Nǔ ɖěɖěe nǔ e Jakɔ́bu ɖo kúzan jí bo ɖɔ ɖ’ayǐ lɛ́ é sixú kplɔ́n mǐ lɛ́ é: Akpáxwé 2

1. Akpáxwé nǔ e Jakɔ́bu ɖo kúzan jí bo ɖɔ ɖ’ayǐ é tɔn tɛ́ jí mǐ ka ná ɖɔ xó dó ɖo xóta élɔ́ mɛ?

JAKƆ́BU sín vǐ súnnu lɛ́ kplé lɛ́ lɛ̌ dó è bo ɖo tó ɖó tɔ́ yětɔn mɛxómɔ ɔ wɛ kpó sɔxwixwe kpó hwenu e é ɖo nyɔ̌ná ɖɛ xo dó yě mɛ ɖokpó ɖokpó jí wɛ é. Lěe mǐ ko ɖɔ gbɔn ɖo xóta e wá yi é mɛ é ɔ, xó ɖěɖěe Jakɔ́bu ɖɔ nú Hwlibɛ́ni, Sinmɛnyɔ́ɔ, Levíi kpó Judáa kpó lɛ́ é sɔ́ akpakpa vǐ súnnu tɔn lɛ́, bo tlɛ sixú ko lɛ́ fyán yě. Énɛ́ wú ɔ, yě sixú ko ɖo nǔ e Jakɔ́bu ná ɖɔ nú yě mɛ tántɔn e kpo lɛ́ é kanbyɔ́ yěɖée wɛ. Mi nú mǐ ní kpɔ́n nǔ ɖěɖěe nǔ e é ɖɔ nú Zabulɔ́ɔn, Isakáa, Dan, Gadi, Acɛ́ɛ, Nɛfutáli, Jozɛ́fu kpó Bɛnjamɛ́ɛ kpó lɛ́ é sixú kplɔ́n mǐ lɛ́ é.a

ZABULƆ́ƆN

2. Tínmɛ ɖɛ e è xo dó Zabulɔ́ɔn jí é kpó lěe é jɛnu gbɔn é kpó. (Bǐbɛ́mɛ 49:13) (Kpɔ́n gbǎví ɔ lɔmɔ̌.)

² Xa Bǐbɛ́mɛ 49:13. Jakɔ́bu xlɛ́ ɖɔ Zabulɔ́ɔn sín vǐ lɛ́ ná nɔ xutó xweyǐgbe totaligbé Akpádídó yíkúngban ɔ tɔn. Xwe 200 jɛjí gúdo ɔ, Zabulɔ́ɔn ví lɛ́ wá yí ayǐkúngban e sín gǔ yě ná ɖu é. É ɖo xu Galilée tɔn kpó Mɛditɛlanɛ́ɛ tɔn kpó tɛ́ntin. Mɔyízi ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ: “Zabulɔ́ɔn ví lɛ́ è mi! Mi j’awǎ ɖó hwɛzizɛ mitɔn lɛ́ kpó wǐwá mitɔn lɛ́ kpó wú.” (Sɛ́n. 33:18) Énɛ́ sixú ko ɖo xlɛ́xlɛ́ wɛ ɖɔ é ná bɔ wǔ nú Zabulɔ́ɔn bɔ é ná wa ajɔ̌ ɖó é ɖo xu we tɛ́ntin wútu. Ðěbǔ wɛ é ná bo nyí ɔ, Zabulɔ́ɔn ví lɛ́ ɖó hwɛjijɔ e wú yě ná jɛ awǎ é.

3. Étɛ́ ka sixú d’alɔ mǐ bɔ nǔ e mǐ ɖó é ná nɔ kpé mǐ?

³ Nǔkplɔ́nmɛ ɔ? Ényí mǐ ná bo ɖo fí ɖěbǔ, alǒ ɖo ninɔmɛ ɖěbǔ mɛ ɔ, mǐ ɖó hwɛjijɔ e wú mǐ ná j’awǎ é. Bo ná dó kpo ɖo awǎjijɛ ɖó wɛ ɔ, nǔ e mǐ ɖó é ɖó ná nɔ kpé mǐ. (Ðɛh. 16:6; 24:5) Hweɖélɛ́nu ɔ, é sixú bɔ wǔ nú mǐ bɔ mǐ ná sɔ́ ayi ɖó nǔ e mǐ ma ɖó ǎ lɛ́ é jí bo ɖe ayi sín nǔ ɖagbe e sín vǐví ɖu wɛ mǐ ɖe lɛ́ é jí. Énɛ́ wú ɔ, tɛ́n kpɔ́n bo sɔ́ ayi ɖó nǔ ɖagbe e ɖo ninɔmɛ towe mɛ lɛ́ é jí.—Ga. 6:4.

ISAKÁA

4. Tínmɛ ɖɛ e è xo dó Isakáa jí é kpó lěe é jɛnu gbɔn é kpó. (Bǐbɛ́mɛ 49:14, 15) (Kpɔ́n gbǎví ɔ lɔmɔ̌.)

⁴ Xa Bǐbɛ́mɛ 49:14, 15. Jakɔ́bu kpa Isakáa ɖó azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n e é nɔ wa é wú, bo sɔ́ ɛ jlɛ́ dó tócí e ɖó hlɔ̌nhlɔ́n é ɖé wú. Tócí ɔ, kanlin ɖé wɛ bo sixú hɛn agban kpinkpɛn lɛ́. Jakɔ́bu lɛ́ ɖɔ ɖɔ Isakáa ná ɖó ayǐkúngban ɖagbe. Kúnkan Isakáa tɔn ɖó ayǐkúngban ɖagbe e nɔ ná jinukún ganjí é ɖo Judɛ́ɛn tɔ ɔ kpá lěe Jakɔ́bu ɖɔ gbɔn é. (Joz. 19:22) É ɖo wɛn ɖɔ yě wa azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n dó kpé nukún dó ayǐkúngban yětɔn wú, amɔ̌, yě lɛ́ w’azɔ̌ nú le mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn. (1 Axɔ́. 4:7, 17) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hɛ̌nnu Isakáa tɔn ɖo gbesisɔmɛ bá ɖ’alɔ ɖo ahwan e akɔta ɔ fun lɛ́ é mɛ. Kpɔ́ndéwú tɔn ɖokpó wɛ nyí nǔ e jɛ ɖo hwɛɖɔtɔ́ Baláki kpó gbeyíɖɔ nyɔ̌nu Debóla kpó hwenu é.—Hwɛ. 5:15

5. Étɛ́wú mǐ ka ɖó ná tɛ́n kpɔ́n bo ná nyí azɔ̌syɛ́nsyɛ́nwatɔ́?

⁵ Nǔkplɔ́nmɛ ɔ? Azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n e mǐ nɔ wa ɖo sinsɛnzɔ́ Jexóva tɔn mɛ é nɔ su nukún tɔn mɛ, lěe azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n e hɛ̌nnu Isakáa tɔn wa é su nukún tɔn mɛ gbɔn é ɖɔhun. (Nǔt. 2:24) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, lin tamɛ dó nɔví súnnu ɖěɖěe nɔ w’azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n dó kpé nukún dó agun ɔ wú lɛ́ é jí. (1 Tim. 3:1) Nɔví súnnu énɛ́ lɛ́ ɖó ná fun ahwan tlɔlɔ lě ǎ có, yě ka ɖó ná tɛ́n kpɔ́n bo nya xɛ ɖo togun Mawu tɔn jí sín nǔ e sixú wa nǔ dó wǔ tɔn ɖo gbigbɔ lixo lɛ́ é sí. (1 Kɔ. 5:1, 5; Ju. 17-23) Yě nɔ lɛ́ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ sɔ́ nǔ nú xóɖiɖɔ wǔsyɛ́n dó lanmɛ nú mɛ tɔn lɛ́ bo nɔ xwlé yě mɛ, bɔ énɛ́ nɔ ná hlɔ̌nhlɔ́n agun ɔ.—1 Tim. 5:17.

DAN

6. Azɔ̌ tɛ́ è ka sɔ́ d’así nú hɛ̌nnu Dan tɔn? (Bǐbɛ́mɛ 49:17, 18) (Kpɔ́n gbǎví ɔ lɔmɔ̌.)

⁶ Xa Bǐbɛ́mɛ 49:17, 18. Jakɔ́bu jlɛ́ Dan dó dan e sí te dó kɛntɔ́ tɔn e hú gǎn ɛ tawun lɛ́ é jí é wú, ɖi sɔ́ ahwanfuntɔ́ kpó sɔ́xátɔ́ tɔn kpó. Dan ná ɖe xlɛ́ ɖɔ awǒvinú wɛ émí nyí nú kɛntɔ́ Izlayɛ́li tɔn lɛ́. Hwenu e yě xwe Akpádídó yíkúngban ɔ jí é ɔ, hɛ̌nnu Dan tɔn wɛ nɔ “ahwangɔnu ɖě lɛ́ bǐ gúdo” dó nya xɛ ɖo akɔta ɔ jí. (Kɛ́n. 10:25) Azɔ̌ tají ɖé wɛ nyí azɔ̌ énɛ́, ényí Dan ví lɛ́ ma tlɛ ɖo wiwa wɛ ɖo mɛ ɖěvo e kpo ɖo akɔta ɔ mɛ lɛ́ é nukɔn ǎ ɔ nɛ́.

7. Nɛ̌ nǔ ka ɖó ná nɔ cí nú mǐ dó azɔ̌ ɖěbǔ e è sɔ́ nú mǐ ɖo sinsɛnzɔ́ Jexóva tɔn mɛ é wú?

⁷ Nǔkplɔ́nmɛ ɔ? A ka ko wa azɔ̌ e é cí ɖɔ mɛ ɖěvo lɛ́ kún ɖ’ayi wú ó é ɖé kpɔ́n a? Bóyá a d’alɔ bɔ è jlá kpléxɔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn ɖó bo hɛn ɖó mǐmɛ́ jí, a zé hwiɖée jó bo w’azɔ̌ ɖo kpléɖókpɔ́ lɛ̌dó tɔn ɖé alǒ kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé jí, kabǐ a kpé nukún dó azɔ̌ ɖěvo wú. Ényí mɔ̌ hǔn, é jɛxá ɖɔ è ní kpa we. Nɔ flín hwebǐnu ɖɔ Jexóva nɔ ɖó ayi nǔ e a nɔ wa n’i lɛ́ é bǐ wú, bɔ yě nɔ lɛ́ xɔ akwɛ́ n’i. Ényí ɖɔ a nɔ sɛn ɛ, ɖó a ɖo biba wɛ bo ná ɖe lě do a yí wǎn n’i sɔ é xlɛ́, b’ɛ ma nɔ nyí ɖɔ a ɖo nukún ɖó wɛ ɖɔ mɛ ɖěvo lɛ́ ní kpa we wútu ǎ ɔ, é nɔ su nukún tɔn mɛ tawun.—Mat. 6:1-4.

GADI

8. Étɛ́ ka zɔ́n bɔ ahwan tíntɔ́n Gadi ɖo Akpádídó yíkúngban ɔ jí ná bɔ wǔ? (Bǐbɛ́mɛ 49:19) (Kpɔ́n gbǎví ɔ lɔmɔ̌.)

⁸ Xa Bǐbɛ́mɛ 49:19. Jakɔ́bu ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ gbɛ̌ta jaguda lɛ́ tɔn ɖé ná tɔ́n ahwan Gadi. Xwe 200 jɛjí gúdo ɔ, hɛ̌nnu Gadi tɔn wá nɔ ayǐkúngban e ɖo zǎnzǎnhwe jí Judɛ́ɛn tɔ ɔ tɔn é ɖé jí. Ayǐkúngban énɛ́ kpé dogbó xá kɛntɔ́ yětɔn lɛ́. Fí énɛ́ e yě ɖe é zɔ́n bɔ é bɔ wǔ bɔ è ná tɔ́n ahwan yě. É ɖo mɔ̌ có, Gadi ví lɛ́ ba ná nɔ fínɛ́, ɖó gběhan nɔ tíin ganjí nú kanlin yětɔn lɛ́. (Kɛ́n. 32:1, 5) É ɖo wɛn ɖɔ, akɔ́nkpantɔ́ wɛ nyí Gadi ví lɛ́. Tají hú gǎn ɔ, yě ɖeji ɖɔ Jexóva ná d’alɔ émí bɔ émí ná nya xɛ ɖo ayǐkúngban e Mawu ná émí é jí sín gbɛ̌ta jaguda lɛ́ tɔn ɖěbǔ sí. Yě tlɛ sɛ́ sɔ́ja yětɔn lɛ́ dó nú yě ná d’alɔ hɛ̌nnu ɖě lɛ́ bónú yě ná yí Akpádídó yíkúngban e kpo ɖo gbadahwe jí Judɛ́ɛn tɔ ɔ tɔn é nú xwe mɔ̌kpán. (Kɛ́n. 32:16-19) Yě ɖeji ɖɔ Jexóva ná nya xɛ ɖo asi yětɔn lɛ́ kpó vǐ yětɔn lɛ́ kpó jí hwenu e súnnu énɛ́ lɛ́ ma ná ɖo fínɛ́ ǎ é. Jexóva kɔn nyɔ̌ná dó yě jí ɖó akɔ́nkpinkpan yětɔn wú, bo lɛ́ kɔn nyɔ̌ná dó yě jí ɖó é tlɛ bɔ wǔ ǎ có, yě ka d’alɔ mɛ ɖěvo lɛ́.—Joz. 22:1-4.

9. Ényí mǐ ɖeji dó Jexóva wú ɔ, gbeta tɛ́ lɛ́ kɔn mǐ ka ná wá?

⁹ Nǔkplɔ́nmɛ ɔ? Bo ná dó kpo ɖo Jexóva sɛn wɛ ɖo tagba lɛ́ nukɔn ɔ, mǐ ɖó ná kpo ɖo jiɖe ɖó dó wǔ tɔn wɛ. (Ðɛh. 37:3) Mɛ gěgé nɔ ɖe jiɖe e yě ɖó dó Jexóva wú é xlɛ́ ɖo égbé gbɔn vɔ̌ vovo lɛ́ sísá dó nɔ gǔdo nú xɔ tutoblónúnǔ ɔ tɔn lɛ́ gbígbá, sinsɛnzɔ́ wiwa ɖo fí e hudó sukpɔ́ ɖe é alǒ nukún kpíkpé dó azɔ̌ ɖěvo lɛ́ wú gblamɛ. Yě nɔ wa mɔ̌, ɖó yě kú d’é jí ɖɔ Jexóva ná nɔ kpé nukún dó émí wú hwebǐnu wútu.—Ðɛh. 23:1.

ACƐ́Ɛ

10. Étɛ́ wú Acɛ́ɛ ma ka kpé bo wa ǎ? (Bǐbɛ́mɛ 49:20) (Kpɔ́n gbǎví ɔ lɔmɔ̌.)

¹⁰ Xa Bǐbɛ́mɛ 49:20. Jakɔ́bu ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ hɛ̌nnu Acɛ́ɛ tɔn ná jɛ dɔkun, bɔ nǔ e ka jɛ pɛ́pɛ́pɛ́ é nɛ́. Ayǐkúngban e nɔ ná jinukún ganjí ɖo Izlayɛ́li é ɖé lɛ́ ɖo ayǐkúngban e sín gǔ hɛ̌nnu Acɛ́ɛ tɔn ɖu lɛ́ é mɛ. (Sɛ́n. 33:24) Ayǐkúngban yětɔn ɖo xu Mɛditɛlanɛ́ɛ tɔn kpá, bɔ tɔjíhúnglíntɛn Sidɔ́ɔn tɔn e jɛ dɔkun tawun é lɔ ɖ’é mɛ. Amɔ̌, hɛ̌nnu Acɛ́ɛ tɔn kpé wú bo nya Kanáanu lɛ́ sín to ɔ mɛ ǎ. (Hwɛ. 1:31, 32) Walɔ nyanya Kanáanu lɛ́ tɔn e va dó hɛ̌nnu Acɛ́ɛ tɔn wú é, gɔ́ nú dɔkun e hɛ̌nnu Acɛ́ɛ tɔn jɛ é sixú ko ɖo nǔ e zɔ́n bɔ yě ma sɔ́ ɖó kan dó mawusinsɛn mímɛ́ ɔ wú ǎ lɛ́ é mɛ. Hwenu e hwɛɖɔtɔ́ Baláki ɖo jlǒɖótɔ́ lɛ́ ba wɛ bónú yě ná fun ahwan xá gbɛ̌ kplékplé Kanáanu lɛ́ tɔn é ɔ, hɛ̌nnu Acɛ́ɛ tɔn sɔ́ éɖée jó ǎ. Wǎgbɔ tɔn ɔ, hɛ̌nnu ɔ kpé wú bo jɔ fún dó ɖuɖéjí jí wǔ e è ɖó ɖo “tɔjɔtɛn Mɛgído tɔn lɛ́ kpá” é mɛ ǎ. (Hwɛ. 5:19-21) Winnyá sixú ko hu Acɛ́ɛ hwenu e é se ɖuɖéjí sín han e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú Baláki kpó Debóla kpó bɔ yě ji bɔ xógbe élɔ́ lɛ́ ɖ’é mɛ é: “Akɔta Acɛ́ɛ tɔn ɔ lɔmɔ̌ nɔ xuta.”—Hwɛ. 5:17.

11. Étɛ́wú mǐ ka ɖó ná ɖó linlin e ɖo jlɛ̌ jí é dó nǔ agbaza tɔn lɛ́ wú?

¹¹ Nǔkplɔ́nmɛ ɔ? Mǐ ba ná ná nǔ ɖagbe hú gan e mǐ ɖó é Jexóva. Bo ná dó kpé énɛ́ wú ɔ, mǐ ɖó ná gbɛ́ linlin e gbɛ ɔ nɔ ɖó dó vivo gbɛ zínzán kpó nǔɖókan lɛ́ kpó wú é. (Nǔx. 18:11) Mǐ nɔ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ ɖó linlin e ɖo jlɛ̌ jí é dó akwɛ́ wú. (Nǔt. 7:12; Ebl. 13:5) Mǐ nɔ lɔn bónú nǔ agbaza tɔn e ma ɖo dandan ǎ lɛ́ é gbé nyinya nɔ dɔn mǐ dó gǔdo ɖo sinsɛnzɔ́ e wa nú Mawu wɛ mǐ ɖe é mɛ ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, mǐ nɔ ba ná ná hwenu ɖagbe hú gǎn e mǐ ɖó din é kpó hlɔ̌nhlɔ́n e mǐ ɖó din é kpó Jexóva, lobo tuun ɖɔ gbɛ jɔ gbɛ, éé lɛ́ ɖó jiɖe é ɖo te kpɔ́n mǐ ɖo sɔgúdo.—Ðɛh. 4:9.

NƐFUTÁLI

12. Nɛ̌ ɖɛ e è xo dó Nɛfutáli jí é ka sixú ko jɛnu gbɔn? (Bǐbɛ́mɛ 49:21) (Kpɔ́n gbǎví ɔ lɔmɔ̌.)

¹² Xa Bǐbɛ́mɛ 49:21, nwt. “Nǔnywɛ́xó” e xó Jakɔ́bu ɖɔ é sixú dó gesí lěe Jezu ɖɔ xó gbɔn ɖo sinsɛnzɔ́ tɔn hwenu é. Jezu e è tuun ɖɔ é nɔ kplɔ́n nǔ mɛ kpó azɔ̌ tuuntuun kpó é sɔ́ Kafaanawúmu e ɖo Nɛfutáli sín ayǐkúngban jí é dó ɖó “toxo éɖésúnɔ tɔn.” (Mat. 4:13; 9:1; Jaan 7:46) Ezayíi ɖɔ ɖ’ayǐ dó Jezu wú ɖɔ é ná cí “wěziza ɖaxó ɖé” ɖɔhun nú Zabulɔ́ɔn sín mɛ lɛ́ kpó Nɛfutáli sín mɛ lɛ́ kpó. (Eza. 8:23; 9:1) Jezu wɛ nyí “wěziza adodwé, éé nɔ ná wěziza gbɛtɔ́ alɔkpa lɛ́ bǐ é” gbɔn nǔkplɔ́nmɛ tɔn lɛ́ gblamɛ.—Jaan 1:9.

13. Étɛ́ mǐ ka sixú wa bɔ xó mǐtɔn lɛ́ ná nɔ nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ?

¹³ Nǔkplɔ́nmɛ ɔ? Nǔ e mǐ nɔ ɖɔ é kpó lěe mǐ nɔ ɖɔ gbɔn é kpó nɔ ɖu ayi mɛ nú Jexóva. Nɛ̌ mǐ ka sixú nɔ ɖɔ “nǔnywɛ́xó” e nɔ nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ lɛ́ é gbɔn? Mǐ ná nɔ ɖɔ nǔgbó. (Ðɛh. 15:1, 2) Mǐ sixú nɔ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mɛ ɖěvo lɛ́ gbɔn nǔ e mǐ nɔ ɖɔ lɛ́ é gblamɛ, bo ná ɖo gbesisɔmɛ bo ná nɔ kpa yě, lobo ná nɔ yá wǔ mɔ xó ɖɔ dó yě wú alǒ nɔ ɖo hwɛ jɛ kpé wɛ ǎ. (Efɛ́. 4:29) Gɔ́ ná ɔ, mǐ sixú nya lěe mǐ ná wa gbɔn bɔ alɔ ná bí nú mǐ hú gǎn ɖo xóɖɔɖókpɔ́ bíbɛ́ éé ná zɔ́n bɔ mǐ ná ɖe kúnnu nú mɛɖé é sín akpáxwé gbé.

JOZƐ́FU

14. Tínmɛ lěe ɖɛ e è xo dó Jozɛ́fu jí é cɛ gbɔn é. (Bǐbɛ́mɛ 49:22, 26) (Kpɔ́n gbǎví ɔ lɔmɔ̌.)

¹⁴ Xa Bǐbɛ́mɛ 49:22, 26. Jakɔ́bu ɖó ná ko nɔ gó tawun ɖó Jozɛ́fu wú. Jexóva sɔ́ ɛ ɖo nɔví tɔn lɛ́ mɛ bo zán ɛ ɖo ali bǔnɔ ɖé nu. Jakɔ́bu ylɔ́ ɛ ɖɔ ‘atín e nɔ sɛ́n ganjí é’ sín atínla. Jakɔ́bu ɖésú wɛ nyí atín ɔ, bɔ Jozɛ́fu nyí ala tɔn lɛ́ ɖokpó. Asivɛ́ Jakɔ́bu tɔn Hlacɛ́li sín nukɔnví wɛ Jozɛ́fu nyí. Jakɔ́bu ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ Jozɛ́fu ná yí nukɔngbéví sín gǔ e Hwlibɛ́ni, éé nyí vǐ súnnu ɖaxó Lěya tɔn é wɛ ɖó ná yí é. (Bǐb. 48:5, 6; 1 Tan 5:1, 2) Lěe nǔɖɔɖayǐ énɛ́ jɛnu gbɔn é wɛ nyí ɖɔ, vǐ Jozɛ́fu tɔn we lɛ́, yě wɛ nyí Eflayímu kpó Manasée kpó, nyí hɛ̌nnu Izlayɛ́li tɔn we, bɔ yě mɛ ɖokpó ɖokpó ɖu ayǐkúngban yěɖésúnɔ tɔn sín gǔ.—Bǐb. 49:25; Joz. 14:4.

15. Nɛ̌ Jozɛ́fu ka wa nǔ gbɔn ɖo nǔagɔwaxámɛ nukɔn?

¹⁵ Jakɔ́bu lɛ́ ɖɔ ɖɔ gǎdatɔ́ lɛ́ “da gǎ” dó Jozɛ́fu, bo nɔ fɔ́n bo nɔ ɖo akpɔ mɔ dó wǔ tɔn wɛ. (Bǐb. 49:23) Nɔví tɔn mɛnújlótɔ́ lɛ́ e nyí ɖɔ nǔ agɔ tobutóbú e sín wǔvɛ́ é se lɛ́ é tɔn é wɛ xó énɛ́ lɛ́ ɖo gesí dó wɛ. Amɔ̌, Jozɛ́fu mɔ akpɔ dó nɔví tɔn lɛ́ wú alǒ dó Jexóva wú ǎ. Lěe Jakɔ́bu ɖɔ gbɔn é ɔ: [Jozɛ́fu] “hɛn gǎ tɔn syɛ́nsyɛ́n . . . bɔ alɔ tɔn lɛ́ syɛ́n.” (Bǐb. 49:24) Jozɛ́fu ɖeji dó Jexóva wú ɖo tagba tɔn lɛ́ mɛ, bo sɔ́ hwɛ kɛ nɔví tɔn lɛ́ kɛ́ɖɛ́ kpowun ǎ, loɔ, é lɛ́ wa nǔ xá yě kpó xomɛnyínyɔ́ kpó. (Bǐb. 47:11, 12) Jozɛ́fu yí gbe bɔ tagba tɔn lɛ́ w’azɔ̌ ɖo wǔ tɔn. (Ðɛh. 105:17-19) Wǎgbɔ tɔn ɔ, Jexóva kpé wú bo zán ɛ ɖo ali jí wǔ ɖé nu.

16. Nɛ̌ mǐ ka sixú xwedó kpɔ́ndéwú Jozɛ́fu tɔn hwenu e mǐ ɖo tagba lɛ́ ɖí xwi xá wɛ é gbɔn?

¹⁶ Nǔkplɔ́nmɛ ɔ? Mi nú mǐ ní ma lɔn gbeɖé bónú tagba mǐtɔn lɛ́ dɔn mǐ dó zɔ nú Jexóva alǒ nú nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ mǐtɔn lɛ́ ó. Flín ɖɔ Jexóva sixú yí gbe nú mɛtɛ́nkpɔ́n nǔɖiɖi tɔn lɛ́ bɔ yě ná kplɔ́n azɔ̌ mǐ. (Ebl. 12:7, tínmɛ e ɖo do é.) Azɔ̌kplɔ́nmɛ énɛ́ sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná tɛ́n kpɔ́n bo ɖó jijɔ klisánwun tɔn lɛ́ bo lɛ́ bló bɔ yě ná kpɔ́n te d’é jí, ɖi nǔbláwǔkúnúmɛ kpó hwɛsɔ́kɛmɛ kpó. (Ebl. 12:11) Jexóva ná d’ajɔ mǐ ɖó didɛ mǐtɔn wú lěe é d’ajɔ Jozɛ́fu gbɔn é ɖɔhun.

BƐNJAMƐ́Ɛ

17. Nɛ̌ ɖɛ e è xo dó Bɛnjamɛ́ɛ jí é ka cɛ gbɔn? (Bǐbɛ́mɛ 49:27) (Kpɔ́n gbǎví ɔ lɔmɔ̌.)

¹⁷ Xa Bǐbɛ́mɛ 49:27. Jakɔ́bu ɖɔ ɖɔ hɛ̌nnu Bɛnjamɛ́ɛ tɔn ná cí hla ɖɔhun bo ná nyí ahwanfuntɔ́ ɖagbe lɛ́. (Hwɛ. 20:15, 16; 1 Tan 12:2) “Zǎnzǎn,” énɛ́ wɛ nyí bǐbɛ́mɛ axɔ́súɖuto Izlayɛ́li tɔn tɔn wɛ hɛ̌nnu Bɛnjamɛ́ɛ tɔn ná axɔ́sú Izlayɛ́li tɔn nukɔntɔn ɔ, é wɛ nyí Sawúlu. Sawúlu fun ahwan xá Filisitɛ́ɛn lɛ́ kpó akɔ́nkpinkpan kpó. (1 Sam. 9:15-17, 21) Xwe mɔ̌kpán gúdo ɔ, axɔ́si Ɛsitɛ́ɛ kpó Maadocée kpó, éé gosín hɛ̌nnu Bɛnjamɛ́ɛ tɔn mɛ é hwlɛ́n Izlayɛ́li ví lɛ́ sín kú sí.—Ɛst. 2:5-7; 8:3; 10:3.

18. Nɛ̌ mǐ ka sixú nɔ gbejí hɛ̌nnu Bɛnjamɛ́ɛ tɔn ɖɔhun gbɔn?

¹⁸ Nǔkplɔ́nmɛ ɔ? É ɖo wɛn ɖɔ Bɛnjamɛ́ɛ ví lɛ́ gó tawun ɖɔ mɛɖé gosín hɛ̌nnu yětɔn mɛ bo nyí axɔ́sú, bɔ énɛ́ nyí jijɛnu ɖɛ e è xo dó yě jí é tɔn. É ɖo mɔ̌ có, hwenu e Jexóva sɔ́ axɔ́súɖuɖu ɔ jó nú Davídi e jɔ ɖo Judáa hɛ́nnu mɛ é ɔ, hɛ̌nnu Bɛnjamɛ́ɛ tɔn wá nɔ gǔdo nú hǔzúhúzú énɛ́. (2 Sam. 3:17-19) Xwe mɔ̌kpán gúdo hwenu e hɛ̌nnu ɖě lɛ́ fɔ́n gǔ é ɔ, hɛ̌nnu Bɛnjamɛ́ɛ tɔn tɛ́ dó Judáa kpó axɔ́sú e Jexóva sɔ́ é kpó wú kpó gbejíninɔ kpó. (1 Axɔ́. 11:31, 32; 12:19, 21) Mi nú mǐ lɔ ní nɔ gǔdo nú mɛ ɖěɖěe Jexóva sɔ́ bɔ yě ɖo ali xlɛ́ togun tɔn wɛ ɖo égbé lɛ́ é kpó gbejíninɔ kpó.—1 Tɛ. 5:12.

19. Nɛ̌ mǐ ka sixú ɖu le nǔ e Jakɔ́bu ɖo kúzan jí bo ɖɔ ɖ’ayǐ é tɔn gbɔn?

¹⁹ Nǔ e Jakɔ́bu ɖo kúzan jí bo ɖɔ ɖ’ayǐ é sixú hɛn le wá nú mǐ. Lěe é jɛnu gbɔn é vívɔ́ gbéjé kpɔ́n ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔ e mǐ ɖi ɖɔ nǔɖɔɖayǐ Jexóva tɔn lɛ́ ɖó gǎnjɛwú é. Gɔ́ ná ɔ, lěe è kɔn nyɔ̌ná dó vǐ Jakɔ́bu tɔn lɛ́ jí gbɔn é gbígbéjé kpɔ́n d’alɔ mǐ bɔ mǐ mɔ nukúnnú jɛ lěe nǔ mǐtɔn sixú nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ gbɔn é mɛ hú gǎn.