Rikiraken Tangirana ni Katobibia te Aonnaba

A katautaua taan tautaeka bwa ngkana a waaki nako baika riiriki ni boong aikai ni karokoa 2030, e na rikirake riki mwaitin te mate man te moko ni katoa ririki ni karokoa ae raka i aon 8,000,000. Ao a katautaua bwa a na bae n tia tiringaki man te moko 1,000,000,000 n raatokin te ka-21 n tienture.

Aomata aika mate n te baakee bon tiaki tii taani moko. A irekereke naba iai kaain ara utu aika maiu ake a rotakibuaka iai kukureia ao kaubwaia, ao ai uana naba ma aomata ake a aki momoko aika 600,000 mwaitiia ake a mate ni katoa ririki imwin ikeikenakini bubun te moko. E a butanako te rawawata nakoia aomata ni kabane man rikiraken booni bwainnaoraki ibukini marurungia.

E kaokoro rikiraken tangiran te moko ma aoraki aika ewewe ake a kabanea korakoraia taokita ni kakaaea katokaia, bwa e kona ni katokaki ao e rangi n ataaki aroni katokana. E taku Dr. Margaret Chan, ae te mataniwi n te botaki ae te World Health Organization ae te Botaki ni Kuakua ni Katobibia te Aonnaba: “E bon reke rikiraken tangiran te baakee boni mairouia aomata, ao e kona naba ni katokaki tangiran te moko rinanon aia kakorakora tautaeka ao kaain te aba ngkana a bon tangiria.”

A kakorakoraia botaki ni katobibia te aonnaba ni buakana rikiraken tangiran te moko ae te aoraki ae kakaiaki aei. A a tia aaba aika tao 175 mwaitiia man Aokati 2012 ni boraraoi ni karaoi babaire ibukin tiatianakini kabonganaan te baakee.a Ma e ngae n anne, iai naba rabwata aika mwaaka ake a teimatoa n aki tuka korakorani butanakoni kabonganaana. Ni katoa ririki, ao e kona te tabo ni karao baakee ni kabanea birion ma birion te taara n aia katanoata ibukin anaakin nanoia taani boobwai aika boou, ao e a moamoa riki i buakoia aine ao rooro n rikirake ake a maeka n aaba aika rikirake. A bon taraia raoi naake a tautoronaki n te baakee bwa a na teimatoa n rikirake mwaitiia aomata ake a tangiria i buakoia taani moko aika teuana te birion ake a a kamani mwane iai. E na rikirake mwaitin te mate n te aro ae riao i nanon abwi riki te ririki ngkana a aki katoka te moko taani kabongana n ara bong aikai.

A mwaiti aika a mwane ni katanoata ao n te tautoronaki iai ae te aroaro are a rangi ni kani katokia. Aio te bwai are e rinanona Naoko. E moana mokona ngke tebwi tabun ana ririki. E kakairi neiei n aroaroia naake e matakuakinia n te birim ao e namakinna iai bwa e a boo i buako. E ngae ngke e ataia ae a mate ana karo man te kaentia n te maama, ma e bon teimatoa naba ni moko e ngae ngke e boni kaikawaia naba natina aine aika uoman. E taku: “I a moanna ni maaka reken te kaentia ni maamaau ao I raraoma ibukini marurungia natiu, ma I teimatoa naba n aki kona ni kaakia. I taku ngai bwa N na bon aki kona ni kaaki te moko.”

Ma e ngae n anne, e boni kaaki te moko Naoko. E kunea kaungaakina neiei bwa e na tokanikai i aon anuana ae te moko man te ibuobuoki naba are a tia ni buokaki iai aomata aika mirion ma mirion mwaitiia bwa a na teimatoa n kainaomataaki man tangiran te baakee. Tera te ibuobuoki anne? Taiaoka n reitaanako am wareware.