KAONGORA IBUKIN TE REIREI 8
“Kam na Kawanawanaingkami ao Taratara Raoi!”
“Kam na kawanawanaingkami ao taratara raoi!”—1BET. 5:8.
ANENE 144 Taraa Raoi te Kaniwanga!
KANOANAa
1. Tera are e tuangia taan rimwina Iesu ni kaineti ma te toki, ao tera te kauring are e angania?
TABEBONG imwaini maten Iesu, a titirakinna taan rimwina aika aman ni kangai: “Tera . . . kanikinaean tain tokin te waaki ae ngkai?” (Mat. 24:3) A bae n iaiangoia taan rimwina akanne bwa a na kangaa n ataia bwa ningai tokin aia waaki I-Iutaia. E aki tii taekina taekan tain tokin aia waaki I-Iutaia Iesu ngke e kaekaia, ma e taekina naba tain “tokin te waaki ae ngkai” ae ti maeka iai. E taku Iesu ni kaineti ma te tai anne: “Akea ae e ataa te bong ke te aoa anne, a aki ataia anerani karawa ao e aki ataia naba te Nati, ma tii te Tama.” Imwina e kauringia taan rimwina ni kabane bwa a na “teimatoa n tantani.”—Mareko 13:32-37.
2. E aera ngkai e rangi ni kakawaki irouia Kristian aika I-Iutaia n te moan tienture bwa a na teimatoa n taratara raoi?
2 A riai Kristian aika I-Iutaia n te moan tienture n teimatoa n taratara raoi, bwa a aonga ni kamaiuaki. E tuangia Iesu taan rimwina te bwai ae a na tataraia bwa a aonga n ataia bwa n ningai tokin aia waaki I-Iutaia. E taku: “Ngkana kam nora Ierutarem bwa e a otabwaniniaki irouia kaain te taanga ni buaka, ao kam a ataia ngkanne bwa e a kaani kamaroaeana.” N te tai anne, a riai n ongeaba n ana kauring Iesu ao ni “birinako nakoni maunga.” (Ruka 21:20, 21) A kamaiuaki naake a mutiakina te kauring aei ngke e kamaunaaki Ierutarem irouia kaain Rom.
3. Tera ae ti na maroroakinna n te kaongora aei?
3 Ti a maeka ngkai n tain tokin te waaki ae buakaka. Ngaia are ti riai naba ni kawanawanaira ao n teimatoa n tantani. N te kaongora aei, ti na maroroakina arora ni bwaina te iango ae riai ngkai ti teimatoa n taratarai baika riki n te aonnaba, arora ni kawakinira, ao arora ni kamanena raoi nikiran ara tai.
BWAINAN TE IANGO AE RIAI NGKAI TI TARATARAI BAIKA RIKI N TE AONNABA
4. E aera bwa ti riai ni kan nora aroni baika riki ngkai n te aonnaba aei ni kakororaoa te taetae ni burabeti n te Baibara?
4 Iai bukina ae raoiroi ngkai ti kan nora aroni baika riki n te aonnaba ni kakororaoa te taetae ni burabeti n te Baibara. N te katoto, e kaotii Iesu baika a na riki ae ti na ataia iai bwa e a kaan tokin ana waaki Tatan. (Mat. 24:3-14) E kaungaira te abotoro Betero bwa ti na tataraa kakororaoan te taetae ni burabeti bwa e aonga n teimatoa ni korakora ara onimaki. (2Be 1:19-21) E moanaki ae kangai ni kabaneani bokin te Baibara: “Te kaotioti mairoun Iesu Kristo, ae e anganna te Atua, bwa e na kaotii nakoia ana toro bwaai aika a na waetata n roko.” (TeKao. 1:1) Ngaia are ti kan atai baika riki n te aonnaba ngkai ao n ataa aroni kakororoan te taetae ni burabeti n te Baibara iai. Ao ti bae n ingainga ni kani maroroakini baika riki akanne i marenara.
Ngkana ti maroroakina te taetae ni burabeti man te Baibara, tera ae ti riai n rarawa nako iai, ao tera ae ti riai ni karaoia? (Nora barakirabe 5)b
5. Tera ae ti riai n rarawa nako iai, ma tera ae ti riai ni karaoia? (Nori naba taamnei.)
5 Ngkana ti maroroakina te taetae ni burabeti man te Baibara, ti aki riai ni katautaua te bae e na riki. Bukin tera? Ibukina bwa ti aki kan taekini baika e na kona ni karekea te iraraure n te ekaretia. N te katoto, ti kona n ongo aia maroro taani kairiri n te aonnaba aei ibukin aroia ni kanakoraoa te itabarara ao ni karekea te rau ma te mano raoi. N onean mwin are ti na katautaua te rongorongo anne bwa e kakororaoaki iai te taetae ni burabeti are n 1 I-Tetaronike 5:3, ti riai n teimatoa ni wareki rongorongo aika boou aika boreetiaki. Ngkana ti kabotoa ara maroro i aoni baika a boreetiaki man ana botaki Iehova, ti a buoka iai te ekaretia bwa e na teimatoa ni katiteuanaaki “n te kantaninga ae tii te arona.”—1Kor. 1:10; 4:6.
6. Baikara reireiara man 2 Betero 3:11-13?
6 Wareka 2 Betero 3:11-13. E buokira te abotoro Betero bwa ti na kateimatoa te iango ae riai ngkana ti iaiangoa te taetae ni burabeti man te Baibara. E kaumakira bwa ti na “[ururinga] rokon ana bong Iehova.” Bukin tera? Tiaki ibukina bwa ti kan ataia bwa n ningai “te bong ma te aoa” are e na karokoa iai Aremaketon Iehova, ma ibukina bwa ti kani kamanena nikiran ara tai n “itiaki n aroaroni [maiura] ao ni karaoi mwakuri ibukin tangiran te Atua.” (Mat. 24:36; Ruka 12:40) N taekana riki teuana, ti kani kateimatoa aroarora ae riai ao n taraia raoi bwa bwaai ni kabane ake ti karaoi ibukin Iehova, e oti iai bwa ti rangi n tangiria. Ngkana ti kaatuua iangoan anne, ti riai ngkanne ni kawakinira.
TERA AE NANONAKI N AE TI NA KAWAKINIRA?
7. Ti na kangaa ni kaotia bwa ti kawakinira? (Ruka 21:34)
7 E tuangia taan rimwina Iesu bwa a na kawakinia tiaki tii man baika riiriki n te aonnaba aei ma a na boni kawakinia naba i bon irouia. E mataata raoi te reirei anne n ana kauring ae koreaki n Ruka 21:34. (Warekia.) Nora ana taeka Iesu: “Kam na Kawakiningkami.” Te aomata ae kawakinna e atai baika a karuanikai aika kona n urua ana iraorao ma Iehova, ao e kataia n rarawa nako iai. N te aro aei, e a kateimatoa tangirana iroun te Atua.—TaeRab. 22:3; Iuta 20, 21.
8. Tera are e tuangia Kristian te abotoro Bauro?
8 E tuangia Kristian te abotoro Bauro bwa a na kawakinia. N te katoto, e tuangia Kristian ake i Ebeto ni kangai: “Taratarai raoi aromi n nakonako, bwa kam na aki nakonako bwa aomata aika nanobaba ma kam na nakonako bwa aomata aika wanawana.” (IEbe. 5:15, 16) E teimatoa Tatan ni kataia n urua ara iraorao ma Iehova, ngaia are ti reireinaki n te Baibara bwa ti na “teimatoa n ataa nanon Iehova” bwa ti aonga ni kona ni kamanoira man ana buaka nako Tatan ni kabane.—IEbe. 5:17.
9. Ti na kangaa n ataa nanon Iehova?
9 E aki taekin bwaai ni kabane te Baibara aika kona n urua ara iraorao ma Iehova. Ti riai ni karaoi ara motinnano i aoni bwaai aika aki kabwarabwaraaki raoi n te Baibara. Ni karaoan ara motinnano ma te wanawana, ti riai n ataa “nanon Iehova.” Ti kona ni karaoa aei ngkana ti ukeuke n Ana Taeka te Atua ni katoabong ao ni kananoa ara iango iai. Ngkana ti a ota riki n nanon Iehova ao ni karikirakea “ana iango Kristo,” ti nang nakonako ngkanne “bwa aomata aika wanawana,” e ngae naba ngkana akea tuua aika tuangira baika ti na karaoi. (1Kor. 2:14-16) Tabeua kangaanga a kai ataaki ma tabeua e kangaanga ataakia.
10. Baikara kangaanga tabeua aika ti riai n rarawa nako iai?
10 Tabeua kangaanga aika ti riai n rarawa nako iai te wi ni kababa, kabatiaan te nim kamanging, te buabeka, kamanenaan taeka aika kammaraki, n ikotaki naba ma matakuakinan taamnei aika tiritiri, te bwaitingako ao tabeua riki ae aron akanne. (TaiAre. 101:3) E teimatoa ara kairiribai ae te Riaboro ni kakaaei aanga ae e na urua iai ara iraorao ma Iehova. (1Bet. 5:8) Ngkana ti aki taratara raoi, e kona Tatan n unika koraan te bakantang, te aki kakaonimaki, te nanonrang, te riribai, te kainikatonga, ao te marakinnano n ara iango ao i nanora. (IKar. 5:19-21) N te moantai, ko bae n iangoia bwa aki karuanikai namakin aikai. Ma ngkana ti aki waekoa ni kanakoi, a na teimatoa n ririkirake n aron te aroka ae boitin ao ni karika te kangaanga.—Iak. 1:14, 15.
11. Tera te kangaanga teuana ae e aki kai ataaki ae ti riai n rarawa nako iai, ao bukin tera?
11 Te kangaanga teuana ae aki kai ataaki bon te iraorao ae bubuaka. Iangoa te bwai ae riki aei. Ko mwakuri ni kareketianti ma temanna ae tiaki Ana Tia Kakoaua Iehova. Ko tangira raom ni mwakuri bwa e na iangoi baika raraoi ibukia Ana Tia Kakoaua Iehova, ngaia are ko kaotiota te akoi ao te kan ibuobuoki. Ko bae naba ni katawanou ma te aomata aei taai tabetai. N te tai ae waekoa, ko a katoatai ni kakatawanou ma ngaia. N tabetai, e a bitaki te maroro nakoni baika buakaka ae te bwai ae ko kataia n rawa nako iai n te moantai. Ma imwina, ko a taneiai ma te aeka ni maroro anne ao ko a aki un iai. Ma n te bong teuana, e a kaoko raom ni mwakuri bwa ko na moi ma ngaia imwin te mwakuri ao ko kariaia. N te tai ae waekoa, e a moanna n titeboo am iango ma raom ni mwakuri. E na bon aki maan imwin anne ao ko nang karaoi baika e kakaraoi raom ni mwakuri anne. Ni koauana, ti bwaina te akoi ao te karinerine nakoia aomata ni kabane, ma ti riai n uringnga ae e na boni korakora rotakira irouia naake ti kakabanea ara tai ma ngaiia. (1Kor. 15:33) Ngkana ti kawakinira, n aron ae kaumakira iai Iesu bwa ti na karaoia, ti na bon rarawa nakon iraorao aika akea manenaia ma te koraki aika aki maiuakina ana kaetieti Iehova. (2Kor. 6:15) Ti na bon nora te kangaanga ao ni kararoaira mai iai.
KAMANENA RAOI AM TAI
12. Tera ae a karaoia taan rimwin Iesu ngkai a tataningaa tokin te waaki ae ngkai?
12 A aki aoaoria taan rimwin Iesu ngkai a tataningaa tokin te waaki ae ngkai. E angania Iesu aia mwakuri ae a na karaoia. E tua nakoia bwa a na tataekina te rongorongo ae raoiroi “i Ierutarem ao i Iutaia ni kabanea, ao i Tamaria ao nakon taabo ake taiani kabanea n raroa n te aonnaba.” (Mwa. 1:6-8) Ai buburara te mwioko are a karekea taan rimwin Iesu! A kamanena raoi aia tai, n aroia ni karaoa aia kabanea ni konaa n uarongorongo nakoia aomata.
13. E aera bwa ti riai ni kamanena raoi ara tai? (I-Korote 4:5)
13 Wareka I-Korote 4:5. Ngkana ti na kawakinira, ti riai n iaiangoia bwa ti kangaa ni kamanena ara tai. Ti kona n rotaki ni “baika aki kantaningaaki rikia.” (TeMin. 9:11) E kona ni bua maiura n te tai ae waekoa.
Ti na kangaa ni kabonganai raoi ara tai? (Nora barakirabe 14-15)
14-15. Ti na kangaa ni kabonganai raoi ara tai? (Ebera 6:11, 12) (Nora naba te taamnei.)
14 Ti kona ni kamanena raoi ara tai ngkana ti karaoa nanon Iehova ao ni kakorakoraa ara iraorao ma ngaia. (Ioane 14:21) Ti riai n “teimatoa n aki kaingingaki, ao [ti na tai toki ni kakorakoraira] n ana mwakuri te Uea ni kamwaiti.” (1Kor. 15:58) Ngkana e a roko te toki, tao ngkana e a toki maiura ke tokin te waaki ae buakaka aei, ti na aki uringaaba iai.—Mat. 24:13; IRom 14:8.
15 E teimatoa Iesu n ara bong aikai ni kairiia taan rimwina ngkana a uarongorongoa taekan Ana Tautaeka n Uea te Atua n te aonnaba ni kabutaa. E a tia ni kakoroa ana berita. E a tia Iesu n reireinira rinanon ana botaki Iehova arora n uarongorongo ao e katauraoi bwaai ni mwakuri ibukira ake ti kainnanoi ibukin tataekinan te rongorongo ae raoiroi. (Mat. 28:18-20) Ti karaoa tabera n arora n taningamarau n ara uarongorongo ao n te mwakuri n angareirei ao n teimatoa n taratara ngkai ti tataningaa Iehova bwa e na karokoa n tokina te waaki aei. Maiuakinan te reirei ni kairiri are e kuneaki n Ebera 6:11, 12, ti na boni kamatoa iai ara kantaninga “ni karokoa te toki.”—Warekia.
16. Tera ae ti motinnanoia bwa ti na karaoia?
16 E a tia Iehova ni bairea te bong ma te aoa are e na kamauna iai ana waaki Tatan. Ngkana e roko te bong anne, ngkanne e nang kakororaoi bukin taetae ni burabeti ni kabane ake a koreaki n ana Taeka. Ma n tabetai ti kona n iangoia bwa e na bon aki waekoa n roko. Ma e ngae n anne, “e na bon aki waeremwe!” ana bong Iehova. (Aba. 2:3) Ngaia are ti bia motinnanoia bwa ti na “teimatoa . . .. n tantani n tataningaa Iehova,” ni kaota “te nano ni kan tataninga ibukin te Atua ae te tia [kamaiuira].”—Mika 7:7.
ANENE 139 Iangoiko Bwa Ko a Maeka n te Waaki ae Boou
a N te kaongora aei, ti na maroroakinna bwa ti na kangaa ni kawanawanaira ao n teimatoa n taratara raoi. Imwina riki, ti na noria bwa ti na kangaa ni kawakinira, ao ni kabonganai raoi ara tai.
b KABWARABWARAAN TE TAAMNEI: (Mai eta) Taanga aika mataku n te rongorongo n te terewitin. Imwin bwaran te taromauri, a taekina aia iango ni kaineti ma rongorongo aika riki nakoia tabemwaang. (Mai nano) Taanga aika mataku n ana Kaongora te Rabwata n Tautaeka bwa aonga ni kakarekei rongorongo aika boou ni kaineti ma taetae ni burabeti ake n te Baibara. A tibwai booki aika boreetiaki aika katauraoaki mairoun te toro ae kakaonimaki nakoia tabemwaang.