛnu é nɔ zɔ́n bɔ yě nɔ nyí bǔnɔ. (Kpɔ́n 1 Ax 17:1; 18:1, 2, 41-45.) Ðo ninɔmɛ gěgé mɛ ɔ, nǔ e nɔ jɛ lɛ́ é nɔ jí wǔ ɖó yě nɔ syɛ́n tawun (Tí 9:24) alǒ yě nɔ jɛ ɖo ali ɖé nu bɔ é nɔ nyí hwɛhwɛ sín nǔ ǎ, abǐ è tlɛ se kpɔ́n ǎ alǒ nɔ jɛ ɖo hwenu e yě ma sixú jɛ ǎ é.—Tí 34:10; 1 Sa 12:16-18.
Xomɛnyínyɔ́ Jehovah tɔn ɔ, jijɔ nukúnɖeji ɖé wɛ
16 Enyi mǐ sɔ́ Jehovah dó ɖó Bibɛtɛn mǐtɔn ɔ, ayi mǐtɔn nɔ jɛ ayǐ. É ɖò mɔ̌ có, awakanmɛ sixu kú mǐ ɖò azǎn ɖé lɛ jí, bɔ mǐɖée mɛ mimɔ na vɛwǔ nú mǐ. Hwe enɛ lɛ nu ɔ, etɛ Jehovah ka na wà nú mǐ? (Xà Ðɛhan 136:23.) É na sɔ́ awa tɔn lɛ dó mǐ glɔ́, bo na sɔ́ mǐ site dɛ̌dɛ̌ dɛ̌dɛ̌, bɔ mǐ na mɔ mǐɖée mɛ. (Ðɛh. 28:9; 94:18) Lee mǐ sixu ɖu lè tɔn gbɔn é: Tuùntuùn ɖɔ mǐ sixu ganjɛ alɔdó Mawu tɔn wu nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ hɛn d’ayi mɛ ɖɔ Mawu kɔn nyɔna dó mǐ jí ɖò ali we nu. Nukɔntɔn, mǐ na bo ɖò fí ɖebǔ ɔ, mǐ nɔ tuùn ɖɔ Jehovah nɔ cyɔn alɔ tɔn mǐ jí hwebǐnu. Wegɔ́, Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn wanyiyinɔ ɔ nɔ kpé nukún mǐ wu tawun.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
“Nǔ nyɔ́ nú mɛ e [nɔ nɔ gbejí]” nú Jexóva lɛ́ é
12 Jexóva ɖe xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ émí wɛ ɖó acɛ ɖaxó hú gǎn dó “acɛkpikpa ɖaxó lɛ́ jí.” Mǐ ní gbéjé kpɔ́ndéwú e xlɛ́ mɔ̌ é atɔn kpɔ́n. Falawɔ́ɔn e nɔ nɔ Ejípu é sɔ́ togun Jexóva tɔn dó ɖó kannumɔ, bo gbɛ́ azɔn mɔ̌kpán ɖɔ émí kún ná jó yě dó nú yě ná yi ó. Amɔ̌, Mawu tún kan yě, bo sú Falawɔ́ɔn kún dó ɖo Xu vɔvɔ ɔ mɛ. (Tín. 14:26-28; Ðɛh. 136:15) Babilɔ́nu xɔ́sú Bɛlucasáa ylɔ́ agɔ̌ ɖokpó, bo “sɔ́ éɖée ɖó Aklúnɔ jǐxwé tɔn ɔ há jí” lobo “kpa susu nú vodún e è zé kpatágan dó bló ná lɛ́, ée è zé siká dó bló ná lɛ́,” bo gɔn susu kpa nú Jexóva. (Dan. 5:22, 23) Amɔ̌, Mawu dó winnyá nya goyítɔ́ énɛ́. “Gbe énɛ́ gbe zǎn mɛ ɔ,” è hu Bɛlucasáa, bɔ axɔ́súɖuto tɔn jɛ Mɛdinu lɛ́ kpó Pɛ́sinu lɛ́ kpó lɔ mɛ. (Dan. 5:28, 30; Dan. 6:1) Elódu Aglipa nukɔntɔn e nyí Palestine xɔ́sú é zɔ́n bɔ è hu mɛsɛ́dó Jaki, bo sú mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ kpó linlin ɔ kpó ɖɔ émí ná hu éɖésú. Amɔ̌, Jexóva lɔn bónú Elódu wa nǔ e wa gbé é ja é ǎ. ‘Wɛnsagun Jexóva tɔn sín alɔ jɛ wǔ tɔn,’ bɔ é kú.—Mɛ. 12:1-5, 21-23.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
Klisanwun lɛ wɛ kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ka nyí à?
Ganji. Mǐ nyí Klisanwun lɛ ɖó hwɛjijɔ elɔ lɛ wu:
Mǐ nɔ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ xwedó nǔkplɔnmɛ Jezu Klisu tɔn lɛ kpo jijɔ tɔn lɛ kpo télélé.—1 Piyɛ́ɛ 2:21.
Mǐ ɖi nǔ ɖɔ Jezu wɛ hun hwlɛngán sín ali ɔ bɔ “gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɔ, Mawu sɔ́ na mɛ ɖevo gbɛtɔ́ lɛ ɖò fí ɖebǔ bɔ [mǐ] na mɔ hwlɛngán gbɔn jǐ tɔn ǎ.”—Mɛsɛ́dó 4:12.
Bonu mɛ lɛ na huzu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn ɔ, ye nɔ bló baptɛm ɖò nyikɔ Jezu tɔn mɛ.—Matie 28:18, 19.
Mǐ nɔ xoɖɛ mǐtɔn lɛ gbɔn nyikɔ Jezu tɔn gblamɛ.—Jaan 15:16.
Mǐ ɖi nǔ ɖɔ Jezu wɛ nyí Ta, alǒ mɛ e è sɔ́ b’ɛ na kp’acɛ dó sunnu lɛ bǐ jí é.—1 Kɔlɛntinu lɛ 11:3.
É ɖò mɔ̌ có, mǐ gbɔn vo nú sinsɛn-gbɛ́ta ɖevo e nɔ ylɔ́ yeɖée ɖɔ Klisanwun lɛ é ɖò ali gegě nu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ ɖi nǔ ɖɔ Biblu kplɔ́n mɛ ɖɔ Jezu nyí Mawu sín Vǐ, é ɖò Mawu Atɔnɖobǔ e ye nɔ ɖɔ é mɛ ǎ. (Maki 12:29) Mǐ ɖi nǔ ɖɔ lindɔ̌n nyí jɔmakú ǎ, fí ɖebǔ ka lɛ́ ɖò Mawuxówema ɔ mɛ bo ɖɔ ɖɔ Mawu nɔ dóya nú gbɛtɔ́ lɛ ɖò zo mavɔmavɔ ɖé mɛ ǎ, mɔ̌ jɛn fí ɖě ma ka lɛ́ ɖè bo ɖɔ ɖɔ mɛ e nɔ kpé nukún dó sinsɛn sín azɔ̌ lɛ wu wɛ lɛ é ɖó na ɖó tɛnmɛ-nyikɔ e na xlɛ́ ɖɔ ye hugǎn mɛ ɖevo lɛ é ǎ é nɛ.—Nǔnywɛtɔ́xó 9:5; Ezekiyɛli 18:4; Matie 23:8-10.
20-26 JANVIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ ÐƐHAN 138-139
Ma nú xɛsi zɔ́n nú a gɔn alɔ ɖó ɖo kplé lɛ́ mɛ ó
Kpa Jehovah ɖò togun mɛ
10 Hweɖebǔnu e a lin nǔ kpɔ́n dó alɔ sísɔ́ dó jǐ bo na na xósin jí é ɔ, xɛsi ka nɔ ɖi we wɛ à? Enyi mɔ̌ hǔn, hwiɖokpo wɛ é nɔ cí mɔ̌ na ǎ. Nǔgbo ɔ, mɛ gegě ɖò mǐ mɛ bɔ hwenu e ye ɖò xósin na wɛ é ɔ, xɛsi kpɛɖé nɔ ɖi ye. Cobɔ a na kpéwú bo ɖí xwi xá xɛsi e nɔ gbò kpò nyi ali jí nú we ɖò xósin nina kɔn é ɔ, a ɖó na mɔ nǔ jɛ nǔ e nɔ zɔ́n xɛsi ɔ é wu. Xɛsi nɔ ɖi we ɖɔ a na wɔn nǔ e a jló na ɖɔ é, alǒ a na na xósin gbɔ wɛ à? A nɔ lin ɖɔ xósin towe kún na nyɔ́ sɔ mɛ ɖevo lɛ tɔn ó wɛ à? Nǔgbo wɛ ɖɔ xɛsi enɛ lɛ sixu nyí xlɛ̌ ɖagbe ɖé. Ye nɔ xlɛ́ ɖɔ a nɔ sɔ́ hwiɖée hwe, bo nɔ mɔ ɖɔ mɛ ɖě lɛ hugǎn we. Jehovah yí wǎn nú jijɔ enɛ. (Ðɛh. 138:6; Fili. 2:3) Amɔ̌, Jehovah lɛ́ ba ɖɔ a ni nɔ kpa emi bo nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu towe lɛ kpo ɖò kplé lɛ jí. (1 Tɛ. 5:11) É yí wǎn nú we, bo na na we akɔ́nkpinkpan e sín hudo a ɖó é.
Mi nɔ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú miɖée ɖo kplé agun tɔn lɛ́ jí
7 Wěɖexámɛ e ɖo Atɔxwɛ e ko wá yi lɛ́ é mɛ é ɖé lɛ́ vívɔ́ gbéjé kpɔ́n sixú d’alɔ we. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɔ sɔ́ nǔ ganjí. (Nǔx. 21:5) Lě do nǔ e ɖo nǔ e kplɔ́n wɛ è ɖe é mɛ é má mɛ sɔ é ɔ, mɔ̌ do wɛ alɔ sísɔ́ bo ná xósin nɔ bɔ wǔ nú mɛ sɔ. Gɔ́ ná ɔ, xósin towe lɛ́ ní nɔ nɔ kléwún. (Nǔx. 15:23; 17:27) Ényí xósin towe lɛ́ ɖo kléwún ɔ, ado sɔ́ ná nɔ hu we sɔmɔ̌ dó nǐná tɔn wú ǎ. Xósin kléwún ɖé, vlafo xósin e è ná kpó nukɛgbe ɖokpó, alǒ we kpó é mɛ mimɔ nukúnnú jɛ tlɛ sixú bɔ wǔ nú nɔví lɛ́ hú xósin gaga e mɛ è ɖɔ nǔ gěgé ɖe é níná. Ényí a nɔ ná xósin kléwún ɖé ɖo xógbe hwiɖésúnɔ tɔn lɛ́ mɛ ɔ, a ná xlɛ́ ɖɔ émí sɔ́ nǔ ganjí, bo lɛ́ mɔ nǔ jɛ nǔ e kplɔ́n wɛ è ɖe é mɛ céɖécéɖé.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
it-2 490 akpá. 10
Hwɛsɔ́kɛmɛ
Gɔ́ ná ɔ, hwɛ sísɔ́ kɛ mɛ ɖěvo lɛ́ ɔ, dandan sín nǔ wɛ é nyi nú klisánwun lɛ́, è ná bo wa nǔ nyí do nú yě azɔn ɖěbǔ ɔ nɛ́. (Lk 17:3, 4; Efɛ́ 4:32; Ko 3:13) Mɛ e ma nɔ sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɖěvo lɛ́ ǎ é ɔ, Mawu nɔ sɔ́ kɛ yě lɔmɔ̌ ǎ. (Mt 6:14, 15) Amɔ̌, ényí hwɛhuhu ɔ ná bo syɛ́n káká nú è ɖe “nǔnyanyawatɔ́ ɔ” sín agun klisánwun tɔn mɛ, bɔ é ka wá xlɛ́ ɖo nukɔnmɛ ɖɔ hwɛ émítɔn lɛ́ vɛ́ nú émí nǔgbó nǔgbó ɔ, è sixú lɛ́ sɔ́ hwɛ kɛ ɛ. Hwenɛ́nu ɔ, mɛ e ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é sixú lɛ́ ɖe wǎnyíyí yětɔn xlɛ́ ɛ. (1Kɔ 5:13; 2Kɔ 2:6-11) Amɔ̌, Klisánwun lɛ́ ɖó ná sɔ́ hwɛ kɛ mɛ e sɔ́ jlǒ dó ɖo nǔ nyanya wa wɛ, bo gbɛ kɔ́ lɛ́ sín hwɛ tɔn lɛ́ gúdo é ǎ. Ðó yě nɔ húzú kɛntɔ́ Mawu tɔn lɛ́.—Eb 10:26-31; Ðɛ 139:21, 22.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
Nɛ̌ un ka sixu ɖu ɖò winnya kúkú jí gbɔn?
Nyanya e ɖ’emɛ é: Winnya kúkú sixu zɔ́n bɔ xɔ́ntɔn ɖagbe lɛ zunzun kpo nǔ ɖěɖee a na mɔ kpɔ́n lɛ é kpo na yì tɛ we.
Ðagbe e ɖ’emɛ é: Winnya kúkú nyla hwebǐnu ǎ. É sixu d’alɔ we bɔ a na nɔ lin tamɛ cobo na nɔ ɖɔ xó, bo sixu lɛ́ zɔ́n bɔ a na nyí ayiɖonuwutɔ́ kpo tóɖómɛtɔ́ kpo ɖagbe ɖé.
Ðagbe e ɖ’emɛ bo nyɔ́ hugǎn é: È nyí winnyakútɔ́ égbé wɛ xlɛ́ ɖɔ è na nyí winnyakútɔ́ kaka sɔyi ǎ. A sixu ɖu ɖò lee winnya kúkú nɔ wà nǔ dó gbɛzán towe wu gbɔn é jí. Xóta elɔ na xlɛ́ lee a na kpéwú gbɔn é we.
Mɔ nǔ jɛ nǔ e nɔ dó xɛsi we lɛ é wu
Lee a sixu wà nǔ gbɔn é
Nǔ e gbɛ̌ towe lɛ nɔ ɖɔ é
Mɔ nǔ jɛ nǔ e nɔ dó xɛsi we lɛ é wu
Winnya kúkú sixu zɔ́n bɔ xɛsi na ɖi we dó xó ɖiɖɔ nú mɛɖé cɔɔ lě wu. Wǎgbɔ tɔn ɔ, a sixu mɔ ɖɔ emi ɖò zɔ dó mɛ ɖevo lɛ cí nǔ ɖɔ a ɖò hwiɖokpo ɖò xɔ e d’ablu é ɖé mɛ ɖɔhun. Enɛ sixu dó xɛsi. Amɔ̌, nú a kɔ́n sɛ̀ sín nǔ e ɖò xɛsi dó we wɛ lɛ é jí ɔ, a sixu mɔ ɖɔ ye kún nyí nǔ e è na ɖi xɛsi na lɛ é ɖě ó. Kpɔ́n kpɔ́ndéwú atɔn elɔ lɛ.
Xɛsi 1tɔn: “Un tuùn nǔ e un na ɖɔ é ǎ.”
Nǔgbo: Mɛ lɛ nɔ flín lee nǔ cí nú ye dó nǔ e a ɖɔ é wu é hú nǔ e a ɖɔ é. Enyi a nɔ ɖótó mɛ ɖevo lɛ ganji, bo nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ nǔ e ɖɔ gbé ye ja é ɖu ayi mɛ nú we dó nǔjɔnǔ mɛ ɔ, a sixu ɖu ɖò xɛsi towe jí.
Ðò tamɛ lin d’ewu wɛ: Xɔ́ntɔn alɔkpa tɛ a ka ba na zun? Mɛ e nɔ ɖò xó te hwebǐnu é ɖé wɛ à alǒ mɛ e nɔ ɖótó mɛ ganji é ɖé?
Xɛsi 2gɔ́: “Agbɔ̌n ce táa kpé mɛ lɛ.”
Nǔgbo: A kú winnya kpo a gbɔ kpo ɔ, mɛ lɛ na mɔ xó ɖɔ dó wǔ we jɛn wɛ. Enyi a nɔ ɖɔ xó bɔ mɛ ɖevo lɛ tuùn mɛ alɔkpa e a nyí tawun é ɔ, a sixu ɖu ɖò xɛsi towe jí, bo d’alɔ ye bɔ ye na ɖó linlin ɖagbe dó wǔ we.
Ðò tamɛ lin d’ewu wɛ: Enyi a lin ɖɔ mɛ bǐ nɔ ɖó linlin agɔ dó emi wu ɔ, é ma nyí hwi wɛ ɖò linlin agɔ ɖó dó ye wu wɛ, bo ka ɖò nǔ vɛ́ dó ye wɛ vlafo nɛ?
Xɛsi 3gɔ́: “Nú un ɖɔ nǔ e ma sɔgbe ǎ é ɖé ɔ, winnya na hu mì.”
Nǔgbo: Mɛ bǐ wɛ nǔ enɛ nɔ xá hweɖelɛnu. Nú a nɔ mɔ xó ɖɔ nyi dò mɔ̌hun lɛ dó mɔ ali e hun nú we, bɔ a na ɖexlɛ́ mɛ ɖevo lɛ ɖɔ emi kún nɔ lin ɖɔ emi nyí mɛ maɖóblɔ̌ ó ɔ, a sixu ɖu ɖò xɛsi towe jí.
Ðò tamɛ lin d’ewu wɛ: Kpɔ́ninɔ xá mɛ ɖěɖee sixu yí gbè ɖɔ emi nyí hwɛhutɔ́ lɛ é nɔ víví nú we à cé?
A ka tuùn à? Mɛɖé lɛ lin ɖɔ emi kún nɔ kú winnya ó, ɖó emi nɔ wlán nǔ sɛ́dó mɛ gbɔn alokan jí tawun. Amɔ̌, é nɔ bɔwǔ bɔ è na zun xɔ́ntɔn jɔ xɔ́ntɔn hwenu e è mɔ mɛɖée lɛ bo ɖò xó ɖɔ ɖó kpɔ́ wɛ cɔɔ lě é. Akɔwé Sherry Turkle wlán ɖɔ: “Hwenu e mǐ mɔ mǐɖée lɛ cɔkɔcɔkɔ lě, bo ɖò tó ɖó mǐɖée lɛ wɛ tlɔlɔ é wɛ mǐ nɔ ɖó kancica jɔ kancica xá mǐɖée lɛ.”
Lee a sixu wà nǔ gbɔn é
Nɔ nyi alɔ nú hwiɖée sísɔ́ jlɛ́ dó mɛ ɖevo wu. É byɔ ɖɔ a ni syɛn ɖò xɔ́ntɔn didó mɛ mɛ ǎ. É nyɔ́ wà hǔn, nya nǔ e sixu zɔ́n bɔ a na ɖu ɖò winnya kúkú jí é gbé, bonu xɔ́ntɔn ɖagbe lɛ zunzun kpo nǔ e a na mɔ kpɔ́n lɛ é kpo ni ma wá gbɔ wǔ we ó.
“É byɔ ɖɔ xóɖɔɖókpɔ́ lɛ ni nɔ ɖiga dandan ǎ, mɔ̌ jɛn é ma ka lɛ́ byɔ ɖɔ a ni nɔ ɖò nukɔn nánáná ɖò nǔ bǐ mɛ ǎ é nɛ. Nú mɛ yɔyɔ̌ ɖé wɛ a xò gò hǔn, vɛ̌ ko dó hwiɖée gesí n’i kpowun, alǒ kan nǔ klewun ɖé byɔ ɛ.”—Alicia.
Nǔgbododó Biblu tɔn: “Mɛ ɖokpo ɖokpo ni byɔ éɖée mɛ, bo kpɔ́n nǔ e wà wɛ é ɖè lɛ; enyi nǔ e wà wɛ é ɖè lɛ sixu nyí xomɛhunhunnú n’i ɔ, é ni hun xomɛ ɖò éɖée mɛ; é ma jlɛ́ éɖée dó mɛ ɖě lɛ wu ó.”—Galatinu lɛ 6:4.
ɔ ɖ’ayi nǔ wu. Nɔ kpɔ́n mɛ ɖěɖee nyɔ́ kpɔ́jɛji lɛ é, bo nɔ ɖ’ayi lee ye nɔ ɖɔ xó xá mɛ ɖevo lɛ gbɔn é wu. Etɛ lɛ ka nɔ kpa ye? Etɛ lɛ ma ka nɔ kpa ye sɔmɔ̌ ǎ? Nǔwukpíkpé tɛ lɛ ye ka ɖó b’ɛ dɔn we bɔ a sixu sɔnǔ na?
“Kpɔ́n mɛ ɖěɖee é nɔ bɔwǔ na bɔ ye nɔ yawǔ zun xɔ́ntɔn lɛ é, bo kplɔ́n nǔ ɖò ye gɔ́n. Nú ye xò gò mɛɖé azɔn nukɔntɔn ɔ, kpɔ́n lee ye nɔ wà nǔ gbɔn é kpo nǔ e ye nɔ ɖɔ é kpo.”—Aaron.
Nǔgbododó Biblu tɔn: “Alyannú ɖě wɛ nɔ gan ɖě; mɔ̌ ɖokpo ɔ, gbɛtɔ́ ɖě wɛ nɔ yì dó ɖě wu bo nɔ dó nyɔ́nǔi.”—Nǔnywɛxó 27:17.
Nɔ kan nǔ byɔ. Hwɛhwɛ ɔ, mɛ lɛ nɔ ba na ɖɔ nǔ e ye lin dó nǔ lɛ wu é, enɛ wu ɔ, nǔkinkanbyɔ wɛ nyí ali ɖagbe e nu è na bɛ́ xóɖɔɖókpɔ́ xá ye ɖè é. É na lɛ́ zɔ́n bɔ mɛ lɛ na sɔ́ ayi ɖó jǐ towe.
“Nǔsisɔ ɖ’ayǐ jɛ nukɔn sixu zɔ́n bɔ adohu adohu towe na ɖekpo. A tlɛ sixu lin tamɛ dó xóta alǒ nǔkanbyɔ klewun ɖé lɛ jí cobo yì mɛkplékpɔ́mɛ núwiwa ɖé domɛ, mɔ̌ mɛ ɔ, gò xixo mɛ yɔyɔ̌ lɛ sɔ́ na hu ado nú we sɔmɔ̌ ǎ.”—Alana.
Nǔgbododó Biblu tɔn: “Mɛ ɖebǔ ma nɔ ba ɖagbe éɖesunɔ tɔn ó; loɔ, mɛ ɖokpo ɖokpo ni nɔ ba ɖagbe mɛ ɖě lɛ tɔn.”—Filipunu lɛ 2:4.
27 JANVIER–2 FÉVRIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ ÐƐHAN 140-143
Wa nǔ sɔgbe xá ɖɛ e a xo bo byɔ́ alɔdó é
“Ðǒtó te bó se nǔnywɛ́tɔ́ lɛ́ xó”
13 Nɔ kpɔ́n wě e è ɖe xá we é dó mɔ xlɛ̌ wǎnyíyí Mawu tɔn tɔn. Nǔ e nyɔ́ hú gǎn é wɛ Jehovah nɔ ba nú mǐ. (Nǔx. 4:20-22) É nɔ xlɛ́ ɖɔ émí yí wǎn nú mǐ gbɔn wě e é nɔ ɖe xá mǐ gbɔn Xó tɔn, wěma jínjɔ́n Biblu jí ɖé kpó Klisánwun hǎtɔ́ e zin ɖo gbigbɔ lixo é ɖé kpó gblamɛ é. “[É] nɔ kplɔ́n mǐ ɖó ɖagbe mǐɖésúnɔ tɔn wú,” wɛ Eblée lɛ́ 12:9, 10 ɖɔ.
14 Sɔ́ ayi ɖó wěɖexámɛ ɔ jí; ma sɔ́ ayi ɖó lěe è ɖe wě ɔ xá we gbɔn é jí ó. Hweɖélɛ́nu ɔ, mǐ sixú mɔ ɖɔ wě e è ɖe xá mǐ é kún jɛ gan ó. Nǔgbó ɔ, ényí mɛ ɖěbǔ ɖo wě ɖe xá mɛ wɛ ɔ, é ɖó ná bló bɔ wěɖexámɛ ɔ ná bɔkun lěe é nyɔ́ bló gbɔn é bónú è ná yí gbe ná. (Ga. 6:1) Amɔ̌, ényí mǐdɛɛ lɛ́ ɖe wě xá wɛ è ɖe ɔ, é ná nyɔ́ hú gǎn ɖɔ mǐ ní sɔ́ ayi ɖó wěɖexámɛ ɔ jí, nú mǐ ná bó tlɛ mɔ ɖɔ è kún ɖe wě ɔ xá mǐ ganjí ó ɔ nɛ́. Mǐ sixú kanbyɔ́ mǐɖée ɖɔ: ‘Ényí lěe è ɖe wě ɔ xá mǐ gbɔn é ná bó ma tlɛ jɛjí nú mǐ ǎ ɔ, nǔgbó ka ɖo nǔ e ɖɔ nú mǐ wɛ è ɖe é mɛ a? Mǐ ka sixú mɔ nǔ zɛ nǔwanyido wěɖexámɛtɔ́ ɔ tɔn lɛ́ wú, bó ɖu le wěɖexámɛ ɔ tɔn a?’ Nǔnywɛ́nú wɛ é ná nyí ɖɔ mǐ ní nɔ ba ali e nu mǐ ná ɖu le wě e è ɖe xá mǐ é ɖé tɔn ɖe é.—Nǔx. 15:31.
w10 15/3 32 akpá. 4
Kpo ɖo ‘Ayi mímɛ́’ ɖó wɛ ɖo hwenu vɛ́ wǔ élɔ́ lɛ́ mɛ
Kɔgbídínúmɛ, akwɛ́yózo, kpó azɔn syɛ́nsyɛ́n kpó zɔ́n bɔ awakanmɛ kú mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn ɖé lɛ́. Hweɖélɛ́nu ɔ, é nɔ wa nǔ dó ayi yětɔn lɔ wú. Axɔ́sú Davídi lɔ gbɔn ninɔmɛ mɔ̌hun mɛ bo ɖɔ: “Wǔ kú mì bǐ, ayi ce bǐ gba dó ɖo xomɛ.” (Ðɛh. 143:4) Étɛ́ ka d’alɔ ɛ bɔ é gbɔn ninɔmɛ énɛ́ lɛ́ mɛ dín? Davídi flín lěe Mawu ko d’alɔ mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́ gbɔn é kpó lěe é hwlɛ́n éɖésúnɔ mɛtún ɔ gbɔn wá yi é kpó. É lin tamɛ do nǔ e Jexóva ko wa dó nyǐkɔ ɖaxó Tɔn tamɛ lɛ́ é jí. Davídi kpo ɖo tamɛ lin dó nǔ e Mawu wa lɛ́ é jí wɛ. (Ðɛh. 143:5) Mɔ̌ ɖokpó ɔ, tamɛ linlin dó Gbɛɖótɔ́ mǐtɔn kpó nǔ e é wa nú mǐ lɛ́ é kpó, gɔ́ nú nǔ e é kpo ɖo wiwa nú mǐ wɛ lɛ́ é jí ná d’alɔ mǐ, ényí mǐ ná bo ɖo wǔvɛ́ lɛ́ mɛ ɔ nɛ́.
w15 15/3 32 akpá. 2
Alɔwlíwlí “ɖo Aklúnɔ mɛ kɛ́ɖɛ́” ka kpo ɖo nǔjɔnǔ nyí wɛ a?
Lěe nǔ cí nú ɖɛhanwlántɔ́ Davídi é wɛ é sixú wá cí nú hwi lɔ hweɖélɛ́nu. É ɖɔ: “[Jexóva] ce, kɛnklɛ́n yǎ wǔ se ɖɛ ce; un sɔ́ tuun nǔ e ɖo wiwa mì wɛ é bǐ ǎ; ma ɖe kɔ dó mì ó.” (Ðɛh. 143:5-7, 10) Hwe mɔ̌hun lɛ́ nu ɔ, nɔ ná hwenu Tɔ́ towe jǐxwé tɔn ɔ nú é ní nɔ ɖe jlǒ tɔn xlɛ́ we. A sixú wa mɔ̌ gbɔn hwenu zínzán dó xa Xó tɔn, bo lɛ́ lin tamɛ d’é jí gblamɛ. A ná tuun gbeɖiɖe tɔn lɛ́ kpó lěe é wa nǔ dó togun tɔn tamɛ ɖo hwexónu gbɔn é kpó. Tó ɖíɖó è ná zɔ́n bɔ a ná ná hlɔ̌nhlɔ́n jiɖe e a ɖó ɖɔ nǔnywɛ́nú wɛ é nyí ɖɔ è ní setónú n’i é.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
Jehovah sinsɛn lěe é ba gbɔn é ná gɔ́ so nú awǎjijɛ towe
7 Ényí mǐ ɖo ɖɛ xo sɛ́dó Jehovah wɛ hǔn, sinsɛn ɛ mǐ ɖe nɛ́. Mawuxówéma ɔ jlɛ́ ɖɛ e mǐ nɔ xo lɛ́ é dó zǎlínkpɔ́n e è xwe sɔ bó sɔ́ nǔ ná, bɔ è nɔ xwlé Mawu ɖo Goxɔ ɔ mɛ, b’ɛ wá yá é ɔ, è wá xwlé è ɖo tɛ́npli ɔ mɛ é wú. (Ðɛh. 141:2) Zǎlínkpɔ́n énɛ́ nɔ ɖó wǎn e nɔ nyɔ́ se nú Mawu é ɖé. Mɔ̌ ɖokpó ɔ, ényí mǐ ná bó tlɛ nɔ zán xógbe e bɔkun lɛ́ é dó xo ɖɛ sɛ́dó è ɔ, é nɔ se ɖɛ vívɛ́ mǐtɔn. (Nǔx. 15:8; Sɛ́n. 33:10) Mǐ ɖó hwɛjijɔ ɖagbe e wú mǐ ná ɖi ɖɔ ényí mǐ ɖe wǎnyíyí kpó nǔsumɛnukúnmɛ kpó mǐtɔn xlɛ́ Jehovah ɔ, xomɛ nɔ hun i tawun lɛ́ é. É nɔ ba ɖɔ mǐ ní ɖɔ nǔ e ɖo linkpɔ́n ɖó nú mǐ wɛ lɛ́ é, nǔ e ɖó nukún wɛ mǐ ɖe lɛ́ é kpó nǔjlómɛ mǐtɔn lɛ́ kpó nú émí. Cóbónú a ná xo ɖɛ sɛ́dó Jehovah hǔn, xwe sɔ, bó lin tamɛ dó nǔ e ná ɖɔ wɛ a ɖe lɛ́ é jí. Mɔ̌ wiwa ná zɔ́n bɔ a ná xwlé “zǎlínkpɔ́n” wǎnɖagbenɔ hú gǎn ɖé Tɔ́ towe jǐxwé tɔn ɔ.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
Etɛwu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ma ka nɔ dó hun ǎ?
Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ agɔ lɛ
Xɛxó: Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ɖi nǔ nú dotóozɔ́wiwa alǒ azɔ̌wiwa nú mɛ ɖò dotóoxwé ǎ.
Nǔgbo: Mǐ nɔ ba fí e è sixu kpé nukún dó mǐ kpo xwédo mǐtɔn lɛ kpo wu ɖè ganji ɖò dotóozɔ́wiwa linu é. Nú mǐ bɛ́ azɔn ɔ, mǐ nɔ yì dotóogán ɖěɖee ɖó nǔwukpíkpé ganji bo na kpé nukún dó mǐ wu ɖò dotóozɔ́wiwa linu, lobo ka na lɛ́ w’azɔ̌ nú mǐ ma dó hun nú mǐ lɛ é gɔ́n. Nukɔnyiyi ɖěɖee ko tíìn ɖò dotóozɔ́wiwa linu lɛ é nɔ sù nukún mǐtɔn mɛ. Nǔgbo ɔ, mɛ lɛ bǐ ko ɖò wlɛnwín nukúnkpíkpé dó mɛ wu ma dó hun nú mɛ tɔn e è nɔ zán nú Kúnnuɖetɔ́ e ɖò azɔn jɛ wɛ lɛ é sín lè ɖu wɛ dìn. Ðò tò gegě mɛ ɔ, azinzɔnnɔ ɖebǔ sixu wá gbeta ɔ kɔn dìn bo na nyi alɔ nú nǔ ɖěɖee hun didó nɔ jì lɛ é ɖi azɔn ɖěɖee è nɔ sɔ́ lɛ é, taglomɛzɔn lɛ kpo nǔ ɖěɖee é nɔ wà dó mɛ wu lɛ é kpo.
Xɛxó: Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ɖi nǔ ɖɔ nǔɖiɖi nɔ gbɔ azɔn.
Nǔgbo: Mǐ nɔ gbɔ azɔn ɖò nǔjiwǔ linu ǎ.
Xɛxó: È kpé nukún mɛ wu ma dó hun nú mɛ v’axi dín.
Nǔgbo: Nukúnkpíkpé dó mɛ wu ɖò dotóozɔ́wiwa linu ma dó hun nú mɛ nɔ ɖè akwɛzinzan lɛ kpò.
Xɛxó: Kúnnuɖetɔ́ gegě, kaka jɛ yɔkpɔvu lɛ jí, nɔ kú xwewu xwewu tɛgbɛ ɖó hun ma dó wu.
Nǔgbo: Xó enɛ nyita fí ɖé ǎ. Dotóo mɛzɛtɔ́ lɛ nɔ zán wlɛnwín enɛ e gɛdɛ lɛ é hwenu e ye ɖò azɔ̌ wà wɛ ɖò hǔn kpo xúkpétɛn kpo wu wɛ é, bo nɔ lɛ́ zán hwenu e ye ɖò wǔjɔnú agbaza tɔn ɖagbe ɖé ɖyɔ dó ee ko ɖ’azɔn é tɛnmɛ wɛ é, bo ka nɔ dó hun nú mɛ cobo nɔ bló ǎ. Hwɛhwɛ ɔ, azinzɔnnɔ lɛ kaka jɛ yɔkpɔvu ɖěɖee è ma dó hun na ǎ lɛ é jí nɔ ɖò ganji hú ye mɛ ɖěɖee yí gbè bɔ è dó hun nú ye lɛ é. Ðebǔ wɛ é na bo nyí gbɔn ɔ, mɛ ɖebǔ sixu ɖɔ bo t’afɔ jí ɖɔ azinzɔnnɔ ɖé na kú, ɖó é gbɛ́ ɖɔ emi kún na dó hun ó, alǒ é na gán ɖó é yí gbè ɖɔ é ni dó nú emi wutu ǎ.
Etɛwu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ma ka nɔ dó hun ǎ?
Sinsɛnxó wɛ nyí xó enɛ, é nyí dotóoxwéxó ǎ. Alɛnuwema Xóxó ɔ kpo Yɔyɔ̌ ɔ kpo ɖegbe nú mǐ nyi wɛn ɖɔ mǐ ni ɖó wǔ zɔ nú hun. (Bǐbɛ̌mɛ 9:4; Levíi ví lɛ 17:10; Sɛ́nflínmɛ 12:23; Mɛsɛ́dó 15:28, 29) Gɔ́ na ɔ, hun ɔ gbɛ̀ wɛ é nɔte na ɖò Mawu nukúnmɛ. (Levíi ví lɛ 17:14) Enɛ wu ɔ, enyi tónúsíse nú Mawu kɛɖɛ wu wɛ mǐ nɔ nyi alɔ nú hun ǎ, loɔ, mǐ nɔ lɛ́ ɖó sísí n’i ɖó é wɛ nyí Gbɛnamɛtɔ́.
Linlin lɛ huzu
É wá sù hweɖenu bɔ kplékplé dotóo lɛ bǐ tɔn mɔ ɖɔ alɔ nyinyi nú hun didó ɔ nǔ baɖabaɖa wɛ, bo tlɛ lɛ́ nyí hunxɔ́ɖuɖu, amɔ̌, linlin enɛ ɖyɔ ɖò xwè gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò 2004 ɔ, xóta ɖé tɔ́n ɖò xójlawema e ɖɔ xó dó dotóozɔ́ kplɔnkplɔn wu é mɛ bo ɖɔ ɖɔ “wlɛnwín tobutobu e è ko ɖetɔ́n bo zán dó w’azɔ̌ nú Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn e ɖò azɔn jɛ wɛ lɛ é na wá nyí wlɛnwín tɛgbɛ tɔn lɛ bɔ è na zán ɖò xwè e ja lɛ é mɛ.” Xóta ɖé tɔ́n ɖò xójlawema Heart, Lung and Circulation mɛ bo ɖɔ ɖò 2010 ɖɔ “‘mɛzizɛ ma dó hun nú mɛ’ ɖó na nɔte ɖó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ kɛɖɛ jí ǎ, loɔ, é ɖó na nyí akpáxwé taji ɖé ɖò mɛzizɛ sín azɔ̌ ɔ kɔn gbè bǐ gbè.”
Gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɔ, dotóogán afatɔ́n mɔkpan wɛ nɔ zán wlɛnwín e nɔ zɔ́n bɔ hun ma nɔ yì gbě sukpɔ́ ǎ lɛ é égbé, bo na dó w’azɔ̌ e gɛ́dɛ́ tawun lɛ é ma dó hun nú mɛ. È tlɛ lɛ́ zán wlɛnwín hun didó nú mɛ tɔn mɔhun lɛ ɖò tò ɖěɖee ɖò nukún hun wɛ lɛ é mɛ, bɔ azinzɔnnɔ ɖěɖee ma tlɛ nyí Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ǎ lɛ é gegě byɔ ɖɔ è ni zán wlɛnwín enɛ lɛ dó w’azɔ̌ nú emi.
3-9 FÉVRIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ ÐƐHAN 144-146
“Nǔ nyɔ́ nú togun e sɔ́ [Jexóva] dó ɖó Mawu é!”
Nǔ e nǔxatɔ́ lɛ kanbyɔ lɛ é
2. Lee è vɔ́ jlaɖó gbɔn é sɔgbe xá wemafɔ ɖɛhan ɔ tɔn e kpò lɛ é. “Enɛ ɔ” ee è zán ɖò wemafɔ 12gɔ́ ɔ mɛ é zɔ́n bɔ è mɔ nǔ jɛ mɛ ɖɔ, nyɔna e xó è ɖɔ ɖò wemafɔ 12 jɛ 14 mɛ lɛ é ɔ, hwɛjijɔnɔ ɖěɖee byɔ ɖɔ è ni ‘hwlɛn emi gán, bo yí emi’ sín mɛdídá lɔ mɛ é wɛ ye kàn (wemafɔ 11). Nǔ enɛ e è vɔ́ jlaɖó é lɛ́ tɔ́n ɖò wemafɔ 15gɔ́ ɔ mɛ; xókwin “awǎjijɛnɔ” e è zán azɔn wè ɖò wemafɔ enɛ mɛ dìn é bǐ mlɛ́ ali ɖokpo ɔ, bo sɔgbe. Enɛ wu ɔ, xókwin awǎjijɛnɔ wè e è zán ɖò finɛ é ɖò togun ɖokpo ɔ dó gesí wɛ, é wɛ nyí mɛ ɖěɖee “sín Mawu nyí Jehovah” é. Lɛ̌ hɛn dó ayi mɛ ɖɔ Ebléegbe dòdó ɔ kún ɖó wuntun nùxixa tɔn lɛ ɖě ó; ɖi kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖó gbohwláxwi fɛnnɔ ǎ. Enɛ wu ɔ, lilɛdogbeɖevomɛtɔ́ lɛ wɛ ɖó na kpɔ́n lee è nɔ wlan xó lómílómí ɖò Ebléegbe mɛ gbɔn é, xó e lɛlɛ̌ dó xó ɔ é kpo wemafɔ Biblu tɔn e cá kàn xá xó ɔ é kpo, bo na dó tuùn tinmɛ e sɔgbe é.
3. Lee è vɔ́ jlaɖó gbɔn é sɔgbe xá wemafɔ Biblu tɔn ɖevo ɖěɖee ɖɔ xó dó akpá e Mawu dó ɖɔ emi na kɔn nyɔna dó togun emitɔn gbejinɔtɔ́ ɔ jí é. Ðó è vɔ́ xókwin asher ɔ jlaɖó dìn wutu ɔ, ɖɛhan elɔ ɖè nukúnɖiɖo nùjɔnǔ tɔn e Davidi ɖó é xlɛ́; é wɛ nyí ɖɔ nú Mawu hwlɛn akɔta Izlayɛli tɔn sín kɛntɔ́ tɔn lɛ lɔ mɛ gudo ɔ, É na kɔn awǎjijɛ kpo nukɔnyiyi kpo sín nyɔna dó ye jí. (Lev. 26:9, 10; Sɛ́n. 7:13; Ðɛh. 128:1-6) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Sɛ́nflínmɛ 28:4 ɖɔ: ‘Jehovah na xoɖɛ dó vǐ e mi na jì lɛ, jinukún e mi na sɔ́ lɛ, gbɔ̌ mitɔn lɛ, lɛngbɔ̌ mitɔn lɛ kpo nyibu mitɔn lɛ kpo jí, bɔ ye na sukpɔ́.’ Nugbǒ ɔ, hwenu e Davidi ví Salomɔ́ɔ ɖò acɛ kpa wɛ é ɔ, akɔta ɔ ɖu vivǐ fífá kpo nukɔnyiyi e è ma ko mɔ kpɔ́n ǎ é kpo tɔn. Nǔ e lɛ́ hú mɔ̌ é wɛ nyí ɖɔ, acɛkpikpa Salomɔ́ɔ tɔn sín akpáxwé lɛ dó gesí acɛkpikpa Mɛsiya ɔ tɔn.—1 Axɔ. 4:20; 5:1; Ðɛh. 72:1-20.
Blǒ bónú nukúnɖíɖó klisánwun tɔn towe ní lí dǒ
16 Nǔníná xɔ akwɛ́ ɖé wɛ nukúnɖíɖó gbɛ mavɔmavɔ tɔn mǐtɔn nyí, bɔ Mawu ná mǐ. Mǐ ɖo nukún ɖó sɔgúdo jí wǔ ɖé wɛ, bɔ mǐ sixú ɖeji ɖɔ nǔ énɛ́ e ɖó nukún wɛ mǐ ɖe é kún ná sɛ do ó. Nukúnɖíɖó mǐtɔn cí gandótɔnu ɖɔhun nú mǐ, bo nɔ bló bɔ mǐ nɔ gbí dɔn, bá mɔ tɛn dó dɛ ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n lɛ́ kpó yadónúmɛ kpó nu; é nɔ lɛ́ d’alɔ mǐ hwenu e kú wá kpan nukɔn mǐ é. É cí gangbakún ɖɔhun nú mǐ, bo nɔ cyɔ́n alɔ linlin mǐtɔn jí bónú mǐ ní mɔ tɛn bo hɔn nú nǔ e ma sɔgbe ǎ lɛ́ é, lobo wa nǔ ɖagbe. Nukúnɖíɖó mǐtɔn e jínjɔ́n Biblu jí é nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ vɛ́ xá Mawu, bo nɔ lɛ́ zɔ́n bɔ mǐ nɔ mɔ lěe wǎn e é yí nú mǐ é d’agba sɔ é. Ényí nukúnɖíɖó mǐtɔn ma sɛ do ǎ ɔ, mǐ nɔ ɖu le tɔn tawun.
17 Mɛsɛ́dó Pɔ́lu zán xógbe élɔ́ lɛ́ dó dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú Hlɔ̌manu lɛ́ ɖo wěma e é sɛ́ dó yě é mɛ: “Nǔ e ɖó nukún wɛ mi ɖe ɔ, ní dó xomɛhunhun nú mi.” (Hlɔ̌. 12:12) Xomɛ sixú hun Pɔ́lu ɖó é kú d’é jí ɖɔ ényí émí nɔ gbejí ɔ, émí ná mɔ gbɛ mavɔmavɔ ɖo jǐxwé. Nǔ e ɖó nukún wɛ mǐ lɔ ɖe é sixú dó xomɛhunhun nú mǐ, ɖó mǐ kú d’é jí ɖɔ Jexóva ná ɖe akpá e é dó lɛ́ é. Lěe Ðɛhanwlántɔ́ ɖokpó ɖɔ gbɔn é ɔ, ‘nǔ nyɔ́ nú mɛ e sɔ́ nukúnɖíɖó tɔn bǐ dó Jexóva, Mawu tɔn jí é. É ɖo gbejí káká sɔ́yi.’—Ðɛh. 146:5, 6.
Wanyiyi alɔkpa tɛ ka nɔ na awǎjijɛ adodwé ɔ mɛ?
19 Ee gbɛtɔ́ lɛ ko nɔ hɛ̌n mɛ nú xwè 6 000 mɔ̌ gudo dìn é ɔ, gbɛ̀ Satáan tɔn sín vivɔnu ko yá. Mɛ ɖěɖee ɖó wanyiyi e zɛkpá é nú yeɖée, akwɛ kpo gbɛɖuɖu kpo lɛ é wɛ gɔ́ ayikúngban ɔ jí. Akpàkpà nɔ ɖò mɛ enɛ lɛ sɔ́ wɛ dó nǔ e ye sixu ɖó lɛ é wu, bɔ jlǒ yeɖesunɔ tɔn lɛ nɔ ɖò ta ɖò gbɛzán yetɔn mɛ. Mɛ mɔhun lɛ sixu ɖó awǎjijɛ kpɔ́n gbeɖé ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, é cí lee ɖɛhanwlantɔ́ ɖɔ gbɔn é ɖɔhun wɛ: ‘Nǔ nyɔ́ nú mɛ e Mawu Jakɔbu tɔn nyí ganjɛwu na é, mɛ e sɔ́ nukúnɖiɖo tɔn bǐ dó Jehovah, Mawu tɔn jí é.’—Ðɛh. 146:5.
20 Wǎn yí nú Mawu ɖò kàn vun wɛ ɖò togun Jehovah tɔn mɛ, bɔ xwewu xwewu ɔ, mǐ fɔ́n bo ɖò jijɛji wɛ. Enɛ wɛ xlɛ́ ɖɔ Axɔsuɖuto Mawu tɔn ɖò acɛ kpa wɛ, bɔ zaanɖé dìn ɔ, nyɔna e è ma sixu jlɛ́ ǎ lɛ é na gɔ́ ayikúngban ɔ jí. Awǎjijɛ adodwé e na nɔ ayǐ sɔyi é wɛ jlǒ Mawu tɔn wiwa nɔ na mɛ, bɔ enɛ tuùntuùn nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ hɛn xomɛ Acɛbǐnɔ ɔ tɔn hun. Mɛ ɖěɖee nɔ yí wǎn nú Jehovah lɛ é na ɖó awǎjijɛ kaka sɔyi! Ðò xota e na bɔ d’ewu é mɛ ɔ, mǐ na gbéjé jijɔ ɖěɖee wanyiyi cejɛnnabi tɔn nɔ dɔn wá lɛ é kpɔ́n, bo na kpɔ́n lee ye nyí flijɛ jijɔ ɖěɖee mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖexlɛ́ lɛ é tɔn gbɔn é.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
Nǔnámɛ ná zɔ́n bɔ a ná ɖó awǎjijɛ
6 È ma ná lɛ xó gle ǎ ɔ, Jexóva nɔ sú hudó agbaza tɔn mǐtɔn lɛ́ sín do nú mǐ, ɖó é yí wǎn nú mǐ wútu wɛ. Ðǒ ayi xó Jezu tɔn ɖěɖěe ɖo Matíe 6: 25, 26 mɛ lɛ́ é wú. (Xa.) Jezu zán nǔɖíɖó lɛ́ sín kpɔ́ndéwú. Hwenu e Jezu ɖo xó ɖɔ dó xɛ lɛ́ wú wɛ é ɔ, é ɖɔ: “Yě nɔ dó nǔkún alǒ ya nǔkún abǐ kplé nǔkún dó agɔ̌ mɛ ǎ.” É ɖo mɔ̌ có, kpɔ́n nǔ e é ɖɔ bɔ d’é wú é: “Tɔ́ mitɔn jǐxwé tɔn ɔ nɔ ná nǔɖuɖu yě.” Énɛ́ gúdo ɔ, Jezu kanbyɔ́ ɖɔ: “Mi ma xɔ akwɛ́ hú yě ǎ cé?” Nǔkplɔ́nmɛ ɔ? Mɛsɛntɔ́ gbejínɔtɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ xɔ akwɛ́ n’i hú kanlin lɛ́. Énɛ́ wú ɔ, ényí Jexóva nɔ kpé nukún dó hudó kanlin lɛ́ tɔn wú ɔ, mǐ sixú kú d’é jí ɖɔ é ná ɖɔ mǐ lɔ tɔn! Wǎnyíyí wɛ nɔ sísɛ́ Jexóva bɔ é nɔ kpé nukún dó xwédo tɔn sín hudó lɛ́ wú, lěe tɔ́ xomɛnyɔ́tɔ́ ɖé nɔ bló gbɔn é ɖɔhun.—Ðɛh. 145:16; Mat. 6: 32.
10-16 FÉVRIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ ÐƐHAN 147-150
Mǐ ɖó hwɛjijɔ gěgé bo ná nɔ kpa susu nú Jǎa
‘Mi Kpa Jah!’ Etɛwu?
5 Enyi akɔta Izlayɛli tɔn ɔ blebu wɛ Jehovah dó gbɔ na kpowun ǎ, loɔ, é dó gbɔ nú ye mɛ ɖokpo ɖokpo. Nǔ ɖokpo ɔ wɛ é nɔ bló égbé ɖesu. Ðɛhanwlantɔ́ ɔ wlan ɖɔ: “É gbɔ azɔn nú mɛ e ayi yetɔn xò akpà lɛ, bo súnsún ɖasin nú ye [alǒ ‘bla akpà yetɔn lɛ,’ nwt].” (Ðɛh. 147:3) Nugbǒ ɔ, Jehovah nɔ kpé nukún dó mɛ e ɖò tagba mɔ wɛ ɖò agbaza lixo alǒ lee nǔ nɔ cí nú mɛ e sín alixo lɛ é. Égbé ɔ, akpàkpà nɔ sɔ́ Jehovah bonu é na dó gbɔ nú mǐ, bo na bló bɔ akpà e ayi mǐtɔn xò é na xwɛ. (Ðɛh. 34:19; Eza. 57:15) É nɔ na mǐ nùnywɛ kpo hlɔnhlɔn kpo, bonu mǐ na dó ɖí xwi xá tagba ɖebǔ e mǐ nɔ mɔ lɛ é.—Ja. 1:5.
6 Ðɛhanwlantɔ́ ɔ sɔ́ ayi tɔn ɖó nǔ e ɖò jinukúnsin lɛ é jí, bo ɖɔ nú mǐ dó Jehovah wu ɖɔ “é xà sunví nabi e ɖò jǐ é” bo “na nyikɔ ɖokpo ɖokpo.” (Ðɛh. 147:4) Etɛwu é ka cí ɖɔ é ɖè ayi tɔn sín xó e ɖɔ wɛ é ɖè é jí bo sɔ́ ɖó nǔ e ɖò jinukúnsin lɛ é jí? Ðǒ ayi nǔ elɔ wu: Ðɛhanwlantɔ́ ɔ sixu sɔ́ nukún dó mɔ sunví lɛ, amɔ̌, é tuùn nabi e ye nyí tawun é ǎ. Ðò xwè lɛ gblamɛ ɔ, sunví e mǐ sixu mɔ lɛ é jɛji tawun b’ɛ vɛ́ jlɛ́. Mɛɖé lɛ lin ɖɔ sunví liva mɔkpan wɛ ɖò sunvísɛ́kplé mǐtɔn Voie lactée ɔ kɔ́kɔ́ɖɔ́kɔ́ mɛ. Bɔ vlafo sunvísɛ́kplé lɛ livi donu livi mɔkpan wɛ ka ɖò wɛkɛ ɔ mɛ! É ɖò wɛn ɖɔ sunví nabi e ɖè é dó maxamaxa! Amɔ̌, Gbɛɖotɔ́ ɔ na nyikɔ ɖé ye mɛ ɖokpo ɖokpo. Enɛ xlɛ́ ɖɔ nú Jehovah ɔ, sunví ɖokpo ɖokpo gbɔn vo. (1 Kɔ. 15:41) Nɛ̌ mǐ mɛ gbɛtɔ́ e nyí nùɖíɖó tɔn ayikúngban jí tɔn lɛ é tɔn ka nyí gbɔn lo? Mawu e tuùn fí e sunví ɖokpo ɖokpo ɖè ɖò ganxixo ɖé mɛ é, tuùn hwiɖesunɔ mɛtún ɔ; é tuùn fí e a ɖè é pɛ́pɛ́pɛ́, lee nǔ nɔ cí nú we tawun é, bo lɛ́ tuùn nǔ e sín hudo a ɖó tawun ɖò ganxixo ɖebǔ mɛ é!
‘Mi Kpa Jah!’ Etɛwu?
7 Gbɔn vo nú nǔ towe e nɔ ɖu ayi mɛ nú Jehovah é ɔ, é lɛ́ ɖó hlɔnhlɔn kpo wuvɛ̌sexámɛ kpo e jɛxa é bá dó d’alɔ we ɖò gbɛmɛ tagba lɛ mɛ. (Xà Ðɛhan 147:5.) A sixu lin ɖɔ ninɔmɛ e mɛ a ɖè é vɛwǔ tawun, bɔ agban e ɖò kɔ jí nú we é lɛ́ kpɛn. Amɔ̌, Mawu mɔ nukúnnú jɛ dogbó towe lɛ wu, ɖó ‘é tuùn ɖɔ kɔgudu kpowun wɛ a nyí.’ (Ðɛh. 103:14) Ðó mǐ nyí hwɛhutɔ́ wutu ɔ, hwɛhwɛ wɛ mǐ nɔ wà nǔ ɖokpo ɔ nyì dò. Kpɔ́n lee nu kɛ nyì dò mǐtɔn lɛ, jlǒ agbaza tɔn mǐtɔn e nɔ wá xwetɔ́n sín hweɖenu jɛ hweɖenu lɛ é kpo ayi mǐtɔn e nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ jló mɛ ɖevo nú lɛ é kpo nɔ vɛ́ nú mǐ sɔ́ é! Jehovah ɖó gǎnmaɖó enɛ lɛ ɖebǔ ǎ, loɔ, é mɔ nukúnnú jɛ lee nǔ nɔ cí nú mǐ é wu bɔ è sixu jlɛ́ ǎ!—Eza. 40:28.
‘Mi Kpa Jah!’ Etɛwu?
18 Ðɛhanwlantɔ́ ɔ tuùn lee è jɔwu togun Mawu tɔn hwexónu tɔn ɔ gbɔn é. Yedɛɛ lɛ wɛ nyí togun ɖokpo géé e Mawu na “xó” tɔn, “sɛ́n tɔn lɛ kpo gbeta tɔn lɛ kpo” é. (Xà Ðɛhan 147:19, 20.) Égbé ɔ, nyɔna ɖé wɛ é nyí ɖɔ mǐdɛɛ lɛ wɛ nyí mɛ ɖokpo e ɖò ayikúngban ɔ jí bɔ è nɔ sɔ́ nyikɔ Mawu tɔn dó ylɔ é. Ðó mǐ tuùn Jehovah, bo jó Xó tɔn dó bɔ é w’azɔ̌ ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ wutu ɔ, mǐ nɔ ɖu vivǐ kancica bunɔ ɖé tɔn xá ɛ. Ði mɛ e wlan Ðɛhan 147gɔ́ ɔ é ɖɔhun ɔ, mǐ ɖó hwɛjijɔ ɖagbe gègě, bo na d’axwá ɖɔ ‘Mi kpa Jah!’ bo na lɛ́ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖevo lɛ bonu ye na wà nǔ ɖokpo ɔ à cé?
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
w04 1/6 13 akpá. 22
Kanlin lɛ́ nɔ kpa susu nú Jexóva
Ðɛhan 148:10 ɖɔ: “Mi gběkanlin lɛ́, kanlin e ɖo xwé gbe lɛ́, kanlin e nɔ sá gbɔn kɔ́ mɛ lɛ́, kpó éé nɔ zɔn gbɔn jǐ lɛ́ kpó, mi kpa susu n’i!” Kanlin e nɔ sá gbɔn kɔ́ mɛ lɛ́ é kpó kanlin e nɔ zɔn gbɔn jǐ lɛ́ é kpó gěgé ɖó nǔwúkpíkpé jí wǔ lɛ́. Xɛ e è nɔ ylɔ́ ɖɔ albatross Laysan tɔn é sixú zɔn yi fí e lín tawun lɛ́ é (é jɛ kpɔ́n bɔ é zɔn nú kilomɛ́tlu 40000 ɖo azǎn 90 kpowun vlamɛ). Xɛ e è nɔ ylɔ́ ɖɔ fauvette é zɔn nú ganxixo 80 jɛjí sín totaligbé Amɛlíka tɔn wá yi tofɔligbé Amɛlíka tɔn, ma nɔ te. Lǎkúnmí nɔ sɛ sin xwe dó kpó tɔn lɛ́ mɛ lěe mǐ nɔ lin gbɔn é ǎ, loɔ, adɔgo mɛ wɛ é nɔ sɛ xwe dó, bɔ énɛ́ nɔ zɔ́n bɔ é nɔ ɖo yiyi wɛ nú hwenu línlín, ma nu sin, cóbɔ sin ka nɔ vɔ sín lan tɔn mɛ ǎ. É sɔ́ kpácá mɛ ǎ ɖɔ nǔdówátɔ́ lɛ́ nɔ kpɔ́n nǔ dó kanlin lɛ́ wú tlítlí dó ɖe macínu kpó azɔ̌wanú kpó yɔ̌yɔ́ lɛ́ tɔ́n. Nǔwlántɔ́ Gail Cleere ɖɔ: “Nú a jló ná ɖe nǔ ɖagbe ɖé tɔ́n . . . b’ɛ ná lɛ́ w’azɔ̌ ganjí ɖo ninɔmɛ tɔn mɛ ɔ, a ná ɖibla mɔ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ɖo fí ɖé ɖo gbɛ ɔ mɛ.”
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
Nɔ ɖótó Jehovah sín gbè
7 Xà Matie 17:1-5. Azɔn wegɔ́ e Jehovah ɖɔ xó sín jixwé é wɛ nyí hwenu e Jezu “huzu agbaza” é. Jezu ylɔ́ Piyɛ́ɛ, Jaki kpo Jaan kpo ɖɔ ye ni wá xwedó emi yì só ɖaxó ɖé jí. Ye mɔ nǔmimɔ jiwǔ ɖé ɖò finɛ. Nukún Jezu tɔn mɛ nɔ kɔ́n, bɔ awu tɔn lɛ wé pépé. Mɛ we tɔ́n ɖò Jezu kpá, bo nɔte nú Mɔyizi kpo Elíi kpo; ye jɛ xó ɖɔ xá ɛ jí dó kú kpo fínfɔ́n sín kú tɔn kpo wu. “Sɛnmlɔ mɛ” wɛ mɛsɛ́dó atɔn lɛ ɖè có, ye mɔ nǔmimɔ jiwǔ enɛ, hwenu e ye fɔ́n bǐ hézéhézé é. (Luk. 9:29-32) Enɛ gudo ɔ, akpɔ́kpɔ́ wewé ɖé wá cyɔn ye, bɔ ye sè gbè ɖé sín jixwé; Mawu sín gbè wɛ! Jehovah ɖexlɛ́ ɖɔ xomɛ nɔ hun emi dó Vǐ emitɔn wu, bɔ emi lɛ́ yí wǎn n’i, lee é ɖexlɛ́ gbɔn ɖò baptɛm Jezu tɔn hwenu é bo ɖɔ: “Vǐ ce vívɛ́ná wɛ mɛ elɔ nyí; xomɛ nɔ hun mì dó wǔtu tɔn.” Amɔ̌ dìn tɔn ɔ, Jehovah ɖɔ gɔ́ na ɖɔ: “Mi ɖótó è.”
8 Nǔmimɔ ɔ xlɛ́ susu kpo hlɔnhlɔn kpo e Jezu na ɖó ɖò sɔgudo, hwenu e é na nyí Axɔ́su nú Axɔ́suɖuto Mawu tɔn é é. É ɖò wɛn ɖɔ è na hlɔnhlɔn Klisu bo lɛ́ dó wusyɛn lanmɛ n’i, bonu é na dɛ ɖò wuvɛ̌ kpo kú kpo e ɖò te kpɔ́n ɛ é nu. Nǔmimɔ ɔ lɛ́ hɛn nǔɖiɖi ahwanvu lɛ tɔn lidǒ, bo na ye hlɔnhlɔn nú mɛtɛnkpɔn e na tɛ́n gbejininɔ yetɔn kpɔ́n lɛ é kpo azɔ̌ syɛnsyɛn e ye na wà ɖò xwè lɛ gblamɛ lɛ é kpo. Ðò xwè 30 mɔ̌ gudo ɔ, mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ɖɔ xó dó nǔmimɔ e mɛ Jezu huzu agbaza ɖè é wu, bo xlɛ́ ɖɔ nǔmimɔ ɔ kpó ɖò gbɛ̀ ɖò ayi emitɔn mɛ.—2 Pi. 1:16-18.
9 “Mi ɖótó è.” Jehovah xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ emi ba ɖɔ mǐ ni nɔ ɖótó xó Vǐ emitɔn tɔn, bo lɛ́ setónú na. Etɛ lɛ Jezu ka ɖɔ hwenu e é ɖò ayikúngban jí é? É ɖɔ nǔ gegě bɔ é jɛxa ɖɔ è ni ɖótó. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, kpo wanyiyi kpo wɛ é kplɔ́n ahwanvu tɔn lɛ lee ye na nɔ jla wɛnɖagbe ɔ gbɔn é, bo lɛ́ flín ye hwɛhwɛ ɖɔ ye ni nɔ acéjí. (Mat. 24:42; 28:19, 20) É lɛ́ byɔ ye ɖɔ ye ni dó gǎn tawun, lobo lɛ́ dó wusyɛn lanmɛ nú ye ɖɔ ye ni ma jó gbè ó. (Luk. 13:24) Jezu tɛɖɛ̌ jí ɖɔ ahwanvu emitɔn lɛ ɖó na nɔ yí wǎn nú yeɖée, nɔ bǔ, bo lɛ́ nyi sɛ́n emitɔn lɛ. (Jaan 15:10, 12, 13) Wě e Jezu ɖè xá ahwanvu tɔn lɛ é nyɔ́ zán tawun. Wě enɛ lɛ e Jezu ɖè xá mɛ é ɖò taji égbé lee ye ɖè gbɔn ɖò hwe ɔ nu é.
10 Jezu ɖɔ: “Mɛ e nɔ xwedó nǔgbo ɔ bǐ wɛ nɔ ɖótó xó ce.” (Jaan 18:37) Mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò tó ɖó xó tɔn lɛ wɛ hwenu e mǐ ‘nɔ mɔ mǐɖée gbɔ bo nɔ sɔ́ hwɛ kɛ mǐɖée’ é. (Kolo. 3:13; Luk. 17:3, 4) Mǐ nɔ lɛ́ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò tó ɖó xó tɔn wɛ gbɔn wɛnɖagbe ɔ jijla kpo kanɖodónǔwu kpo gblamɛ, enyi “hwe ɔ nu nyɔ́ kpo é ma nyɔ́ kpo ɔ” nɛ.—2 Tim. 4:2.
11 Jezu ɖɔ: “Lɛngbɔ̌ ce lɛ nɔ ɖótó gbè ce.” (Jaan 10:27) Ayi kɛɖɛ wɛ ahwanvu Klisu tɔn lɛ nɔ ɖó xó tɔn lɛ wu dó xlɛ́ ɖɔ emi ɖò tó ɖó è wɛ ǎ, loɔ ye nɔ lɛ́ wà nǔ sɔgbe xá xó tɔn lɛ. “Gbɛmɛ tagba lɛ” nɔ fɛ́ ayi yetɔn ǎ. (Luk. 21:34) É nyɔ́ wà ɔ, ye nɔ sɔ́ tónúsíse nú sɛ́n Jezu tɔn dó ɖó nǔ taji ɖé ɖò gbɛzán yetɔn mɛ, enyi ninɔmɛ vɛwǔ lɛ na bo tlɛ kpannukɔn ye ɔ nɛ. Nɔví mǐtɔn lɛ gegě ɖò didɛ ɖò mɛtɛnkpɔn syɛnsyɛn lɛ nu wɛ, ɖi mɛgbenyinya gbeklánxámɛtɔ́ lɛ tɔn, hɛ̌n kpo adla j’ayǐ lɛ kpo. Nǔ enɛ lɛ nɔ ɖò finɛ có, ye nɔ nɔ gbeji nú Jehovah enyi é na bo tlɛ vɛwǔ gbɔn ɖebǔ ɔ nɛ. Jezu na ye ganjɛwu elɔ: “Mɛ e hɛn sɛ́n ce lɛ ayi mɛ, bo nɔ nyi ye lɛ ɔ, mɛ enɛ wɛ yí wǎn nú mì. Tɔ́ ce na yí wǎn nú mɛ e yí wǎn nú mì ɔ.”—Jaan 14:21.
17-23 FÉVRIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ NǓNYWƐ́XÓ 1
Mɛ wínnyáwínnyá lɛ́ mi: Mɛ̌ mi ka ná ɖótó?
Ma lɔn nú nǔ ɖebǔ xò ajɔ ɔ yí sín así towe ó
16 Nú a nyí mɛ winnyawinnya ɖé, bo nɔ mɔ ɖɔ mɛjitɔ́ towe e nyí Klisanwun lɛ é kún nɔ mɔ nukúnnú jɛ xó towe lɛ mɛ ó, lobo nɔ lɛ́ dó sɛ́n nú we dín ɔ ka ló? Akpɔ̀ e ɖò ɖiɖó we wɛ é tlɛ sixu zɔ́n bɔ a na xò nǔ kpɔ́n ɖɔ Jehovah sinsɛn jɛn ka nyí gbɛzán e nyɔ́ hugǎn é à jí. Nú a na tɛn akpɔ̀ e ɖò ɖiɖó we wɛ é bonu é zɔ́n nú a jó gbè ɖò Jehovah sinsɛn kɔn ɔ, blewun jɛn a na wá mɔ ɖɔ mɛɖebǔ kún nɔ kpé nukún dó wutu towe ganji hú mɛjitɔ́ towe e nɔ sí Mawu lɛ é kpo agun ɔ kpo ó.
17 Enyi mɛjitɔ́ towe lɛ ma nɔ ɖè we dó ali jí gbeɖé ǎ ɔ, nɛ̌ a ka na wà gbɔn bo tuùn ɖɔ ye ɖò nukún kpé dó wutu towe wɛ ganji? (Ebl. 12:8) Alǒ bɔya lee mɛjitɔ́ towe lɛ nɔ kplɔ́n we gbɔn é wɛ nɔ ɖó akpɔ̀ nú we. Má nú akpɔ̀ ɖó we dó lee ye nɔ kplɔ́n we gbɔn é wu ó, loɔ, tɛ́n kpɔ́n bo tuùn hwɛjijɔ e wu ye nɔ wà nǔ xá we gbɔn mɔ̌ é. Enɛ wu ɔ, cí xwii bo wà nǔ e wu a kpé é bǐ bo ma jɛ xó mɔ ɖɔ dó ye wu jí ó. Xó Mawu tɔn ɖɔ: “Mɛ e tuùn nǔ ɔ nɔ ɖɔ xó dín ǎ; mɛ e sín ayi ɖò te ɔ nɔ yì agbɔ̌n jí.” (Nùx. 17:27) Tɛ́n kpɔ́n bo huzu gbɛtɔ́ e zin bo nɔ yí wě e è ɖè xá ɛ é ganji, lobo nɔ ɖu lè tɔn bo ma nɔ sɔ́ ayi ɖó lee è ɖè wě ɔ xá ɛ gbɔn é wu dín ǎ é. (Nùx. 1:8) Mɛjitɔ́ nùɖitɔ́ e yí wǎn nú Jehovah nugbǒ lɛ é ɖiɖó ɔ, nyɔna ɖé wɛ. É ɖò wɛn ɖɔ ye jló na d’alɔ we bonu a ni mɔ ajɔ gbɛ̀ tɔn ɔ yí.
w05 15/2 19-20 akpá. 11-12
Xɛ nyinya ɖo klisánwun e mǐ nyí é jí
11 Nɔ ba ná nyɔ́ ɖo Mawu sí, ní má nyí ɖo gbɛtɔ́ sí ó. Jɔwámɔnú wɛ é nyí ɖɔ mǐ ní ɖe mɛ alɔkpa e mǐ nyí é xlɛ́ dó bǎ ɖé mɛ gbɔn gbɛ̌dídó xá gbɛ̌ta ɖé gblamɛ. Mɛ bǐ wɛ ɖó hudó bo ná zun xɔ́ntɔn, bɔ nú è ma ɖe mǐ ɖó vo ǎ ɔ, mǐ nɔ nɔ ganjí. Ðo wǐnnyáwínnyá mɛ kpó wǐnnyáwínnyá mɛ gúdo kpó ɔ, kɔ e gbɛ̌ mǐtɔn lɛ́ nɔ gbídí nú mǐ é sixú syɛ́n tawun, bɔ énɛ́ nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ba ná nyɔ́ ɖo mɛ ɖěvo lɛ́ sí, alǒ wa nǔ yěɖɔhun. Amɔ̌, xɔ́ntɔn lɛ́ kpó gbɛ̌ lɛ́ kpó nɔ ba ɖagbe mǐtɔn hwebǐnu ǎ. Hweɖélɛ́nu ɔ, mɛ e kpó yě kpó ná wa nǔ nyanya é wɛ yě nɔ ba kpowun. (Nǔnywɛ́xó 1:11-19) Nú gbɛ̌ nyanya ɖé gbídí kɔ nú klisánwun ɖé bo ɖu ɖo jǐ tɔn ɔ, klisánwun ɔ nɔ tɛ́n kpɔ́n hwɛhwɛ bo ná hwlá mɛ e é nyí é. (Ðɛhan 26:4) Mɛsɛ́dó Pɔ́lu gb’akpá nú mɛ bo ɖɔ: “Mi ma sɔ́ nɔ wa nǔ gbɛ élɔ́ ɖɔhun ɖě ó.” (Hlɔ̌manu lɛ́ 12:2) Jexóva nɔ ná mǐ hlɔ̌nhlɔ́n e sín hudó mǐ ɖó bá ɖí xwi xá kɔgbídínúmɛ ɖěbǔ é.—Éblée lɛ́ 13:6.
12 Ényí kɔgbídínúmɛ mɛ lɛ́ tɔn sɔ́ klisánwun e mǐ nyí é ɖ’axɔ́ nu ɔ, é ná nyɔ́ ɖɔ mǐ ní flín ɖɔ gbejí e mǐ ɖe nú Mawu é ɖo tají hú gǎn linlin mɛ lɛ́ tɔn alǒ nǔ e mɛ gěgé lin é. Nǔgbódodó e ɖo Tíntɔ́n 23:2 mɛ é nɔ nya xɛ ɖo mǐ jí. Fínɛ́ ɖɔ: “Mi ma kpɔ́n ɖɔ mɛ e ɖo nǔ nyanya wa wɛ lɛ́ sukpɔ́, bo wa nǔ yěɖɔhun ó.” Ée ɖibla nyí Izlayɛ́li ví lɛ́ bǐ jɛ nǔ xo kpɔ́n dó nǔwúkpíkpé e Jexóva ɖó bo ná ɖe akpá Tɔn lɛ́ é wú jí é ɔ, Kalɛ́bu gbɛ́ syɛ́nsyɛ́n ɖɔ émí kún ná xo kpóɖó nú yě ó. É kú d’é jí ɖɔ akpá Mawu tɔn lɛ́ ɖó gǎnjɛwú, bɔ Mawu dó n’i ɖó gbejí e é nɔ é wú. (Kɛ́nsísɔ́ 13:30; Jozuwée 14:6-11) Hwi lɔ ka ɖo gbesisɔmɛ bo ná gbí dɔn ɖo kɔ e mɛ lɛ́ nɔ gbídí nú mɛ é nukɔn, bá dó nya xɛ ɖo xɔ́ntɔn e a zun xá Mawu é jí a?
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
Nǔnywɛ́ jɔ nǔnywɛ́ zé gbe dó jǐ bo ɖo xó sú wɛ
7 “Gɔgɔnɔ lɛ́” wɛ nyí mɛ ɖěɖěe nɔ ɖi nǔ nú nǔ e yě nɔ se lɛ́ é bǐ, bɔ è nɔ yá wǔ dɔn yě yi bú lɛ́ é. (Nǔx. 14:15.) Hwɛhwɛ wɛ mǐ nɔ xo go mɛ énɛ́ lɛ́ ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, lin tamɛ dó gbɛtɔ́ lǐvi mɔ̌kpán e sinsɛngán lɛ́, alǒ toxóɖɔtɔ́gán lɛ́ nɔ flú lɛ́ é wú. Mɛɖé lɛ́ tíin bɔ ényí yě wá ɖ’ayi wú ɖɔ adingban ɖó nú émí wɛ gǎn énɛ́ lɛ́ ɖe ɔ, é nɔ vɛ́ nú yě tawun. Amɔ̌, mɛ ɖěɖěe xó Nǔnywɛ́xó 1:22 ɖɔ lɛ́ é wá gbeta ɔ kɔn bá kpo ɖo gɔgɔnɔ nyí wɛ ɖó é nɔ nyɔ́ yě nukúnmɛ mɔ̌ wútu. (Jel. 5:31) Yě nɔ wa nǔ e jló yě lɛ́ é, bo nɔ ba ná kplɔ́n nǔ e Biblu ɖɔ lɛ́ é, alǒ nyi sɛ́n tɔn lɛ́ ǎ. Lěe nǔ cí nú nǎwe e nyí sinsɛnnɔ akowunká ɖo Quebec ɖo Canada é wɛ é nɔ cí nú mɛ gěgé ɖo égbé; é ɖɔ xó élɔ́ nú Kúnnuɖetɔ́ e wá ba ɛ kpɔ́n lɛ́ é: “Ényí sinsɛngán mǐtɔn ɖ’adingban nú mǐ ɔ, é kɔ wɛ hwɛ ɔ ná nɔ, é nyí mǐdɛɛ lɛ́ kɔ ǎ!” É ɖo wɛn ɖɔ mǐ kún ná jló ná wa nǔ mɛ énɛ́ lɛ́ e nɔ sɔ́ jlǒ dó dóvɛ̌ nú nǔ lɛ́ é ɖɔhun ó!—Nǔx. 1:32; 27:12.
24 FÉVRIER–2 MARS
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ NǓNYWƐ́XÓ 2
Étɛ́wú akpakpa ka ɖó ná nɔ sɔ́ we dó nǔkplɔ́nkplɔ́n mɛɖésúnɔ tɔn towe wú?
‘Nɔ zán gbɛ ɖo nǔgbó mɛ’
16 Mǐ bǐ wɛ nɔ yí wǎn nú nǔxixa kpó nǔkplɔ́nkplɔ́n kpó ǎ. Amɔ̌, Jexóva byɔ́ mǐ ɖɔ mǐ ní “ba” nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nǔgbó ɔ tɔn e gɔ́ngɔ́n é, bo lɛ́ “nya gbě tɔn” bá mɔ tɛn dó mɔ nǔ jɛ mɛ ganjí. (Xa Nǔnywɛ́xó 2:4-6.) Ényí mǐ ka dó gǎn mɔ̌hun ɔ, hwebǐnu wɛ mǐ nɔ ɖu le tɔn. Corey ɖɔ dó Biblu kplɔ́nkplɔ́n mɛɖésúnɔ tɔn tɔn wú ɖɔ émí nɔ sɔ́ ayi ɖó wěmafɔ ɖokpó ɖokpó jí sín hweɖénu jɛ hweɖénu. É tínmɛ ɖɔ: “Un nɔ xa tínmɛ e ɖo do lɛ́ é bǐ, kpɔ́n alɔdlɛ́ndónǔ ɖěvo e cá kan xá wěmafɔ ɔ lɛ́ é, bo nɔ lɛ́ ba do nú nǔ d’é jí. . . . Wlɛnwín nǔkplɔ́nkplɔ́n tɔn énɛ́ e un nɔ zán é hɛn le gěgé wá nú mì!” Ényí wlɛnwín énɛ́ alǒ ɖěvo wɛ mǐ nɔ zán, bo ka nɔ zán hwenu, lobo nɔ lɛ́ dó gǎn dó kplɔ́n nǔgbó ɔ ɔ, mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ é xɔ akwɛ́ ɖo nukún mǐtɔn mɛ.—Ðɛh. 1:1-3.
Nǔnywɛ́ jɔ nǔnywɛ́ zé gbe dó jǐ bo ɖo xó sú wɛ
3 Nǔnywɛ́ sixú dó gesí nǔwúkpíkpé e mǐ ɖó bo nɔ zán nǔ e mǐ tuun lɛ́ é dó wá gbeta ɖagbe lɛ́ kɔn é. É ɖo mɔ̌ có, nǔnywɛ́ jɔ nǔnywɛ́ byɔ́ nǔ hú mɔ̌. Biblu ɖɔ: ‘Sísí ɖó nú Jexóva wɛ nyí fí e nǔnywɛ́ bɛ́sín é; mɛ e tuun Mawu mɛ mímɛ́ ɔ, Mawu nɔ ná mɛ ɔ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ.’ (Nǔx. 9:10) Énɛ́ wú ɔ, ényí mǐ ja gbeta tají ɖé kɔn wá gbé ɔ, mǐ ɖó ná bló bɔ gbeta e kɔn wá gbé wɛ mǐ ja é ná jínjɔ́n linlin Jexóva tɔn jí, énɛ́ wɛ nyí tuun e mǐ “tuun Mawu mɛ mímɛ́ ɔ” é jí. Mǐ sixú wa mɔ̌ gbɔn Biblu kpó wěma mǐtɔn lɛ́ kpó kplɔ́nkplɔ́n gblamɛ. Ényí mǐ nɔ wa mɔ̌ hǔn, nǔnywɛ́ jɔ nǔnywɛ́ ɔ ɖe xlɛ́ wɛ mǐ ɖe nɛ́.—Nǔx. 2:5-7.
4 Jexóva ɖokpónɔ jɛ́n sixú ná nǔnywɛ́ jɔ nǔnywɛ́ mǐ. (Hlɔ̌. 16:27) Aniwú Jexóva ka nyí Jɔtɛn nǔnywɛ́ tɔn? Nukɔntɔn, ɖó é wɛ nyí Gbɛɖótɔ́ ɔ wútu ɔ, é tuun nǔ bǐ dó nǔ e é dá lɛ́ é wú. (Ðɛh. 104:24) Wegɔ́, nǔ e Jexóva dá lɛ́ é bǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ é nyɔ́nǔi. (Hlɔ̌. 11:33) Atɔngɔ́, wěɖexámɛ Jexóva tɔn e nǔnywɛ́ nɔ kpé lɛ́ é nɔ hɛn le wá nú mɛ ɖěɖěe nɔ xwedó lɛ́ é hwebǐnu. (Nǔx. 2:10-12) Ényí mǐ ba ná ɖó nǔnywɛ́ jɔ nǔnywɛ́ ɔ, mǐ ɖó ná yí gbe nú nǔkplɔ́nmɛ nukɔn nukɔntɔn énɛ́ lɛ́, lobo ná tɛn yě bónú yě ná nɔ xlɛ́ ali gbeta e kɔn mǐ nɔ wá lɛ́ é kpó nǔwiwa mǐtɔn lɛ́ kpó.
Mɛ winnyawinnya lɛ emi, mi hɛn nùɖiɖi mitɔn lidǒ
2 Enyi mɛ winnyawinnya ɖé wɛ nú we bɔ a ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ, alǒ nǔ kplɔ́n dó wǔ Tɔn wɛ a ɖè ɔ, è ka nɔ gbidi kɔ nú we bɔ a na ɖi nǔ nú nǔ e mɛ gègě ɖi nǔ na lɛ é, ɖi nǔ lɛ jɔ nú yeɖée bɔ Gbɛɖotɔ́ ɖě ɖè ǎ wɛ à? Enyi mɔ̌ wɛ ɔ, afɔ ɖé lɛ ɖè bɔ a sixu ɖè bo na hɛn nùɖiɖi towe lidǒ b’ɛ na nɔ mɔ̌ hwebǐnu. Afɔ e a sixu ɖè é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ a na zán nǔwukpikpé nǔlinkpɔ́n tɔn e Mawu na we é; nǔwukpikpé enɛ “na hɛn we.” É na cyɔn alɔ jǐ towe bɔ tamɛ-núkplɔnmɛ gbɛ̀ ɔ tɔn e sixu hu nùɖiɖi towe lɛ é na kpé wǔ we ǎ.—Xà Nùnywɛxó 2:10-12.
3 Nùɖiɖi jɔ nùɖiɖi nɔ jinjɔn nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e sɔgbe é ɖiɖó dó Mawu wu jí. (1 Tim. 2:4) Enɛ wu ɔ, enyi a ɖò Xó Mawu Tɔn kpo wema Klisanwun tɔn mǐtɔn lɛ kpo kplɔ́n wɛ hǔn, ma nɔ hɛn nukún gbɔn ye jí kpowun ó. Zǎn nǔwukpikpé nǔlinkpɔ́n tɔn towe bo na dó sixu “mɔ nǔ jɛ” nǔ e a xà é mɛ. (Mat. 13:23) Mǐ ni kpɔ́n lee mɔ̌ biblo sixu d’alɔ we bɔ nùɖiɖi e a ɖó ɖɔ Mawu wɛ nyí Gbɛɖotɔ́ ɔ bo lɛ́ ɖó nú Biblu ɔ é na lidǒ gbɔn é; kúnnuɖenú tewungbeju nǔ enɛ lɛ tɔn lɛ ka hán ɖebǔ ǎ.—Ebl. 11:1.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
‘Nɔ zán gbɛ ɖo nǔgbó mɛ’
Mǐ bǐ wɛ nɔ yí wǎn nú nǔxixa kpó nǔkplɔ́nkplɔ́n kpó ǎ. Amɔ̌, Jexóva byɔ́ mǐ ɖɔ mǐ ní “ba” nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nǔgbó ɔ tɔn e gɔ́ngɔ́n é, bo lɛ́ “nya gbě tɔn” bá mɔ tɛn dó mɔ nǔ jɛ mɛ ganjí. (Xa Nǔnywɛ́xó 2:4-6.) Ényí mǐ ka dó gǎn mɔ̌hun ɔ, hwebǐnu wɛ mǐ nɔ ɖu le tɔn. Corey ɖɔ dó Biblu kplɔ́nkplɔ́n mɛɖésúnɔ tɔn tɔn wú ɖɔ émí nɔ sɔ́ ayi ɖó wěmafɔ ɖokpó ɖokpó jí sín hweɖénu jɛ hweɖénu. É tínmɛ ɖɔ: “Un nɔ xa tínmɛ e ɖo do lɛ́ é bǐ, kpɔ́n alɔdlɛ́ndónǔ ɖěvo e cá kan xá wěmafɔ ɔ lɛ́ é, bo nɔ lɛ́ ba do nú nǔ d’é jí. . . . Wlɛnwín nǔkplɔ́nkplɔ́n tɔn énɛ́ e un nɔ zán é hɛn le gěgé wá nú mì!” Ényí wlɛnwín énɛ́ alǒ ɖěvo wɛ mǐ nɔ zán, bo ka nɔ zán hwenu, lobo nɔ lɛ́ dó gǎn dó kplɔ́n nǔgbó ɔ ɔ, mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ é xɔ akwɛ́ ɖo nukún mǐtɔn mɛ.—Ðɛh. 1:1-3.
KLISÁNWUN GBƐ ZÍNZÁN
Nɔ ba nǔ xɔ akwɛ́ e a sixú zán lɛ́ é
Nɔ kíjé tan Biblu tɔn lɛ́ sín gǒflɛ́mɛ lɛ́ kpɔ́n. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɔ ba do nú mɛ e wlán tan ɔ é, mɛ e wú é wlán é kpó hwenu e é wlán é kpó. Ninɔmɛ tɛ́ lɛ́ mɛ é ka wlán tan ɔ ɖe? Étɛ́ ka jɛ jɛ nukɔn ná? Étɛ́ ka jɛ bɔ d’é wú?
Nɔ ba nǔkplɔ́nmɛ lɛ́ gbɔn xósin biba nú nǔkanbyɔ́ lěhun lɛ́ gblamɛ: ‘Nɛ̌ nǔ ka cí nú mɛ e xó tan ɔ ɖɔ lɛ́ é? Jijɔ tɛ́ lɛ́ yě ka ɖe xlɛ́? Étɛ́wú un ka ɖó ná ɖe jijɔ énɛ́ lɛ́ xlɛ́, alǒ nyi alɔ nú yě?’