“Ba Kam Na Aki Rin N Te Kaririaki”
“Kamarurungingkami [“n tantani,” NW] ao tataro, ba kam na aki rin n te kaririaki.”—MATAIO 26:41.
E A RANGI ni korakora riki te rawawata aei, bwa ai bon tiaki aron rawawatana ake e a tia ni kaaitarai mai mwaina. E a kaan tokini maiun Iesu Kristo ae Natin te Atua mai aon te aba. E ataia Iesu bwa e a kaan te tai are e nang atikaki iai, e na kabureaki nakon te kamateaki, ao n tauraki i aon te kai ni kammaraki. E ataia bwa e na bon rotaki aran Tamana man ana mwakuri ma ana motinnano ni kabane ake e nang karaoi. E ataia Iesu bwa maiun te botannaomata nakon taai aika a na roko e irekereke naba iai. Tera are e karaoia Iesu, ngke e a kaaitara ma rawawata aikai?
2 E airi Iesu ma taan rimwina nakon te oo-n-aroka are i Ketetemane, ae te tabo are tatangiraki irouna. Ngke e a roko iai, ao e kararoaa teutana mairouia taan rimwina. Ngke ai bon tii ngaia, e tataro ni butiia Tamana are i karawa bwa e na kakorakoraa, ao e bunra nanona nakoina tiaki tii n te taina, ma tentai. E ngae ngke e kororaoi Iesu, ma bon akea naba ana iango bwa e kona ni kaaitarai karawawataana i bon irouna.—Mataio 26:36-44.
3 Ni boong aikai, ti taonaki nako naba n taian rawawata. Ni moan te boroutia aei, ao ti maroroakini bwaai ni kakoaua aika kaotia bwa ti a mena ngkai i nanon kabanean bongin te waaki ae buakaka ae ngkai. A a tabe ni kabatiaaki riki ngkai taian kariri ao karawawata aika riiriki n ana aonnaba Tatan. Kioina ngkai ti taku bwa ti bebeku iroun te Atua ni koaua, e rotaki iai arana n ara mwakuri ao ara motinnano ni kabane ake ti karaoi, ao reken maiura n ana aonnaba ae boou e boto naba iai. Ti tangira Iehova. Ti kan “nanomwaka ni karokoa te toki,” are nanona ni karokoa tokin te waaki ae ngkai, ke nakon tokin maiura ngkana ti a mate naba imwaina. (Mataio 24:13) Ma ti na kanga ni kateimatoaa te nano n umaki ao ni kamarurungira n tantani?
4 Kioina ngkai e ataia Iesu bwa a na bane ni kaaitara ma te rawawata taan rimwina n te moan tienture, ao aika maiu naba ni boong aikai, e kaumakiia ngkanne ni kangai: “Kamarurungingkami [“n tantani,” NW] ao tataro, ba kam na aki rin n te kaririaki.” (Mataio 26:41) Tera nanon taeka aikai ibukira ni boong aikai? Baikara kariri ake ko kaaitara ma ngaai? Ao ko na kanga ni kona ni ‘kamarurungko n tantani’?
Kaririaki n Tera?
5 Ni boong koraki ti bane ni kaaitarai kaririakira ae te reketaati n ana “karaun te riaboro.” (2 Timoteo 2:26, BK) E kauringira te Baibara bwa a momoanimataaki riki taan taromauria Iehova iroun Tatan. (1 Betero 5:8; Te Kaotioti 12:12, 17) Tera bukina? Tiaki ibukin tiringara, bwa e aki tokanikai Tatan ngkana ti mate ibukin ara kakaonimaki nakon te Atua. E ataia Tatan bwa e nang kataeaki ana kai te mate n te manga-uti iroun Iehova n Ana tai ae e a kaan roko.—Ruka 20:37, 38.
6 E uaiakina Tatan uruan te bwai ae rangi ni kakawaki riki nakoni maiura, are bon arora ni kakaonimaki nakon te Atua. E a kabanea korakorana ngkai Tatan ibukin kani kakoauan ana taeka are e kona ni katannakoira mairoun Iehova. Mangaia are ngkana ti a kairarangaki bwa ti na aki-kakaonimaki, n te aro are ti na aki tataekina te rongorongo ae raoiroi ke ti na kitan kaetieti ibukia Kristian, nanona ngkanne bwa e a tokanikai Tatan! (I-Ebeto 6:11-13) Mangaia are e aki toki ni kataia ni karirira n taai nako “te tia kariri.”—Mataio 4:3.
7 A kakaokoro aekan nako “ana kamane te riaboro.” (I-Ebeto 6:11, BK) E kona ni karirira n te mataai ni kanibwaibwai, te maaku, te nanououa, ke uaiakinan te kakukurei. Ma ana kariri teuana ae bati aika mwamwane iai, e irekereke ma te bwarannano. Ngkai bon te tia kamwane ae mwaatai ngaia, e ataia raoi bwa ti rangi ni kakai bwaka nakon te kaririaki, ngkana e rawawata nanora n te bwai teuana. (Taeka N Rabakau 24:10) Mangaia are, ngkana e a ‘bane korakorara’ ibukin te rawawatannano, e a kareketai riki ngkanne ni kataia ni karirira bwa e na bon toki nanora.—Taian Areru 38:8, BK.
8 Ngkai ti a uakaan ma kabanean boong aika kaitira, ao titeboo ma e a rikirake iai bwaai aika a kona ni karika te bwarannano, ao ti kona naba n rotaki buaka iai. (Nora te bwaoki ae atuna “Bwaai Tabeua Aika Karika te Bwarannano.”) N aki ongeia bwa tera bukin bwaran nanora, ma e boni kona ni kamamaaraira. Ngkana e a rangi ni kua rabwatam ke e a korakai am iango ao nanom, ao e kona n rangi ni kangaanga ngkanne bwa ko na ‘kabooi am tai ni kawakin’ ibukin kaakaraoan tabem ni kaineti ma bwaai n taamnei. Ibuakon tabem aikai bon iai naba reiakinan te Baibara, irirakin bobotaki ni Kristian, ao buokan te mwakuri ni minita. (I-Ebeto 5:15, 16) Uringnga bwa e tangiriko te tia Kariri bwa ko na buubai man tabem aikai. Ma te tai aei bon tiaki te tai n aoaori ke ni kakeaa te nano n umaki ni kaineti ma taai aika ti a mena ngkai iai! (Ruka 21:34-36) Ko na kanga n rawa nakon te kaririaki ao ni kamarurungko n tantani? Iangoi aanga aika aua aika a na kona ni buokiko.
“Tataro” n Aki Toki
9 Onimakina Iehova rinanon te tataro. Uringa ana katoto Iesu n te oo-n-aroka are i Ketetemane. Tera are e karaoia ngke e taonaki n te rawawatannano ae korakora? E bubutii buokana mairoun Iehova, ao e kakorakora n tataro n te aro are “maonona ai aron timtim n raraa aika bubura, aika bwaka i aontano.” (Ruka 22:44) Iangoa anne. E kinaaki raoi Tatan iroun Iesu bwa e a tia ni matakuakini mai karawa kariri ni kabane ake e kamanenai Tatan ni kakorakoraa iai ni kamwaneia ana toro te Atua. Ma e ngae n anne, ao e bon namakinna naba Iesu bwa e na aki bebete irouna te tokanikai n ana kariri Tatan ake e karaoi nakoina. Ngkana ngaia bwa Natin te Atua ae kororaoi e namakinna bwa e kainnanoa te tataro ni bubutii ibukin ana ibuobuoki te Atua ao kakorakoraana, e na korakora riki ngkanne kainnanoan karaoan anne iroura!—1 Betero 2:21.
10 Uringnga naba, bwa imwin kaumakaia taan rimwina bwa a na “tataro” n aki toki, e taku Iesu: “E boni konamaki te tamnei, ma e mamara te iriko.” (Mataio 26:41) Ante irikona are e nanonna Iesu? Bon tiaki irikona; bwa akea mamaaran rabwatana ae kororaoi. (1 Betero 2:22) Ma e kaokoro aroaroia taan rimwina ma aroarona. Kioina ngkai a a tia n ituaki n te aki-kororaoi ao tangiran te bure, a rangi ni kainnanoa riki buokaia n rawa nakon te kaririaki. (I-Rom 7:21-24) Anne bukina ngkai e kaumakiia, ao ai uana naba ma Kristian ni koaua ni kabane imwiia, bwa a na tataro ni bubutii bwa a aonga n tokanikai i aon te kaririaki. (Mataio 6:13) E boni kaekai aeka n tataro aikai Iehova. (Taian Areru 65:2) N aaro raa? Aikai aanga aika uoua mai buakoia.
11 Te moan, e buokira te Atua n nori kataaki aika mena imwaira. Titeboo ana kariri Tatan ma bwaai ni kamwane aika raea i nanon te kawai ae roo. Ngkana ko aki nori, ko kona ngkanne ni mwane iai. E kaotaraei ana bwai ni kamwane Tatan Iehova rinanon te Baibara ao booki aika kabwarabwaraa te Baibara, n te aro are ti na kona iai n totokoa bwakara n te kaririaki. I nanon taai aika nako, a kaokiokaki kauringakira rinanon ara boki ao reirei man bwabwaro ao ruunga, ni kaineti ma kangaanga aika a kona n riki nakoira man maakakia aomata, te wene ni bure, te mataai ni kanibwaibwai ao ai ana kariri riki tabeua Tatan. (Taeka N Rabakau 29:25, BK; 1 I-Korinto 10:8-11; 1 Timoteo 6:9, 10) Ko aki ngkanne kani kaitaua Iehova ngkai e a tia ni kaotaraei ana kariri Tatan nakoira? (2 I-Korinto 2:11, BK) Kauring aikai, bon kaekaan am tataro are ko bubutii iai buokam bwa ko aonga n rarawa nakon te kaririaki.
12 Te kauoua, e kaekai ara tataro Iehova rinanon anganakira te korakora n nanomwaaka i aan te kariri. E taekinaki ae kangai n ana Taeka: “Te Atua. . . e na aki kariaia ba kam na kataki i aoni korakorami . . . ma ngkana kam kataki, ao e na anganingkami . . . te anga ni birinako mai iai.” (1 I-Korinto 10:13, BK) Ngkana ti teimatoa n onimakina te Atua, e na aki kariaia ngkanne bwa e na akea korakorara n taamnei n te aro ae ti na aki kona n tokanikai i aon kaririara. E kanga ni ‘karekea angara ni biri nako maiai’? E “anga te Tamnei are raoiroi nakoia akana butiia.” (Ruka 11:13) E kona ni buokira te taamnei anne ni kauringira ana kaetieti te Baibara aika a kona ni kakorakoraira ni karaoa ae eti ao ni buokira naba ni karaoi babaire aika riai. (Ioane 14:26; Iakobo 1:5, 6) E kona ni buokira naba bwa ti na kaotiotii aroaro aika ti kainnanoi ibukin buakanan tangiran aroaro aika bure mai nanora. (I-Karatia 5:22, 23) E kona naba ni kairiia raora n onimaki taamnein te Atua, bwa a ‘na riki bwa taani kaungai nanora.’ (I-Korote 4:11, BK) Ko aki ngkanne kaitaua Iehova ibukin ana ibuobuoki ae tatangira ni kaekaan am tataro ni bubutii?
Ataia Raoi bwa Tera ae Kona ni Kaantaningaki
13 Ngkana ti kani kamarurungira n tantani, ti riai n ataia raoi bwa tera ae kona ni kaantaningaki. A kona ni bwara nanora n taai tabetai ibukin kangaanga aika ti kaaitara ma ngaai. Ma ti riai n uringnga bwa akea te tai ae e a tia ni berita iai te Atua, bwa a na akea ara kangaanga i aoni maiura n te waaki ae ngkai. N taai ake e koreaki iai te Baibara, ao a boni kaaitara ma taiani kangaanga ana toro te Atua, n ikotaki naba ma te bwainikirinaki, te maiu ni kainnano, te rawawatannano, ao te aoraki.—Mwakuri 8:1; 2 I-Korinto 8:1, 2; 1 I-Tetaronike 5:14; 1 Timoteo 5:23.
14 Ni boong aikai ao bon iai naba ara kangaanga. Ti kona naba ni kaaitara ma te bwainikirinaki, te raraoma ibukin ara karekemwane ibukin maiura, te kakorakora i aan te rawawatannano, te aoraki, ao rotakibuakara n aaro riki tabeua. Ngkana arona bwa e na katanira Iehova man ara kangaanga ni kabane, e aki ngkanne angan Tatan iai ana tai ni kaenaenaa? (Taeka N Rabakau 27:11) E kariaia Iehova bwa a na kaririaki ma ni kataaki ana toro, ao n taai tabetai tabeman mai buakoia a kona ni kamateaki irouia taani kairiribai.—Ioane 16:2.
15 Ma tera ngkanne are e a tia ni beritanna Iehova? N aron are ti a tia n taekinna mai mwaina, e a tia ni beritana ae e na buokira bwa ti na bane ni kona n tokanikai i aon kataaki nako aika ti kaaitarai, ngkana ti onimakinna ma nanora ni kabane. (Taeka N Rabakau 3:5, 6) E kamanoira n te itera n taamnei rinanon ana Taeka, taamneina, ao ana botaki, ni buokira iai bwa e na teimatoa ara iraorao ma ngaia. Ngkana ti boni kateimatoa ara iraorao ma ngaia, e ngae naba ngkana ti mate iai, ma ti na bon tokanikai. E aki kona te mate ke te bwai teuana n tuuka te Atua man kakabwaiaaia ana toro. (Ebera 11:6) Ao n te aonnaba ae boou ae e a kaan roko, e nang kakoroi bukin ana berita aika kamimi Iehova ni kakabwaiaia iai te koraki ake a tangiria.—Taian Areru 145:16.
Uringi Baika Kakawaki Aika Kauntaekaki
16 Ngkana ti kan nanomwaaka ni karokoa te toki, ti riai n uringi baika kakawaki aika kauntaekaki ake a irekereke ma kariaiakan te buakaka iroun te Atua. Ngkana ti taonaki nako n ara kangaanga ao a nang toki nanora iai, e raoiroi ngkanne bwa ti na uringa ae Tatan e a bon tia ni kananououaa aron raoiroin ana tautaeka Iehova i aon bwaai ni kabane. E a tia naba te tia Kamwane n taku bwa a bon aki tangira te Atua taan taromauria, ao a aki kani kakaonimaki nakoina. (Iobi 1:8-11; 2:3, 4) A kakawaki riki kauntaeka aikai n ikotaki ma aron Iehova ni kaekai, nakon teimatoan maiura. Ni kanga?
17 Kariaiakan te kainnano i nanon te tai ae maan teutana iroun te Atua, e a karekea te anga are a na kona iai tabeman ni butimwaea te koaua. Iangoa aron aei: E kaaitara ma karawawatakina Iesu bwa ti aonga ni kamaiuaki. (Ioane 3:16) Ti aki ngkanne kani kakaitau ibukin anne? Ma ti na kukurei naba ngkanne ni kaaitara ma te kangaanga i nanon te tai ae maan teutana bwa a aonga ni kamaiuaki tabeman riki? Ngkana ti kan nanomwaaka ni karokoa te toki, ti riai ngkanne n ataia ae e rangi ni korakora riki wanawanan Iehova nakoira. (Itaia 55:9) E na boni katoka te buakaka n te tai ae te kabanea n raoiroi ibukin kaetan kauntaeka nako ao karekean kakabwaiara n aki totoki. Bon akea te anga teuana ae raoiroi riki ibukin kaekaan kauntaeka aikai. E aki ribuaka te Atua!—I-Rom 9:14-24.
“Kaania te Atua”
18 Ngkana ti kani kateimatoaa nanora n umaki, ti riai ni kaanira ma Iehova. Tai mwaninga are e kabanea korakorana ngkai Tatan bwa e na urua ara iraorao ae tamaroa ma Iehova. E tangirira Tatan bwa ti na kakoauaa ae e na aki roko te toki, ao akea manen tataekinan te rongorongo ae raoiroi ke maiuakinan ana kaetieti te Baibara. Ma bon “te tia baranikewe ngaia, ao taman te kewe.” (Ioane 8:44) Ti riai ni kakorakoraira n “rarawa nakon te riaboro.” Ti aki riai n iangoa ara iraorao ma Iehova bwa te bwai ae e aki kakawaki. E kaumakira te Baibara ma te tangira ni kangai: “Kaania te Atua, ao ane E na kaaningkami.” (Iakobo 4:7, 8) Ko na kanga ni kaaniko ma Iehova?
19 E kakawaki te iangomwaaka ae irianaki n te tataro. Ngkana e a rangi n rawawata nanom n taiani kangaanga, bunrii mai nanom nakon Iehova. Ngkana ko kamataataa raoi nakoina bwaai aika ko tabeaianga iai, ao e na rangi ni bebete riki iroum norakin kaekaan am bubutii irouna. Tao e na aki kaekaki am tataro n aron are ko kaantaningaia n taai nako, ma ngkana ko kan neboa Iehova ma n teimatoa ni kakaonimaki nakoina, e na boni katauraoa buokam are ko kainnanoia bwa e aonga n nakoraoi nanomwaakam. (1 Ioane 5:14) Ngkana ko nori ana kairiri i aoni maium, ao ane ko na kaaniko riki ma ngaia. E kakawaki naba iai warekan taekan Iehova ao iaiangoan aroarona nako aika kaotaki n te Baibara. E buokiko kananoan am iango n te itera aei bwa ko na ataa raoi te Atua, e na kaungaa nanom, ao e na kakorakoraa riki tangirana iroum. (Taian Areru 19:14) Ao i aon bwaai ni kabane, e kakawaki riki te tangira anne, bwa e na buokiko bwa ko na rarawa nakon te kaririaki, ao e na kamarurungko naba n tantani.—1 Ioane 5:3.
20 E kakawaki bwa ti na teimatoa ni kaanira ma raora n onimaki bwa ti aonga ni kona n teimatoa ni kaanira ma Iehova. E na maroroakinaki aei ni kabanean mwakoron te boroutia aei.
TITIRAKI IBUKIN TE REIREI
• Tera are e karaoia Iesu ngke e taonaki n te rawawata ae moan te korakora ngke e a kaan tokin maiuna i aon te aba, ao tera are e kaumakia taan rimwina bwa a na karaoia? (Bar. 1-4)
• Bukin tera bwa a momoanimataaki taan taromauria Iehova iroun Tatan, ao e karirira n aaro raa? (Bar. 5-8)
• Ngkana ti kan tokanikai i aon te kaririaki, bukin tera ngkai ti riai ni kamarurungira n tataro (Bar. 9-12), n ataia raoi bwa tera ae ti kona ni kaantaningaia (Bar. 13-15), n uringi taiani kauntaeka (Bar. 16-17), ao ni “kaania te Atua” (Bar. 18-20)?
[Bwaoki n iteraniba 25]
Bwaai Tabeua Aika Karika te Bwarannano
Te aoraki/te kara. Ngkana ti ituaki n te aoraki ae wenemaan ke ngkana e a uarereke ara konabwai ibukin te kara, e kona ngkanne n rawawata nanora kioina ngkai ti a aki kona ni kabatiaa ara mwakuri ibukin te Atua.—Ebera 6:10.
Te maneang. Ti kona n namakina te bwarannano ngkana ti kakorakoraira n tataekina ana Taeka te Atua ao e rangi ni karako uaana.—Taeka N Rabakau 13:12.
Namakinan ae akea bongam. Ibukin karaoan ae ribuaka nakon te aomata i nanon te tai ae maan, e kona ngkanne ni kakoauaa bwa e aki tangiraki irouia aomata ke Iehova.—1 Ioane 3:19, 20.
Te marakinnano. Ngkana e maraki nanon temanna iroun raona n onimaki, e kona n rangi n rawawata nanona ao e na kaririaki ngkanne bwa e nang aki manga iriri botaki ni Kristian ke ni buoka te mwakuri ni minita.—Ruka 17:1.
Te bwainikirinaki. A kona n riribaiko, ni bwainikiriniko, ke ni bwainingareiko aomata aika tiaki kaain am Aro.—2 Timoteo 3:12; 2 Betero 3:3, 4.
[Taameni n iteraniba 26]
E kaumakira Iesu bwa ti na “tataro” n aki toki ibukin buokara bwa ti aonga ni kona ni buakana te kariri