Wěmasɛ́dómɛ e sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná dɛ kpó gbejíninɔ kpó káká jɛ vivɔnu é ɖé

1-2. (a) Nɛ̌ nǔ lɛ́ ka ɖe gbɔn ɖo Judée hwenu e mɛsɛ́dó Pɔ́lu wlán wěma sɛ́dó Eblée lɛ́ é? (b) Étɛ́ ka xlɛ́ ɖɔ wěma énɛ́ e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ n’i bɔ é wlán é wá dó ganmɛ?

KLISÁNWUN Eblée ɖěɖěe ɖo Jeluzalɛ́mu kpó Judée kpó lɛ́ é ɖí xwi xá hwenu vɛ́ wǔ lɛ́ ɖo xwe ɖěɖěe bɔ dó kú Jezu tɔn wú lɛ́ é mɛ. È ɖó agun klisánwun tɔn ayǐ gúdo tlóló é ɔ, yadónúmɛ syɛ́nsyɛ́n jɛ gǒ mɛ n’i. (Mɛ. 8:1) Bɔ ɖo xwe 20 mɔ̌ gúdo ɔ, ahwanvú Klísu tɔn lɛ́ se wǔvɛ́ ɖó adɔ kpó ya kpó wú. (Mɛ. 11:27-30) Amɔ̌, ɖo 61 H.M. tɔn mɔ̌ ɔ, klisánwun lɛ́ mɔ vivo ɖó bǎ ɖé mɛ, nú è sɔ́ jlɛ́ dó nǔ e ɖo nukɔn ja é wú ɔ nɛ́. Ðo avla énɛ́ mɛ ɔ, Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛsɛ́dó Pɔ́lu b’ɛ wlán wěma ɖé sɛ́dó yě. É wá za wě ɖo nukɔnmɛ ɖɔ wěmasɛ́dómɛ énɛ́ wá dó ganmɛ tawun.

² Wěmasɛ́dómɛ ɔ wá dó ganmɛ, ɖó fífá e sín vǐví ɖu wɛ klisánwun lɛ́ ɖe é ná nɔ ayǐ sɔ́yi ǎ. Pɔ́lu ɖe wě tawun tawun e ná d’alɔ klisánwun énɛ́ lɛ́ bɔ yě ná ɖí xwi xá wǔvɛ́ e yě ná kpan nukɔn ɖo malínmálín mɛ é xá yě. Kún súsú dó nú Jeluzalɛ́mu e sín xó Jezu ɖɔ ɖ’ayǐ é ɖo sisɛkpɔ́ wɛ. (Luk. 21:20) É ɖo wɛn ɖɔ, Pɔ́lu kpó klisánwun e ɖo Judée lɛ́ é kpó ɖě kún tuun hwe e nu kún súsú dó nú nǔ énɛ́ ná wá é pɛ́pɛ́pɛ́ ó. É ɖo mɔ̌ có, klisánwun énɛ́ lɛ́ sixú zán hwenu e kpo nú yě é dó sɔ́ nǔ nú yěɖée gbɔn hlɔ̌nhlɔ́n níná nǔɖiɖi kpó didɛ kpó yětɔn gblamɛ.—Ebl. 10:25; 12:1, 2. 

3. Étɛ́wú klisánwun égbé tɔn lɛ́ ka ɖó ná ɖó ayi te ganjí dó wěma e è wlán sɛ́dó Eblée lɛ́ é wú?

³ Zaanɖé din ɔ, mǐ lɔ ná ɖí xwi xá wǔvɛ́ e syɛ́n tawun hú gǎn ée klisánwun Eblée lɛ́ ɖí xwi xá é ɖé. (Mat. 24:21; Nǔɖe. 16:14, 16) Énɛ́ wú ɔ, mi nú mǐ ní gbéjé wě tawun tawun e Jexóva ɖe xá klisánwun énɛ́ lɛ́ bɔ yě sixú d’alɔ mǐ lɔ é ɖé lɛ́ kpɔ́n.

‘DǑ GǍN BO ZIN’

4. Wǔvɛ́ tɛ́ lɛ́ klisánwun e nyí Jwifu lɛ́ é ka ɖí xwi xá? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.)

⁴ Klisánwun e nyí Jwifu jiji lɛ́ é ɖí xwi xá wǔvɛ́ syɛ́nsyɛ́n ɖé. Ðo hweɖénu ɔ, togun e Jexóva sɔ́ é wɛ Jwifu lɛ́ nyí. Jeluzalɛ́mu wɛ nyí Axɔ́súɖuto Mawu tɔn sín azinkan ɖo ayǐkúngban jí, bɔ tɛ́npli ɔ nyí azinkan mawusinsɛn mímɛ́ ɔ tɔn. Jwifu gbejínɔtɔ́ lɛ́ bǐ nɔ xwedó Mɔyízisɛ́n ɔ, lěe sinsɛngán yětɔn lɛ́ nɔ tínmɛ nú yě gbɔn é. Nǔkplɔ́nmɛ énɛ́ lɛ́ wɛ nɔ xlɛ́ ali nǔ e yě nɔ ɖu é, linlin e yě nɔ ɖó dó adagbigbo wú é, káká jɛ lěe yě nɔ wa nǔ xá Kosi lɛ́ gbɔn é jí. Amɔ̌, ɖo kú Jezu tɔn gúdo ɔ, Jexóva sɔ́ nɔ yí gbe nú vɔ̌ e Jwifu lɛ́ nɔ sá lɛ́ é ǎ. Énɛ́ nyí wǔvɛ́ ɖé nú Jwifu klisánwun e ko nɔ xwedó Sɛ́n ɔ ɖ’ayǐ lɛ́ é. (Ebl. 10:1, 4, 10) É tlɛ vɛ́ wǔ nú klisánwun e ko zin lɛ́ é ɖi mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ, bónú yě ná wa nǔ sɔgbe xá hǔzúhúzú énɛ́ lɛ́. (Mɛ. 10:9-14; Ga. 2:11-14) Ðó nǔ yɔ̌yɔ́ e klisánwun énɛ́ lɛ́ ɖi nǔ ná lɛ́ é wútu ɔ, sinsɛngán Jwifu lɛ́ jɛ ya dó nú yě jí.

5. Étɛ́ wú klisánwun lɛ́ ka ɖó ná ɖó ayi te dó?

⁵ Klisánwun Eblée lɛ́ ɖí xwi xá gbeklánxámɛ ɖo ali we nu. Jɛ nukɔn hwɛ̌ ɔ, sinsɛngán Jwifu lɛ́ nɔ kpɔ́n yě dó mɔ gǔfɔ́ndómawujítɔ́ lɛ́. Gɔ́ ná ɔ, mɛ e ɖo agun ɔ mɛ é ɖé lɛ́ nɔ ɖɔ ɖɔ ahwanvú Klísu tɔn lɛ́ ɖó ná kpo ɖo nǔ vovo e kunkplá Mɔyízisɛ́n ɔ lɛ́ é wa wɛ. Yě nɔ ɖɔ mɔ̌, bóyá bo ná dó nyi alɔ nú yadónúmɛ. (Ga. 6:12) Étɛ́ ka ná d’alɔ klisánwun gbejínɔtɔ́ lɛ́ bɔ yě ná tɛ́ dó nǔgbó ɔ wú?

6. Étɛ́ Pɔ́lu ka dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ tɔn lɛ́ ɖɔ yě ní wa? (Eblée lɛ́ 5:14–6:1)

⁶ Ðo wěma e Pɔ́lu wlán sɛ́dó Eblée lɛ́ é mɛ ɔ, é dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ tɔn lɛ́ ɖɔ yě ní nɔ kíjé Xó Mawu tɔn ɔ yi gɔngɔn mɛ. (Xa Eblée lɛ́ 5:14–6:1.) Pɔ́lu zán Nǔwlánwlán mímɛ́ Ebléegbe tɔn lɛ́ dó tínmɛ nǔ e wú lěe klisánwun lɛ́ nɔ sɛn Jexóva gbɔn é nyɔ́ hú lěe Jwifu lɛ́ nɔ sɛn ɛ gbɔn é flaflá tɔn é.a Pɔ́lu tuun ɖɔ ényí nǔtuuntuun klisánwun énɛ́ lɛ́ tɔn jɛjí, bónú nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e yě ɖó dó nǔgbó ɔ wú é gɔ́ngɔ́n ɔ, é ná d’alɔ yě bɔ yě ná tuun adingban-núkplɔ́nmɛ lɛ́ bo nyi alɔ nú yě, bɔ mɔ̌ mɛ ɔ, adingban-núkplɔ́nmɛ lɛ́ sɔ́ ná dɔn yě yi bú ǎ.

7. Wǔvɛ́ tɛ́ lɛ́ mǐ ka nɔ ɖí xwi xá ɖo égbé?

⁷ Klisánwun Eblée lɛ́ ɖɔhun ɔ, xó kpó linlin kpó e ma sɔgbe xá nǔgbódodó jlɔ́jlɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ ǎ é nɔ wá ba jǒnɔ mǐ. Hwɛhwɛ ɔ, gbeklánxámɛtɔ́ lɛ́ nɔ tɔ́ dó nǔ e mǐ ɖi nǔ ná, bɔ yě jínjɔ́n Biblu jí bo kunkplá walɔ ɖagbe lɛ́ é wú, bo nɔ ɖɔ ɖɔ mǐ nɔ hɛn nǔ gángángán, bo nɔ lɛ́ xo dǎka. Nǔwalɔ kpó linlin kpó gbɛ ɔ tɔn fɔ́n ɔ, é nɔ ɖo zɔ sɛ yi nú linlin e Mawu nɔ ɖó dó nǔ lɛ́ wú, b’ɛ nyɔ́ bɔ nǔ bǐ vɔ ɖ’é wú é wɛ. (Nǔx. 17:15) Énɛ́ wú ɔ, é ɖo tají tawun ɖɔ mǐ ní nɔ ɖ’ayi linlin masɔgbe lɛ́ wú bo nɔ nyi alɔ nú yě. Mǐ ɖó ná lɔn bónú gbeklánxámɛtɔ́ ɖěbǔ ná bló bónú awakanmɛ ná kú mǐ, bɔ mǐ ná ɖó Jexóva sinsɛn te ǎ.—Ebl. 13:9.

8. Nɛ̌ mǐ ka sixú kpo ɖo zinzin d’é jí wɛ ɖo gbigbɔ lixo gbɔn?

⁸ Nǔnywɛ́nú wɛ é ná nyí ɖɔ mǐ ní hɛn wě e Pɔ́lu ɖe xá klisánwun Eblée lɛ́ ɖɔ yě ní dó gǎn bo zin ɖo gbigbɔ lixo é ayi mɛ. Énɛ́ nɔ byɔ́ ɖɔ è ní tuun nǔgbó ɔ dó nǔjɔnǔ mɛ, bo lɛ́ tɛ́n kpɔ́n bo ɖó linlin e Jexóva nɔ ɖó dó nǔ lɛ́ wú é. Mǐ ɖó ná kpo ɖo mɔ̌ wa wɛ, ényí mǐ tlɛ ko bló batɛ́mu ɔ nɛ́. Mǐ ná bo ko bló xwe ɖěbǔ ɖo nǔgbó ɔ mɛ ɔ, mǐ mɛ bǐ wɛ ɖó ná kpo ɖo Xó Mawu tɔn xa wɛ, bo lɛ́ ɖo kplɔ́nkplɔ́n wɛ ɖo gbesisɔmɛ. (Ðɛh. 1:2) Nǔkplɔ́nkplɔ́n mɛɖésúnɔ tɔn sín tuto ɖagbe ɖé ná d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná ná hlɔ̌nhlɔ́n jijɔ e jí Pɔ́lu tɛ ɖɛ̌ ɖo wěma e é sɛ́ dó Eblée lɛ́ mɛ é ɖé: É wɛ nyí nǔɖiɖi.—Ebl. 11:1, 6.

“MǏ . . . ÐI NǓ BO NÁ HWLƐ́N GBƐ [MǏTƆN] GÁN”

9. Étɛ́wú klisánwun Eblée lɛ́ ka ɖó ná ɖó nǔɖiɖi e lí dǒ é?

⁹ Klisánwun Eblée e ɖo Judée lɛ́ é ɖó nǔɖiɖi ɖaxó sín hudó cóbá gán ɖo wǔvɛ́ e ɖo sisɛkpɔ́ wɛ é mɛ. (Ebl. 10:37-39) Jezu gba akpá nú ahwanvú tɔn lɛ́ ɖɔ ényí yě mɔ bónú ahwankpá lɛ́ ɖó gɔnu lɛ́ lɛ̌ dó Jeluzalɛ́mu ɔ, yě ɖó ná hɔn yi só lɛ́ ta. Wěɖexámɛ tɔn kan klisánwun lɛ́ bǐ, é ná bo nyí toxo énɛ́ mɛ, alǒ gletoxo e lɛ́ dó è lɛ́ é mɛ wɛ yě nɔ nɔ ɔ nɛ́. (Luk. 21:20-24) Hwe ɔ nu ɔ, ényí è tɔ́n ahwan mɛ e ɖo gletoxo mɛ lɛ́ é ɔ, nǔ ɖo ganjí wɛ ɔ, toxo e ɖó ahohó Jeluzalɛ́mu ɖɔhun lɛ́ é mɛ wɛ yě ná ba bibɛtɛn ɖe. Sókan lɛ́ mɛ hinhɔn yi ná cí nǔ e ma nyi ta fí ɖě ǎ é ɖɔhun, bo ná byɔ́ ɖɔ è ní ɖó nǔɖiɖi ɖaxó.

10. Étɛ́ nǔɖiɖi e lí dǒ é ka ná sísɛ́ klisánwun lɛ́ bɔ yě ná wa? (Eblée lɛ́ 13:17)

¹⁰ É ná lɛ́ byɔ́ ɖɔ klisánwun Eblée lɛ́ ní ɖeji dó mɛ ɖěɖěe zán wɛ Jezu ɖe bo ɖo ali xlɛ́ agun ɔ wɛ lɛ́ é wú. Mɛ e ɖo nukɔn nú nǔ lɛ́ é sixú ko ɖe wě tawun tawun lɛ́ xá yě dó hwenu e yě ná hɔn é kpó lěe yě ná wa mɔ̌ gbɔn é kpó wú. (Xa Eblée lɛ́ 13:17.) Xógbe Glɛ̌kigbe tɔn e è zán ɖo Eblée lɛ́ 13:17 mɛ nú “nɔ se tónú” é nɔ xlɛ́ ɖɔ mɛɖé kán ɖ’é jí bá se tónú, ɖó é ɖeji dó mɛ e ɖo ali xlɛ́ ɛ wɛ é wú wútu. Énɛ́ nɔ byɔ́ nǔ hú tónú sise nú mɛ ɔ kpowun, ɖó é ɖó acɛ bo ná xlɛ́ ali mɛ wútu. Énɛ́ wú ɔ, klisánwun Eblée lɛ́ ɖó ná tɛ́n kpɔ́n bo ná nɔ ɖeji dó mɛ ɖěɖěe ɖo nukɔn nú nǔ lɛ́ é wú, jɛ nukɔn nú hwenu e wǔvɛ́ ɔ ná wá é. Ényí klisánwun énɛ́ lɛ́ ko nɔ se tónú, bo nɔ xwedó ali e mɛ e ɖo nukɔn nú nǔ lɛ́ é nɔ xlɛ́ yě hwenu e fífá tíin é ɔ, é ná bɔ wǔ nú yě hú gǎn bɔ yě ná wa mɔ̌ ɖo hwenu vɛ́ wǔ lɛ́ mɛ.

11. Étɛ́wú nǔɖiɖi e lí dǒ é ɖíɖó ka ɖo tají nú klisánwun lɛ́ ɖo égbé?

¹¹ Égbé ɔ, mǐ ɖó hudó nǔɖiɖi tɔn lěe é nyí gbɔn nú mɛ ɖěɖěe mɔ wěmasɛ́dómɛ Pɔ́lu tɔn jɛ nukɔn lɛ́ é ɖɔhun. Mǐ ɖo gbɛ nɔ wɛ ɖo hwenu e gěgé mɛ lɛ́ tɔn nɔ gbɛ́ akpágbanúmɛ Biblu tɔn e kunkplá vivɔnu gbɛ élɔ́ tɔn lɛ́, bɔ yě tlɛ nɔ hwɛ́n tó yětɔn é. (2 Pi. 3:3, 4) Gɔ́ ná ɔ, Biblu ɖe nǔɖé lɛ́ xlɛ́ dó lěe wǔvɛ́ ɖaxó ɔ ná bɛ́ gbɔn é wú có, nǔ gěgé tíin bɔ mǐ tuun ǎ. Mǐ ɖó ná ɖó nǔɖiɖi ɖaxó ɖɔ vivɔnu gbɛ élɔ́ tɔn ná wá dó hwetɔnnu, bo ná lɛ́ ɖó nǔɖiɖi ɖaxó ɖɔ Jexóva ná kpé nukún dó mǐ wú.—Xab. 2:3.

12. Étɛ́ ka ná d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná xo wǔvɛ́ ɖaxó ɔ zlɛ́?

¹² Mǐ ɖó ná lɛ́ ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔɖiɖi e mǐ ɖó ɖɔ Jexóva ɖo “mɛsɛntɔ́ gbejínɔtɔ́ ayiɖotenánɔ” ɔ zán dó xlɛ́ ali mǐ wɛ ɖo égbé é. (Mat. 24:45) Hwenu e wǔvɛ́ ɖaxó ɔ ná bɛ́ é ɔ, è sixú ɖe wě tawun tawun e ná hwlɛ́n gbɛ gán lɛ́ é xá mǐ, lěe é sixú ko nyí gbɔn nú klisánwun Eblée lɛ́ hwenu e Hlɔ̌manu lɛ́ wá é ɖɔhun. É ɖo tají tawun ɖɔ mǐ ní ɖeji dó mɛ ɖěɖěe ɖo nukɔn nú nǔ lɛ́ ɖo tutoblónúnǔ Jexóva tɔn mɛ lɛ́ é wú. Ényí é nɔ vɛ́ wǔ nú mǐ bónú mǐ ná xwedó ali e yě nɔ xlɛ́ mǐ din lɛ́ é ɔ, mǐ sixú ɖó nukún ɖɔ mǐ ná wa mɔ̌ kpó jiɖiɖe kpó ɖo wǔvɛ́ ɖaxó ɔ hwenu ǎ.

13. Étɛ́wú wěɖexámɛ e ɖo Eblée lɛ́ 13:5 mɛ é ka ɖo dandan?

¹³ Hwenu e klisánwun lɛ́ ɖo te kpɔ́n hwenu e yě ná hɔn dó é ɔ, é byɔ́ ɖɔ yě ní zán gbɛ e bɔkun é, bo ma “yí wǎn nú akwɛ́” ó. (Xa Eblée lɛ́ 13:5.) Mɛɖé lɛ́ ɖo yě mɛ, bo ko ɖí xwi xá adɔ kpó ya kpó wá yi. (Ebl. 10:32-34) Ényí yě ná bo tlɛ ɖo gbesisɔmɛ bo ná dɛ ɖo wǔvɛ́ lɛ́ nu ɖó wɛn ɖagbe ɔ wútu ɔ, mɛɖé lɛ́ sixú ko jɛ linlin jí ɖɔ dɔkun jijɛ ɖo dandan nú ayijayǐ mɛ ninɔ émítɔn. Amɔ̌, yě ná bo ɖó akwɛ́ gbɔn ɖěbǔ ɔ, é sixú hwlɛ́n yě ɖo kún súsú dó nú nǔ e ja é sí ǎ. (Ja. 5:3) Nǔgbó ɔ, é ná vɛ́ wǔ hú gǎn nú mɛ ɖěbǔ e yí wǎn nú nǔ agbaza tɔn lɛ́ é bónú é ná hɔn bo jó xwé tɔn kpó nǔɖókan tɔn lɛ́ kpó dó.

14. Nɛ̌ nǔɖiɖi e lí dǒ é ɖíɖó ka sixú d’alɔ mǐ ɖo gbeta e kɔn mǐ nɔ wá ɖo égbé dó nǔ agbaza tɔn lɛ́ wú é kpáxwé gbɔn?

¹⁴ Ényí mǐ kú d’é jí syɛ́nsyɛ́n ɖɔ vivɔnu gbɛ élɔ́ tɔn ko ɖo kɛ́nnɛ́kɛ́nnɛ́ ɔ, mǐ ná nɔ lin ɖɔ akwɛ́ gěgé ɖíɖó wɛ nyí nǔ e ɖo tají hú gǎn é ǎ. Nǔgbó ɔ, gbɛtɔ́ lɛ́ ná “fúnfún kpatágan yětɔn gbɔn ali jí ali jí,” ɖó yě ná wá mɔ ɖɔ ɖo ‘xomɛsin Jexóva tɔn sín azǎn gbe ɔ, kpatágan yětɔn kpó siká yětɔn kpó kún sixú hwlɛ́n yě gán ó.’ (Ezek. 7:19) É nyí lěe mǐ ná wa gbɔn bo ná xo akwɛ́ gěgé kplé lěe mǐ kpé wú gbɔn é wɛ ná nɔ myá nukún nú mǐ ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, gbeta e ná zɔ́n bɔ mǐ ná zán gbɛ e bɔkun, bo ka lɛ́ ɖo jlɛ̌ jí lɛ́ é kɔn wɛ mǐ ɖó ná nɔ wá. Énɛ́ nɔ byɔ́ ɖɔ mǐ ní gbí dɔn ɖo nǔ e ná zɔ́n bɔ mǐ ná ɖu axɔ́ e ma ɖo dandan ǎ lɛ́ é nukɔn, alǒ gbí dɔn ɖo hwenu gěgé zínzán dó kpé nukún dó nǔɖókan tootóbú e è ɖó lɛ́ é wú nukɔn. Mǐ ná lɛ́ ɖ’ayi te dó nǔɖókan e mǐ ko ɖó lɛ́ é wú títɛ́dó zɛ xwé wú wú. (Mat. 6:19, 24) Ée mǐ ɖo te kpɔ́n vivɔnu gbɛ élɔ́ tɔn é ɔ, nǔ e kunkplá agbaza sín nǔ lɛ́ é kpó nǔ ɖěvo lɛ́ kpó sixú tɛ́n nǔɖiɖi mǐtɔn kpɔ́n.

“MI ÐÓ HUDÓ DIDƐ TƆN”

15. Étɛ́wú klisánwun Eblée lɛ́ ka ɖó hudó didɛ tɔn hú gǎn?

¹⁵ Ée nǔ lɛ́ ɖo nylǎnylá d’é jí wɛ ɖo Judée é ɔ, é ná ko byɔ́ ɖɔ klisánwun Eblée lɛ́ ní dɛ ɖo nǔ ɖěɖěe sixú tɛ́n nǔɖiɖi yětɔn kpɔ́n lɛ́ é nu. (Ebl. 10:36) Klisánwun Eblée ɖé lɛ́ ko ɖí xwi xá yadónúmɛ syɛ́nsyɛ́n có, hwenu e fífá tíin ɖó bǎ ɖé mɛ é wɛ mɛ gěgé húzú klisánwun. Pɔ́lu tínmɛ ɖɔ yě ko dɛ ɖo nǔ e tɛ́n nǔɖiɖi yětɔn kpɔ́n lɛ́ é gěgé nu có, yě kún ko se wǔvɛ́ sɔ Jezu ó, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ, yě ko se wǔvɛ́ káká jɛ kú ǎ. (Ebl. 12:4) Jwifu gěgé sin xomɛ tawun, bo lɛ́ jɛ ma, ɖó mɛ gěgé ɖo klisánwun húzú wɛ wútu. Xwe yɔywɛ ɖé jɛ nukɔn nú hwenu e Pɔ́lu wlán wěma Eblée lɛ́ tɔn é ɔ, ahwan ɖé tɔ́ dó wǔ tɔn hwenu e é ɖo wɛn ɔ jlá wɛ ɖo Jeluzalɛ́mu é. Jwifu 40 jɛjí “ɖɔ ɖɔ ényí émí ma hu Pɔ́lu cóbó ɖu nǔ alǒ nu sin ǎ ɔ, nudómɛ wɛ é ná nyí nú émí.” (Mɛ. 22:22; 23:12-14) Sinsɛngán lɛ́ jɛ ma, bo lɛ́ gbɛ́ wǎn nú klisánwun lɛ́ gbɔn mɔ̌ có, klisánwun énɛ́ lɛ́ ɖó ná nɔ kplé bo sɛn Mawu, kpo ɖo wɛn ɖagbe ɔ jlá wɛ, bo lɛ́ kpo ɖo hlɔ̌nhlɔ́n ná nǔɖiɖi yětɔn wɛ.

16. Nɛ̌ wěma e è sɛ́ dó Eblée lɛ́ é ka sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná ɖó linlin e sɔgbe é dó yadónúmɛ wú gbɔn? (Eblée lɛ́ 12:7)

¹⁶ Étɛ́ ka ná d’alɔ klisánwun Eblée lɛ́ bɔ yě ná dɛ ɖo gbe e klán xá yě wɛ è ɖe é nu? Pɔ́lu tuun ɖɔ é byɔ́ ɖɔ yě ní ɖó linlin e sɔgbe é dó tagba yětɔn lɛ́ wú. Énɛ́ wú ɔ, Pɔ́lu tínmɛ nú yě ɖɔ Mawu hɛn ɔ, é ná gbɔn mɛtɛ́nkpɔ́n lɛ́ sín yɛkan mɛ dó kplɔ́n azɔ̌ klisánwun lɛ́. (Xa Eblée lɛ́ 12:7.) Azɔ̌kplɔ́nmɛ mɔ̌hun sixú d’alɔ klisánwun ɖé bɔ é ná tɛ́n kpɔ́n bo ɖó jijɔ klisánwun tɔn e ɖo tají lɛ́ é, bo lɛ́ ɖe yě xlɛ́ hú gǎn. Ényí klisánwun Eblée énɛ́ lɛ́ sɔ́ ayi ɖó le e mɛtɛ́nkpɔ́n mɔ̌hun lɛ́ ná hɛn wá lɛ́ é jí ɔ, é ná bɔ wǔ nú yě hú gǎn bɔ yě ná dɛ.—Ebl. 12:11.

17. Étɛ́ Pɔ́lu ka kplɔ́n dó didɛ ɖo yadónúmɛ nu wú?

¹⁷ Pɔ́lu dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú klisánwun Eblée lɛ́ ɖɔ yě ní dɛ ɖo wǔvɛ́ lɛ́ nu, bo ma jó gbe ó. Pɔ́lu ka hɛn ɔ, é ná wlán nǔ sɛ́dó yě dó nǔ énɛ́ wú nǔgbó. Ðó é ko dó ya nú klisánwun lɛ́ kpɔ́n wútu ɔ, é tuun nǔ e mɛ yě gbɔn dín é. É lɛ́ tuun lěe è nɔ ɖí xwi xá yadónúmɛ gbɔn é. È ná ɖɔ ɔ, è klán gbe xá ɛ ɖo ali vovo nu, ée é húzú klisánwun gúdo é. (2 Kɔ. 11:23-25) Énɛ́ wú ɔ, Pɔ́lu tuun nǔ e didɛ nɔ byɔ́ é céɖécéɖé. É flín klisánwun énɛ́ lɛ́ ɖɔ, ényí yě ɖo wǔvɛ́ lɛ́ nu dɛ ɖe wɛ ɔ, yě kún ɖó ná nɔ gán jɛ yěɖésúnɔ wú ɔ, loɔ, yě ɖó ná nɔ gán jɛ Jexóva wú. Pɔ́lu sixú ɖɔ kpó akɔ́nkpinkpan kpó ɖɔ: “Jexóva wɛ nyí mɛ e nɔ d’alɔ mì é; un ná ɖi xɛsi ǎ.”—Ebl. 13:6.

18. Étɛ́ tuuntuun dó sɔgúdo wú ka sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná dɛ ɖo yadónúmɛ nu?

¹⁸ Nɔví mǐtɔn ɖé lɛ́ ɖo didɛ wɛ ɖo yadónúmɛ nu ɖo alɔnu din. Mǐ sixú nɔ gǔdo nú yě kpó gbejíninɔ kpó gbɔn ɖɛ mǐtɔn lɛ́ gblamɛ, bɔ ɖo hweɖélɛ́nu ɔ, mǐ sixú wa mɔ̌ ɖo ali tawun tawun lɛ́ nu. (Ebl. 10:33) É ɖo mɔ̌ có, Biblu ɖɔ nyi wɛn ɖɔ “mɛ ɖěɖěe jló ná zán gbɛ kpó gbejíninɔ nú Mawu kpó ɖo bǔ e yě ɖe xá Klísu Jezu é mɛ lɛ́ é bǐ ɔ, è ná dó ya nú yě lɔ.” (2 Tim. 3:12) Énɛ́ wú ɔ, mǐ bǐ ɖó ná sɔ́ nǔ nú mǐɖée nú nǔ e ɖo nukɔn ja é. Mi nú mǐ ní kpo ɖo Jexóva wú gán jɛ wɛ bǐ mlɛ́mlɛ́, bo ɖeji ɖɔ é ná d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná dɛ ɖo wǔvɛ́ ɖěbǔ e sixú wá kpan nukɔn mǐ é nu. É ná hwlɛ́n mɛsɛntɔ́ tɔn gbejínɔtɔ́ lɛ́ bǐ ɖo hwetɔnnu.—2 Tɛ. 1:7, 8.

19. Afɔ tawun tawun tɛ́ lɛ́ ɖiɖe ka sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná sɔ́ nǔ ɖ’ayǐ nú wǔvɛ́ ɖaxó ɔ? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.)

¹⁹ É ɖo wɛn ɖɔ, wěma e Pɔ́lu wlán sɛ́dó Eblée lɛ́ é d’alɔ yě, bɔ yě sɔ́ nǔ ɖ’ayǐ nú wǔvɛ́ e yě ná wá ɖí xwi xá é. Pɔ́lu dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú nɔví tɔn lɛ́ ɖɔ yě ní nɔ kplɔ́n Xó Mawu tɔn ɔ yi gɔngɔn mɛ, bo nɔ lɛ́ mɔ nukúnnú jɛ mɛ ganjí. Mɔ̌ wiwa ná sɔ́ nǔ nú yě bɔ yě ná tuun núkplɔ́nmɛ e ná wa nǔ dó nǔɖiɖi yětɔn wú lɛ́ é, bo lɛ́ nyi alɔ nú yě. É dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú yě ɖɔ yě ní ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔɖiɖi yětɔn, bo ná nɔ yá wǔ xwedó ali e Jezu kpó mɛ e ɖo nukɔn nú nǔ lɛ́ ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é kpó ná xlɛ́ yě lɛ́ é. Gɔ́ ná ɔ, é lɛ́ d’alɔ klisánwun lɛ́ ɖɔ yě ní kplɔ́n bo nɔ dɛ ɖo wǔvɛ́ lɛ́ nu, bo nɔ kpɔ́n yě dó mɔ ali e nu Tɔ́ yětɔn wǎnyíyínɔ ɔ nɔ kplɔ́n azɔ̌ yě ɖe é ɖé. Mi nú mǐ lɔ ní nɔ zán wěɖexámɛ énɛ́ e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛ bɔ è wlán é. Énɛ́ ɔ, Mǐ ná kpé wú bo dɛ kpó gbejíninɔ kpó káká yi vivɔnu.—Ebl. 3:14.