Mawu Yí Wǎn nú Mɛ E Mɛ́ lɛ É

1-3. (a) Etɛwu mamáa ɖé ka nɔ tɛnkpɔn bɔ vǐ sunnu tɔn nɔ mɛ́ bo nɔ fɛ́ wǔ ganji? (b) Etɛwu Jehovah ka jló ɖɔ mɛ e nɔ sɛ̀n emi lɛ é ni nɔ mimɛ̌ jí? Etɛ ka nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ jló na nɔ mimɛ̌ jí?

MAMÁA ɖé ɖò acɔ́ ba nú vǐ tɔn wɛ bonu é na tɔ́n. É lɛwu n’i, bo sɔ́ awu e mɛ́ é dó n’i. É tuùn ɖɔ wufifɛ ɖò dandan cobɔ vǐ emitɔn na nɔ ganji. É lɛ́ mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ wufifɛ vǐ sunnu emitɔn tɔn na ɖè mɛjitɔ́ alɔkpa e é ɖó lɛ é xlɛ́.

² Jehovah e nyí Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ é jló ɖɔ mɛ e nɔ sɛ̀n emi lɛ é ni mɛ́. Xó tɔn Biblu ɔ ɖɔ: “Mɛ e ɖò mimɛ̌ jí é ɔ, a nɔ nɔ mimɛ̌ jí xá ɛ.”a (Ðɛhan 18:27) Jehovah yí wǎn nú mǐ; é tuùn ɖɔ mimɛ̌ jí ninɔ nyí nǔ ɖagbe tawun nú mǐ. Ðó mǐ nyí Kúnnuɖetɔ́ tɔn lɛ wutu ɔ, é lɛ́ jló ɖɔ mǐ ni ɖè emi xlɛ́ ɖò alixo ɖagbe mɛ. Nugbǒ ɔ, wufifɛ mǐtɔn kpo walɔ ɖagbe mǐtɔn kpo na kpa susu nú Jehovah kpo nyikɔ tɔn mímɛ́ ɔ kpo, é na hɛn kwiji ǎ.​—Ezekiyɛli 36:22; xà 1 Piyɛ́ɛ 2:12.

³ Tuùntuùn ɖɔ Mawu yí wǎn nú mɛ e mɛ́ lɛ é nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ nɔ mimɛ̌ jí. Mǐ jló ɖɔ gbɛzinzan mǐtɔn ni kpa susu n’i, ɖó mǐ yí wǎn n’i wutu. Mǐ lɛ́vɔ jló na hɛn mǐɖée ɖò wanyiyi tɔn mɛ. Dìn ɔ, mi nú mǐ ni ba dò nú nǔ e wu mǐ ɖó na hɛn mǐɖée ɖó mimɛ̌ jí é, nǔ ɖěɖee mimɛ̌ jí ninɔ nɔ byɔ lɛ é, kpo lee mǐ sixu hɛn mǐɖée ɖó mimɛ̌ jí gbɔn lɛ é kpo. Dobanunǔ mɔhun sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na kpɔ́n ɖɔ akpáxwé ɖé lɛ ka tíìn bɔ mǐ ɖó na jla mǐɖée ɖó ɖè à jí.

ETƐWU MǏ KA ÐÓ NA NƆ MIMƐ̌ JÍ?

4, 5. (a) Hwɛjijɔ nukɔntɔn tɛ wu mǐ ka ɖó na hɛn mǐɖée ɖó mimɛ̌ jí? (b) Nɛ̌ mimɛ̌ Jehovah tɔn ka tɔ́n ɖò nùɖíɖó tɔn lɛ mɛ gbɔn?

⁴ Lee Jehovah nɔ xlɛ́ ali mǐ gbɔn é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ é nɔ zé kpɔ́ndéwú ɖ’ayǐ nú mǐ. Xó tɔn ɔ byɔ mǐ ɖɔ mǐ ni nɔ “wà nǔ é ɖɔhun.” (Efɛzinu lɛ 5:1) Hwɛjijɔ nukɔntɔn e wu mǐ ɖó na hɛn mǐɖée ɖó mimɛ̌ jí é ɖíe: Jehovah Mawu e mǐ nɔ sɛ̀n é ɔ, mimɛ̌ wɛ é nyí bo wé ɖò ali bǐ nu.​—Xà Levíi ví 11:44, 45.

⁵ È nɔ mɔ mimɛ̌ Jehovah tɔn ɖò nùɖíɖó tɔn lɛ mɛ, lee è nɔ mɔ jijɔ tɔn lɛ kpo nǔwiwa tɔn lɛ gègě kpo ɖò ye mɛ gbɔn é. (Hlɔmanu lɛ 1:20) Jehovah bló ayikúngban ɔ bonu é na nyí fí mímɛ́ ɖé nú gbɛtɔ́ lɛ. É bló tuto nùɖé lɛ tɔn ɖó gbɛ̀ ɔ mɛ bɔ ye nɔ xwí jɔhɔn kpo sìn kpo. Nǔɖògbɛ e nukún ma nɔ mɔ ǎ é ɖé lɛ nɔ bló bɔ nǔ kwiji lɛ nɔ huzu nǔ ɖagbe e è sixu zán é. Nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ lɛ ko zán ɖé lɛ ɖò nǔɖògbɛ mɔhun lɛ mɛ, bo dó klɔ́ klazíìn e wú dó tɔ̀ mɛ lɛ é, kpo nǔ kwijikwiji ɖevo ɖěɖee ce jɛn na bí kpo nukúnkɛ́ndídó gbɛtɔ́ tɔn kpo dɔn wá lɛ é kpo. É ɖò gaàn ɖɔ mimɛ̌ nyí nùjɔnǔ ɖò ‘Mɛ e ɖó ayikúngban ɔ é’ nukúnmɛ. (Jelemíi 10:12) É ɖó na nyí nùjɔnǔ nú mǐ lɔmɔ̌.

6, 7. Nɛ̌ Mɔyizi Sɛ́n ɔ ka tɛɖɛ̌ jí ɖɔ Jehovah sɛntɔ́ lɛ bǐ ɖó na mɛ́ gbɔn?

⁶ Hwɛjijɔ ɖevo e wu mǐ ɖó na hɛn mǐɖée ɖó mimɛ̌ jí é wɛ nyí ɖɔ Jehovah, Axɔsu Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ byɔ ɖɔ mɛ e na sɛ̀n ɛ lɛ ɖó na mɛ́. Ðò Sɛ́n e Jehovah na Izlayɛli-ví lɛ é mɛ ɔ, è sixu klán mimɛ̌ kpo Mawu sinsɛn kpo ǎ. Ðò Hwɛ Súnsún Sín Kɔ nú Mɛ Zán gbè ɔ, Sɛ́n ɔ byɔ ɖɔ vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ ɖó na lɛwu azɔn wè. (Levíi ví 16:4, 23, 24) È byɔ ɖò vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖěɖee jí azɔ̌ ɖè lɛ é sí ɖɔ ye ɖó na klɔ́ afɔ kpo alɔ kpo cobo na xwlé vɔsanú lɛ Jehovah. (Tíntɔ́n 30:17-21; 2 Tan 4:6) Sɛ́n ɔ ɖɔ xó dó nǔ e sixu zɔ́n bɔ mɛɖé na nyí mɛblibli ɖò agbaza kpo sinsɛn sín nǔwiwa lɛ kpo linu é 70 wu. Hwenu e Izlayɛli-ví ɖé nyí mɛblibli é ɔ, é sixu ɖ’alɔ ɖò sinsɛn sín nǔwiwa lɛ ɖebǔ mɛ ǎ; é ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, è sixu ɖó kúhwɛ́ n’i. (Levíi ví 15:31) Mɛɖebǔ e nyí mɛblibli bo ka gbɛ́ ɖɔ emi kún na xwedó tuto wusláslá tɔn ɔ ó, ɖi wulilɛ kpo avɔnyinya kpo é ɔ, è ɖó “na ɖè é sín togun Izlayɛli tɔn ɔ mɛ.”​—Kɛ́nsísɔ́ 19:17-20.

⁷ Mǐ sɔ́ kpó ɖò Mɔyizi Sɛ́n ɔ glɔ ǎ có, é na nukúnnúmɔjɛnǔmɛ mǐ dó nǔ e Mawu nɔ lin dó mimɛ̌ wu é jí. Sɛ́n ɔ tɛɖɛ̌ jí céɖécéɖé ɖɔ Mawu sɛntɔ́ lɛ bǐ ɖó na mɛ́. Jehovah ka ko huzu ǎ. (Malacíi 3:6) Enyi lee mǐ nɔ sɛ̀n ɛ gbɔn é ma nyí “sinsɛn mímɛ́, sinsɛn nugbǒ nugbǒ” ǎ ɔ, é sixu yí gbè na ǎ. (Jaki 1:27) Enɛ wu ɔ, é ɖò dandan ɖɔ mǐ ni tuùn nǔ e Mawu ba ɖɔ mǐ ni bló ɖò ali enɛ nu é.

NǓ E MIMƐ̌ JÍ NINƆ ÐÒ MAWU NUKÚNMƐ NƆ BYƆ LƐ É

8. Ali tɛ lɛ nu Jehovah ka jló ɖɔ mǐ ni hɛn mǐɖée ɖó mimɛ̌ jí ɖè?

⁸ Enyi mimɛ̌ agbaza tɔn kɛɖɛ xó ɖɔ wɛ Biblu nɔ ɖè hwenu e é nɔ ɖò xó ɖɔ dó mimɛ̌ jí wɛ é ǎ. Ðò Mawu nukúnmɛ ɔ, mimɛ̌ jí ninɔ kúnkplá akpáxwé vovo gbɛzinzan mǐtɔn tɔn lɛ bǐ. Jehovah jló ɖɔ mǐ ni hɛn mǐɖée ɖó mimɛ̌ jí ɖò ali taji vovo ɛnɛ nu: Gbigbɔ lixo, walɔ lixo, nǔ e mǐ nɔ lin lɛ é lixo, kpo agbaza lixo kpo. Mi nú mǐ ni ba dò nú nǔ e enɛ lɛ ɖokpo ɖokpo byɔ é.

9, 10. Etɛ ka nyí mimɛ̌ jí ninɔ ɖò gbigbɔ lixo? Etɛ Klisanwun nugbǒ lɛ ka nɔ nyì alɔ na?

⁹ Mimɛ̌ jí ninɔ ɖò gbigbɔ lixo. Ðò klewun mɛ ɔ, è ni mɛ́ ɖò gbigbɔ lixo wɛ nyí ɖɔ è ni ma dɔn Mawu sinsɛn nugbǒ cáká kpo sinsɛn nùvú kpo ó. Hwenu e Izlayɛli-ví lɛ lɛkɔ sín Babilɔnu bo xwè Jeluzalɛmu é ɔ, ye ɖó na ɖ’ayi akpágbánúmɛ elɔ wu: “Mi ma ɖ’alɔ nǔ kwiji ɖebǔ wu ó. Mi hɛn miɖée ɖó mimɛ̌ jí bo tɔ́n sín fí.” (Ezayíi 52:11) Nǔ taji e wu Izlayɛli-ví lɛ ɖò kɔ lɛ́ yì xwé wɛ é wɛ nyí ɖɔ ye na lɛ́ vɔ́ Jehovah sinsɛn zé ɖ’ayǐ. Sinsɛn-biblo enɛ ɖó na mɛ́, é wɛ nyí ɖɔ nùkplɔnmɛ, nùwalɔ kpo aca Babilɔnu sín sinsɛn tɔn ɖěɖee nɔ ɖè yɛ̌yi sín Mawu wu lɛ é kpo ɖebǔ ɖó na vá d’ewu ǎ.

¹⁰ Égbé ɔ, mǐ mɛ Klisanwun nugbǒ lɛ ɖó na nɔ acéjí bo na lɔn nú sinsɛn nùvú na vá dó sinsɛn-biblo mǐtɔn mɛ ǎ. (Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 10:21.) Ðó nǔwiwa sinsɛn nùvú tɔn ɖò kàn vlɔ́n wɛ wutu ɔ, acéjíninɔ ɖò dandan. Ðò tò gègě mɛ ɔ, aca, nǔwiwa, kpo yɛsu gègě kpo cá kàn xá nùkplɔnmɛ sinsɛn nùvú lɛ tɔn, ɖi nùkplɔnmɛ e ɖɔ ɖɔ nùɖé nɔ tɔ́n sín mɛ e kú é lanmɛ bo nɔ yì nɔ gbɛ̀ ɖò fí ɖevo é. (Nùnywɛtɔ́xó 9:5, 6, 10) Klisanwun nugbǒ lɛ nɔ nyì alɔ nú aca ɖěɖee kúnkplá nùkplɔnmɛ sinsɛn nùvú lɛ tɔn lɛ é.b Mǐ na lɔn bonu mɛɖé na gbidi kɔ nú mǐ bɔ mǐ na t’afɔ nugbodòdó Biblu tɔn ɖěɖee ɖɔ xó dó sinsɛn-biblo mímɛ́ wu lɛ é jí ǎ.​—Mɛsɛ́dó 5:29.

11. Etɛ mimɛ̌ jí ninɔ ɖò walɔ lixo ka nɔ byɔ? Etɛwu é ka nyí nùjɔnǔ ɖɔ mǐ ni mɛ́ ɖò walɔ lixo?

¹¹ Mimɛ̌ jí ninɔ ɖò walɔ lixo. Mimɛ̌ jí ninɔ ɖò walɔ lixo nɔ byɔ ɖɔ è ni nyì alɔ nú agalilɛ alǒ nùblibliwiwa alɔkpa lɛ bǐ. (Xà Efɛzinu lɛ 5:5.) Nùjɔnǔ wɛ e nyí ɖɔ mǐ ni mɛ́ ɖò walɔ lixo. Lee mǐ na wá mɔ gbɔn ɖò wemata e bɔ d’ewu é mɛ é ɔ, bo na dó sixu hɛn mǐɖée ɖò wanyiyi Mawu tɔn mɛ ɔ, mǐ ɖó na “hɔn nú agalilɛ.” Agalɛtɔ́ ɖěɖee ma jó nùwalɔ mɔhun dó ǎ lɛ é “na mɔ tɛn ɖò axɔsuɖuɖu Mawu tɔn mɛ [ǎ].” (1 Kɔlɛntinu lɛ 6:9, 10, 18) Ðò Mawu nukúnmɛ ɔ, mɛ mɔhun lɛ ɖò “suɖutɔ́ lɛ” mɛ. Nú ye ma ɖyɔ jijɔ ǎ ɔ, “tɛn yetɔn na . . . nyí kú wegɔ ɔ.”​—Nǔɖexlɛ́mɛ 21:8.

12, 13. Kancica tɛ ka ɖò linlin kpo nǔwiwa kpo tɛntin? Nɛ̌ mǐ ka sixu nɔ mimɛ̌ jí ɖò nǔ e mǐ nɔ lin lɛ é linu gbɔn?

¹² Mimɛ̌ jí ninɔ ɖò nǔ e mǐ nɔ lin lɛ é lixo. Nǔ e è nɔ lin lɛ é wɛ è nɔ wá wà. Enyi mǐ lɔn bɔ linlin nyanya lɛ sá xwé nyì taglo kpo ayi mǐtɔn kpo mɛ ɔ, é lín oo, é yá oo, mǐ na wà nǔ e kwiji lɛ é. (Matie 5:28; 15:18-20) Amɔ̌, enyi linlin e mɛ́ lɛ é gɔ́ taglo mǐtɔn mɛ ɔ, akpàkpà na sɔ́ mǐ bɔ mǐ na nɔ wà nǔ e mɛ́ lɛ é. (Xà Filipunu lɛ 4:8.) Nɛ̌ mǐ ka sixu nɔ mimɛ̌ jí ɖò nǔ e mǐ nɔ lin lɛ é linu gbɔn? Nǔ e mǐ na bló ɔ ɖokpo wɛ nyí ɖɔ mǐ ɖó na nyì alɔ nú ayiɖeɖayi e sixu hɛn linlin mǐtɔn lɛ blí é.c Gɔ́ na ɔ, gbɔn Xó Mawu Tɔn kpinkplɔn hwɛhwɛ gblamɛ ɔ, linlin e mɛ́ lɛ é na gɔ́ taglo mǐtɔn mɛ.​—Ðɛhan 19:9, 10.

¹³ Bo na dó sixu hɛn mǐɖée ɖò wanyiyi Mawu tɔn mɛ ɔ, é ɖò dandan ɖɔ mǐ ni hɛn mǐɖée ɖó mimɛ̌ jí ɖò gbigbɔ, walɔ kpo nǔ e mǐ nɔ lin lɛ é kpo lixo. È ɖɔ xó dó akpáxwé enɛ lɛ jí ganji ɖò wemata wema elɔ tɔn ɖevo lɛ mɛ. Mi nú mǐ ni ba dò nú akpáxwé ɛnɛgɔ ɔ, é wɛ nyí mimɛ̌ jí ninɔ ɖò agbaza lixo.

NƐ̌ MǏ KA SIXU HƐN MǏÐÉE ÐÓ MIMƐ̌ JÍ ÐÒ AGBAZA LIXO GBƆN?

14. Etɛwu mimɛ̌ jí ninɔ ɖò agbaza lixo ma ka nyí mɛɖokponɔ sín xó ǎ?

¹⁴ Mimɛ̌ jí ninɔ ɖò agbaza lixo byɔ ɖɔ mǐ ɖó na nɔ hɛn agbaza mǐtɔn kpo fí e lɛ́dó mǐ lɛ é kpo ɖó mimɛ̌ jí. Mimɛ̌ jí ninɔ mǐtɔn kàn mɛɖé ǎ wɛ à? É na vɛwǔ ɖɔ nǔ ni nyí mɔ̌ nú Jehovah sɛntɔ́ lɛ. Lee mǐ ko mɔ gbɔn é ɔ, enyi ɖagbe mǐtɔn kɛɖɛ wu wɛ mimɛ̌ jí ninɔ mǐtɔn ɖò agbaza lixo nɔ ɖu ayi mɛ nú Jehovah ǎ, amɔ̌, é nɔ lɛ́ sɔ́ ɛ sù wu wɛ. Lin tamɛ dó nùjlɛdonǔwu e jí mǐ ɖɔ xó dó ɖò wemata elɔ sín bǐbɛ̌mɛ é jí. Enyi a nɔ mɔ vǐ ɖé bonu jikwikwi jí jɛn é nɔ ɖè hwebǐnu ɔ, enɛ na zɔ́n bɔ a na nɔ kàn nǔ byɔ hwiɖée dó mɛjitɔ́ tɔn lɛ wu, alǒ mɔ̌ wɛ à cé? Mǐ jló ɖɔ nǔsisɔ alǒ gbɛzinzan mǐtɔn ni kɔn masin dó nyikɔ Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ tɔn wu, alǒ ɖè yɛ̌yi sín wɛn e jla wɛ mǐ ɖè é wu ǎ. Xó Mawu Tɔn ɖɔ: “Mǐ jló ɖɔ è ma kpéwú bo mɔ nǔ nyanya ɖé ɖɔ dó azɔ̌ mǐtɔn wu ó; enɛ wɛ zɔ́n bɔ mǐ ɖò biba wɛ ɖɔ mǐ ni ma nyí afɔklɛ́nnú nú mɛɖebǔ ɖò nǔ ɖebǔ mɛ ó. É nyɔ́ wà ɔ, mǐ nɔ ɖexlɛ́ ɖò nǔ bǐ mɛ ɖɔ mǐ nyí azɔ̌watɔ́ Mawu tɔn.” (2 Kɔlɛntinu lɛ 6:3, 4) Nɛ̌ mǐ ka sixu hɛn mǐɖée ɖó mimɛ̌ jí ɖò agbaza lixo gbɔn lo?

15, 16. Etɛ wufifɛ ka nɔ byɔ? Nɛ̌ avɔ mǐtɔn lɛ ka ɖó na nɔ cí?

¹⁵ Wufifɛ kpo nǔsisɔ kpo. Aca kpo ninɔmɛ lɛ kpo nɔ gbɔn vo ɖò tò ɖokpo ɖokpo mɛ có, mǐ bǐ hɛn ɔ, mǐ na mɔ aɖǐ kpo sìn kpo bo lɛwu hwɛhwɛ bo lɛ́ tɛnkpɔn bɔ mǐ kpo vǐ mǐtɔn lɛ kpo nɔ mimɛ̌ jí. Wufifɛ nɔ byɔ ɖɔ mǐ ni nɔ sɔ́ aɖǐ kpo sìn kpo dó klɔ́ alɔ cobo nɔ ɖu nǔ alǒ cobo nɔ ɖ’alɔ nùɖuɖu wu. Enyi mǐ ɖ’afɔ ayǐ, ɖ’aɖɔ̌, lɛwu nú vǐ alǒ ɖyɔ gbagwe n’i gudo ɔ, mǐ ɖó na klɔ́ alɔ. Aɖǐ kpo sìn kpo sísɔ́ dó klɔ́ alɔ sixu zɔ́n bɔ è nyì alɔ nú azɔn, bo gán. É sixu zɔ́n bɔ azɔnkwín lɛ sɔ́ na gbakpé ǎ, bɔ è na nyì alɔ nú slu kpo sla kpo sín azɔn lɛ. Fí e adado ma ɖè ǎ lɛ é ɔ, è sixu nɔ ɖi sɔnuɖa lɛ lee é nɔ nyí gbɔn ɖò Izlayɛli hwexónu tɔn é.​—Sɛ́nflínmɛ 23:13, 14.

¹⁶ Mǐ ɖó na nɔ nya avɔ mǐtɔn lɛ lɔ hwɛhwɛ bɔ ye na mɛ́ bo nyɔ́ kpɔ́n. Dandan wɛ ɖɔ avɔ e Klisanwun lɛ na dó é ni v’axi alǒ ɖò zo jí ǎ, amɔ̌, é ɖó na mɛ́, nɔ jlɛ̌ jí bo ɖó na wló ǎ. (Xà 1 Timɔtée 2:9, 10.) Fí ɖebǔ e mǐ ɖè é ɔ, nǔsisɔ mǐtɔn ɖó na “ɖó sísí nú nùkplɔnmɛ e ɖɔ xó dó Mawu Mɛhwlɛngantɔ́ mǐtɔn wu ɔ.”​—Titu 2:10.

17. Etɛwu xwé mǐtɔn kpo nǔ e mǐ ɖó lɛ é kpo ka ɖó na mɛ́ bo nyɔ́ kpɔ́n?

¹⁷ Xwé mǐtɔn kpo nǔ e mǐ ɖó lɛ é kpo. Xwé mǐtɔn sixu gɔn akwɛnɔ xwé nyí, amɔ̌, é ɖó na mɛ́ bo nyɔ́ kpɔ́n sɔgbe kpo nǔwukpikpé mǐtɔn lɛ kpo. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, enyi mǐ ɖó mɔ̌to alǒ kɛkɛ bo nɔ hɛn yì kplé kpo kúnnuɖegbe kpo ɔ, mǐ ɖó na wà nǔ e wu mǐ kpé ɔ bǐ bɔ é na nɔ mɛ́ ɖò fí bǐ. Mi nú mǐ ni hɛn d’ayi mɛ ɖɔ enyi xwé kpo nǔ e mǐ ɖó lɛ é kpo ɖò mimɛ̌ jí ɔ, ye nɔ ɖekúnnu. Mǐ nɔ kplɔ́n mɛ lɛ ɖɔ Mawu mimɛ̌ ɖé wɛ nú Jehovah, ɖɔ é “na viva mɛ e nɔ hɛn ayikúngban ɔ gblé lɛ sín kún,” bɔ zaanɖé dìn ɔ, Axɔsuɖuto tɔn na bló bɔ ayikúngban e nyí xwé mǐtɔn é na nyí palaɖisi ɖé. (Nǔɖexlɛ́mɛ 11:18; Luki 23:43, NW) É ɖò gaàn ɖɔ, mǐ jló ɖɔ xwé mǐtɔn kpo nǔ e mǐ ɖó lɛ é kpo ni xlɛ́ mɛ ɖevo lɛ ɖɔ mǐ ko ɖò aca mimɛ̌ jí ninɔ tɔn e na jɛxa gbɛ̀ yɔyɔ̌ ɔ é ɖó wɛ.

18. Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖó sísí nú Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn mǐtɔn gbɔn?

¹⁸ Fí e mǐ nɔ sɛ̀n Mawu ɖè é. Wǎn e mǐ yí nú Jehovah é nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ ɖó sísí nú Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn e nyí hɔnkàn sinsɛn nugbǒ ɔ tɔn ɖò xá mǐtɔn mɛ é. Mǐ nɔ jló ɖɔ hwenu e mɛ yɔyɔ̌ lɛ na wá kpléxɔ mǐtɔn mɛ é ɔ, ye ni ɖɔ lee fí ɔ cí é sín ɖagbe. È ɖó na nɔ jla ayǐ ɖó bo súnsún nǔ lɛ hwɛhwɛ bonu kpléxɔ ɔ na nyɔ́ kpɔ́n bo na dɔn mɛ. Mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖó sísí nú Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn mǐtɔn gbɔn nǔ e wu mǐ kpé é bǐ wiwa bonu é na nɔ ninɔmɛ ɖagbe mɛ gblamɛ. Wǔjɔmɛ sín nǔ wɛ é nyí ɖɔ mǐ ni zán hwenu mǐtɔn bo d’alɔ bonu è na jla fí e mǐ nɔ sɛ̀n Mawu ɖè ɔ ɖó. (2 Tan 34:10) Nǔ ɖokpo ɔ lɛ wɛ mǐ ɖó na wà hwenu e mǐ kplé ɖò Kpléɖókpɔ́ Sín Xɔ alǒ fí ɖevo e mǐ nɔ bló kpléɖókpɔ́ ɖè lɛ é.

ALƆ NYINYI NÚ NÙWALƆ E NƆ HƐN MƐ BLÍ LƐ É

19. Bo na dó hɛn agbaza mǐtɔn ɖó mimɛ̌ jí ɔ, etɛ mǐ ka ɖó na nyì alɔ na? Nɛ̌ Biblu ka d’alɔ mǐ ɖò ali enɛ nu gbɔn?

¹⁹ Bo na dó hɛn agbaza mǐtɔn ɖó mimɛ̌ jí ɔ, mǐ ɖó na nyì alɔ nú nùwalɔ e nɔ hɛn mɛ blí lɛ é, ɖi azɔ nunu, ahan syɛnsyɛn zinzan nyì dò, kpo amasin e ɖó aɖǐ bo nɔ zɔ́n bɔ nǔwiwa mɛtɔn nɔ zɛ̀kpá alǒ taglomɛ mɛtɔn nɔ wlú lɛ é kpo. Biblu slɛ́ aca kpo walɔ blíblí kpo e gbakpé égbé lɛ é ǎ, amɔ̌, è nɔ mɔ nugbodòdó ɖěɖee na d’alɔ mɛ bɔ è na tuùn nǔ e Jehovah nɔ lin dó ye wu lɛ é ɖ’emɛ. Ðó mǐ tuùn nǔ e Jehovah nɔ lin dó nǔ mɔhun lɛ wu é wutu ɔ, wǎn e mǐ yí n’i ɔ nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ wà nǔ e nɔ hun xomɛ n’i é. Mi nú mǐ ni lin tamɛ dó nugbodòdó Biblu tɔn atɔ́ɔ́n ɖé lɛ wu.

20, 21. Nùwalɔ tɛ lɛ Jehovah ka jló ɖɔ mǐ ni nɔ zɔ na? Hwɛjijɔ taji tɛ wu mǐ ka ɖó na wà mɔ̌?

²⁰ “Mɛ vívɛ́ná ce lɛ mi, akpá enɛ lɛ e Mawu dó ɔ, mǐ wɛ é dó ye na. Enɛ ɔ wu ɔ, mǐ ni slá wǔ nú agbaza kpo [gbigbɔ, NW] kpo, bo dó gǎn, bo ɖi xɛsi nú Mawu ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ, lobo na nyí mɛ mímɛ́ yì fó.” (2 Kɔlɛntinu lɛ 7:1) Jehovah jló ɖɔ mǐ ni nɔ zɔ nú nùwalɔ ɖěɖee na hɛn agbaza mǐtɔn blí, bo na hɛn gbigbɔ mǐtɔn alǒ nǔ e linlin mǐtɔn nɔ yawu mlɛ́ lɛ é gblé é. Enɛ wu ɔ, mǐ ɖó na nyì alɔ nú nùwalɔ ɖěɖee è nɔ huzu kannumɔ na, bɔ ye nɔ hɛn agbaza kpo taglomɛ kpo gblé é.

²¹ Biblu na hwɛjijɔ taji e wu mǐ ɖó na ‘slá wǔ nú agbaza kpo gbigbɔ kpo’ é. Ðǒ ayi wu ɖɔ 2 Kɔlɛntinu lɛ 7:1 ɖɔ “akpá enɛ lɛ e Mawu dó ɔ” xó. Akpá tɛ lɛ ka wɛ? Lee è ko ɖɔ gbɔn ɖò wemafɔ e jɛ nukɔn lɛ é mɛ é ɔ, Jehovah d’akpá ɖɔ: “Nyɛ na yí mi. Un na nyí tɔ́ nú mi.” (2 Kɔlɛntinu lɛ 6:17, 18) Lin tamɛ kpɔ́n kpɛɖé: Jehovah d’akpá ɖɔ emi na cyɔn alɔ jǐ we bo na yí wǎn nú we lee tɔ́ ɖé nɔ bló nú vǐ sunnu alǒ vǐ nyɔnu tɔn gbɔn é. Amɔ̌, cobonu Jehovah na wà mɔ̌ ɔ, a ɖó na slá wǔ nú ‘agbaza kpo gbigbɔ kpo’ hwɛ̌. Enɛ wu ɔ, enyi a lɔn bonu walɔ alǒ aca blíblí ɖebǔ zɔ́n nú xɔ́ntɔn ɖagbe mɔhun e hwi kpo Jehovah kpo na zun é gló we ɔ, gugu sín nǔ ɖaxó ɖé wɛ.

22-25. Nugbodòdó Biblu tɔn tɛ lɛ ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na nyì alɔ nú aca kpo nùwalɔ blíblí lɛ kpo?

²² “A na yí wǎn nú Aklunɔ Mawu towe kpodo ayi towe bǐ kpo, kpodo lindɔ̌n towe bǐ kpo, kpodo linlin towe bǐ kpo.” (Matie 22:37) Jezu xlɛ́ ɖɔ gbeɖiɖe taji hugǎn ɔ nɛ. (Matie 22:38) É jɛ ɖɔ mǐ ni yí wǎn mɔhun nú Jehovah. Bo na dó yí wǎn nú Jehovah kpo ayi, lindɔ̌n, gɔ́ nú linlin mǐtɔn bǐ kpo ɔ, mǐ ɖó na nyì alɔ nú nùwalɔ e na zɔ́n bɔ mǐ na wɛ́n kú alǒ ee na zɔ́n bɔ nǔwukpikpé nǔ linkpɔ́n tɔn mǐtɔn na vɔ́da lɛ é.

²³ “[Jehovah] wɛ nɔ na gbɛ̀, bo nɔ na funfún kpodo nǔ bǐ kpo gbɛtɔ́ lɛ.” (Mɛsɛ́dó 17:24, 25) Gbɛ̀ ɔ nùnina ɖé wɛ bo gosin Mawu gɔ́n. Mǐ yí wǎn nú Nùnamɛtɔ́ ɔ, enɛ wu ɔ, mǐ jló na ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ ɖó sísí na. Mǐ nɔ nyì alɔ nú nùwalɔ ɖebǔ e na zɔ́n bɔ gbɛ̀ mǐtɔn na nɔ axɔ nu é, ɖó mǐ tuùn ɖɔ ye nɔ xlɛ́ ɖɔ è kún ɖó sísí ɖebǔ nú nùnina e gbɛ̀ nyí é ó.​—Ðɛhan 36:10.

²⁴ “A na yí wǎn nú nɔzo towe hwiɖesu ɖɔhun.” (Matie 22:39) Enyi mɛ e ɖó walɔ blíblí é kɛɖɛ wu wɛ é nɔ wà nǔ dó ǎ, é nɔ lɛ́ wà dó mɛ e lɛ́dó é lɛ é lɔ wu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, sigáa sín azɔ sixu d’azɔn mɛ e ma nɔ nu ǎ lɛ é. Enyi mɛɖé nɔ hɛn nǔ gblé dó mɛ e lɛ́dó é lɛ é wu ɔ, sɛ́n Mawu tɔn e ɖɔ mǐ ni yí wǎn nú nɔzo é gbá wɛ é ɖè nɛ. Enyi mɛ mɔhun lɛ́ ɖɔ ɖɔ emi yí wǎn nú Mawu hǔn, adingban wɛ.​—1 Jaan 4:20, 21.

²⁵ “Nɔ hwíhwɛ́ [hwi]ɖée dó gǎn lɛ kpodo acɛkpikpa lɛ kpan glɔ; . . . nɔ sí ye.” (Titu 3:1) Ðò tò gègě mɛ ɔ, azɔ gblègblé ɖé lɛ tíìn bɔ è dó sɛ́n ɖɔ è kún ɖó na mɔ ɖò mɛɖé sí ó, alǒ mɛɖé kún na nu ye ó. Klisanwun nugbǒ lɛ ɖó na ɖó alǒ zán nǔ mɔhun lɛ ǎ.​—Hlɔmanu lɛ 13:1.

26. (a) Bo na dó hɛn mǐɖée ɖò wanyiyi Mawu tɔn mɛ ɔ, etɛ mǐ ka ɖó na wà? (b) Etɛwu mǐɖée hinhɛn ɖó mimɛ̌ jí ɖò nukún Mawu tɔn mɛ ka nyí gbɛzinzan e nyɔ́ hugǎn é?

²⁶ Bo na dó hɛn mǐɖée ɖò wanyiyi Mawu tɔn mɛ ɔ, mǐ ɖó na mɛ́ ɖò ali ɖokpo alǒ wè nu kpowun ǎ, amɔ̌, ɖò ali lɛ bǐ nu. Aca kpo nùwalɔ blíblí lɛ kpo jijodo bo nyí mɛ mímɛ́ yì fó na bɔwǔ ǎ, amɔ̌, mɔ̌ wiwa ka gló mɛ ǎ.d Nugbǒ ɔ, lee è na nɔ gbɛ̀ gbɔn ɔ ɖebǔ sɔ́ nyɔ́ hú mɔ̌ ǎ, ɖó Jehovah nɔ kplɔ́n mǐ nú ɖagbe mǐtɔn hwebǐnu. (Xà Ezayíi 48:17.) Nǔ e lɛ́ ɖò taji hugǎn ɔ wɛ nyí ɖɔ, enyi mǐ hɛn mǐɖée ɖó mimɛ̌ jí ɔ, xomɛ na nɔ hun mǐ ɖɔ mǐ ɖò Mawu e mǐ yí wǎn na é sɔ́ sù wɛ. Enɛ na zɔ́n bɔ mǐ na ɖò mǐɖée hɛn ɖó wanyiyi tɔn mɛ wɛ.