Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w98 7/15 bf. 29-31
  • Ani Oyɛ “Toiboo Tsui”?

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Ani Oyɛ “Toiboo Tsui”?
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1998
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Amɛná Toiboo Tsui
  • Hiɛaŋhiɛaŋ Toiboo Kɛkɛ Faaa
  • Te Toiboo ni Ofeɔ lɛ Mli Wa Ha Tɛŋŋ?
  • Toiboo Tsui Kɛ Jɔɔmɔi Baa
  • Yehowa Yɛ Toiboo Ni Ofeɔ Lɛ He Miishɛɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2007
  • Ye Obua Mɛi Koni ‘Amɛjɛ Amɛtsui Mli Amɛfee Toiboo’
    Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—2005
  • Kasemɔ Toiboo Kɛtsɔ Tsɔsemɔ Nɔkpɛlɛmɔ Nɔ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1992
  • “Enɛ Ji Nyɔŋmɔ Suɔmɔ Lɛ”
    ‘Nyɛhia Nyɔŋmɔ Suɔmɔ Lɛ Mli’
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1998
w98 7/15 bf. 29-31

Ani Oyɛ “Toiboo Tsui”?

BENI Salomo batsɔ blema Israel maŋtsɛ lɛ, enu he akɛ enyɛŋ. No hewɔ lɛ ebi koni Nyɔŋmɔ aha lɛ sɛɛyoomɔ kɛ nilee. (2 Kronika 1:10) Salomo sɔle hu akɛ: “Ha otsulɔ toiboo tsui, ni mikɛkojo omaŋ lɛ.” (1 Maŋtsɛmɛi 3:9) Kɛ Salomo yɛ “toiboo tsui” lɛ, ekɛ ŋwɛi mlai kɛ shishitoo mlai baatsu nii ni ebaaná Yehowa jɔɔmɔ.

Toiboo tsui jeee jatsu shi moŋ mlifilimɔ jɛɛhe. Bɔfo Yohane ŋma akɛ: “Enɛ ji Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ, akɛ wɔye ekitai lɛ anɔ; ni ekitai lɛ waaa.” (1 Yohane 5:3) Eka shi faŋŋ akɛ esa akɛ wɔbo Nyɔŋmɔ toi. Ejaakɛ, Yehowa ji wɔ Bɔlɔ Kpeteŋkpele. Shikpɔŋ lɛ kɛ nɔ fɛɛ nɔ ni yɔɔ mli lɛ ji enɔ̃, jwiɛtɛi kɛ shika lɛ fɛɛ po. No hewɔ lɛ wɔnyɛŋ wɔkɛ heloonaa nɔ ko nɔ ko aha Nyɔŋmɔ diɛŋtsɛ, eyɛ mli akɛ eŋmɛɔ gbɛ koni wɔkɛ wɔshika ni wɔyɔɔ lɛ atsu nii kɛtsɔɔ suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛha lɛ. (1 Kronika 29:14) Yehowa kpaa gbɛ akɛ wɔɔsumɔ lɛ ni wɔkɛ lɛ anyiɛ yɛ heshibaa mli, ni wɔfee esuɔmɔnaa nii.—Mika 6:8.

Beni abi Yesu Kristo koni etsɔɔ nɔ ni ji kita wulu yɛ Mla lɛ mli lɛ, ekɛɛ: “ ‘Suɔmɔ [Yehowa, NW] o-Nyɔŋmɔ lɛ, kɛ otsui muu lɛ fɛɛ kɛ osusuma muu lɛ fɛɛ kɛ ojwɛŋmɔ muu lɛ fɛɛ.’ ‘Kitai lɛ amli otu kɛ ewulu nɛ.’ ” (Mateo 22:36-38) Gbɛ kome ni aaatsɔ nɔ ajie nakai suɔmɔ lɛ kpo ji koni abo Nyɔŋmɔ toi. No hewɔ lɛ esa akɛ efee wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ sɔlemɔ akɛ Yehowa aha wɔ toiboo tsui.

Amɛná Toiboo Tsui

Nɔkwɛmɔnii babaoo yɛ Biblia lɛ mli ni tsɔɔ mɛi ni ná toiboo tsui. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Yehowa kɛɛ Noa koni ekpɛ adeka wulu ko koni akɛbaa wala yi. Nitsumɔ ni da waa ni he aaafee afii 40 loo 50 nɛ. Yɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ dɛŋdadei ni yɔɔ hewalɛ waa kɛ tsɔnei krokomɛi ni yɔɔ amrɔ nɛɛ lɛ fɛɛ sɛɛ po lɛ, ebaabi ni aná tsɔne he nitsumɔ mli ŋaa koni akɛkpɛ nɔ ko wulu ni tamɔ nɛkɛ ni baanyɛ atɛo nu hiɛ. Kɛfata he lɛ, ehe baahia ni Noa abɔ mɛi ni ŋwanejee ko bɛ he akɛ amɛliɔ lɛ ni amɛyeɔ ehe fɛo lɛ kɔkɔ. Shi efee toiboo yɛ nɔ fɛɛ nɔ mli. Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Nakai pɛpɛɛpɛ efee.” (1 Mose 6:9, 22; 2 Petro 2:5) Noa tsɔɔ suɔmɔ ni eyɔɔ kɛha Yehowa kɛtsɔ anɔkwa toiboo ni efee afii babaoo ni ho lɛ nɔ. Mɛɛ nɔkwɛmɔnɔ kpakpa ni yɔɔ kɛha wɔ fɛɛ nɛ!

Susumɔ blematsɛ Abraham hu he okwɛ. Nyɔŋmɔ kɛɛ lɛ akɛ efã kɛjɛ Kaldeabii amaŋ Ur ni shwereɔ waa lɛ mli kɛya shikpɔŋ ko ni eleee nɔ. Abraham fee toiboo ni ebiii sane ko yɛ he. (Hebribii 11:8) Yɛ eshihilɛ ni shwɛ lɛ mli lɛ, lɛ kɛ eweku lɛ yahi buui amli. Yɛ afii babaoo ni ekɛhi shi akɛ gbɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ sɛɛ lɛ, Yehowa kɛ binuu ni gbɛi ji Isak lɛ jɔɔ lɛ kɛ eŋa Sara ni feɔ toiboo lɛ. Kwɛ bɔ ni Abraham ni eye afii 100 lɛ baasumɔ egbɔlɛ beaŋ binuu nɛɛ waa eha! Afii komɛi asɛɛ lɛ, Yehowa bi Abraham koni ekɛ Isak ashã shãa afɔle. (1 Mose 22:1, 2) Ekolɛ nakai nifeemɔ lɛ hesusumɔ diɛŋtsɛ baagba Abraham naa waa. Fɛɛ sɛɛ lɛ, etee nɔ ebo toi ejaakɛ eesumɔ Yehowa ni eyɛ hemɔkɛyeli akɛ seshi ni awo shi yɛ ehe lɛ baatsɔ Isak nɔ kɛba, kɛ́ ehe baahia ni Nyɔŋmɔ atee lɛ shi kɛjɛ gbohii ateŋ po. (Hebribii 11:17-19) Shi kɛlɛ, beni eshwɛ fioo ni Abraham baagbe ebinuu lɛ, Yehowa tsĩ enaa ni ekɛɛ: “Kpaako miná mile akɛ osheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei, akɛni okamaaa mi obi kome too nɛɛ lɛ.” (1 Mose 22:12) Yɛ toiboo ni Nyɔŋmɔ gbeyeishelɔ Abraham fee hewɔ lɛ, abale lɛ akɛ “Yehowa Naanyo.”—Yakobo 2:23, NW.

Yesu Kristo ji wɔ toiboo he nɔkwɛmɔnɔ ni fe fɛɛ. Dani ebatsɔko adesa lɛ, ená toiboo ni efeɔ yɛ sɔɔmɔ ni ekɛhaa e-Tsɛ ni yɔɔ ŋwɛi lɛ hewɔ lɛ he miishɛɛ. (Abɛi 8:22-31) Ákɛ gbɔmɔ lɛ, Yesu bo Yehowa toi yɛ nɔ fɛɛ nɔ mli, ni enáa miishɛɛ be fɛɛ be akɛ eeefee esuɔmɔnaa nii. (Lala 40:9; Hebribii 10:9) No hewɔ lɛ, Yesu baanyɛ awie yɛ anɔkwale mli akɛ: “Mitooo miyiŋ mifeee nɔ ko, shi moŋ bɔ ni mitsɛ tsɔɔ mi lɛ, nakai miwieɔ. Ni mɔ ni tsu mi lɛ kɛ mi yɛ, tsɛ lɛ shĩko mikome, ejaakɛ mi lɛ, nɔ ni sa ehiɛ mifeɔ daa.” (Yohane 8:28, 29) Yɛ naagbee lɛ, bɔni afee ni Yesu abu Yehowa jeŋ muu fɛɛ nɔyeli lɛ bem ni ekpɔ̃ adesai toibolɔi lɛ, ejɛ esuɔmɔ mli ekɛ ewala ha, ni egbo gbele ni shwieɔ mɔ hiɛaŋ shi ni waa mɔ he fe fɛɛ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, “eshihilɛ gbɛfaŋ hu ana lɛ taakɛ gbɔmɔ; eba ehe shi ni ebo toi kɛtee gbele mli, kɛtee sɛŋmɔtso nɔ gbele mli tete.” (Filipibii 2:7b, 8) Mɛɛ nɔkwɛmɔnɔ ni tsɔɔ toiboo tsui kpojiemɔ nɛ!

Hiɛaŋhiɛaŋ Toiboo Kɛkɛ Faaa

Jeee mɛi fɛɛ ni ejaje akɛ amɛfeɔ toiboo amɛhaa Nyɔŋmɔ lɛ bo lɛ toi diɛŋtsɛ. Susumɔ Maŋtsɛ Saul ni hi shi yɛ blema Israel lɛ he okwɛ. Nyɔŋmɔ fã lɛ koni eyakpata Amalekbii ni amɛhiii lɛ ahiɛ. (1 Samuel 15:1-3) Eyɛ mli akɛ Saul kpata amɛhiɛ akɛ maŋ moŋ, shi eŋmɛɛ amɛ maŋtsɛ lɛ he ni ebaa amɛ tooi kɛ tsinai lɛ ekomɛi ayi. Samuel bi akɛ: “Mɛɛ hewɔ mɔ ni obooo Yehowa gbee toi?” Saul ha hetoo akɛ: “Mibo Yehowa gbee toi . . . [Israel] maŋ lɛ ŋɔ nihaanii lɛ amli tooi kɛ tsinai . . . lɛ amli ekpakpai lɛ, koni amɛkɛbashã afɔle amɛha Yehowa.” Beni Samuel maa bɔ ni ehe hiaa ni afee toiboo ni mɔɔ shi lɛ nɔ mi lɛ, eha hetoo akɛ: “Ani Yehowa náa shãa afɔlei kɛ gbee afɔlei ahe tsui tamɔ Yehowa gbee toiboo lo? Naa, toiboo hi fe afɔle, ni ninumɔ hu hi fe tooagboi afɔ. Ejaakɛ atuatsemɔ lɛ etamɔ klamɔ esha nɔŋŋ, ni toiwalɛ tamɔ wɔŋjamɔ kɛ amagajamɔ! Gbii abɔ ni okwa Yehowa wiemɔ lɛ nɛɛ, lɛ hu ekwao maŋtsɛ lɛ yeli!” (1 Samuel 15:17-23) Kwɛ bɔ ni Saul laaje nii babaoo eha akɛni ebɛ toiboo tsui lɛ hewɔ!

Maŋtsɛ Salomo nilelɔ lɛ po ni esɔle koni aha lɛ toiboo tsui lɛ, eyaaa nɔ ebooo Yehowa toi. Nɔ ni tamɔɔɔ ŋwɛi suɔmɔnaa nifeemɔ lɛ, ekɛ maŋsɛɛ yei bote gbalashihilɛ mli, ni amɛha efee esha eshi Nyɔŋmɔ. (Nehemia 13:23, 26) Salomo naaa ŋwɛi duromɔ dɔŋŋ ejaakɛ eyaaa nɔ enaaa toiboo tsui. Mɛɛ kɔkɔbɔɔ enɛ ji kɛha wɔ nɛkɛ!

Enɛ etsɔɔɔ akɛ Yehowa biɔ emuuyeli kɛjɛɔ etsuji ni ji adesai lɛ adɛŋ. “Ekaiɔ akɛ sũ kɛkɛ ji wɔ.” (Lala 103:14) Wɔ fɛɛ wɔheɔ wɔyeɔ akɛ wɔɔnyɛ wɔtɔ̃ bei komɛi, shi Nyɔŋmɔ baanyɛ ana kɛji wɔmiisumɔ ni wɔjɛ wɔtsui mli lɛɛlɛŋ wɔsɔmɔ lɛ. (2 Kronika 16:9) Kɛ wɔtɔ̃ yɛ emuu ni adesa yeee hewɔ ni wɔshwa wɔhe lɛ, wɔbaanyɛ wɔbi eshaifaa yɛ Kristo kpɔmɔ afɔleshãa lɛ hewɔ, ni wɔná nɔmimaa akɛ Yehowa ‘kɛaafa aahu.’ (Yesaia 55:7; 1 Yohane 2:1, 2) Kristofoi onukpai ayelikɛbuamɔ ni jɛ suɔmɔ mli lɛ hu he baanyɛ ahia koni wɔnyɛ wɔná hewalɛ ekoŋŋ yɛ mumɔŋ ni wɔná hemɔkɛyeli ni mli wa ni wɔná toiboo tsui.—Tito 2:2; Yakobo 5:13-15.

Te Toiboo ni Ofeɔ lɛ Mli Wa Ha Tɛŋŋ?

Ákɛ Yehowa sɔɔlɔi lɛ, ŋwanejee ko kwraa bɛ he akɛ wɔteŋ mɛi babaoo nuɔ he akɛ wɔyɛ toiboo tsui. Ekolɛ wɔbaasusu sane he nɛkɛ akɛ, Ani mikɛ mihe wooo Maŋtsɛyeli shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli? Ani midamɔɔɔ shi shiŋŋ beni saji wuji tamɔ maŋkwramɔ ni akɛ he wooo mli nɛkɛ lɛ ete shi? Ni ani miyaaa Kristofoi akpeei daa, taakɛ bɔfo Paulo wo hewalɛ lɛ? (Mateo 24:14; 28:19, 20; Yohane 17:16; Hebribii 10:24, 25) Lɛɛlɛŋ, Yehowa webii fɛɛ jieɔ toiboo ni jɛ tsuiŋ kpo yɛ saji ni he hiaa tamɔ nɛkɛ mli.

Shi bɔ ni wɔbaa wɔjeŋ yɛ daa gbi saji amli, ekolɛ yɛ nɔ ni tamɔ saji bibii amli hu? Yesu kɛɛ: “Mɔ ni yeɔ nɔ ko bibioo mli anɔkwa lɛ, eyeɔ babaoo hu mli anɔkwa; ni mɔ ni yeee nɔ ko bibioo mli anɔkwa lɛ, eyeee babaoo hu mli anɔkwa.” (Luka 16:10) No hewɔ lɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ baafee jogbaŋŋ akɛ eeebi ehe akɛ, Ani miyɛ toiboo tsui kɛ́ aawie nibii bibii loo saji ni mɛi krokomɛi leee po lɛ ahe?

Lalatsɛ lɛ tsɔɔ akɛ, kɛ́ eyɛ eshia po, he ni mɛi krokomɛi enaaa lɛ lɛ, ‘ekɛ tsui ni eye emuu nyiɛɔ.’ (Lala 101:2) Be mli ni ota shi yɛ oshia lɛ, ekolɛ obaasu tɛlivishiŋ lɛ ni obɔi sini kwɛmɔ. Abaanyɛ aka toiboo ni ofeɔ lɛ akwɛ yɛ jɛmɛ nɔŋŋ. Ekolɛ nii ni ajieɔ yɛ sini lɛ mli lɛ baatsɔ nɔ ni jeŋba shara yɔɔ mli. Ani obaaya nɔ okwɛ, ni oosusu he akɛ enɛ nɔŋŋ ji sini ni ajieɔ gbii nɛɛ amli? Aloo otoiboo tsui lɛ baatsirɛ bo koni okɛ Ŋmalɛ naa ŋaawoo ni ji akɛ ‘akatsĩ ajwamaŋbɔɔ kɛ nyaŋemɔ nitsumɔ tã tete yɛ nyɛteŋ’ lɛ akpã gbee? (Efesobii 5:3-5) Ani obaagbe TV lɛ, kɛ́ nifeemɔ ni ajieɔ atsɔɔ lɛ yɛ miishɛɛ waa po lɛ? Aloo obaatsake mli kɛya adafitswaahei krokomɛi kɛ́ nɔ ni ajieɔ lɛ bafee nɔ ni yiwalɛ yɔɔ mli lɛ? Lalatsɛ lɛ la akɛ, “Yehowa diɛŋtsɛ pɛiɔ jalɔ kɛ mɔ fɔŋ fɛɛ nifeemɔi amli ekwɛɔ, ni mɔ fɛɛ mɔ ni sumɔɔ yiwalɛ lɛ, Esusuma nyɛɔ lɛ kwraa.”—Lala 11:5, NW.

Toiboo Tsui Kɛ Jɔɔmɔi Baa

Shi shihilɛ mli nifeemɔi babaoo yɛ ni wɔbaanyɛ wɔpɛi wɔmli yɛ mli wɔkwɛ kɛ́ wɔboɔ Nyɔŋmɔ toi lɛɛlɛŋ kɛjɛɔ wɔtsui mli. Esa akɛ suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛha Yehowa lɛ atsirɛ wɔ koni wɔsa ehiɛ ni wɔfee nɔ ni ekɛɔ wɔ yɛ e-Wiemɔ ni ji Biblia lɛ mli lɛ. Toiboo tsui baaye ebua wɔ koni wɔya nɔ wɔhiɛ wɔkɛ Yehowa teŋ wekukpaa kpakpa mli. Lɛɛlɛŋ, kɛ́ wɔfeɔ toiboo waa kɛmɔɔ shi lɛ, ‘wɔdaaŋ wiemɔi kɛ wɔtsui mli jwɛŋmɔi lɛ baasa Yehowa hiɛ.’—Lala 19:15.

Akɛni Yehowa sumɔɔ wɔ hewɔ lɛ, etsɔɔ wɔ toiboo kɛha wɔ diɛŋtsɛ wɔhilɛ-kɛhamɔ. Ni wɔnáa he sɛɛ babaoo diɛŋtsɛ kɛ́ wɔjɛ wɔtsui fɛɛ mli wɔbo ŋwɛi nitsɔɔmɔ toi. (Yesaia 48:17, 18) No hewɔ lɛ, nyɛhaa wɔkɛ miishɛɛ akpɛlɛa yelikɛbuamɔ ni wɔŋwɛi Tsɛ lɛ kɛhaa kɛtsɔ e-Wiemɔ, emumɔ, kɛ egbɛjianɔtoo lɛ nɔ lɛ nɔ. Aatsɔɔ wɔ nii jogbaŋŋ aahu akɛ etamɔ nɔ ni wɔmiinu gbee ko yɛ wɔ sɛɛ ni kɛɔ akɛ: “Gbɛ lɛ nɛ! nyɛnyiɛa nɔ!” (Yesaia 30:21) Akɛni Yehowa tsɔɔ wɔ nii kɛtsɔɔ Biblia, Kristofoi awoji, kɛ asafoŋ kpeei anɔ hewɔ lɛ, eba akɛ wɔɔbo sane toi, ni wɔkɛ nɔ ni wɔkaseɔ lɛ atsu nii, koni ‘wɔbo toi yɛ nɔ fɛɛ nɔ gbɛfaŋ.’—2 Korintobii 2:9.

Toiboo tsui lɛ kɛ mlifilimɔ babaoo kɛ jɔɔmɔi babaoo baaba. Ebaaha wɔná jwɛŋmɔŋ toiŋjɔlɛ, ejaakɛ wɔbaale akɛ wɔmiisa Yehowa Nyɔŋmɔ hiɛ jogbaŋŋ ni wɔmiiha etsui miinyɔ emli. (Abɛi 27:11) Tsui ni feɔ toiboo lɛ baafee hebuu kɛha wɔ beni akaa wɔ koni wɔfee efɔŋ lɛ. Belɛ, eka shi faŋŋ akɛ esa akɛ wɔfee toiboo wɔha wɔ ŋwɛi Tsɛ lɛ ni esa akɛ wɔsɔle akɛ: “Ha otsulɔ toiboo tsui.”

[He ni Mfoniri ni yɔɔ baafa 29 lɛ Jɛ]

Kɛjɛ Self-Pronouncing Edition of the Holy Bible, ni King James kɛ Revised shishitsɔɔmɔi lɛ yɔɔ mli lɛ mli

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje