NIKASEMƆ 4
Wiemɔ ní Ahaa kɛ Naatselɛ
KƐ́ OOKANE nii waa lɛ, ani onaa tɛrɛɔ shi yɛ wiemɔi komɛi ahe? Aloo kɛji ote shi odamɔ mɛi ahiɛ ni obaaha wiemɔ lɛ, ani onaa akɛ ooha shi kɛmiitao wiemɔi ni ja? Kɛ́ ofeɔ nakai lɛ, belɛ ekolɛ oyɛ naatselɛ he naagba. Mɔ ni naa tse lɛ kaneɔ nii ni ewieɔ yɛ gbɛ kpakpa nɔ, ni ewiemɔi kɛ susumɔi lɛ yaa tɛ̃ɛ ní etɔɔɔ lɛ. Enɛ etsɔɔɔ akɛ be fɛɛ be lɛ eewie sɔŋŋ, akɛ ewieɔ oyayaayai, loo akɛ ewieɔ ni esusuuu he. Ewiemɔ lɛ sa hiɛ ni eŋɔɔ. Agbalaa jwɛŋmɔ krɛdɛɛ kɛyaa naatselɛ nɔ yɛ Teokrase Sɔɔmɔ Skul lɛ mli.
Nibii babaoo baanyɛ ekɛ naatselɛ ni abɛ aba. Ani ehe miihia ni ogbala ojwɛŋmɔ kɛma nɔ ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ ateŋ eko nɔ jogbaŋŋ? (1) Kɛji ookane nii ootsɔɔ mɛi krokomɛi lɛ, wiemɔi komɛi ni oleee lɛ baanyɛ aha oshashao shi. (2) Mɛ ni amɛɔ fioo yɛ hei babaoo tsɔ lɛ baanyɛ aha naa atɛrɛ shi yɛ wiemɔ mli. (3) He ni asaaa lɛ baanyɛ ekɛ naagba lɛ aba. (4) Kɛji oowie yɛ kuu ko hiɛ lɛ, nɔ titri ni kɛ naatselɛ ni bɛ baa ji to ní atooo sane lɛ naa yɛ gbɛ kpakpa nɔ. (5) Wiemɔ ni mɔ ko leee lɛ baanyɛ aha eha shi kɛtao wiemɔi ni ja. (6) Kɛji ama wiemɔi babaoo nɔ mi tsɔ lɛ, ebaanyɛ efite naatselɛ. (7) Le ni aleee wiemɔ he mla lɛ baanyɛ ekɛ naagba lɛ aba.
Kɛ́ onaa tseee lɛ, toibolɔi ni yɔɔ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ ejeŋ kpo diɛŋtsɛ, shi moŋ amɛjwɛŋmɔi baanyɛ akpa shi. Yɛ no hewɔ lɛ, ohiɛ baanyɛ akpa nibii ni obaakɛɛ lɛ babaoo nɔ.
Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, esa akɛ akwɛ jogbaŋŋ koni wiemɔi ni kanyaa mɔ ni naatselɛ yɔɔ mli ni akpaa gbɛ lɛ akafee nɔ ni nyɛɔ mɔ nɔ tsɔ, ni ekolɛ ewo toibolɔi lɛ hiɛgbele po. Kɛ́ yɛ kusum srɔto ni yɔɔ lɛ hewɔ lɛ, gbɔmɛi bu gbɛ ni otsɔɔ nɔ owieɔ lɛ akɛ eyɛ kpalakpala loo anɔkwayeli ko bɛ mli lɛ, no lɛ ebaanyɛ efite yiŋtoo ni yɔɔ sɛɛ lɛ. Eji nɔ ni sa kadimɔ waa akɛ, eyɛ mli akɛ bɔfo Paulo ji wielɔ ni he esa moŋ, shi etee Korintobii lɛ aŋɔɔ yɛ “gbɔjɔmɔ kɛ gbeyeishemɔ kɛ hekpokpomɔ pii mli” bɔni afee ni ekagbala jwɛŋmɔ tuutuu kɛmiiba lɛ diɛŋtsɛ enɔ.—1 Kor. 2:3.
Nifeemɔi ni Esa akɛ Atsi He Kɛjɛ He. Mɛi babaoo yɛ su ko akɛ amɛkɛ wiemɔi tamɔ “ni-ɛm” tsuɔ nii kɛji amɛmiiwie. Mɛi krokomɛi fɔɔ susumɔ hee ko shishijee kɛ “amrɔ nɛɛ,” loo amɛkɛ wiemɔ kuku tamɔ “ole” loo “ona” kpɛtɛɔ nɔ fɛɛ nɔ ni amɛkɛɔ lɛ he. Ekolɛ, oleee shii abɔ ni okɛ nakai wiemɔi lɛ tsuɔ nii. Obaanyɛ ofee okwɛ ni mɔ ko abo bo toi ni eti wiemɔi nɛɛ amli be fɛɛ be ni obaatsĩ tã lɛ. Onaa baakpɛ ohe.
Mɛi komɛi kaneɔ nii ni amɛnaa tɛrɛɔ shi waa yɛ wiemɔ mli. No ji akɛ, amɛjeɔ sane muu ko shishi kɛkɛ lɛ amɛwa yɛ teŋgbɛ kɛkɛ lɛ amɛku sɛɛ amɛti nɔ ni amɛkɛɛ momo lɛ fã ko mli.
Shi, mɛi krokomɛi hu wieɔ oyayaayai bɔ ni sa, shi amɛjeɔ shishi kɛ susumɔ ko, kɛkɛ lɛ yɛ wiemɔ lɛ teŋgbɛ lɛ, amɛtsake kɛtee nɔ kroko nɔ. Eyɛ mli akɛ wiemɔi lɛ yaa tɛ̃ɛ moŋ, shi susumɔi ni atsakeɔ lɛ oyayaayai lɛ fiteɔ naatselɛ lɛ.
Bɔ ni Afeɔ Ayaa Hiɛ. Kɛ́ onaagba ji akɛ ohaa shi kɛ wiemɔi kpakpai ataomɔ lɛ, no lɛ ehe miihia ni obɔ mɔdɛŋ fɛɛ ni ooonyɛ koni oha wiemɔi komekomei ni ole lɛ afa. Kadimɔ wiemɔi ni oleee ni yɔɔ Buu-Mɔɔ, Awake!, kɛ woji krokomɛi ni okaneɔ lɛ amli lɛ. Kwɛmɔ enɛɛmɛi yɛ wiemɔi komekomei ashishitsɔɔmɔ wolo lɛ mli, kwɛmɔ bɔ ni atsɛɔ amɛ ahaa kɛ amɛshishinumɔ, ni okɛ wiemɔi nɛɛ ekomɛi afata wiemɔi ni ole momo lɛ he. Kɛ́ obɛ wiemɔi komekomei ashishitsɔɔmɔ wolo lɛ eko lɛ, bi mɔ ko ni le wiemɔ lɛ jogbaŋŋ koni eye ebua bo.
Kɛ́ oha efee osu akɛ obaakane nii waa daa lɛ, ebaaha oya ohiɛ. Kadimɔ wiemɔi ni wa lɛ, ni otsĩ enɛɛmɛi atã waa shii abɔ.
Bɔni afee ni onyɛ okane nii kɛ naatselɛ lɛ, ehe miihia ni ole bɔ ni wiemɔi tsuɔ nii yɛ ekomefeemɔ mli yɛ sane muu ko mli. Bei pii lɛ, ehe miihia ni akane wiemɔi yɛ kui amli bɔni afee ni susumɔi ni niŋmalɔ lɛ kɛŋma nii lɛ anyɛ aje kpo. Kadimɔ wiemɔi akui nɛɛ jogbaŋŋ. Kɛ́ ebaaye ebua bo lɛ, no lɛ kadimɔ lɛ. Oti ni ma ohiɛ lɛ jeee ni otsɛ wiemɔi jogbaŋŋ kɛkɛ, shi moŋ ni okɛ susumɔi ni yɔɔ faŋŋ hu aha. Beni opɛi sane muu kome mli sɛɛ lɛ, yaa nɔ ni tsa nɔ lɛ nɔ kɛyashi obaakase kuku lɛ fɛɛ. Kadimɔ bɔ ni susumɔi lɛ yaa tɛ̃ɛ lɛ. No sɛɛ lɛ, kasemɔ bɔ ni akaneɔ nii waa. Kanemɔ kuku lɛ shii abɔ kɛyashi obaanyɛ okane ni onaa tɛrɛɛɛ shi, ni owaaa yɛ hei ni esaaa. No sɛɛ lɛ, yaa kukuji krokomɛi anɔ.
No sɛɛ lɛ, ha bɔ ni oyaa nɔ lɛ mli awa. Kɛ́ óbana ole bɔ ni wiemɔi ni yɔɔ sane muu ko mli lɛ tsuɔ nii kutuu lɛ, no lɛ obaanyɛ ole babaoo fe wiemɔ kome yɛ be kome mli, ni obaakpa nɔ ni baanyiɛ sɛɛ lɛ gbɛ. Enɛ baaha bɔ ni onikanemɔ mɔɔ shi ehaa lɛ mli awa.
Kasemɔ ni oookase nii ni akwɛɔ ni akaneɔ lɛ baanyɛ afee tsɔsemɔ ni sɛɛnamɔ yɔɔ he. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, yɛ be mli ni otsɔɔɔ hiɛ osaaa ohe lɛ, kanemɔ daa gbi ŋmalɛ lɛ kɛ emlitsɔɔmɔi lɛ waa; feemɔ enɛ daa. Kasemɔ ni ohiŋmɛi lɛ amɔmɔ wiemɔi akui ni wieɔ susumɔ ko he moŋ fe ni eeena wiemɔ kome pɛ kɛkɛ yɛ be ko mli.
Yɛ sanegbaa mli lɛ, naatselɛ biɔ ní osusu nii ahe dani owie. Ha enɛ afee osu yɛ odaa gbi nifeemɔ mli. Kpɛɛ oyiŋ yɛ susumɔi ni obaasumɔ ni okɛha kɛ gbɛ ni obaatsɔ nɔ owie amɛhe lɛ he; koni agbɛnɛ oje wiemɔ lɛ shishi. Kaaye ohe oyai. Bɔɔ mɔdɛŋ ni ogbe susumɔ ko naa ni owaaa loo otsakeee susumɔi lɛ yɛ teŋgbɛ. Obaana akɛ eyeɔ ebuaa akɛ okɛ sane muji ni yɔɔ kuku, ni waaa aaatsu nii.
Esa akɛ wiemɔi lɛ diɛŋtsɛ aba kɛji ole nɔ diɛŋtsɛ ni otaoɔ ni okɛɛ lɛ. Kɛ́ wɔɔwie lɛ, ehe ehiaaa ni ohala wiemɔi ni okɛbaatsu nii lɛ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, kɛha ekasemɔ hewɔ lɛ, ehi akɛ ooole akɛ susumɔ lɛ yɛ faŋŋ yɛ ojwɛŋmɔ mli, koni agbɛnɛ osusu wiemɔi lɛ ahe beni owieɔ lɛ. Kɛ́ ofee nakai ní oha ojwɛŋmɔ hi susumɔ lɛ nɔ moŋ fe wiemɔi ní owieɔ lɛ anɔ lɛ, no lɛ wiemɔi lɛ diɛŋtsɛ baaba, ni osusumɔi baaje kpo taakɛ bɔ ni otaoɔ lɛ lɛ. Shi kɛji obɔi wiemɔi lɛ ahe susumɔ moŋ fe susumɔi lɛ, no lɛ gbɛ̀i baakamɔ owiemɔ lɛ mli. Kɛ́ okase lɛ, obaanyɛ oye omanye yɛ naatselɛ, ni ji su ko ni he hiaa kɛha wiemɔ kɛ nikanemɔ ni mɔɔ shi lɛ mli.
Beni akɛ nitsumɔ wo Mose dɛŋ koni eyadamɔ Yehowa najiaŋ yɛ Israel maŋ lɛ hiɛ kɛ Farao ni jɛ Mizraim lɛ hiɛ lɛ, enu he akɛ enyɛŋ. Mɛni hewɔ? Eji wielɔ ni naa tseee; ekolɛ eyɛ wiemɔ mli naagba ko. (2 Mose 4:10; 6:12) Mose kɛ naajiemɔi hã, shi Nyɔŋmɔ ekpɛlɛɛɛ eko kwraa nɔ. Yehowa tsu Aaron kɛfata ehe akɛ enaawielɔ, shi E-ye ebua Mose hu ni ewie. Mose wie shii abɔ, jeee kɛtsɔɔ aŋkroaŋkroi kɛ kui fioo ko pɛ kɛkɛ, shi moŋ kɛtsɔɔ maŋ muu lɛ fɛɛ, ni ewie jogbaŋŋ hu. (5 Mose 1:1-3; 5:1; 29:2; 31:1, 2, 30; 33:1) Kɛ́ okɛ hiɛmiamɔ tsu ogbɛfaŋ nɔ beni okɛ ohe fɔ̃ɔ Yehowa nɔ lɛ, no lɛ bo hu obaanyɛ okɛ owiemɔ atsu nii ni okɛwo Nyɔŋmɔ hiɛ nyam.