Aron Uringan te Tai ae Kakawaki

“E bungiaki i bukimi n te bong aei, n ana kawa Tawita, te Tia Kamaiu ae te Mesia, ae te Uea.”​—Ruka 2:11, BK.

TAO uoua te ngaa tabun te ririki n nako ao e bungia te nati te mwaane te aine temanna n te kaawa ae Betereem. A karako mwaitiia aomata ake a mena iai ae a ataia bwa e kakawaki te tai aei. Ma, a mena n te tawaana tabeman taani kawakin-tiibu i rarikin aia nanai n te tairiki anne, ao a noria anera aika mwaiti kurikuri, ao n ongo ngke a anene ni kangai: “E na neboaki te Atua ike moan te rietata, ao a na raoi aonaba; a na akoaki aomata.”​—Ruka 2:8-14.

A nora Nei Maria ma Ioteba i nanon nneia maan taani kawakin tiibu, n aron are e a kaman taekinaki irouia anera. Nei Maria, are e arana te tei aei bwa Iesu, e kawenea i nanon nnen te man n amwarake. (Ruka 1:31; 2:12) Uoua te ngaa te ririki imwin anne, e noraki bwa tao katenimwakoroia kaain te aonnaba aika a taku bwa a toua mwin mwanekan Iesu Kristo. Ao bwaai ake a riki n tain bungiana, a riki bwa aan te karaki are e a rangi n tataekinaki riki mai buakon rongorongon rimoa.

Tibein bon te aba ae e matoatoa te katei ni Katorika iai, ao a mwaatai kaaina ni bukamarui boong aika kakawaki n aia katei. A a tia naba kaaina ni karikirakei aanga aika mwaiti ibukin kauringan te tairiki ane e okoro anne i Betereem.

Aia Kakiritimati Kaain Tibein

Ni moa man te ka-13 n tienture, ao a rangi ni bati n nonoraki kaotioti aika kaota bungiakin Iesu n aia botaki ni bukamaru kaain Tibein. A mwaiti utu aika a karaoa bannan ana tabo n amwarake te man are e kaweneaki ngkoa iai Iesu, i nanon aia auti. A karaoaki banna aika tamaroa man te bokaboka, aika taamneia taani kawakin-tiibu ao taiani Magi (ke “uea aika teniman”), ao ai uana naba ma Ioteba, Maria ao Iesu. A aki toki ni kateaki banna ni katoto aikai, aika a bubura riki aika a kan titeboo ma abwakiia aomata, i rarikin mwaneaban kaawa n tain te Kiritimati. E moanaki karaoan te katei aei mairoun Francis ae kaain Assisi, i aon Itare bwa e tangiria teuaei ni kairi aia iango aomata nakon rongorongon bungiakin Iesu are n te Euangkerio. Imwina riki, e a kataabangakaki kaakaraoan te mwakuri aei i aon Tibein ao aaba riki aika mwaiti, irouia taari ake kaain te utu-n-tari ae te Franciscan monks.

A kakawaki Magi n aia bukamaru ni Kiritimati kaain Tibein, n aron tao kakawakin teuare Santa Claus n aaba tabeua. Aongkoa a anganga bwaintangira nakoia ataein Tibein n Tianuare 6 ae Día de Reyes (ae Aia bong Ueea), n aron naba rongorongoia Magi rimoa, are a a uotii bwaintangira nakon Iesu ngke e a tibwa bungiaki. Ma a karako mwaitiia aomata aika a ataia bwa e aki kaotaki n te Euangkerio mwaitiia Magi ake a kawara Iesu. Bon tiaki ueea ngaiia, ma e eti riki atongakia bwa taan tabunea.a Irarikin naba anne, imwin kawaran Erote irouia Magi, ao e tuatua Erote tiringakia ataei aika mwaane i Betereem ni kabane, “ake kaka ua ririki aia ririki ma ake ataei riki,” ibukin nanona ni kan tiringa Iesu. E kaotaki n aei bwa a a tibwa kawara Iesu imwin te tai ae aki rangi ni maan imwin bungiakina.​—Mataio 2:11, 16.

Ni moa man te ka-12 n tienture, a a tia ni karaoaki kaotioti ni kaawan Tibein tabeua i aoni bungiakin Iesu, n ikotaki naba ma rokoia taani kawakin tiibu i Betereem ao imwina riki, manga rokoia Magi. E kaakaraoaki ni boong aikai te cabalgata ke te katiki i nanon angiin kaawan Tibein ni katoa Tianuare 5, ike a toka iai “uea aika teniman” i aoni kaa aika katamaroaki ao a buti rinanon te kaawa n tibwatibwaa te kanre nakoia taani mataku. E a riki te katei n taai ni Kiritimati ae te katamaroa ao anenean kunan te Aro, bwa kaungaan botaki ni bukamaru aikai.

A tangiria angiin utu i aon Tibein ni karakaa katamaroan aia katairiki n tairikin te Kiritimati (Ritembwa 24). Amwaraken te aba aika kanaki n te tairiki anne, bon turrón (kanre aika karaoaki man te kai ae te amon ao aia karewe maniberu), marzipan, uaa ni kai aika mwau, te tiibu-te-teei ae umunaki, ao amwarake mai taari. A kakorakoraia naba ni kaei taai ni bobotaki aikai kaain utu nako, e ngae ngke a maeka n taabo aika raroa. N te tai n amwarake riki teuana ae kaineti ma katein te aba, a taneiai taian utu nako n amwarake n Tianuare 6, n te roscón de reyes, ae aia keeke “Uea” ae mronron, ae iai te sorpresa (bannan te aomata ae uarereke) ae karabaki i nanona. E kaakaraoaki naba te aeka ni katei aei, i Rom rimoa, ike e a reke iai ana tai te toro are e reke te bwai are e karabaaki n tibwana, bwa e na “uea” i nanon tebongina.

“Te Tai ae te Kabanea ni Kakukurei ao ni Katabetabe i Nanon te Ririki”

N aki ongeia bwa baikara katein aaba aika a a tia ni wawaakinaki, ma te Kiritimati bon te bong n toa teuana ae moan te kakawaki ni katobibia te aonnaba. E kabwarabwaraki taekan te Kiritimati n te boki ae te World Book Encyclopedia bwa “te tai ae te kabanea ni kakukurei ao ni katabetabe n te ririki, ibukia Kristian aika mirion ma mirion mwaitiia ni katobibia te aonnaba, ao tabeman naba aika tiaki Kristian.” Iai kakabwaia aika a na reke man boong ni bukamaru aikai?

E kakoauaki bungiakin Kristo man rongorongon te aonnaba rimoa. Aroia anera ni katanoataa te tai anne ae e na karekea te ‘raoi nakoia aomata aika raoiroi nanoia,’ e katereterea kakawakina.

Ma e ngae n anne, ao e taekinna te tia koro-rongorongo are te I-Tibein ae Juan Arias, bwa e bon aki kakauringaki bungiakin Iesu n aia tai Kristian ake rimoa. Ngkana te koaua aei, e a reke ngkanne mai iia bukamaruan te Kiritimati? Tera arora ae te kabanea n tamaroa ae ti na ururinga iai bungiakin ao maiun Iesu? Ko kona n nori kaekaan titiraki aikai n te kaongora are imwina.

[Kabwarabwara ae nano]