Te Kakabwaia Mairoun Iehova E Kabatiaa Kaubwaira
“Kakabaian te aba iroun Iehova, e kabatia kaubwain te aba.”—Taeka N Rabakau 10:22.
1, 2. Bukin tera ngkai akea irekereken te kukurei ma kaubwain te aba aei?
N TAAI aikai a tautoronaki aomata aika mirion ma mirion mwaitiia ni kakaean kaubwain te maiu aei. Ma a kukurei ni kaubwaia ake a reke irouia? “I aki kona n uringa te tai teuana ae ai aron aei are a nanokawaki iai aomata n anuani maiuia,” e taku The Australian Women’s Weekly. E reitia ni kangai: “E kaokoro anne ma are e kaantaningaki. Ti a kaongoaki bwa e a rangi n nakoraoi riki kaubwain Aotiteria ao e a raoiroi riki maiura ngkai nakon taai aika nako. . . . Ma e ngae n anne, e korakora te tabeaianga n taiani kangaanga irouia te botannaomata. Mwaane ao aine a uaia n namakinna ae iai te bwai ae bua mani maiuia, ma a aki ataia bwa tera.” Ai koaua ra te Baibara ngke e kaotia bwa e aki reke te kukurei ke te maiu mani kaubwaira!—Te Minita 5:10; Ruka 12:15.
2 Te Baibara e kaotia bwa te kukurei ae bati riki e reke man ana kakabwaia te Atua. N aron anne, e kangai Taeka N Rabakau 10:22: “Kakabaian te aba iroun Iehova, e kabatia kaubwain te aba, ao E aki raonna n te rawawata teuana.” Te rawawata e nanako man aroia aomata ni mataai ni kanibwaibwai ni kani kabatiaa kaubwaia. E raoiroi ana reirei te abotoro Bauro ae kangai: “Akana a kani kaubai, ao a reke n te kaririaki, a mane ba a nanobaba ni mataiakini baika a bubuaka, ao a baka iai i nanon te kanganga ma te kabuanibai. Ba tangiran te mane boni koburaken taiani buakaka ni kabane. A tia n reke iai temangina, ao a maninga nako ni kitana te onimaki, ao a karawawataia ni maraki aika a bati.”—1 Timoteo 6:9, 10, BK.
3. Bukin tera bwa a kataaki ana toro te Atua?
3 Ma n te itera teuana, kakabwaia aika aki raonaki n te rawawata a taonako irouia akana a “kan ongo bwanan Iehova.” (Te Tua-Kaua 28:2) Ma e ngae n anne, tabeman a kona n titiraki ni kangai, ‘Ngkana akea te rawawata ae irian te kabwaia mairoun Iehova, ao bukin tera bwa a mwaiti ana toro te Atua aika karawawataki?’ Te Baibara e kaotia bwa te Atua e kariaia karawawatakira, ma rawawata aikai a boni karikaki mairoun Tatan, man ana waaki ae buakaka, ao man ara aki-kororaoi. (Karikani Bwaai 6:5; Te Tua-Kaua 32:4, 5; Ioane 15:19; Iakobo 1:14, 15) Iehova bon nibwan “angabwai aika raraoi ma bwaai n tituaraoi aika moan raraoi” ni kabane. (Iakobo 1:17) Mangaia are a aki karawawata te aba ana kakabwaia. Ngkanne, ti bia iangoi tabeua mai buakon ana bwai n tituaraoi te Atua aika kororaoi.
Ana Taeka te Atua—Te Bwai n Tituaraoi ae Moan te Kakawaki
4. Baikara kakabwaia ma bwaai n tituaraoi aika moan te kakawaki ake a reke irouia ana aomata Iehova n “tain te toki” aei?
4 E kaotaki n ana taetae ni burabeti Taniera bwa n “tain te Toki . . . e na rikirake te ataibai.” Ma e raonaki te rongorongo anne n taeka aikai: “Akana a buakaka, ao a na aki ota; ma a na ota akana a rabakau.” (Taniera 12:4, 10, BK) Iangoa anne! Ana Taeka te Atua—ma e a moamoa riki taetae ni burabeti ake a mena iai—a kaotiota te rabakau mairoun te Atua, n te aro ae aomata aika buakaka a aki kona n ota raoi iai, ma e reke otaia iai ana aomata Iehova. E tataro Natin te Atua ni kangai: “I karaoiroiko, Tamau, ae Ueani karawa ma aonaba, ba Ko karaba baikai nakoia akana rabakau ma akana wanawana, ao Ko kaotioti nakoia merimeri.” (Ruka 10:21) Ai raoiroi ra kakabwaiara, ngkai ti anganaki te bwai n tituaraoi ae moan te kakawaki, ae ana Taeka te Atua ae koreaki ae te Baibara. Ao ti a kakabwaiaki naba ngkai ti mena i buakoia aomata aika a anganaki te ataibwai i aon bwaai n taamnei mairoun Iehova!—1 I-Korinto 1:21, 27, 28; 2:14, 15.
5. Tera te wanawana, ao ti na kanga ni kona ni karekea?
5 Bon akea ootara i aon bwaai n taamnei ngkana ti aki anganaki moa “te wanawana are mai eta.” (Iakobo 3:17, BK) Te wanawana bon te konabwai ibukin kabonganan te atatai ao te ota ni kaetii kangaanga iai, ni kararoai bwaai aika karuanikai, ni kakoroi bukin taian tia aika a uaiakinaki, ke n anga nako reirei aika riai. Ti na kanga ni karekea te wanawana mairoun te Atua? E kangai Taeka N Rabakau 2:6: “Ba E anganga te rabakau Iehova; E oti nako te atatai ma te ataibwai mai wina.” Eng, e na kakabwaiaira Iehova n anganira te wanawana ngkana ti teimatoa ni bubutii rekena, n aron are e angan te Uea are Toromon “te nano ae rabakau ae ataibwai.” (1 Uea 3:11, 12; Iakobo 1:5-8) Ibukin kani karekean te wanawana, ti riai n teimatoa n ongo iroun Iehova, n arora ni kakaonimaki n ukeuke n ana Taeka, ma ni kamanenaa.
6. Bukin tera bwa ti wanawana ngkana ti kamanenaa ana tua ao ana reirei te Atua i nanoni maiura?
6 Iai katoto aika moanibaan te raoiroi aika kuneaki n ana tua ao ana reirei te Baibara aika a kaota aron wanawanan te Atua. Ti kakabwaiaki n aei n itera nako—n rabwatara, n ara iango, nanora, ao n te aro n taamnei. E raoiroi ana anene te tia areru ae kangai: “Moan te raoiroi ana tua Iehova, ao e kamaiua te tamnei: E boni koaua ana taeka Iehova, ao e kawanawana ane e ro nanona. A raraoi ana tua Iehova, ao a kakukureia te nano: E itiaki ana taeka Iehova, ao e kaootai maata. E itiaki makan Iehova, e tei matoa n aki toki: A koaua ana moti Iehova, ao a moaniba n raoiroi. A kakawaki riki nakon te koora, eng, nakon te koora ae itiaki ae bati.”—Taian Areru 19:7-10; 119:72.
7. Tera ae na riki ngkana ti kakeaa bongan ana kaetieti te Atua aika raraoi?
7 Ma akana a kakeaa ana kaetieti te Atua aika raraoi a na aki kunea te kukurei ao te inaaomata are a tangiria. N te tai teuana, a na boni kunea bwa e aki kona ni mwamwanaki te Atua, bwa te aomata e na anaa uaan are e unikia. (I-Karatia 6:7) Mirion ma mirion aomata aika a kakeaa bongan ana reirei te Baibara aika a tabe ngkai n anaa uaaia aika kananokawaki, n aron te bikoukou ae aki tangiraki, aoraki aika kammaira, ke tautoronakiia ni bwaai tabeua ae anaa marurungiia. Ngkana a aki raraoma ma ni bita anuani maiuia, a na boni kairaki nakon te mate ke tao te kamaunanakoaki iroun te Atua.—Mataio 7:13, 14.
8. Bukin tera bwa a kukurei taan tangira ana Taeka te Atua?
8 Ma akana a tangira ana Taeka te Atua ma ni kamanenaa, e na taonako kabwaiaia ngkai ao n taai naba aika imwaira. E riai ngkai a namakina kainaaomatakia man iran nanon ana tua te Atua, a kukurei ni koaua, ao a ingainga ni kaantaninga te tai are a na kainaaomataki iai man te bure, ao uaana. (I-Rom 8:20, 21; Iakobo 1:25) E boni koaua te kaantaninga aei ibukina bwa e boto i aon ana bwai n tituaraoi te Atua ae te kabanea n raoiroi ibukin kaotan ana tangira nakoia te botannaomata—ae te karea ni kaboomwi ae Natina ae te rikitemanna, ae Iesu Kristo. (Mataio 20:28; Ioane 3:16; I-Rom 6:23) Te bwai n tituaraoi ae moan te raoiroi aei e kakoauaa korakoran tangiran te botannaomata iroun te Atua, ao e kakoauaa naba kakabwaiaia n aki toki aomata aika a teimatoa n ongo ni bwanan Iehova.—I-Rom 8:32.
Te Kakaitau Ibukin te Bwai n Tituaraoi ae te Taamnei ae Raoiroi
9, 10. Ti na kanga ni kakabwaiaki man ana bwai n tituaraoi Iehova, ae te taamnei ae raoiroi? Taekina te katoto.
9 Te bwai n tituaraoi teuana riki mairoun te Atua ae ti riai ni kakaitau iai, bon te taamnei ae raoiroi. N te bong ni Bentekota 33 C.E., te abotoro Betero e kaungai nanoia aomata aika mwaiti ake a mena i Ierutarem ni kangai: “Kam na rairi nanomi, ao kam na bane ni babetitoaki n aran Iesu Kristo nakoni kabarani buure; ao ane kam na anganaki iai te bwai n tituaraoi, are te Tamnei are Raoiroi.” (Mwakuri 2:38) Ni boong aikai, Iehova e anga te taamnei ae raoiroi nakoia ana toro aika katabuaki nakoina aika a tataro ni bubutii rekena irouia, ao a kani kakaraoa nanona. (Ruka 11:9-13) Rimoa, te mwaaka ae te kabanea ni korakora aei—ae te taamnei ae raoiroi mairoun te Atua, ke mwaakana ae mwamwakuri—e kakorakoraia mwaane ao aine aika onimaki, n ikotaki naba ma Kristian ake rimoa. (Tekaria 4:6; Mwakuri 4:31) E kona naba ni karaoa anne nakoira, e ngae ngkana ti kaaitara ma kangaanga ke kataaki aika korakora, n ara beku iroun Iehova.—Ioera 2:28, 29.
10 Iangoa rongorongon Nei Laurel, ae e ituaki n te aoraki ae te nakibaina ao e mamaeka i nanon te mitiin ni kakaikeikeaki iai i nanon 37 te ririki.a E ngae ngke e kakaiaki arona anne, ma e ingainga nanona ni beku iroun te Atua ni karokoa matena. I nanon maiun Nei Laurel, ao e a bon taonako reken kakabwaia nakoina mairoun Iehova. N aron anne, e boni buokia aomata aika 17 mwaitiia bwa a na oota raoi n te koaua man te Baibara, e ngae ngke e mena n taai nako i nanon te mitiin! Aroni maiuna, e a boni kauringira raoi ana taeka te abotoro Bauro ae kangai: “Ngkana I mamara, ao I a korakora iai.” (2 I-Korinto 12:10) Eng, nakoraoin ara mwakuri n tataekina te euangkerio e aki boto i aon oin rabakaura ao korakorara iai, ma e boto i aon te ibuobuoki mairoun te Atua are e anga rinanon te taamnei ae raoiroi, are e angania akana a teimatoa n ongo ni bwanana.—Itaia 40:29-31.
11. Baikara aroaro ake e kariki taamnein te Atua i nanoia aomata ake a karina “te aomata nabangkai”?
11 Ngkana ti ongeaba ni bwanan te Atua, taamneina ngkanne e na kariki i nanora aroaro n aron te tangira, te kimwareirei, te rau, te taotaonakinnano, te akoi, te raoiroi, te onimaki, te nimamannei, ao te taubaang. (I-Karatia 5:22, 23) “Uaan te Tamnei” aei boni kanoan naba “te aomata nabangkai” ake a karinna Kristian, bwa oneanimwin aroaroia rimoa aika aki raraoi aika katotongia maan aika kakang. (I-Ebeto 4:20-24; Itaia 11:6-9) Ma ae moan te kakawaki riki bon te uaa ae te tangira, ‘are te bwai ni kabaebae ae kororaoi arona.’—I-Korote 3:14.
Te Itangitangiri ni Kristian—Te Bwai n Tituaraoi ae Rangi ni Kakawaki
12. Tera aron Nei Tabita ao Kristian tabemwaang n te moan tienture ni kaotiota te tangira?
12 Te tangira ni Kristian bon te bwai n tituaraoi mairoun Iehova teuana riki—ae ti iangoia bwa e rangi ni kakawaki. E kairaki n te riai, ma e rangi ni korakora arona, n te aro are e a karekea te iraorao i marenaia taan onimaki, ae kaan riki nakon te iraorao n utu. (Ioane 15:12, 13; 1 Betero 1:22) N aron anne, iangoa Nei Tabita, ae te aine ae te Kristian ae moan te raoiroi, ae maiu n te moan tienture. “A bati ana makuri neierei aika raraoi ma ana bwai n tituaraoi ake e karaoi,” ao e a moamoa riki ana mwakuri ibukia ainen te ekaretia ake a a tia ni mate buuia. (Mwakuri 9:36) Tao iai aia koraki aine aikai, ma Nei Tabita e tangiria ni buokiia ma ni kaungai nanoia, n aron ae e kona. (1 Ioane 3:18) Ai raoiroi ra ana katoto Nei Tabita! Te itangitangiri n tari e kairia Nei Beritika ma Ten Akura bwa a na ‘kataua naba kabuanibwain’ maiuiia ibukin buokan Bauro. Te tangira naba e kaira Ebabera, Ruka, Onetiboro, ao tabeman riki bwa a na buoka te abotoro Bauro ngke e karabutinaki i Rom. (I-Rom 16:3, 4; 2 Timoteo 1:16; 4:11; Biremon 23, 24) Eng, Kristian aika ai aroia akanne ni boong aikai a “itangitangiri” naba, bwa te tangira bon te bwai n tituaraoi mairoun te Atua ae e kanikinaia bwa taan rimwin Iesu ni koaua.—Ioane 13:34, 35.
13. Ti na kanga ni kaotia bwa ti rangi n tangira ara botaki n itaritari ni Kristian?
13 Ko iangoa te tangira ae kaotaki n te ekaretia ni Kristian bwa te bwai ae kakawaki? Ko kakaitau ibukin ara botaki n itaritari ae katobibia te aonnaba? Aikai naba boni bwaai n tituaraoi mairoun Iehova aika kabatiaa kaubwaira. Ti na kanga ni kaotia bwa ti iangoi bwaai aikai bwa a kakawaki? Ngkana ti beku iroun te Atua, n arora ni kaakaei botaki ni Kristian, ao ngkana ti kaotiota te tangira ao uaan taamnein te Atua tabeua riki.—I-Biribi 1:9; Ebera 10:24, 25.
‘Bwai n Tituaraoi Aika Mwaane’
14. Tera ae kainnanoaki iroun te Kristian ngkana e na riki bwa te unimwaane ke te toro-ni-minita?
14 Mwaane aika Kristian aika a tangiria ni beku ibukia raoia n onimaki n aron rikia bwa unimwaane ke tooro-ni-minita, a bon tangira reken te mwakuri ae raoiroi. (1 Timoteo 3:1, 8) Ibukin katauakiia ni beeku aikai, te tari e riai n tangiri bwaai n taamnei, ma n rabakau raoi n taekan te Baibara, ao e na ingainga ni kani karaoa te mwakuri ni minita. (Mwakuri 18:24; 1 Timoteo 4:15; 2 Timoteo 4:5) E riai ni kaotiota te nanorinano, ataakin tian ana konabwai ao te taotaonakinnano, ibukina bwa a aki taonako kakabwaia mairoun te Atua, nakoia aika a kainikatonga, a nanorieta, ao a tangira te kani kakannato. (Taeka N Rabakau 11:2; Ebera 6:15; 3 Ioane 9, 10) Ngkana iai buuna, ao e riai n atuna ana utu n te aro n tangira, ao e riai n rabakau ni kaira raoi ana utu ae bwanin. (1 Timoteo 3:4, 5, 12) Ibukina bwa e tangiri bwaai n taamnei, te aeka ni mwaane aei e na bae ni kakabwaiaki iroun Iehova.—Mataio 6:19-21.
15, 16. Antai aika a kaotiia bwa ‘bwaai n tituaraoi aika mwaane’? Taekin katoto tabeua.
15 Ngkana unimwaanen te ekaretia a kakorakoraia n tataekina te rongorongo, ni kawakinia kaain te ekaretia ma n anga reirei, ti noria iai bwa ti riai ni kakaitau ngkai iai ‘bwai n tituaraoi aika mwaane’ iroura. (I-Ebeto 4:8, 11) Te koraki ake a kakabwaiaki n aia beku n tangira, a kona n aki kaota aia kakaitau n taai nako, ma Iehova e nori bwaai ni kabane ake a karaoaki irouia unimwaane aika kakaonimaki. E na aki mwaninga te tangira are a kaotia ibukin arana ngke a kawakinia ana aomata.—1 Timoteo 5:17; Ebera 6:10.
16 Iangoa taekan te unimwaane ae mwakuri korakora temanna ae e kawara te ataeinnaine ae te Kristian, ae nang karaoaki te korokoro i aon kaburorona, n te oo-n-aoraki. “E rangi n akoi ma n ibuobuoki,” e koreia temanna ae raoraoia kaain te utu. “E titirakinira ngkana ti kukurei bwa e na tataro ma ngaira nakon Iehova. Ngke e tataro, e korakora tangin te karo, [ae tiaki kaain Ana Tia Kakoaua Iehova], n te aro are a tii nako rannimataia kaain te ruu ni kabane. Ai korakora ra te tangira ae oti n ana tataro te unimwaane arei, ao ai raoiroi ra ana tangira Iehova ngke e kanakoa teuarei n te tai arei!” Te tia Kakoaua temanna ae mena n te oo-n-aoraki e taekina ae kangai ibukia unimwaane ake a kawaria: “Ngke a kaania au kainiwene ae mena n te ruu ibukia aoraki ake a kakaiaki, I a ataia bwa man te tai arei I a boni kona ni kataui bwaai ni kabane ake a na riki nakoiu. I a boni korakora iai ao e a rau nanou.” E kona ni kabooaki te aeka ni mwamwannano anne? E bon aki! Bwa bon te bwai n tituaraoi mairoun te Atua ae katauraoaki rinanon te ekaretia ni Kristian.—Itaia 32:1, 2.
Te Bwai n Tituaraoi ae Tataekinan te Rongorongo
17, 18. (a) Tera te beku ae te bwai n tituaraoi are e a tia Iehova n angania ana aomata ni kabaneia? (b) Tera te ibuobuoki ae ti anganaki mairoun te Atua, bwa ti aonga ni kakoroa bukin ara mwakuri ni minita?
17 Akea riki kakabwaian te aomata ae korakora riki nakon karikan te aomata bwa te tia beku iroun Iehova ae Teuare Moan te Rietata. (Itaia 43:10; 2 I-Korinto 4:7; 1 Betero 2:9) Ma e ngae n anne, e uki irakin tataekinan te rongorongo nakoia aomata ni kabane—aika ataei ao kaara, ao mwaane ma aine—aika iai nanoia ni koaua ni kani beku iroun te Atua. Ko kakabongana te bwai n tituaraoi ae kakawaki aei? Tao a na kerikaki mai iai aomata tabeman ibukina bwa a taku bwa a aki tau nako iai, ma uringnga bwa Iehova e anga te taamnei ae raoiroi nakoia aika a beku irouna, ao e kakorakoraira n itera ake a uarereke ara konabwai iai.—Ieremia 1:6-8; 20:11.
18 Iehova e a tia ni mwiokoia ana toro aika nanorinano, n tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea, ma e aki mwiokoia aomata aika nanorieta aika onimakina oin aia konabwai. (1 I-Korinto 1:20, 26-29) Aomata aika nanorinano a ataa tian aia konabwai, ao a onimakina buokaia mairoun te Atua ngkana a ira tataekinan te rongorongo. A kukurei naba n te ibuobuoki n taamnei are e katauraoia rinanon “te touati ae kakaonimaki.”—Ruka 12:42-44; Taeka N Rabakau 22:4.
Te Maiu n Utu ae Kakukurei—Te Bwai n Tituaraoi ae Raoiroi
19. Baikara bwaai aika a kanakoraoa kaikawaaia ataei?
19 Te mare ao te maiu n utu ae kakukurei, boni bwaai n tituaraoi mairoun te Atua. (Ruta 1:9; I-Ebeto 3:14, 15) Ataei naba, boni “bwaai n akoi mairoun Iehova,” aika kakukureia nanoia kaaro aika tokanikai ni karini aroaro ake mairoun te Atua, i nanoia natiia. (Taian Areru 127:3) Ngkana te karo ngkoe, teimatoa n ongo ni bwanan Iehova, n te aro ae ko kataneiaia natim n ana Taeka. Akana a karaoa aei a na namakina buokaia mairoun Iehova ao kakabwaia mairouna, aika taonako.—Taeka N Rabakau 3:5, 6; 22:6; I-Ebeto 6:1-4.
20. Tera ae na buokia kaaro ake a a manga kitana te taromauri ni koaua natiia?
20 E ngae ngkana a kekeiaki mwaaka iai kaaro aika tangira te Atua, ma tabeman natiia a kona ni manga kitana te taromauri ae koaua ngkana a ikawai. (Karikani Bwaai 26:34, 35) A kona n rangi n rawawata nanoia kaaro iai. (Taeka N Rabakau 17:21, 25) A na aki bwara nanoia iai, ma tao e na reke buokaia ngkana a ururinga ana kaikonaki Iesu ae taekan te nati ae bua. E ngae ngke te nati arei e kitana tamana ao e karaoa ae buakaka, ma e na manga bon okira batan tamana imwina riki, ao tamana e na butimwaeia ma te kimwareirei ao te tangira. (Ruka 15:11-32) N aki ongeia bwa tera ae e kona n riki, ma kaaro aika Kristian aika kakaonimaki, a riai n ataia bwa e ota n aroia ma ni mwamwannanoia Iehova ao e aki toki ni buokiia.—Taian Areru 145:14.
21. Antai ae ti riai n ongotaeka irouna, ao bukin tera?
21 Ti bia bane ngkanne n iangoia bwa tera ae e kakawaki riki iroura. Ti boni kabanea korakorara ni kakaea te kaubwai ae bati, ae te aro ae e kona ni karawawataira ma ara utu? Ke ti tabe n uaiakina karekeani ‘bwaai n tituaraoi aika raraoi’ ake a roko mairoun “Taman taian oota”? (Iakobo 1:17) Tatan, “ae taman te kewe,” e tangiria bwa ti na toro iroun te kaubwai, bwa e aonga ni bua mairoura te kukurei ao te maiu. (Ioane 8:44; Ruka 12:15) Ma Iehova e tangira te kabanea n raoiroi ibukira. (Itaia 48:17, 18) Mangaia are ti bia teimatoa n ongora iroun Tamara are i karawa ae tatangira, ma ni ‘kakukureira’ irouna. (Taian Areru 37:4) Ngkana ti uaiakina te aro anne, ana bwai n tituaraoi Iehova aika moan te kakawaki ao kakabwaia aika taonako a na kabatiaa kaubwaira—ao akea te rawawata teutana ae e na namakinaki iai.
[Kabwarabwara ae nano]
a Nora te Awake!, ae bwain Tianuare 22 1993, iteraniba 18-21.
Ko Uringnga?
• E na reke ia te kukurei ae te kabanea n raoiroi?
• Baikara bwaai n tituaraoi tabeua ake e angania ana aomata Iehova?
• Bukin tera bwa tataekinan te rongorongo bon te bwai n tituaraoi?
• Tera ae a kona ni karaoia kaaro ngkana a tangira te kabwaia mairoun te Atua ibukin kaikawaan natiia?
[Taamnei n iteraniba 28]
Ko kaota te kakaitau ibukin te bwai n tituaraoi mairoun te Atua ae ana Taeka ae koreaki?
[Taamnei n iteraniba 29]
E ngae ngke e kakaiaki arona, ma e ingainga nanon Nei Laurel Nisbet ni beku iroun te Atua
[Taamnei n iteraniba 30]
N ai aron Nei Tabita, Kristian aika maiu n taai aikai a kinaaki ibukin aia mwakuri n tangira
[Taamnei n iteraniba 31]
Unimwaane ni Kristian a mwamwannanoia raoia n onimaki n te tangira