Lěe è sixú ɖu ɖo xwi e ɖí xá jlǒ nyanya lɛ́ wɛ è ɖe é jí gbɔn é

1. Étɛ́ mǐ mɛ gbɛtɔ́ lɛ́ bǐ ka ɖó ɖo bǔ?

É KA ko jɛ kpɔ́n bɔ a ɖó jlǒ syɛ́nsyɛ́n bá wa nǔ e ma nɔ nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ ǎ é ɖé a? Ényí mɔ̌ hǔn, ma wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ tagba e d’agba hú tagba lɛ́ bǐ bɔ mɛɖé ma ko mɔ kpɔ́n ǎ é mɔ wɛ émí ɖe ó. Biblu ɖɔ: “Mi gbɔn mɛtɛ́nkpɔ́n ɖěbǔ mɛ zɛ éé mɛ gbɛtɔ́ nɔ gbɔn é wú ǎ.” (1 Kɔ. 10:13) Énɛ́ xlɛ́ ɖɔ jlǒ nyanya ɖěbǔ e ɖí xwi xá wɛ a ɖe é ɔ, mɛ ɖěvo lɛ́ lɔ ɖo xwi ɖí xá wɛ. A ɖo hwiɖokpó ǎ, bɔ kpó alɔdó Jexóva tɔn kpó ɔ, a sixú ɖu ɖo xwi e ɖí wɛ a ɖe é jí.

2. Mɛtɛ́nkpɔ́n alɔkpa tɛ́ lɛ́ klisánwun kpó Biblu kplɔ́ntɔ́ kpó ɖé lɛ́ ka sixú nɔ ɖí xwi xá? (Kpɔ́n ɖiɖe lɛ́ lɔmɔ̌.)

² Biblu lɛ́ ɖɔ: “Mɛ ɖokpó ɖokpó nɔ jɛ tɛ́nkpɔ́n mɛ hwenu e jlǒ mɛɖésúnɔ tɔn dɔn mɛ, bo lú mɛ é.” (Ja. 1:14) Nǔ e nɔ lú mɛɖé é sixú gbɔn vo nú nǔ e nɔ lú mɛ ɖěvo é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, klisánwun ɖé lɛ́ sixú nɔ ba ná ɖóxó xá mɛ e kpó yě kpó ma ɖó mɛ̌ ɖokpó ɔ ǎ é; mɛ ɖěvo lɛ́ ka sixú nɔ ba ná wa mɔ̌ xá mɛ e kpó yě kpó ɖó mɛ̌ ɖokpó ɔ é. Mɛ ɖěɖěe ko jó fɔtóo nǔblíblíwiwa tɔn kpínkpɔ́n dó lɛ́ é sixú nɔ lɛ́ ba vɛ́návɛ́ná bo ná lɛ́ kɔ yi kpɔ́n. Wǔvɛ́ ɖokpó ɔ wɛ mɛ ɖěɖěe ɖó azɔ nunu, alǒ ahan syɛ́nsyɛ́n nunu zɛ xwé wú te lɛ́ é gěgé nɔ mɔ. Jlǒ e klisánwun ɖé lɛ́ kpó Biblu kplɔ́ntɔ́ ɖé lɛ́ kpó nɔ ɖí xwi xá é kléwún ɖé nɛ́. Hweɖénu wá yi ɔ, lěe nǔ cí nú mɛsɛ́dó Pɔ́lu e wlán xó élɔ́ lɛ́ é wɛ é sixú ko cí nú mǐ lɔ bǐ: “Hwenu e un jló ná wa nǔ e sɔgbe é ɔ, nǔ e nylá é wɛ nɔ xwetɔ́n ɖo nyɛ mɛ.”—Hlɔ̌. 7:21.

3. Nǔ tɛ́ jlǒ masɔgbe e nɔ fɔ́n bo nɔ ɖo xwixwetɔ́n wɛ é ka sixú wa dó mɛɖé wú?

³ Ényí a ɖo xwi ɖí xá jlǒ masɔgbe e nɔ fɔ́n bo nɔ ɖo xwixwetɔ́n wɛ é ɖé wɛ ɔ, a sixú mɔ ɖɔ hlɔ̌nhlɔ́n hwedó émí cí nǔ ɖɔ a kún ná kpé wú bo gbí dɔn ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n énɛ́ nukɔn gbeɖé ó wɛ ɖɔhun. A sixú lɛ́ mɔ ɖɔ nukúnɖíɖó ɖě kún sɔ́ ɖe nú émí ó, cí nǔ ɖɔ Jexóva ná ɖó hwɛ nú we, ɖó a ɖó jlǒ masɔgbe ɖé kpowun wútu ɖɔhun. Kú d’é jí ɖɔ linlin mɔ̌hun lɛ́ ɖě kún nyí nǔgbó ó! Bo ná dó tínmɛ nǔ e wú wɛ é ɔ, xóta élɔ́ ná ná xósin nú nǔkanbyɔ́ we élɔ́ lɛ́: (1) Fítɛ́ linlin un sɔ́ ɖó gǎn ɖé ǎ kpó linlin un sɔ́ ɖó nukúnɖíɖó ɖě ǎ kpó tɔn ka nɔ gosín? (2) Nɛ̌ a ka sixú ɖu ɖo xwi e ɖí xá jlǒ masɔgbe lɛ́ wɛ a ɖe é jí gbɔn?

LĚE “MƐ NYANYA Ɔ” NƆ BA ÐƆ NǓ NÍ CÍ NÚ MǏ É

4. (a) Étɛ́wú Satáan ka ba ɖɔ mǐ ní mɔ ɖɔ mǐ kún ɖó gǎn ó? (b) Étɛ́wú mǐ ma ka ba gǎn e mǐ ná dó ɖí xwi xá mɛtɛ́nkpɔ́n lɛ́ ná é kpo ǎ?

⁴ Satáan nɔ ba ɖɔ mǐ ní mɔ ɖɔ mǐ kún ɖó gǎn ɖé ó hwenu e mǐ ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n mɛ é. Jezu tuun mɔ̌ hwenu e é kplɔ́n ahwanvú tɔn lɛ́ ɖɔ yě ní nɔ xo ɖɛ é, é ɖɔ: “Ma lɔn nú mǐ ní jɛ tɛ́nkpɔ́n mɛ ó, loɔ, hwlɛ̌n mǐ ɖo mɛ nyanya ɔ sí.” (Mat. 6:13) Satáan ɖɔ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ́ kún ná se tónú nú Jexóva hwenu e yě ɖó jlǒ nyanya lɛ́ é ó. (Jɔb. 2:4, 5) Étɛ́wú Satáan ka nɔ lin nǔ gbɔn mɔ̌? Satáan wɛ nyí mɛ e jlǒ éɖésúnɔ tɔn lɛ́ lú é, bɔ é ba ná nɔ gbejí nú Jexóva ǎ. É cí ɖɔ, é ɖi ɖɔ éɖɔhun wɛ mǐ cí, bo ná ɖo gbesisɔmɛ bo ná jó Jexóva dó hwenu e mǐ ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n mɛ é. Satáan tlɛ lin ɖɔ Vǐ maɖóblɔ̌ Mawu tɔn sixú j’ayǐ jɛ tɛ́nkpɔ́n mɛ! (Mat. 4:8, 9) Amɔ̌, lin tamɛ dó nǔ élɔ́ jí: Mǐ ka ba gǎn e mǐ ná dó ɖí xwi xá jlǒ masɔgbe lɛ́ ná é kpo dóó a? Ðěbǔ lɔ a! Mǐ yí gbe ɖɔ nǔgbó wɛ nyí xó élɔ́ e mɛsɛ́dó Pɔ́lu wlán é: “Mɛ e nɔ ná mì hlɔ̌nhlɔ́n é wɛ nɔ zɔ́n bɔ un nɔ mɔ hlɔ̌nhlɔ́n dó kpé nǔ lɛ́ bǐ wú.”—Filí. 4:13.

5. Nɛ̌ mǐ ka wa gbɔn bo tuun ɖɔ Jexóva kú d’é jí ɖɔ mǐ hɛn ɔ mǐ ná ɖu ɖo xwi e ɖí xá jlǒ nyanya lɛ́ wɛ mǐ ɖe é jí?

⁵ Amɔ̌, gbɔn vo nú Satáan ɔ, Jexóva kú d’é jí ɖɔ mǐ hɛn ɔ mǐ ná gbí dɔn ɖo jlǒ masɔgbe lɛ́ nukɔn. Nɛ̌ mǐ ka wa gbɔn bo tuun mɔ̌? Ðó Jexóva ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ gbejínɔtɔ́ lɛ́ sín ahwan ɖaxó ɖé ná xo wǔvɛ́ ɖaxó ɔ zlɛ́. Lin tamɛ dó tínmɛ énɛ́ tɔn jí. Jexóva e ma nɔ ɖ’adingban ǎ é ɖɔ ahwan ɖaxó ɖé, é nyí mɛ kléwún ɖé ǎ, ná byɔ́ gbɛ tɔn yɔ̌yɔ́ ɔ mɛ kpó nyǐkɔ ɖagbe ɖé kpó, lobo “nya awu gaga yětɔn lɛ́ dó Lɛ̌ngbɔ́ví ɔ sín hun mɛ, bɔ awu lɛ́ wé.” (Nǔɖe. 7:9, 13, 14) É ɖo wɛn ɖɔ, Jexóva tuun ɖɔ mǐ hɛn ɔ mǐ ná gbí dɔn ɖo jlǒ nyanya lɛ́ nukɔn.

6-7. Étɛ́wú Satáan ka ba ɖɔ mǐ ní mɔ ɖɔ mǐ kún sɔ́ ɖó nukúnɖíɖó ɖě ɖo xwi e ɖí xá mɛtɛ́nkpɔ́n wɛ mǐ ɖe é mɛ ó?

⁶ Satáan ná ba ɖɔ mǐ ní mɔ ɖɔ mǐ kún ɖó gǎn ɖé ó kɛ́ɖɛ́ ǎ, loɔ, é ná lɛ́ ba ɖɔ mǐ ní mɔ ɖɔ mǐ kún ɖó nukúnɖíɖó ɖě ó, cí nǔ ɖɔ Jexóva ná ɖó hwɛ nú mǐ ɖó mǐ ɖó jlǒ nyanya lɛ́ kpowun wútu ɖɔhun. Étɛ́wú Satáan ka ná ba ɖɔ mǐ ní lin nǔ gbɔn mɔ̌? Satáan wɛ nyí mɛ e ma sɔ́ ɖó nukúnɖíɖó ɖě ǎ é, ɖó Jexóva ko ɖó hwɛ n’i ɖɔ é kún jɛxá bo ná nɔ gbɛ káká sɔ́yi ó. (Bǐb. 3:15; Nǔɖe. 20:10) É ɖo wɛn ɖɔ, Satáan nɔ ba ɖɔ mǐ lɔ ní mɔ ɖɔ mǐ kún sɔ́ ɖó nukúnɖíɖó ɖě ó, tají ɔ, ɖó mǐ ɖo nukún ɖó wɛ bo ná ɖu nyɔ̌ná e è gbɛ́ ɖɔ éyɛ́ kún ná ɖu vǐví tɔn ó é sín vǐví ɖo malínmálín mɛ wútu. É ɖo mɔ̌ có, mǐ gɔn nukúnɖíɖó ɖó ǎ. Nǔgbó ɔ, Biblu ná mǐ jiɖe ɖɔ Jexóva ba ná d’alɔ mǐ; é ɖo biba wɛ bo ná ɖó hwɛ nú mǐ ǎ. É “jló ɖɔ è ní sú mɛ ɖěbǔ sín kún dó ǎ, loɔ, é jló ɖɔ ali ní hun nú mɛ lɛ́ bǐ, bónú hwɛ yětɔn lɛ́ ní vɛ́ nú yě.”—2 Pi. 3:9.

⁷ Nǔgbó ɔ, ényí mǐ ɖi ɖɔ mǐ kún sɔ́ ɖó hlɔ̌nhlɔ́n ɖě, alǒ nukúnɖíɖó ɖě bo ná ɖí xwi xá jlǒ nyanya lɛ́ ó hǔn, lěe Satáan ná ba ɖɔ mǐ ní lin nǔ gbɔn é lin nǔ gbɔn wɛ mǐ ɖe nɛ́. Énɛ́ tuuntuun sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná ná hlɔ̌nhlɔ́n kán e mǐ kán ɖ’é jí bo ná húzú kpan nukɔn ɛ é.—1 Pi. 5:8, 9.

LĚE HWƐHUHU SÍN NINƆMƐ MǏTƆN SIXÚ ZƆ́N BƆ NǓ CÍ NÚ MǏ É

8. Gbɔn vo nú nǔ nyanya lɛ́ wiwa ɔ, nǔ ɖěvo tɛ́ ka lɛ́ ɖo hwɛhuhu mɛ? (Ðɛhan 51:7) (Kpɔ́n “Tínmɛ ɖé lɛ́” lɔmɔ̌.)

⁸ Gbɔn vo nú Satáan ɔ, nǔ ɖěvo ɖe bo sixú zɔ́n bɔ mǐ ná mɔ ɖɔ mǐ kún sɔ́ ɖó gǎn ɖé ó, mǐ kún ka sɔ́ ɖó nukúnɖíɖó ɖě ɖo xwi e ɖí xá jlǒ nyanya lɛ́ wɛ mǐ ɖe é mɛ ó. Étɛ́ ka nyí nǔ ɔ? Hwɛhuhu e sín gǔ mǐ ɖu sín mɛjitɔ́ mǐtɔn nukɔntɔn lɛ́ gɔ́n é wɛ.a—Jɔb. 14:4; xa Ðɛhan 51:7.

9-10. (a) Nɛ̌ hwɛhuhu ka wa nǔ dó Adámu kpó Ɛvu kpó wú gbɔn? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.) (b) Nɛ̌ hwɛhuhu ka nɔ wa nǔ dó mǐ wú gbɔn?

⁹ Lin tamɛ dó lěe hwɛhuhu wa nǔ dó Adámu kpó Ɛvu kpó wú gbɔn é jí. Ée yě tlí tó nú Jexóva gúdo é ɔ, yě zé yěɖée hwlá, lobo tɛ́n kpɔ́n bá bú nǔ dó agbaza yětɔn. Étude perspicace des Écritures ɖɔ nǔ élɔ́ dó nǔ énɛ́ e yě wa é wú: “Hwɛhuhu ɔ zɔ́n bɔ yě dó hwɛ yěɖée, ɖo adohu adohu jí, sɔ́ ɖo ayijayǐ mɛ ǎ, bɔ winnyá lɛ́ hu yě.” É cí nǔ ɖɔ è sú Adámu kpó Ɛvu kpó dó xwé ɖé gbe, bɔ xɔ ɛnɛ énɛ́ lɛ́ kɛ́ɖɛ́ jɛ́n ɖo xwé ɔ gbe ɖɔhun. Adámu kpó Ɛvu kpó hɛn ɔ, yě ná nɔ gosín xɔ ɖé mɛ jɛ ɖěvo mɛ, amɔ̌, yě sixú gosín xwé ɔ gbe ǎ. Yě sixú xo gló ninɔmɛ hwɛhuhu tɔn yětɔn ǎ.

¹⁰ É ɖo wɛn ɖɔ, mǐ kún ɖo ninɔmɛ ɖokpó ɔ mɛ xá Adámu kpó Ɛvu kpó ó. Gbɛxixɔ ɔ, éé ma kan asú kpó asi kpó nukɔntɔn ɔ ǎ é sixú lɛ mǐ sín hwɛhuhu mɛ, bo ná zɔ́n bɔ mǐ ná ɖó ayixa mímɛ́. (1 Kɔ. 6:11) É ɖo mɔ̌ có, mǐ ɖu hwɛhuhu gú. Énɛ́ wú ɔ, é sɔ́ kpácá mɛ ɖěbǔ ǎ ɖɔ, mǐ lɔ nɔ dó hwɛ mǐɖée, nɔ ɖo adohu adohu jí, nɔ mɔ ɖɔ mǐ kún ɖo ayijayǐ mɛ ó, bɔ winnyá nɔ lɛ́ hu mǐ. Nǔgbó ɔ, Biblu ɖɔ ɖɔ hwɛhuhu kpo ɖo gantɔ́ mǐtɔn hɛn wɛ. Nǔ tlɛ nɔ nyí mɔ̌ nú “mɛ ɖěɖěe ma hu hwɛ lěe Adámu gba sɛ́n gbɔn é ɖɔhun ǎ lɛ́ é” lɔ. (Hlɔ̌. 5:14) Énɛ́ sixú kú awakanmɛ nú mɛ tawun có, é byɔ́ ɖɔ mǐ ní mɔ ɖɔ mǐ kún sɔ́ ɖó gǎn ɖé ó, alǒ nukúnɖíɖó ɖě ó ǎ. Mǐ hɛn ɔ, mǐ ná nya linlin masɔgbe énɛ́ lɛ́ dó gbě. Gbɔn nɛ̌ é?

11. Nɛ̌ mǐ ka ɖó ná wa nǔ gbɔn hwenu e mǐ mɔ ɖɔ mǐ kún ɖó hlɔ̌nhlɔ́n ó é? Aniwú? (Hlɔ̌manu lɛ́ 6:12)

¹¹ Ényí mǐ mɔ ɖɔ mǐ kún ɖó gǎn ó, cí nǔ ɖɔ mǐ kún sixú ɖu ɖo xwi e ɖí xá jlǒ nyanya lɛ́ wɛ mǐ ɖe é jí ó ɖɔhun ɔ, mǐ sixú mɔ ɖɔ ninɔmɛ hwɛhuhu tɔn mǐtɔn wɛ “ɖo xó ɖɔ wɛ,” bo kún ɖó ná ɖótó è ó. Aniwú? Ðó Biblu kplɔ́n mǐ ɖɔ mǐ kún ɖó ná lɔn bónú hwɛhuhu ná kpo ɖo “axɔ́sú ɖu” nú mǐ wɛ ó. (Xa Hlɔ̌manu lɛ́ 6:12.) Énɛ́ xlɛ́ ɖɔ mǐ hɛn ɔ mǐ ná wá gbeta ɔ kɔn bo ná gɔn nǔ wa sɔgbe xá jlǒ nyanya lɛ́. (Ga. 5:16) Jexóva kú d’é jí ɖɔ mǐ hɛn ɔ mǐ ná gbí dɔn ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n sín nukɔn; é ma nyí mɔ̌ wɛ nyí ǎ ɔ, é ná byɔ́ mǐ ɖɔ mǐ ní wa mɔ̌ ǎ. (Sɛ́n. 30:11-14; Hlɔ̌. 6:6; 1 Tɛ. 4:3) É ɖo wɛn ɖɔ, mǐ kún ba hlɔ̌nhlɔ́n e sín hudó mǐ ɖó bo ná ɖí xwi xá jlǒ nyanya lɛ́ é kpo ó.

12. Nɛ̌ mǐ ka ɖó ná wa nǔ gbɔn hwenu e mǐ mɔ ɖɔ mǐ kún sɔ́ ɖó nukúnɖíɖó ɖě ó é? Aniwú?

¹² Ðo ali ɖokpó ɔ nu ɔ, ényí mǐ mɔ ɖɔ mǐ kún sɔ́ ɖó nukúnɖíɖó ó, cí nǔ ɖɔ Jexóva ná ɖó hwɛ nú mǐ ɖó mǐ ɖó jlǒ nyanya lɛ́ kpowun wútu ɔ, mǐ sixú mɔ ɖɔ ninɔmɛ hwɛhuhu tɔn mǐtɔn wɛ “ɖo xó ɖɔ wɛ,” bo kún ɖó ná ɖótó è ó. Aniwú? Ðó Biblu kplɔ́n mǐ ɖɔ Jexóva mɔ nukúnnú jɛ ninɔmɛ hwɛhuhu tɔn mǐtɔn wú. (Ðɛh. 103:13, 14) É “tuun nǔ bǐ” dó mǐ wú, káká jɛ ali vovo e nu hwɛhuhu gú e mǐ ɖu é nɔ gɔ́ so nú linlin nyanya e mǐ nɔ ɖó lɛ́ é ɖe é jí. (1 Jaan 3:19, 20) Ényí mǐ vɛ́ ma ko nɔ wa nǔ sɔgbe xá linlin nyanya e mǐ nɔ ɖó lɛ́ é ǎ ɔ, mǐ hɛn ɔ, mǐ ná kpo ɖo nyǐkɔ ɖagbe ɖó wɛ ɖo Jexóva nukɔn. Étɛ́wú mǐ ka sixú kú dó énɛ́ jí?

13-14. Jlǒ nyanya lɛ́ ɖíɖó kpowun ko xlɛ́ ɖɔ nǔ mǐtɔn kún sɔ́ sixú nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ ó wɛ a? Tínmɛ.

¹³ Biblu ɖe xlɛ́ ɖɔ vogbingbɔn ɖaxó ɖé ɖo jlǒ nyanya ɖé ɖíɖó kpó nǔ wiwa sɔgbe xá jlǒ nyanya ɖé kpó tɛ́ntin. Hwebǐnu wɛ mǐ hɛn ɔ mǐ ná gbɛ́ nú mǐɖée ɖɔ mǐ kún ná wa nǔ sɔgbe xá jlǒ mɔ̌hun ó. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛɖé lɛ́ ɖo agun xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn e ɖo Kɔlɛ́nti é mɛ, bo nɔ ɖóxó xá mɛ e kpó yě kpó ɖó mɛ̌ ɖokpó ɔ lɛ́ é ɖ’ayǐ. Pɔ́lu wlán ɖɔ: “Nǔ e mɛɖé lɛ́ ɖo mi mɛ bo nyí ɖ’ayǐ é nɛ́.” Xlɛ́xlɛ́ wɛ énɛ́ ka ɖe ɖɔ yě kún sɔ́ ba gbeɖé ná ɖóxó xá mɛ e kpó yě kpó ɖó mɛ̌ ɖokpó ɔ é ó a? É sɔgbe ɖɔ è ní lin nǔ gbɔn mɔ̌ ǎ, ɖó hwɛhwɛ ɔ, nǔwiwa mɔ̌hun lɛ́ nɔ dó ɖɔ do tawun ɖo ayi mɛtɔn mɛ. Amɔ̌, klisánwun ɖěɖěe ɖu ɖo yěɖée jí bo ma wa nǔ sɔgbe xá jlǒ mɔ̌hun lɛ́ ǎ é sín nǔ nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ. É nɔ mɔ ɖɔ è ko ‘lɛ yě wé.’ (1 Kɔ. 6:9-11) Nǔ hɛn ɔ, é ná nyí mɔ̌ nú hwi lɔ.

¹⁴ A na bo tlɛ ɖo xwi ɖí xá jlǒ nyanya ɖěbǔ wɛ ɔ, a hɛn ɔ, a ná ɖu ɖ’é jí. Ényí a na bo ma tlɛ sixú ɖe yě síin ǎ ɔ, a ka hɛn ɔ, a ná ɖu ɖo hwiɖée jí, lobo ná nɔ “ɖo agbaza [towe] kpó linlin [towe] lɛ́ kpó sín jlǒ wa wɛ” ǎ. (Efɛ́. 2:3) Nɛ̌ a ka sixú wa mɔ̌, bo ná ɖu ɖo xwi e ɖí xá jlǒ nyanya lɛ́ wɛ a ɖe é jí gbɔn?

LĚE È NÁ ÐU Ð’É JÍ GBƆN É

15. Bo ná dó ɖu ɖo xwi e ɖí xá jlǒ nyanya lɛ́ wɛ mǐ ɖe é jí ɔ, étɛ́wú mǐ ka ɖó ná nɔ ɖɔ nǔgbó nú mǐɖée?

¹⁵ Bo ná dó ɖu ɖo xwi e ɖí xá jlǒ nyanya lɛ́ wɛ a ɖe é jí ɔ, a ɖó ná nɔ ɖɔ nǔgbó nú hwiɖée dó gǎnmaɖó towe lɛ́ wú. Nɔ acéjí bo ma sɔ́ “linlin masɔgbe lɛ́” dó blɛ́ hwiɖée ná ó. (Ja. 1:22) Da vívɔ́ nú tagba ɔ gbɔn tamɛ linlin gbɔn lě gblamɛ ná zɔ́n bɔ a ná yá wǔ jɛ fɛ́ca mɛ: ‘Mɛ ɖěvo lɛ́ nɔ nu hú nyɛ.’ Nǔ ɖokpó ɔ wɛ hwɛ dídó mɛ ɖěvo lɛ́ ɖó nǔ e jɛ é wú gbɔn lě lɔ ná wa: ‘Ényí asi ce nɔ ko ɖe wǎnyíyí xlɛ́ mì hú gǎn wɛ ɔ, un ná ba ná kpɔ́n fɔtóo nǔblíblíwiwa tɔn ǎ.’ Énɛ́ wú ɔ, ma nɔ ba hwɛjijɔ bá dó wa nǔ e ma sɔgbe ǎ é ó. Ðǐɖá nǔ e a wa lɛ́ é sín agban.—Ga. 6:7.

16. Nɛ̌ a ka sixú ná hlɔ̌nhlɔ́n kán e a kán ɖ’é jí bo ná nɔ wa nǔ e sɔgbe é gbɔn?

¹⁶ Gbɔn vo nú nǔgbó ɖiɖɔ nú hwiɖée dó gǎnmaɖó towe lɛ́ wú ɔ, a ɖó ná lɛ́ ná hlɔ̌nhlɔ́n kán e a kán ɖ’é jí bo ma ná jó gbe ǎ é. (1 Kɔ. 9:26, 27; 1 Tɛ. 4:4; 1 Pi. 1:15, 16) Lin tamɛ dó nǔ e a nɔ ɖí xwi xá hú gǎn lɛ́ é kpó hwenu e a nɔ ɖí xwi xá yě lɛ́ é kpó jí. É sixú nyí mɛtɛ́nkpɔ́n alɔkpa ɖé lɛ́, alǒ azǎn e jí é ná bɔ wǔ hú gǎn bɔ a ná jɛ mɛtɛ́nkpɔ́n ɖé mɛ é ɖé lɛ́. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ka nɔ vɛ́ wǔ nú we hú gǎn bɔ a ná gbí dɔn ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n ɖé nukɔn hwenu e nǔ ci kɔ nú we é, alǒ hwenu e zǎn xwete é wɛ a? Mɔ mɛtɛ́nkpɔ́n ɔ sɛ́dó nukɔn, bo sɔ́ nǔ nú hwiɖée ɖo taglomɛ dó lěe a ná wa nǔ gbɔn ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n ɔ nukɔn é wú. Hwe ɖagbe hú gǎn e nu è ná wa mɔ̌ é wɛ nyí jɛ nukɔn nú hwenu e mɛtɛ́nkpɔ́n ɔ ná wá é.—Nǔx. 22:3.

17. Étɛ́ kpɔ́ndéwú Jozɛ́fu tɔn ka sixú kplɔ́n mǐ? (Bǐbɛ́mɛ 39:7-9) (Kpɔ́n ɖiɖe lɛ́ lɔmɔ̌.)

¹⁷ Lin tamɛ dó lěe Jozɛ́fu wa nǔ gbɔn hwenu e Potifáa sín asi tɛ́n kpɔ́n bá hu ji n’i é jí. Tɛn e mɛ é ɖɔ xó n’i ɖe é jɛ́n é nɔ gbɛ́ ɖe, bo ka nɔ gbɛ́ bǐ gbídígbídí. (Xa Bǐbɛ́mɛ 39:7-9.) Étɛ́ énɛ́ ka xlɛ́? Jozɛ́fu ko tuun lěe é ná wa nǔ xá mɛ ɖěvo si gbɔn é cóbɔ Potifáa sín asi wá byɔ́ hǎ ɛ. Ðo ali ɖokpó ɔ nu ɔ, a hɛn ɔ, a ná ná hlɔ̌nhlɔ́n kán e a kán ɖ’é jí bo ná wa nǔ e sɔgbe é cóbɔ ninɔmɛ e ná tɛ́n we kpɔ́n é ɖé ná wá xwetɔ́n. Mɔ̌ mɛ ɔ, hwenu e mɛtɛ́nkpɔ́n ɖé ná wá xwetɔ́n é ɔ, é ná bɔ wǔ nú we hú gǎn bɔ a ná wa nǔ sɔgbe xá gbeta e kɔn a ko wá é.

“NƆ ÐO KPÍNKPƆ́N WƐ”

18. Nɛ̌ a ka sixú ɖu ɖo xwi e ɖí xá jlǒ nyanya lɛ́ wɛ a ɖe é jí gbɔn? (2 Kɔlɛ́ntinu lɛ́ 13:5)

¹⁸ Bo ná dó ɖu ɖo xwi e ɖí xá jlǒ nyanya lɛ́ wɛ a ɖe é jí ɔ, é ná nyɔ́ ɖɔ a ní “nɔ ɖo kpínkpɔ́n” hwiɖée wɛ, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ, a ní nɔ ɖo hwiɖée gbéjé kpɔ́n wɛ hwɛhwɛ, bá dó kpɔ́n lěe a ɖe gbɔn é. (Xa 2 Kɔlɛ́ntinu lɛ́ 13:5.) Sín hweɖénu jɛ hweɖénu hǔn, nɔ gbéjé linlin towe kpó nǔwiwa towe lɛ́ kpó kpɔ́n, bo nɔ bló hǔzúhúzú e é byɔ́ lɛ́ é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ényí a na bo tlɛ kpé wú bo ɖu ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n ɔ jí ɔ, a hɛn ɔ a ná kanbyɔ́ hwiɖée ɖɔ: ‘Táan nabí é ka ɖu ɖo así ce cóbɔ un ɖɔ éǒ?’ Ényí a ɖ’ayi wú ɖɔ é ɖu hwenu ɖo así we hǔn, ma dó hwɛ hwiɖée ó. É nyɔ́ wa hǔn, lin tamɛ dó nǔ e a sixú wa dó kpɔ́n te d’é jí é jí. Kan nǔ lěhun lɛ́ byɔ́ hwiɖée: ‘Un ka hɛn ɔ un ná ɖe hwenu nabí e é nɔ byɔ́ ɖo así ce cóbɔ un nɔ ɖu ɖo linlin blíblí lɛ́ jí é kpo a? Nǔ e un wá gbeta ɔ kɔn bo nɔ sɔ́ dó ɖe ayi ɖ’ayǐ ná lɛ́ é ka nɔ zɔ́n bɔ é nɔ vɛ́ wǔ nú mì hú gǎn bɔ un ná gbí dɔn ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n lɛ́ nukɔn wɛ a? Un ka nɔ yá wǔ ɖe nukún sín fɔtóo blíblí lɛ́ jí a? Ényí tónú sise nú nǔgbódodó Jexóva tɔn lɛ́ ná bo tlɛ nɔ byɔ́ mɛɖéejíɖuɖe ɖo así ce ɔ, un ka mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ yě nɔ nyɔ́ hú gǎn hwebǐnu a?’—Ðɛh. 101:3.

19. Nɛ̌ gbeta kpɛví kpɛví e nǔnywɛ́ ma kpé ǎ lɛ́ é kɔn wíwá ka sixú zɔ́n bɔ é ná vɛ́ wǔ nú mǐ hú gǎn bɔ mǐ ná ɖí xwi xá linlin nyanya lɛ́ gbɔn?

¹⁹ A ɖó ná lɛ́ nyi alɔ nú hwɛjijɔ biba. Biblu ɖɔ: “Gbɛtɔ́ sín ayixa hízí; ayixa tɔn dá hú nǔ bǐ. È sixú gbɔ azɔn n’i ǎ.” (Jel. 17:9) Jezu ɖɔ ɖɔ “linlin nyanya lɛ́” wɛ nɔ gosín gbɛtɔ́ sín ayi mɛ. (Mat. 15:19) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ e ko ɖó fɔtóo nǔblíblíwiwa tɔn kpínkpɔ́n te bɔ hwenu ko jɛ dó é ɖé sixú lin ɖɔ “é kún nylá ɖɔ” è ní nɔ kpɔ́n fɔtóo nǔblíblíwiwa tɔn ɖěɖěe nɔ fɔ́n jlǒ xóɖóxámɛ tɔn dó lanmɛ nú mɛ lɛ́ é ó, ɖó yě kún nɔ xlɛ́ mɛ̌ mɛ lɛ́ tɔn ó. Alǒ é sixú lin nǔ gbɔn lě: ‘Ényí è ɖo tamɛ lin dó linlin nyanya lɛ́ jí wɛ kpowun bo ma ko wa nǔ sɔgbe xá yě ǎ ɔ, nǔɖé nylá ɖ’é mɛ ǎ.’ Ðo ali ɖé nu ɔ, ayixa hízíhízí mɛ énɛ́ tɔn ɔ, “jlǒ agbaza tɔn lɛ́ sín tito bló wɛ” é ɖe. (Hlɔ̌. 13:14) Nɛ̌ a ka sixú nyi alɔ nú nǔ énɛ́ wiwa gbɔn? Tuun ɖɔ gbeta kpɛví kpɛví e nǔnywɛ́ ma kpé ǎ lɛ́ é kɔn wíwá sixú sísɛ́ we dó gbeta ɖaxó e nǔnywɛ́ ma kpé ǎ lɛ́ é wíwá kɔn, ɖi nǔ nyanya wiwa. Énɛ́ wú ɔ, nyi alɔ nú yě.b Lɛ̌ nyi alɔ nú “linlin nyanya” ɖěbǔ e ná zɔ́n bɔ a ná ba hwɛjijɔ nú nǔnyanyawiwa é.

20. Étɛ́ ɖó nukún wɛ mǐ ka ɖe dó sɔgúdo wú? Alɔdó tɛ́ mǐ ka ɖó din?

²⁰ Lěe mǐ ko kplɔ́n gbɔn wá yi é ɔ, kpó alɔdó Jexóva tɔn kpó ɔ, mǐ nɔ ɖó hlɔ̌nhlɔ́n bo nɔ gbí dɔn ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n nukɔn. Gɔ́ ná ɔ, ɖó nǔbláwǔkúnúmɛ tɔn wútu ɔ, mǐ ɖó nukúnɖíɖó ɔ, bo ná nɔ gbɛ káká sɔ́yi ɖo gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ mɛ. É ná víví nú mǐ tawun hwenu e mǐ ná kpé wú bo ná sɛn Jexóva bɔ é ma sɔ́ ná byɔ́ ɖɔ mǐ ní ɖí xwi xá jlǒ nyanya lɛ́ ǎ é! Káká jɛ hwenɛ́nu ɔ, mǐ sixú kú d’é jí ɖɔ mǐ kún ná ba hlɔ̌nhlɔ́n alǒ nukúnɖíɖó e sín hudó mǐ ɖó bo ná ɖí xwi xá jlǒ nyanya lɛ́ é kpo ó. Kpó nyɔ̌ná e Jexóva ná kɔn dó gǎndídó mǐtɔn lɛ́ jí é kpó ɔ, mǐ hɛn ɔ, mǐ ná ɖu ɖ’é jí!