Nakonako Ma Te Nano Ae Eti

“Ao ngai I kawakina etin arou, kamaiuai ao nanoangaai.”​—TAIAN ARERU 26:11, BK.

1, 2. (a) Bukin tera ngkai e irekereke etin nanoia aomata ma te kauntaeka ae kaineti ma riain te Atua n tautaeka? (b) A na kanga aomata ma anera ni kaotia bwa a boutokaa riain Iehova n tautaeka i aon bwaai ni kabane?

NGKE e karitei Tatan n te oo-n-aroka are i Eten, e kauntaekaa iai aron riain te Atua n tautaeka i aon baika e karikii. Tabeua te tai imwin anne, e a manga bukinia aomata bwa a tii toro iroun te Atua ngkana e kakabwaiaia. (Iobi 1:9-11; 2:4) Mangaia are e rangi n irekereke etin nanoia aomata ma te kauntaeka ae kaineti ma riain Iehova n tautaeka i aon bwaai ni kabane.

² E na teimatoa n tautaeka i aon bwaai ni kabane te Atua e ngae ngkana a aki teimatoa i nanon te eti aomata ake a karikaki irouna. Ma a anganaki aia tai iai aomata ao anera, ni kaotia bwa a tei n ana itera antai ni kaineti ma te kauntaeka aei. Ni kanga? N aroia ni kateimatoai etin nanoia, ke ni kaakeai. Mangaia are e kona ngkanne ni motikaki taekan te aomata, ni kaineti ma etin nanona.

3. (a) Tera are a tangiria Iobi ao Tawita bwa e na tuoaki iroun Iehova? (b) Baikara titiraki aika wai ni kaineti ma te nano ae eti?

³ E aki nanououa Iobi ngke e kangai: “Ke e tauaki mwin rawawatau n tauan te rawawata ae eti [iroun Iehova], bwa E aonga n ata raoiroiu [“etin nanou,” NW] te Atua.” (Iobi 31:6) E bubutii te Uea ae Tawita i Iteraera rimoa bwa e na tuoaki etin nanona ngke e tataro ni kangai: “Iehova, ko na kaeta taekau, ba I nakonako ma te aki bure [“te nano ae eti,” NW]: I onimakina naba Iehova ma n aki nanokokoraki.” (Taian Areru 26:1) Ai kakawaki ra ae ti na nakonako naba ngaira ma te nano ae eti! Ma tera te nano ae eti, ao tera ae nanonaki n te nakonako iai? Tera ae e na buokira bwa ti na teimatoa n nakonako iai?

‘I Nakonako ma te Nano ae Eti’

4. Tera ae nanonaki n te nano ae eti?

⁴ E irekereke te nano ae eti ma karaoan ae riai, akean te bure, ao karaoan ae raoiroi n akea te kairua. Ma e bati riki ae nanonaki n te nano ae eti, nakon kaakaraoan ae raoiroi n tii ngaia. E irekereke naba ma te aroaro ni maiu ae riai ke tangiran te Atua ma te nano ni kabane. E kananououaa raoiroin Iobi Tatan ngke e kangai nakon te Atua: “Ko na arora baim ao ringa rina ma irikona, ao e na taetaebuakaiko iai i matam.” (Iobi 2:5) Te nano ae eti, e nanona kaakaraoan ae raoiroi ae irianaki naba ma te nano ae raoiroi.

5. Tera ae kaotia bwa kateimatoan te nano ae eti e aki nanonna bwa ti riai ni kororaoi?

⁵ Ma tiaki tii aomata aika kororaoi aika a kona ni kateimatoaa te nano ae eti irouia. E aki-kororaoi naba te Uea are Tawita, bwa ana bure tabeua a rangi ni kakaiaki. Ma e ngae n anne, te Baibara e aranna bwa te aomata ae “nakonako, ma itiakin te nano, ma te aro ae eti.” (1 Uea 9:4) Bukin tera? Ibukina bwa e tangira Iehova Tawita. E bon anga nanona nakon te Atua. E tauraoi ni kaotii ana bure, e butimwaea boaakina, ao e a manga kaetii arona. E noraki etin nanon Tawita ni korakoran tangiran Atuana ae Iehova irouna.​—Te Tua-Kaua 6:5, 6.

6, 7. Tera ae irekereke ma te nakonako ma te nano ae eti?

⁶ Te nano ae eti e aki tii bwainaki n taai tabetai, tao n tain te taromauri. E irekereke ma anuara ni kabane. E “nakonako” Tawita ma te nano ae eti. E taekinna te New Interpreter’s Bible bwa “te weabe ae ‘nakonako’ e nanona ‘aroaroni maium’ ke ‘anuam.’” E taekinia aomata ake “a moa n raoiroi aroia” te tia areru, ngke e anene ni kangai: “A a kabaia akana kawakin ana taeka [te Atua]. Akana ukoukoria n nanoia ni kabane. Eng, a aki karaoa naba ae buakaka; a nakonako i nanoni kawaina.” (Taian Areru 119:1-3) Kateimatoan te nano ae eti e nanonna bwa te aomata e na teimatoa naba n ukoukora nanon te Atua ma n nanakonako i nanoni kawaina.

⁷ Te nakonako ma te nano ae eti nanona bwa, e na boni kakaonimaki te aomata n tangira te Atua, e ngae ngkana e angabuaka. Ngkana ti nanomwaaka i aan kataakira ma ti teimatoa n nene ngkana ti kaitaraa te karawawataki ao kariri man bwain te aonnaba aei aika buakaka, ao e noraki ngkanne iai etin nanora. Ti ‘kakukureia nanon Iehova’ ibukina bwa e a reke iai ana kaeka nakon teuare kakanikoa. (Taeka N Rabakau 27:11) Iai bukina ae riai ngkanne are ti a kona iai ni motiki nanora n aron naba are e karaoia Iobi ngke e kangai: “N na aki kaki au raoiroi [“nanou ae eti,” NW] mai rou ni karokoa mateu!” (Iobi 27:5) E kaotia nakoira te ka-26 n Areru bwa tera ae e na buokira n nakonako ma te nano ae eti.

“Kaitiaki Au Kirine ao Buroou”

8. Tera reireiam man ana bubutii Tawita, nakon Iehova, are e na tirotiroi ana kirine ao buroona?

⁸ E tataro ni kangai Tawita: “Iehova, Ko na tirotiroai, ma ni kataai; Ko na kaitiaki au kirine ao buroou.” (Taian Areru 26:2, NW) A raba raoi ana kirine te aomata i nanon rabwatana. N te aro ni kaikonaki, a tei kirine ibukin ana iango ao ana kaantaninga te aomata aika rangi n raba. Ao buroon te aomata are e tei ibukin nanon te aomata, e kaineti ma aroaron te aomata ae raba, are taekan iango aika kaira ana mwakuri, ana namakin, ao wanawanana. Ngke e bubutii Tawita bwa e na tuoaki iroun Iehova, e tataro bwa a na tirotiroaki ma ni kataaki bwa a uara, ana iango ao nanona aika raba.

9. Tera aron Iehova ni kaitiaki ara kirine ni kaikonaki, ao nanora?

⁹ E bubutii Tawita bwa a na kaitiakaki naba ana kirine ao nanona. E kanga Iehova ni kaitiaki nanora ni koaua aika raba? E anene ni kangai Tawita: “N na karaoiroa Iehova are reireiai: ao a kaetietai naba au kirine i nanon te bong.” (Taian Areru 16:7, NW) Tera ae nanonaki iai? E nanonaki iai bwa reirei ake mairoun te Atua a rota aroaron Tawita ae raba ma n tiku iai, ao a kaeta ana iango ao nanona. E kona naba n riki anne nakoira ngkana ti kananoi ara iango i aon reirei ake ti anganaki man Ana Taeka te Atua, mairouia aomata aika a tei ibukina, ao man ana botaki, ao ngkana ti kariaia bwa a na rota nanora ae raba. Te tataro nakon Iehova ni katoa tai ni butiia bwa e na kaitiakira n te aro aei, e na buokira bwa ti na nakonako ma te nano ae eti.

‘E Memena Am Akoi ae Boto i aon te Tangira i Matau’

10. Tera ae e buoka Tawita bwa e na nakonako n ana koaua te Atua?

¹⁰ E reitia ni kangai Tawita: “E memena am atataiaomata [“akoi ae boto i aon te tangira,” NW] i matau; ao I nakonako n am koaua.” (Taian Areru 26:3) E ataa taekan ana mwakuri n akoi te Atua ae boto i aon te tangira Tawita, ao e iaiangoia ma te nano ni kani kaitau. E anene ni kangai, “Karaoiroa Iehova, tamneiu, ao tai manuoki ana akoi ni kabane.” E uringa teuana ana “mwakuri” n akoi te Atua Tawita ngke e kangai: “E kakaraoi makuri aika raraoi ma kaeti-taeka Iehova i bukiia akana karawawataki ni kabaneia. E kaoti arona nako nakoni Mote, ao ana makuri nakoia tibun Iteraera.” (Taian Areru 103:2, 6, 7) Tao e iangoa te babakanikawai Tawita are karaoaki nakoia tibun Iteraera irouia kaain Aikubita, n ana tai Mote. Ngkana ngaia, ao tao iaiangoan aron Iehova ni kaota te kawai nakon Mote are e na kamaiuia iai, e riinga nanon Tawita ma ni kakorakoraa bwa e na teimatoa n nakonako n ana koaua te Atua.

11. Tera ae e na buokira bwa ti na nakonako ma te nano ae eti?

¹¹ Te katoa tai n reiakina Ana Taeka te Atua ao kananoan ara iango iai, e na buokira naba n nakonako ma te nano ae eti. N aron anne, ururingan Ioteba ngkoa are e birinako man te kaririaki nakon te wene ni bure mairoun buun Botiba, e riai ni kaungai nanora bwa ti na birinako naba ngkana e riki aekan anne n ara tabo ni mwakuri, ara kuura n reirei, ke n te tabo teuana. (Karikani Bwaai 39:7-12) Iai naba katoto aika a na buokira ngkana ti kaririaki ni kabatiaan kaubwaira ke karekean arara ao arora ae kakannato n te aonnaba aei? Ti kona ni kakairi iroun Mote, are e rarawa nakon kaubwain Aikubita rimoa. (Ebera 11:24-26) Iaiangoan nanomwaakan Iobi e na kakorakoraa naba nanora bwa ti na kakaonimaki iroun Iehova, n aki ongei aoraki ke kabuanibwai aika kona n riki nakoira. (Iakobo 5:11) Tera te katoto ae kona ni buokira ngkana ti bwainikirinaki? Ti na kakorakoraki ma n ninikoria ngkana ti iangoa rongorongon Taniera are e mena ni nneia raian rimoa!​—Taniera 6:16-22.

“I Aki Tekateka i Buakoia Aomata Aika Kewekewe”

12, 13. Te aekaki n iraorao raa ae ti riai ni kararoaira mai iai?

¹² E a manga taekina riki te bwai teuana Tawita ae e kakorakoraa bwa e na nakonako ma te nano ae eti, ngke e kangai: “I aki tekateka i buakoia aomata aika kewekewe; ao N na aki nakonako ma taani mamana te aba. I ririba aia botaki taani bure, ao N na aki tekateka i buakoia akana buakaka.” (Taian Areru 26:4, 5) E bon rawa Tawita n tekateka i buakoia aomata aika buakaka. E ribaa te iraorao ma aomata aika buakaka.

¹³ Tera arora iai? Ti rawa naba n reitaki ma taani kewekewe aika oti ni kamataku ake n te TV, birimin te viteo, taamnei tabeua, te Internet, ke bwaai tabeua riki? Ti kararoaira ngkanne mairouia aomata aika karabai aroaroia ni koaua? Tabeman ake a mena n ara kuura n reirei ke ara tabo ni mwakuri a kona ni baka ni kan iraorao ma ngaira, bwa tao iai aia iango tabeua aika bubuaka ake a kan waakin. Te koaua bwa ti kani karekea ara iraorao ae kaan ma te koraki ake a aki nakonako n ana koaua te Atua? Aomata ake a a tia ni kitana ma ni kabwaoua te koaua a kona ni karabai nanoia ni kani kabwakaira man taromaurian Iehova, n aroia ni baka ni kan ibuobuoki nakoira. Ma tera ngkana tao iai kaain te ekaretia tabeman aika a rengana maiuakinan ae buakaka ma ae raoiroi ni maiuiia? A boni karabai naba aroaroia ni koaua te koraki aikai. E taku Jayson ae te toro-ni-minita ngkai, bwa iai raoraona aika aekaia anne ngke e tabe n ikawairake. E taekinia ni kangai: “N te taina, e taekina aei nakoiu temanna i buakoia: ‘E aki akaka ae ti karaoia ngkai, bwa ngkana e roko te aonnaba ae boou, ao e na akea ngaira bwa ti na tia ni mate. Ti na aki namakina buan te bwai teuana mairoura.’ Ai aron ae e a tibwa uki au iango ngke I ongora ana taeka arei. I aki tangiria bwa N na tia ni kamani mate ngkana e roko te aonnaba ae boou.” E karaoa ae raoiroi Jayson ngke e a raure nako ma ngaiia. E taku te abotoro Bauro: “Tai kairua: ‘E uruaki te aroaro ae e raoiroi n te iraorao ae e buakaka.’ ” (1 I-Korinto 15:33, BK) Moan te kakawaki bwa ti na rawa n iraorao ma aomata aika buakaka!

‘N na Kaongoraea te Aba Taekan Ami Mwakuri Aika Kamimi’

14, 15. Ti na kanga ni kona n ‘otabwaninia ana baonikarea’ Iehova?

¹⁴ E taku Tawita: “N na teboki baiu ngkai I aki bure; ao N na otabaninia am baonikarea n te aro anne, Iehova.” Bukin tera? “Ba I aonga ni kaongoraea te aba n te bwana ni katituaraoi, ma n tataekin am makuri aika kamimi ni kabane.” (Taian Areru 26:6, 7) E kani kateimatoaa te itiaki Tawita ni kaineti ma te aroaro ni maiu ae riai, bwa e aonga n tau n taromauria Iehova ma ni kaotiota tangiran te Atua irouna.

¹⁵ Bwaai ni kabane aika irekereke ma te taromauri ae koaua n te umwa-n-rianna ae tabu ao rimwi riki n te tembora, “boni katotongan are i karawa, ao kanga tamneina.” (Ebera 8:5, BK; 9:23) E tei te baonikarea ibukin nanon Iehova ni kani butimwaea ana karea Iesu Kristo ae na kamaiua te botannaomata. (Ebera 10:5-10) Ti teboki baira n aki bure ma n ‘otabwaninia ana baonikarea’ Iehova, n arora n onimakina te karea anne.​—Ioane 3:16-18.

16. Baikara kakabwaia aika reke iroura ngkai man tataekinan ana mwakuri te Atua aika kamimi nakoia aomata tabemwaang?

¹⁶ Ngkana ti iangoi kakabwaia aika mwaiti aika a kona n reke ngkai rinanon te kaboomwi, tiaki te koaua bwa a onrake nanora ni kani kaitaua Iehova ao Natina ae te rikitemanna? Ti bia kariaia nanora ni kani katituaraoi iai bwa e na kairira bwa ti na tataekin ana mwakuri te Atua aika kamimi nakoia aomata tabemwaang. Ti na moanna man karikaia aomata n te oo-n-aroka are i Eten, ao ni karokoa manga kaboouan bwaai ni kabane n ana aonnaba ae boou te Atua. (Karikani Bwaai 2:7; Mwakuri 3:21) Ti rangi ni buokaki naba bwa ti na kateimatoaa ara onimaki, rinanon waakinan te mwakuri n uarongorongoa te Tautaeka n Uea ao kakiritianaia aomata! (Mataio 24:14; 28:19, 20) Ngkana ti katabetabeira iai, ao ai aron ae ti kaatuua riki iangoan ara kaantaninga ae raoiroi ibukin te maiu ae mena imwaira, e kakorakoraki iai kakoauan raoi ana berita te Atua, ao ti kateimatoaa naba i nanora tangiran Iehova ao raora n aomata.

“I Tangira Neni Maneabam”

17, 18. Tera aroarora ae riai ni kaineti ma ara bobotaki ni Kristian?

¹⁷ Nibwan taromaurian Iehova i Iteraera rimoa bon te umwa-n-rianna ae tabu are e mena iai te baonikarea. E kaota kukurein nanona ni mena iai Tawita, ngke e tataro ni kangai: “Iehova, I tangira neni maneabam, ma te tabo ae e memena iai mimitongim.”​—Taian Areru 26:8.

¹⁸ A ingainga naba nanora ni botaki n taabo ake ti kona n reireiaki iai taekan Iehova? Ara Tabo n Taromauri ni kabane ake e waakinaki iai te reirei ibukin te Atua ni katoa tai, a riki bwa nibwan te taromauri ni koaua ni kaawa ake a tei iai. Irarikin anne, bon iai naba ara bwabwaro, ruunga, ao boong ni botaki aika okoro ake ti kaakaraoi ni katoa ririki. A maroroakinaki ana “taeka” Iehova ni botaki aika karaoaki iai. Ngkana ti reireinira arora ni ‘kabatiaa tangiran’ taeka aikai, ti na ingainga ngkanne ni kani kaei bobotaki nako, ao ni kakauongo naba iai. (Taian Areru 119:167) Ai kamaiura te iraorao ma raora n onimaki aika a tabeakinira raoi, ao aika buokira bwa ti na nakonako ma te nano ae eti!​—Ebera 10:24, 25.

“Tai Kamateai”

19. Baikara buure ake e aki kani karaoi Tawita?

¹⁹ Kioina ngke Tawita e ataa te bwai ae e na riki nakoina ngkana arona bwa e kitana te nakonako n ana koaua te Atua, e a manga bubutii ni kangai: “Tai warekai i buakoia tani bure, tai kamateai ma tan tiritiri; ba a bubuaka aia makuri nako, a karekei aroia n te babakanikawai.” (Taian Areru 26:9, 10, BK) E aki tangira warekana Tawita ibuakoia aomata aika aki-ako, ke a babakanikawai.

20, 21. Tera ae kona ni kairira bwa ti na nakonako n aroia aomata aika a aki beku iroun te Atua?

²⁰ E onrake te aonnaba n taai aikai n taiani wene ni bure. Kamataku ake a noraki n te TV a boutokaa te aki-ako, n aron “te wene ni bure, te kamaira, te kaitaataan.” (I-Karatia 5:19) A tautoronaki tabeman n te kani mataku n taamnei aika bwaitingako, are a roko mai iai taiani wene ni bure. A kai mwane riki iai kaain te roro-n-rikirake. N aaba tabeua, a kairoroaki kaain te roro-n-rikirake n iangoan ae a riai ni waakina te iraorao ni karekenano, ibukina bwa e a riki anne bwa katein abaia. A mwaiti rooro-n-rikirake ake a karekenano ma tabeman, e ngae ngke a tuai n tau nakon te roro ni mare. Ibukin kani katokan nanoia n te kan iein are kauekeaki i nanoia, a a moanna ni karaoi mwakuri aika kamwaraa, ao n tokina a a karaoa naba te wene ni bure.

²¹ A kona naba n rotaki ni bwaai ni kariri aika bubuaka, aomata aika ikawai. Aroia aomata ni babakanikawai ni waaki ni bitineti ao ni karaoi babaire aika angaraoi bon ibukia n aki tabeakinia aomata tabeman, bon kanikinaeaia aomata aika a aki-eti nanoia. Te nakonako i nanon kawain te aonnaba aei e na boni kararoaira mairoun Iehova. Ti bia “riba te buakaka, ao [n] tangira te raoiroi,” ma n teimatoa n nakonako ma te nano ae eti.​—Amota 5:15.

“Kamaiuai, ma n Nanoangaai”

22-24. (a) E a kanga ni kaungaki nanom n ae taekinaki n Taian Areru 26? (b) Taekan te bwai ni kamwane raa ae e na maroroakinaki n te kaongora ae imwin aei?

²² E kamota ana taeka nakon te Atua Tawita ni kangai: “Ao ngai, N na nakonako ma au raoiroi [“te nano ae eti,” NW]: Ko na kamaiuai, ma n nanoangaai. E tei waeu n te tabo ae aoraoi: N na karaoiroa Iehova i buakoia botaki n aomata.” (Taian Areru 26:11, 12) Ana kekeiaki Tawita ni kani kateimatoaa te nano ae eti irouna e reitaki naba ma ana bubutii bwa e na kamaiuaki. Ai kaungananora anne! E ngae ngkai taani bure ngaira, ma e na boni buokira Iehova ngkana ti kakorakoraira ni kan nakonako ma te nano ae eti.

²³ E bia noraki n aroaroni maiura bwa ti karinea ana tautaeka te Atua ni bwaai ni kabane ake ti karaoi, ma n ataa kakawakina. Ti kona ni bane n tataro ni butiia Iehova bwa e na tirotiroi ara iango ao ara namakin aika raba ma ni kaitiakii. Ti kona ni kateimatoa ana koaua i matara n te aro ae ti kakorakoraira n reirei n Ana Taeka. Ti bia kawakinira naba man te iraorao ma aomata aika bubuaka, ma ni karaoiroa Iehova i buakoia ana botannaomata. A bia ingainga nanora ni buoka tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea ao ni kakiritiania aomata, n aki kariaia bwa e na kabuanibwai ara iraorao ae kakawaki ma te Atua n tangiran bwain aon te aba aei. Ngkana ti karaoa ara kabanea n raoiroi n nakonako ma te nano ae eti, ti na aki nanokokoraki teutana ni kaineti ma akoara iroun Iehova.

²⁴ Kioina ngkai te nano ae eti e irekereke ma anuara ni kabane, ti riai naba n ataa te bwai ni kamwane teuana ae karuanikai, ae taekan kabonganan te kamanging n te aro ae riao. E na maroroakinaki aei n te kaongora ae imwin aei.

Ko Uringnga?

• Bukin tera bwa a riai aomata ao anera ni motikaki taekaia ni kaineti ma etin nanoia?

• Tera te nano ae eti, ao tera ae nanonaki n te nakonako iai?

• Tera ae na buokira n nakonako ma te nano ae eti?

• Baikara kangaanga aika karuanikai aika ti riai n atai ma ni kararoaira ma iai, bwa ti aonga ni kateimatoaa te nano ae eti?