Ani Oofee Nyɔŋmɔ Suɔmɔnaa Nii?
YEHOWA Odasefoi enyɔ kɛ Episkopal Sɔlemɔ lɛ osɔfo ko kpe yɛ amɛ shia-kɛ-shia sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli. Etamɔ mɔ ko ni yɔɔ miishɛɛ, eto tsɛŋ, ni eye aaafee afii 60, ni ewo T-shirt ni akɛ niŋmaa ni kpɛlɛɔ eŋma esɔlemɔ lɛ gbɛi yɛ mli. Ehuu shikome, kɛkɛ ni ekɛɛ: “Mina ni wɔsɔlemɔ lɛ mlibii lɛ yɛ ekaa yɛ Wiemɔ lɛ gbɛɛ-kɛ-shwamɔ mli tamɔ nyɛ, shi makɛɛ nyɛ hu akɛ nyɛkabaa miŋɔɔ yɛ shia nɛɛ dɔŋŋ.”
Hɛɛ, mɛi pii yɛ ni Yehowa Odasefoi anitsumɔ lɛ feɔ amɛ fɛo ni amɛjieɔ amɛyi yɛ amɛ ekaa kɛ mɔdɛŋbɔɔ lɛ he. Shi kɛlɛ, amɛbɛ nɔ ni Odasefoi lɛ tsuɔ lɛ he miishɛɛ bibioo kwraa, ni nakai nɔŋŋ hu amɛsusuŋ he kɔkɔɔkɔ akɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛaatsu nitsumɔ nɛɛ eko. Shi, nɛkɛ shihilɛ ni yɔɔ, ni tamɔ nɔ ni kɛ ehe kpaaa gbee nɛɛ, jeee nɔ hee. Yesu kadi enɛ yɛ egbii lɛ amli, ni etsɔ abɛbua ko ni kanyaa nii ahe susumɔ nɔ ema oti nɛɛ nɔ mi.
“Shi agbɛnɛ te nyɛsusuɔ tɛŋŋ? Nuu ko yɛ bii enyɔ. Ni etee klɛŋklɛŋ mɔ lɛ ŋɔɔ ni ekɛɛ, ‘Mibi, ŋmɛnɛ yaatsu nii yɛ wein trom lɛ mli.’ Ni ehere nɔ ekɛɛ, ‘Matee,’ shi eyaaa. Kɛkɛ ni etee mɔ ni ji enyɔ lɛ hu ŋɔɔ, ni ekɛɛ lɛ nakai nɔŋŋ. Shi mɔ nɛ ha lɛ hetoo akɛ, ‘Miyaaa.’ Shi sɛɛ mli lɛ eshwa ehe ni etee. Te mɛi enyɔ nɛɛ ateŋ mɔ ni fee nɔ ni amɛtsɛ lɛ sumɔɔŋ?”—Mateo 21:28-31, New World Translation.
Hetoo lɛ yɛ faŋŋ. Wɔ hu wɔbaaha hetoo tamɔ mɛi babaoo ni nu Yesu wiemɔ lɛ akɛ, “Sɛɛkpee mɔ lɛ.” Shi kɛ wɔkwɛ yiŋtoo ni hɔ sɛɛ lɛ, Yesu miitsɔ nakai abɛbua lɛ nɔ eetsɛ wɔjwɛŋmɔ yisɛɛ akɛ tsɛ lɛ suɔmɔnaa nii ni aaafee lɛ ji nɔ ni he hiaa. Eyɛ mli akɛ binuu ni ji enyɔ lɛ wie akɛ esumɔɔɔ ni eya moŋ, shi etee eyatsu nii lɛ kɛ̃, ni ajie eyi yɛ he. Nitsumɔ ni ja ni wɔɔtsu lɛ hu he miihia nakai nɔŋŋ. Binuu ni ji enyɔ lɛ fee nɔ ni ataoɔ lɛ, ni eyatsu nii yɛ tsɛ lɛ wein trom lɛ mli; eyaaa eyatsuuu nii yɛ lɛ diɛŋtsɛ ewein trom mli.
Mɛɛ shishinumɔ yɔɔ enɛɛmɛi fɛɛ mli kɛha wɔ? Mɛni Nyɔŋmɔ taoɔ yɛ mɛi ni jaa lɛ lɛ ahe ŋmɛnɛ? Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase kɛjɛ Yesu shihilɛ mli ni baaye ebua wɔ ni wɔfee e-Tsɛ suɔmɔnaa nii? Sanebimɔi ni he hiaa waa nɛ, ni hetooi ni ja ni wɔɔna lɛ baatsɔɔ wɔ hilɛ-kɛhamɔ kɛmiiya naanɔ, ejaakɛ “mɔ ni feɔ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii lɛ hiɔ shi kɛyaa naanɔ.”—1 Yohane 2:17; Efesobii 5:17.
Mɛni Ji “Nyɔŋmɔ Suɔmɔnaa Nii”?
Atsĩɔ wiemɔ “suɔmɔnaa nii” lɛ tã fe shii 80 yɛ Comprehensive Concordance of the New World Translation of the Holy Scriptures lɛ mli. Yɛ aaafee emli 60 mli (aloo shii abɔ ni anaa nɛɛ mli oha mlijaa 75 mli) lɛ, akɛwieɔ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii he. Wiemɔi tamɔ “Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii,” “mi-Tsɛ suɔmɔnaa nii,” jeɔ kpo fe shii 20 sɔŋŋ. Wɔnyɛɔ wɔnaa kɛjɛɔ enɛ mli akɛ esa akɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii afee nɔ ni he hiaa fe fɛɛ kɛha wɔ. Esa akɛ wɔsusu Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nifeemɔ he fe fɛɛ yɛ wɔshihilɛ mli.
Blɔfo wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ “suɔmɔnaa nii” lɛ tsɔɔ ‘taomɔ nii, nɔ ni asumɔɔ, faishitswaa, nɔ ko ni ataoɔ aná, titri lɛ nɔ ni mɔ ni yɔɔ nɔyeli hegbɛ loo hewalɛ lɛ sumɔɔ loo ekpɛ eyiŋ yɛ he.’ No hewɔ lɛ, Yehowa, Nɔyelɔ ni Fe Fɛɛ lɛ yɛ suɔmɔnaa nii, taomɔ nii loo nɔ ni ekpɛ eyiŋ yɛ he. Mɛni ji no? Ŋmalɛi lɛ kɛɔ wɔ akɛ eko ji akɛ “[Nyɔŋmɔ] sumɔɔ akɛ ehere gbɔmɛi fɛɛ yiwala, koni amɛshɛ anɔkwale lɛ lee mli.” (1 Timoteo 2:4) Yesu Kristo, kɛ mra be mli Kristofoi lɛ tsu nii kɛ amɛsusuma fɛɛ koni amɛha anɔkwale nilee nɛɛ ayashɛ mɛi krokomɛi hu aŋɔɔ.—Mateo 9:35; Bɔfoi lɛ Asaji 5:42; Filipibii 2:19, 22.
Namɔ feɔ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii ŋmɛnɛ? Gbɔmɛi ni miihe ashɛ akpekpei akpei enyɔ ni tsɛɔ amɛhe Yesu Kristo sɛɛnyiɛlɔi lɛ ateŋ mɛi enyiɛ tamɔ binuu fioo lɛ yɛ Yesu abɛbua lɛ mli, mɔ ni tee ni eyafee etsɛ suɔmɔnaa nii lɛ? Hetoo lɛ namɔ waaa. Yesu Kristo nanemaa hei lɛ anɔkwa sɛɛnyiɛlɔi lɛ baatsu nitsumɔ ni ekɛɛ amɛ akɛ amɛbaatsu lɛ, akɛ: “Ja ashiɛ sanekpakpa lɛ atsɔɔ jeŋmaji fɛɛ dã.” (Marko 13:10) Yehowa Odasefoi, ni amɛyifalɛ fe akpekpei ejwɛ kɛ fa yɛ jeŋ fɛɛ lɛ kɛ ekaa miishiɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ ni amɛmiitsɔɔ mɛi krokomɛi anii, ni amɛgbalaa jwɛŋmɔ kɛyaa Maŋtsɛyeli lɛ nɔ akɛ adesai ahiɛnɔkamɔ kome pɛ ni yɔɔ kɛha toiŋjɔlɛ kɛ shweshweeshwe shihilɛ namɔ. Ani oona Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nifeemɔ mli gbɛfaŋnɔ kɛmiimɔ shi? Ani ooshiɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ taakɛ Yesu fee lɛ?—Bɔfoi lɛ Asaji 10:42; Hebribii 10:7.
Miishɛɛ ni Aaana yɛ Nyɔŋmɔ Suɔmɔnaa Nifeemɔ Mli
Eyɛ mli akɛ miishɛɛ yɛ le ni wɔɔle nɔ ni Tsɛ lɛ suɔmɔnaa nii ji lɛ mli moŋ, shi miishɛɛ kpele yɛ tsɔɔmɔ ni wɔɔtsɔɔ mɛi krokomɛi Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii lɛ mli. Yesu na miishɛɛ akɛ eeetsɔɔ gbɔmɛi e-Tsɛ he nii. Etamɔ niyenii kɛha lɛ. (Yohane 4:34) Wɔ hu wɔbaana anɔkwa miishɛɛ mli ŋɔɔmɔ kɛ wɔfee taakɛ Yesu fee lɛ, ni ji akɛ, wɔshiɛ ni wɔtsɔɔ nibii ni etsɔɔ lɛ, nibii ni enine shɛ nɔ kɛjɛ e-Tsɛ ŋɔɔ lɛ. (Mateo 28:19, 20) Taakɛ Yesu wo shi lɛ, “kɛji nyɛle nii nɛɛ ni nyɛye nɔ lɛ, ajɔɔ nyɛ.”—Yohane 13:17.
Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ: Nyɛ ko ni saa eje be-fɛɛ gbɛgbamɔ sɔɔmɔ lɛ shishi ekoŋŋ nyɛsɛɛ nɛɛ kɛɛ akɛ: “Eyɛ miishɛɛ waa akɛ ooona akɛ Biblia kaselɔ lɛ hiɛ ekpɛ kɛ miishɛɛ beni Biblia mli anɔkwalei lɛ saa etsui he lɛ! Minaa miishɛɛ waa titri akɛ mana akɛ Biblia kaselɔ kome ko ŋmalaa ŋmalɛi lɛ fɛɛ dani wɔkaseɔ nii lɛ ni eŋmalaa otii lɛ hu beni nikasemɔ lɛ yaa nɔ lɛ koni enyɛ eha saji ni wɔkɛbaatĩ mli yɛ sɛɛ mli lɛ ahetoo.” E-Biblia kaselɔi lɛ ateŋ mɔ kroko hu kɛ anɔkwale lɛ kpe mra mli beni eji gbekɛ yoo fioo. Amrɔ nɛɛ ebote gbalashihilɛ mli ni eesusu lɛ diɛŋtsɛ enaagbai komɛi ahe, ni no hewɔ lɛ eeshwe akɛ ena Odasefoi lɛ. Kwɛ miishɛɛ ni ena beni nyɛmiyoo gbɛgbalɔ lɛ kɛ lɛ kpe lɛ! Awura nɛɛ na miishɛɛ waa akɛ eeeje e-Biblia mli nikasemɔ lɛ shishi ekoŋŋ.
Nyɔŋmɔ Suɔmɔnaa Nifeemɔ Mli Miishɛɛ lɛ Mlihiɛmɔ
Blema Israel Maŋtsɛ David ji mɔ ko ni tao akɛ eeefee Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii ewala be fɛɛ. Yɛ jaramɔ kɛ nɔnyɛɛi ni akɛba enɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, akɛ mumɔ tsirɛ lɛ ni ewie akɛ: “Mi-Nyɔŋmɔ, eŋɔɔ minaa akɛ mafee osuɔmɔnaa nii, ni omla lɛ yɛ mitsui mli.” (Lala 40:9) Yehowa suɔmɔnaa nifeemɔ yɛ David susuma diɛŋtsɛ mli, ni ji lɛ gbɔmɔ lɛ diɛŋtsɛ mli. No ji nɔ ni haaa emiishɛɛ lɛ nɔ agbɔ kɔkɔɔkɔ yɛ Yehowa sɔɔmɔ mli lɛ. Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nifeemɔ jeee jaramɔ shihilɛ kɛha David. Shi moŋ, enaa he miishɛɛ, nɔ ko ni jɛɔ etsui mli. Eshihilɛ be fɛɛ mli lɛ, efee bɔ fɛɛ bɔ ni eeenyɛ koni ekɛsɔmɔ e-Nyɔŋmɔ, Yehowa, eyɛ mli akɛ bei komɛi lɛ efeɔ esha ni etɔɔ fã.
Bei komɛi lɛ, ekolɛ wɔ miishɛɛ lɛ baaba shi. Ekolɛ wɔɔnu he akɛ etɔ wɔ aloo wɔnijiaŋ eje wui. Ekolɛ nibii ni wɔfee tsutsu lɛ haoɔ wɔ, ni wɔ henilee gbaa wɔnaa yɛ efɔŋ ko ni wɔfee be babaoo ni eho nɛ lɛ hewɔ. Bei pii lɛ, wɔbaanyɛ wɔye nɛkɛ henumɔi nɛɛ anɔ kɛtsɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ ni wɔɔkase jogbaŋŋ kɛmɔ shi lɛ nɔ. Wɔbaanyɛ wɔha efee oti ni ma wɔhiɛ akɛ wɔɔŋmala Nyɔŋmɔ mlai lɛ yɛ ‘wɔtsui mli,’ taakɛ David fee lɛ. Kɛ wɔbɔ mɔdɛŋ akɛ wɔɔfee Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii kɛ wɔsusuma fɛɛ, ni ji akɛ, wɔfee bɔ fɛɛ bɔ ni wɔɔnyɛ lɛ, ebaawo wɔ nyɔmɔ nakai pɛpɛɛpɛ ejaakɛ anɔkwafo ji lɛ.—Efesobii 6:6; Hebribii 6:10-12; 1 Petro 4:19.
Nɔ ni yɔɔ miishɛɛ ji akɛ, bɔfo Paulo tsɛ David wiemɔi ni yɔɔ Lala 40:7-9 lɛ yisɛɛ yɛ Hebribii 10:5-7 lɛ ni ekɛto Yesu Kristo he. Yɛ nakai feemɔ mli lɛ, Paulo tsɔɔ bɔ ni Yesu bɛŋkɛ e-Tsɛ lɛ kpaakpa eha. Hebri wiemɔ kɛha “suɔmɔnaa nii” lɛ hiɛ shishinumɔ ni tsɔɔ ‘miishɛɛ, taomɔ nii, duromɔ, aloo hiɛsaa.’ No hewɔ lɛ, Lala 40:9 baanyɛ akane yɛ Kristo he akɛ: “Mi-Nyɔŋmɔ, minaa he miishɛɛ akɛ mafee nɔ ni sa ohiɛ.”a Yesu miisumɔ ni efee nɔ ni sa e-Tsɛ lɛ hiɛ. Yesu tee nɔ efee babaoo fe bɔ ni akpaa lɛ gbɛ akɛ efee. Efee nɔ ni e-Tsɛ tsui naa he miishɛɛ, ni ena miishɛɛ yɛ nakai feemɔ mli.
Yesu shihilɛ fɛɛ damɔ tsɔɔmɔ ni eeetsɔɔ mɛi krokomɛi nɔ ni ji Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii kɛ nɔ ni sa akɛ amɛfee ni amɛna Nyɔŋmɔ dɛŋ jɔɔmɔi lɛ nɔ. Eji be-fɛɛ shiɛlɔ kɛ tsɔɔlɔ, ni ena nakai nitsumɔ lɛ mli miishɛɛ babaoo. No hewɔ lɛ, enɛ tsɔɔ akɛ babaoo ni wɔtsuɔ Yehowa nitsumɔ lɛ, babaoo ni wɔnaa miishɛɛ ji no. Ani bo hu obaanyɛ okɛ obe fɛɛ asɔmɔ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli koni omiishɛɛ lɛ afa babaoo?
Yelikɛbuamɔ nɔ kroko kɛha miishɛɛ mlihiɛmɔ yɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nifeemɔ mli ji ni wɔha wɔhiɛ ahi nɔ ni yɔɔ wɔsɛɛ lɛ nɔ waa. Nakai ji bɔ ni Yesu fee. “Nyamɔ ni ka ehiɛ lɛ hewɔ lɛ emia ehiɛ yɛ sɛŋmɔtso lɛ he amanehulu lɛ mli, ni ebuuu hiɛgbele lɛ.” Kɛha lɛ lɛ, miishɛɛ lɛ ji anɔkwa ni eeeye Nyɔŋmɔ kɛyashi naagbee koni no sɛɛ lɛ enine ashɛ maŋtsɛyeli nɔ yɛ e-Tsɛ ninejurɔ lɛ nɔ.—Hebribii 12:2.
Feemɔ wɔsɛɛ be mli miishɛɛ ni mɛi ni yaa nɔ amɛfeɔ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii lɛ baana lɛ he mfoniri okwɛ. Amɛbaana mɛi ni yaa nɔ amɛfeɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛ pɛsɛmkunya suɔmɔnaa nii kɛji nakai feemɔ po kɛ amanehulu baaba mɛi ni bɔɔ mɔdɛŋ akɛ amɛaafee Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii anɔ lɛ ahiɛkpatamɔ. (2 Tesalonikabii 1:7, 8) Susumɔ miishɛɛ ni wɔsuɔlɔi ni atee amɛ shi lɛ baana akɛ amɛna hegbɛ ni amɛkɛaakase Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii ni amɛfee lɛ he okwɛ. Aloo susumɔ Nyɔŋmɔ yiŋtoo akɛ ebaafee shikpɔŋ lɛ Paradeiso ekoŋŋ lɛ he okwɛ. Ni naagbee lɛ, feemɔ heyeli ni baajɛ Satan, mɔ ni teɔ shi ewoɔ Yehowa suɔmɔnaa nifeemɔ lɛ hiɛkpatamɔ kwraa mli aba lɛ he mfoniri okwɛ.
Hɛɛ, Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii ni wɔɔfee ŋmɛnɛ baanyɛ aha wɔ miishɛɛ babaoo bianɛ kɛ miishɛɛ ni sɛɛ efooo wɔsɛɛ. No hewɔ lɛ bɔ fɛɛ bɔ ni aaahere wɔ nɔ aha yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, nyɛhaa wɔkasea Yesu nɔkwɛmɔ nɔ lɛ yɛ e-Tsɛ lɛ suɔmɔnaa nifeemɔ he miishɛɛ namɔ mli.
[Shishigbɛ niŋmai]