Kakimwareirein Te Nakonako N Te Aro Ae Eti

“Kakabaian te aba iroun Iehova, e kabatia kaubwain te aba, ao e aki raonna n te rawawata teuana.”​—TAEKA N RABAKAU 10:22.

1, 2. Bukin tera ngkai ti riai ni kawakinira man kaatuuan iangoan taai aika a na roko?

E TAKU te tia rabakau ni karekeiango ae te I-Amerika: “Kaatuuan iangoan taai aika a na roko . . . e tuukira man namakinan te kukurei ngkai.” E noraki koauana irouia ataei aika a kaatuua iangoan karekean kukureia ngkana a ikawai, bwa a tarariaoa kabwaiaia ae e na reke i nanon aia tai n rikirake.

² N taai tabetai, a kona n reke aeka n iango aikai iroura e ngae ngke taan taromauria Iehova ngaira. Iangoa aio: Ti baabareka kakoroan bukin ana berita te Atua are e na karokoa te baretaiti n te aonnaba. A ingainga naba nanora ni kariariaa te maiu ae akea iai te aoraki, te kara, te maraki, ao te karawawataki. E koaua bwa e riai kaantaningan baikai, ma ngkana ti kaatuua iangoan kabwaiara ae imwaira are e beritanaki, tiaki e na kona ni kamatakira nakon kakabwaiara n te onimaki ngkai? Ngkana ngaia anne, ao ai kamaamaara! Ti na kai rotaki n te bwarannano ao namakinan aki raun “te nano ngkana e aki kokoro bukin te kaantaninga” n te tai ae kaantaningaki. (Taeka N Rabakau 13:12, BK) A kai karikirakea namakinan te bwarannano ke te kananoanga kangaanga ma karawawata i aoni maiura. N onean mwin are ti na kakorakora ni kaaitarai aroaro aika bubuaka, ti a riki bwa taani ngurengure. Ti kona n rarawa nako iai ngkana ti kananoa ara iango i aoni kabwaiara ngkai.

3. Tera ae ti na kaatuua riki ara iango i aona n te kaongora aei?

³ E taku Taeka N Rabakau 10:22: “Kakabaian te aba iroun Iehova, e kabatia kaubwain te aba, ao E aki raonna n te rawawata teuana.” Tiaki ngkanne te kabwaia ae kakimwareirei aroia ni mweeraoi n te onimaki ana toro Iehova ni boong aikai? Ti na rinanon tabeua mweeraoira n te onimaki, ao n noria bwa tera ae nanonaki nakoira n tatabemanira. Karekean te tai n iaiangoa ana akoi Iehova are e na angan “te aomata ae raoiroi ae nakonako n arona ae eti,” e kakorakoraa ara motinnano bwa ti na teimatoa n toro iroun tamara are i karawa ma te kimwareirei.​—Taeka N Rabakau 20:7.

‘Kakabwaia Aika Kakimwareireira’ Ngkai

4, 5. Ana reirei te Baibara raa ae e anaaki riki nanom iai, ao bukin tera?

⁴ Te atatai ae eti i aon ana reirei te Baibara. A taku kaain Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia bwa a kakoauaa te Baibara. Ma a aki kona ni karekea te katiteuanaki ni kaineti ma ana reirei te Baibara. E aki toki ni kaokoro aia iango aomata ni kaineti ma ana reirei ni koaua te Baibara, e ngae ngke titeboo aia Aaro. Ai boni kaokorora aroaroia ma ana toro Iehova! N aki ongeia bwa te natannaomata raa ngaira, ara katei, ke aroarora, ma ti taromauria te Atua ae kinaaki iroura n arana. Tiaki aroia atua tabeman ae kangaanga raoi ataakia n aron te temanna-n-teniman. (Te Tua-Kaua 6:4; Taian Areru 83:18; Mareko 12:29) Ti a ataia naba bwa e rangi ni kakawaki ae e a kaan te tai ae na kaetaki iai te titiraki ni kaineti ma riain te Atua n tautaeka i aoni bwaai ni kabane. Ti bane n irekereke ma te titiraki aei n arora ni kateimatoaa kakaonimakira nakoina. Ngkai ti a ataa te koaua ni kaineti ma aroia maate, ti a kainaaomataki n are aongkoa, e karuanikai te Atua ibukin arona n tua bwa a na kammarakaki aomata n te ai ni moone ke ni kanakoaki nakon te burikatorio.​—Te Minita 9:5, 10.

⁵ Irarikin anne, ai kimwareireira ngaira ngkai ti ataia ae ti aki manennanti n riki man te ewarutin. Ma e karikira te Atua bwa katotongana. (Karikani Bwaai 1:​26; Maraki 2:10) E anene te tia Areru nakon Atuana ni kangai: “N na katituaraoiko; ba e kakamaku karaoau i Roum ao e kamimi naba: A kamimi am mwakuri; ao e bon ataia raoi taamneiu.”​—Taian Areru 139:14.

6, 7. Iai te bitaki ae ko ataia ni maium ke irouia tabeman ae ko kakoauaa bwa te kakabwaia?

⁶ Rarawa nakon karaoan anua ao mwakuri aika buakaka. A aki toki ni kanakoi kauring taabo ni kanako rongorongo i aoni kangaanga aika riiriki man te moko, kabatiaan te moi manging, ao te wene ni bure. N angiin te tai, akea ae mutiakin kauring akai. Tera ae na riki ngkana e ataia te aomata ae raoiroi bwa ngaia mwakuri akanne, e riribai te Atua ao e nanokawaki naba irouia te koraki ake a kaakaraoi? E bae ni kairaki te aomata ae raoiroi anne bwa e na aki maiuakin mwakuri aika buakaka! (Itaia 63:10; 1 I-Korinto 6:9, 10; 2 I-Korinto 7:1; I-Ebeto 4:30) Ngke e moanibwaia kakukureian nanon Iehova ae te Atua, e a karekei iai kakabwaia tabeua n aron marurungin rabwatana ao raun nanona.

⁷ E kangaanga katokan maiuakinan ae buakaka n te tai ae maan. Ma ni katoa ririki iai tatabebwi te ngaa aomata aika karaoa anne. A katabui maiuia nakon Iehova ao a bwabetitoaki n te ran i mataia aomata, bwa a kaotia ae a a tia ni kaitiaki maiuia man mwakuri ake e aki kukurei iai te Atua. Ai kaungara anne! E kakorakoraki iai nanomatoara bwa ti na teimatoa n inaaomata man te tautoronaki n te bure ao aroaro aika kammaraki.

8. Te reirei man te Baibara raa ae e kona ni karikirakea te kakukurei n te utu?

⁸ Te kakukurei n te utu. E aki nakoraoi te maiu n utu n aaba aika mwaiti. A bati ake a mare aika a manga buu raure, ike a rotaki iai ataei ni korakoran uruakin nanoia. N aban Eurobe tabeua e kaaniia 20 te katebubua mai buakoia utu nako aika tii temanna iai te karo. E kanga Iehova ni buokira bwa ti na kakaonimaki n nakonako n te aro ae eti ni kaineti ma aei? Taiaoka wareka I-Ebeto 5:22–​6:4, ao iangoa te reirei ae tamaroa n Ana Taeka te Atua are e anganiia buu-mwaane, buu-aine, ao ataei. Maiuakinan reirei ake a mena n te Baibara, e na karekea te itoman ae nene n te mare, e buokiia kaaro ni kaikawaia natiia n te aro ae riai, ao ni karekea te kakukurei n te utu. Tiaki ngkanne aei te kakabwaia ae kakimwareirei?

9, 10. Tera kaokoron ara kaantaninga ma aomata ibukin taai aika a na roko?

⁹ Ti aki nanououa n ae a nang toki kangaanga n te aonnaba. N aki ongea aia kakorakora taani kairiri, taan rabakau ni bwain te aonnaba, ao taani kukune ni katoki kangaanga aika a kakaiaki ni boong aikai, ma a bon aki kona n toki. E taekina ae kangai Klaus Schwab, are e katea te botaki ae te World Economic Forum: “E ririkirake te ware ibukin kangaanga n te aonnaba ao e uarereke te tai ibukin totokoana.” E taekin “kangaanga ae a rotaki iai botannaomata n aron mwakuri n iowawa aika tiritiri, kabarekaan te otabwanin, ao kangaanga ibukin te mwane.” E kamota ana taeka Schwab n taku: “A kainnanoa te boonnano ao waekoaia ni karaoi motinnano aika kakawaki ibukin totokoan kangaanga aika e kaaitarai te aonnaba.” Ngkai e tabe ni waaki nako te ka-21 tienture, ao e taraa n aki kona n nako raoi ana waaki te botanaomata nakon taai aika imwaira.

¹⁰ Ai kakaaitaura ngaira ngkai ti a ataa ana babaire Iehova ae e na karekea katokani kangaanga nakoia aomata ni kabane rinanon te Tautaeka n Uea iroun te Mesia! Rinanon aei, e na “katoki buaka” te Atua ao e na karekea “te rau ae bati.” (Taian Areru 46:9; 72:7) ‘E na kamaiua ane e kai nanona, ane akea ana bwai, ane e mamaara man te babakanikawai ma te tiritiri,’ te Uea ae kabiraki ae Iesu Kristo. (Taian Areru 72:12-​14) E na aki manga tare te amwarake i aan ana babaire te Tautaeka n Uea. (Taian Areru 72:16) ‘E na kabane rannimatara Iehova ni kaoi mai matara. Ao e na akea riki te mate, ao e na akea naba te nanokawaki, ma te tang ma te maraki: bwa a mauna nako bwaai rimoa.’ (Te Kaotioti 21:4) E a tia n tei ana Tautaeka n Uea i karawa, ao i aoni kawaina ngkai ni kaetii ao ni katoki mwakuri aika bubuaka n te aonnaba.​—Taniera 2:44; Te Kaotioti 11:15.

11, 12. (a) E kona n anganiko te kakukurei ni koaua uaiakinan kakukureian te rabwata? Kabwarabwaraa. (b) Tera ae karekea te kakukurei ni koaua?

¹¹ Ataakin karekean te kakukurei ni koaua. Ti na kanga ni karekea te kakukurei ni koaua? E taku te tia rabakau i aon te iango bwa iai bwaai aika tenua aika a karika te kakukurei. Baikai boni bwaai aika a kakukureia te rabwata, baika ti karaoi (n aron te mwakuri ke te reitaki n te utu), ao te kaantaninga ae bongana (uaiakinan te bwai ae kakawaki riki nakon oin nanora, n aron karekean kabwaiaia aomata tabeman). Mai buakoni baika tenua aikai ao e rinea kakukurein te rabwata bwa te bwai ae aki kakawaki, ao e kangai: “E riai n ataaki aei ibukina bwa angiia aomata a kaatuua riki uaiakinan kakukureian rabwataia.” Tera ana koaua te Baibara ni kaineti ma aei?

¹² E kangai te Uea are Toromon are kaain Iteraera rimoa: “I taku i nanou, Kaaraki ngkai, N na kataiko n te maie; ma ngaia ae ko na kukurei n te maie: ao noria, akea naba manen te baei. I taekina te ngarengare ni kangai, E rangirang: ao te maie, Tera ae e karekea?” (Te Minita 2:1, 2) E ngae ngke e kona ni kakukureiko te baei, ma e kai mauna n aron ae taekinna te Baibara. Ma tera aron te mwakuri? Iai tabera ae te kabanea ni manena ma ni kakawaki ae ti na karaoia ae te mwakuri n uarongorongoa te Tautaeka n Uea, ao te mwakuri ni kairiia aomata bwa a na riki bwa taan rimwin Kristo. (Mataio 24:14;28:19, 20) Ti karaoa te mwakuri ae kairira nakon kamaiuara ao te koraki ake a ongora iroura, man tataekinan te rongorongo ni kakamaiu nakoia n te Baibara. (1 Timoteo 4:16) Kioina ngkai “raao ni mwakuri ngaira i bukin te Atua,” ti ataia ae “E kakabwaia [“kakukurei,”NW] riki te anga nakon te anganaki.” (1 I-Korinto 3:9; Mwakuri 20:35) E bongana riki maiura ni karaoan te mwakuri aei iroura, ao e karekea ana kaeka te tia Karikiriki nakon ana kakaniko Tatan te Riaboro. (Taeka N Rabakau 27:11) E kaotia Iehova bwa tangirana iroura e na karekea te kakukurei ni koaua ae teimatoa.​—1 Timoteo 4:8.

13. (a) N te aro raa, ae e a riki iai te Kuura ni Kataneiai Ibukia Taan Uarongorongo bwa te kakabwaia ae kakimwareirei? (b) Ko kanga ni kakabwaiaki man Te Kuura ni Kataneiai Ibukia Taan Uarongorongo?

¹³ Te reirei ni kataneiai ae rangi ni kakawaki ao ni manena. E karakina arona ngke e roro-n-rikirake Gerhard ae te unimwaane n aia Ekaretia Ana Tia Kakoaua Iehova, ao e taku: “N au tai ni kairake ao iai au kangaanga n te taetae ni kawai. Ngkana a roko kangaanga tabeua, ao I kuri aki kona ni kaotii bwaai ake i nanou, bwa I aki kona n taetae raoi. I a namakinna bwa akea manenau ao e a rikirake ni bwara nanou. A karinai au karo n te kuura ibukin te taetae, ma e bon aki buokai te bwai are a karaoia. Au kangaanga e irekereke ma au iango ao e aki kona n noraki. Iai teuana te bwai ae rangi n tamaroa ae e katauraoia Iehova, ae Te Kuura ni Kataneiai Ibukia Taan Uarongorongo. Mwin kaakaean te reirei aei ao e a karekea te ungannano irou. I kabanea au konaa ni kakataneiai i aoni baike I reiakin ao e boni buokai! Ai bon akea au kangaanga n te aro are I a kona n taetae raoi ao I a ninikoria ni karaoa te mwakuri ni minita. Ngkai I a boni kaakaraoa te kabwarabwara ibukia aomata. I rangi ni kukurei ngkai e kona n anganai maiu ae boou Iehova rinanon te kuura aei.” Tiaki bon aei te anga teuana ae katauraoia Iehova ibukira bwa ti aonga ni kona ni karaoa ana mwakuri ma te kimwareirei?

14, 15. N taai ake ti karawawataki iai, baikara bwaai n ibuobuoki ae kaotaki ae tauraoi? Kabwarabwaraa.

¹⁴ Te reitaki ae onoti ma Iehova ao te boutoka ae bati mairouia tarira n te onimaki ni katobibia te aonnaba. E namakina te bwarannano ao te raraoma ae korakora te aine temanna i Tiaman ae Katrin, ngke e ongo taekan te nao ae bubura [tsunami] are e orea aon Atia maiaki mainiku. Iai natina te aine ae mena i Thailand ngke e riki te kangaanga aei. E tiku ma te kakaantaninga te tina aio i nanon 32 te aoa bwa e maiu natina ke tao e a reke nako i buakoia te koraki ake a reke n te kabuanibwai. Ai kukurei ra nanon Katrin ngke e a ongo rongorongon natina bwa e maiu!

¹⁵ Tera ae buoka Katrin n ana tai n rawawata? E korea ae kangai: “I kabanea au tai n tataro nakon Iehova. I kaokioka au tataro, ao e kakorakorai ma ni kabebeteai. Irarikina, a kakawarai taari n te onimaki ni kaungaai n rawawatau.” (I-Biribi 4:6, 7) E na rangi ni korakora riki rawawatana n te tai anne ngke arona bwa e aki kakaaea buokana mairoun Iehova n te tataro, ao te kabebetenano mairouia taari n te onimaki! Ara iraorao ae kaan ma Iehova ao natina n ikotaki ma te botaki n itaritari ni Kristian bon te kakabwaia ae raoiroi ae ti rangi ni kainnanoia!

16. Anga te rongorongo ae kabwarabwaraa kakawakin te kaantaninga ibukin te manga-uti.

¹⁶ Te kaantaninga ibukin noraia ara koraki aika tangiraki ake a a tia ni mate. (Ioane 5:28, 29) E kaikawaki te rorobuaka ae Matthias bwa temanna Ana Tia Kakoaua Iehova. E aki mutiakin kakabwaiana ao e kitana te ekaretia ni Kristian ngke e roro-n-rikirake. E korea ae kangai ngkai: “E aki kona n reke au tai ni mamaroro ngkoa ma au karo. I nanon ririki aika bati ti a boni kakauntaeka naba. Ma e ngae n anne, e teimatoa naba n tangirai tamau bwa e na reke te maiu ae raoiroi irou. E rangi n tangirai, ma bon iai te bwai ae I aki ota iai n te tai anne. N 1996, ngke I a tekateka i rarikin ana kainiwene, man taui baina ao n tang ni korakai, I tuangnga ae I rangi n nanokawaki n te bwai are I a tia ni karaoia ao I kaotia naba ae I rangi n tangiria. Ma e a bon aki kona n ongo au taeka. Imwin wenena n aoraki teutana ao e a bua naba maiuna. Ngkana arona bwa I maiu ao n nora tamau n te manga-uti, ti na katamaroaa riki te reitaki i marenara nakon are mai mwaina. Ao e na kukurei ngkanne n ongora taekau ae I a riki bwa te unimwaane, ao I kabwanina au tai ni bwaiania ma buu.” Ai kakabwaiara ngaira ni kakaantaningan te manga-uti!

“E Aki Raonna n te Rawawata Teuana”

17. E na kanga ni buokira kananoan ara iango i aon ana kakabwaia Iehova?

¹⁷ E taekina Tamana are i karawa Iesu Kristo ni kangai: “E kaota ana taai i aoia akana buakaka ma akana raoiroi, ao E kabwaka te karau i aoia akana atataiaomata ma akana babakanikawai.” (Mataio 5:45) Ngkana arona bwa e anga te kakabwaia Iehova nakoia aika buakaka ao aika a babakanikawai, e na mwaitira riki ana akoi ma ana atataiaomata nakoia te koraki ake a nakonako n te aro ae eti! E taekinaki ae kangai n Taian Areru 84:11, BK: “E aki rawa Iawe n anga te kabaia nakoia akana a eti aroia.” Ngkana ti kananoa ara iango i aon ana atataiaomata Iehova are e kaotiotia nakoia ake a tangiria, e na kaonaki nanora n te kakaitau ao te kimwareirei!

18. (a) Ko na kanga n taekinna bwa e aki raonaki ana kakabwaia Iehova n te rawawata? (b) Bukin tera ngkai a mwaiti ana toro te Atua aika kakaonimaki aika karawawataki?

¹⁸ Ti kakoauaa bwa “kakabaian te aba iroun Iehova,” e angania ana aomata mweeraoia n te onimaki, ao e “aki raonna n te rawawata teuana.” (Taeka N Rabakau 10:22) Bukin tera ngkai a mwaiti kataaki ao kangaanga aika a roroko irouia ana toro te Atua aika kakaonimaki ae karika te karawawataki ao te nanokawaki nakoia? Aikai tenua bukin rikin kangaanga ma karawawata nakoira. (1) Arora ni bubure. (Karikani Bwaai 6:5; 8:21; Iakobo 1:14, 15) (2) Tatan ma ana taimonio. (I-Ebeto 6:11, 12) (3) Te aonnaba ae onrake n te buakaka. (Ioane 15:19) E ngae ngke e kariaia Iehova bwa ti na kaaitara ma waaki aika bubuaka, ma tiaki ngaia ae karikii baikai. Ni koauana, e “roko mai eta te karea nako ae moan te raoiroi, ao te baintangira nako ae e kororaoi; a ruo mairoun te Atua ae te tia kariki taian ota.” (Iakobo 1:17, BK) Ana kakabwaia Iehova a bon aki kona ni kariki karawawata.

19. Tera ae e na reke irouia te koraki ake a teimatoa n nakonako n te aro ae eti?

¹⁹ N taai nako karekean te mweeraoi n te onimaki e irekereke ma te iraorao ae kaan ma te Atua. Ngkana e rikirake ara iraorao ae kaan ma Ngaia, ti kona ni ‘kaiko aara aika raraoi imwaini boong aika nangi roko, bwa ti aonga n taua te maiu ni koaua’ ae te maiu ae aki toki. (1 Timoteo 6:12, 17-​19) N te waaki ae boou ae e nang karokoa te Atua i aon te aba, a na raonaki kakabwaiara aika reke man taromaurian te Atua ma kakabwaia n te itera n rabwata. Ti kona ni karekei kabwaiara n taamnei ni kaineti ma taromaurian te Atua ao n rabwata, n te waaki ae boou i aon te aba, ae e na karaoia te Atua n te tai ae imwaira. E na reke irouia te koraki ake a “kan ongo bwanan Iehova,” te maiu ae kakukurei ni koaua ae e a kaan roko ngkai. (Te Tua Kaua 28:2) Ngkai e a kakorakoraki riki nanora, ti bia teimatoa n nakonako n te aro ae eti ma te kimwareirei.

Tera ae Ko Reiakinna?

• Bukin tera bwa ti aki wanawana ngkana ti rangi ni kaatuua ara iango i aon taai aika a na roko?

• Baikara kakabwaia aika ti karekei ngkai?

• E aera ngkai a karawawataki ana toro te Atua aika kakaonimaki?