Katotonga Aron Iehova Ni Kairakiia Natim

“Tiaki aroia kaaro ni kabaneia bwa a na kaetiia natiia?”​—EBERA 12:​7, Contemporary English Version.

1, 2. Bukin tera bwa kaaro a namakina te kangaanga ni kaikawaakiia natiia ni boong aikai?

N TE kakaae are e karaoaki tabeua te ririki n nako i Tiaban, tao iteran mwaitiia aomata aika ikawai aika a titirakinaki iai, a kaotia bwa e rangi n uarereke te uaia ni mamaroro i marenaia kaaro ao natiia, ao a taku naba bwa angiia kaaro a kamonaia natiia. N te kakaae teuana ae e waakinaki n te aba anne, e kuri n rota teuana te kaamwakoro, mwaitiia aomata aika a taku bwa a babanga n itamwaomwao ma natiia. Te waaki aei e aki kaonoti nakon Atia. “A mwaiti kaaro i aon Kanata ake a aki koaua raoi bwa a na kanga ni kanakoraoa aia waaki ni karo,” e ribootina anne te Toronto Star. N taabo nako, kaaro a namakina te kangaanga ni kaikawaakiia natiia.

² Bukin tera bwa a namakina te kangaanga kaaro ni kaikawaakiia natiia? Bukina teuana bwa ti a maiu ngkai i nanoni “boong aika kaitira,” ao a a roko “tai aika kamamate.” (2 Timoteo 3:1) Irarikin anne, e taku te Baibara bwa “a bubuaka ana iango te aomata man ana tai n ataei.” (Karikani Bwaai 8:21, BK) Ao a kai bwaka riki rooro-n-rikirake ngkana a niniaki iroun Tatan, are e katotonga aroaron te “raian ae bekorara,” ni kaaea konana ibuakoia te koraki aika a tuai ni wanawana raoi. (1 Betero 5:8) A mwaiti bwaai n tutuki aika a mena i mataia kaaro aika Kristian aika a kataia ni kaikawaiia natiia “i nanon te kaetaki ma te reireiaki ae mairoun te Uea.” (I-Ebeto 6:4, BK) A na kanga kaaro ni buokia natiia bwa a na ikawairake n riki bwa taan taromauria Iehova ni koaua, aika wanawana n ataa “te raoiroi ma te buakaka”?​—Ebera 5:14.

3. Bukin tera ngkai e rangi ni kainnanoaki te kairi ae riai mairouia kaaro ibukin kanakoraoan kaikawaakiia natiia?

³ “Te iowawa e nimta nanon te tei,” e taku te tia rabakau ae te Uea ae Toromon. (Taeka N Rabakau 13:1; 22:15) Ibukin kanakoan te iowawa mai nanoia ataei, a tangira kaetakiia n te tangira irouia aia karo. Ma a aki butimwaea te kaetaki rooro-n-rikirake n taai nako. N etina, a kona n ribaa te reireiaki mairouia aomata ni kabane. Mangaia are kaaro a riai n rabakau n “reireia te tei aroarona ae riai.” (Taeka N Rabakau 22:6) A kona ni maiu ataei ngkana a butimwaea te reirei ni kaetieti. (Taeka N Rabakau 4:13) Ngaia are e kakawaki irouia kaaro bwa a na atai bwaai aika a na reitaki ma aia kairiri nakoia natiia!

Nanon te Reirei ni Kaetieti

4. Tera te “reirei ni kaetieti” ae nanonaki riki n te Baibara?

⁴ Ibukina bwa kaaro tabeman a aki kani iowawa nakoia natiia, ke n taetae nakoia n ae aki riai, ke ni karawawataa nanoia, ngaia are a aikoa kaetiia iai natiia. Ti aki riai n raraoma iai. Te taeka ae rairaki bwa “reirei ni kaetieti” ae e kabonganaki n te Baibara, e aki nanona karaoan ae iowawa ke ae bangaaomata. Te taeka n Erene ae e rairaki bwa “reirei ni kaetieti” e kaineti riki nakon te kataneiai, te reirei, te kaetaki, ao n taai tabetai, te katuaeakaki ae tau matoana ae irianaki n te tangira.

5. Bukin tera bwa e manena rinanoakin aron Iehova are e kaotiotia nakoia ana aomata rimoa?

⁵ Ngke e anga ana reirei ni kaetieti Iehova ae te Atua, ao e karaoa te banna ni katoto ae kororaoi. E korea ae kangai te abotoro Bauro ngke e kabotaua Iehova ma te karo: “Tiaki aroia kaaro ni kabaneia bwa a na kaetiia natiia? . . . Ara karo a kaetii arora i nanon tabeua te tai, ma ni karaoa ae a taku bwa e riai. Ma te Atua e kaeta arora bwa ti aonga ni kabwaia, ibukina bwa e tangirira bwa ti na itiaki.” (Ebera 12:7-​10, Contemporary English Version) Eng, Iehova e reirei ni kaetieti nakoia ana aomata bwa a aonga n itiaki raoi. A bati reireiara ibukin te kairi nakoia ataei aika ti kona ni karekei, ngkana ti iangoa aron ana kairi Iehova nakoia ana aomata.​—Te Tua-Kaua 32:4; Mataio 7:11; I-Ebeto 5:1.

Te Kairi ae Boto i aon te Tangira

6. Bukin tera bwa e kangaanga irouia kaaro tabeman bwa a na katotonga aron ana tangira Iehova?

⁶ “Te Atua bon te tangira,” e taekinna te abotoro Ioane. Ngkanne, ana kairi ni kabane Iehova a boto i aon te tangira. (1 Ioane 4:8; Taeka N Rabakau 3:11, 12) Ma e na bebete irouia kaaro aika a tangiria natiia, karaoan are e karaoia naba Iehova? E na aki. Ana tangira te Atua e boto i aon te kaetieti ae riai. Ao te tia rabakau n te taetae n Erene e kabwarabwaraa bwa te aeka n tangira aei “e aki boraoi n taai nako ma ae e kani karaoia te aomata.” E aki kairaki te Atua n ana namakin, ma n taai nako e karaoa te aro ae a na kabwaia riki iai ana aomata.​—Itaia 30:20; 48:17.

7, 8. (a) Tera te banna ni katoto are e karaoia Iehova ngke e mwamwakuri nakoia ana aomata rimoa? (b) A na kanga kaaro ni kakairi iroun Iehova ngkana a buokia natiia bwa a na rikirake n rabakau n ira nanon ana reirei te Baibara?

⁷ Iangoa ana tangira Iehova are e kaotia nakoia tibun Iteraera. Mote e kabongana te kabotau ae moan te raoiroi n taekina aron tangiran te botannaomata ae Iteraera iroun Iehova, ni kangai: “Ai aron te ikare ae e kawakinia bunna ma n taabeibeti i aoia, ae e taakini baina ma n tabekiia i aoni boraueana. Boni Iawe n ti ngaia ae e kaiririia.” (Te Tua-Kaua 32:9, 11, 12, BK) Ngkana e kataneiaia bunna ni kiba te ikare, e ‘kakammwakura baina’ bwa a aonga n unga nanoia bunna nakon te kiba. Ngkana e a moana kibanakona bunna temanna mani ngaona ae mena n te tabuki ae rietata, te tina n ikare e na bae n “taabeibeti” ngkanne i aona. Ngkana e taraa n ae e nang boni bwaka, e kakibamwakaa ngkanne te tina aei n anaia n ‘tabekia i aoni boraueana.’ N aron anne, e tatangira naba Iehova ngke e mwamwannanoa te botannaomata ae boou ae Iteraera. E bon angania moa te Tua Mairoun Mote. (Taian Areru 78:5-7) E tararuaia ana aomata te Atua, ao e tauraoi ni buokiia ngkana a reke n te kangaanga.

⁸ A na kanga kaaro aika Kristian ni katotonga aron ana tangira Iehova? A riai moa n reiakinia natiia taian reirei ao kaetieti aika a mena n ana Taeka te Atua. (Te Tua-Kaua 6:4-9) E uaiakinaki aei bwa a aonga n reireiaki ataei aron karaoan motinnano aika boraoi ma ana reirei te Baibara. Ngkana kaaro aika tatangira a karaoa aei, ao kaanga, a taabeibeti iai i aoia natiia, ma n tarataraa aroia ni kamanenai reirei ake a a tia n anganaki. Ngkana a a ikawai riki ataei ao e a karababaki riki ngkanne inaaomataia, kaaro aika tabeakinia natiia a waekoa n anaiia ma n ‘tabekiia i aoni boraueaia’ ngkana iai te kangaanga ae riki. Kangaanga raa aika a kona n riki?

9. Tera te kangaanga ae a riai kaaro aika tatangira, n tarataraia natiia iai? Kaota aron anne.

⁹ Iehova ae te Atua e reireinia tibun Iteraera taekan kangaanga aika a na riki ngkana a iraorao ma aomata aika buakaka. (Warekaia Iteraera 25:1-18; Etira 10:10-14) Tii te arona naba ma taai aikai, bwa te iraorao ma aomata aika aki-raoiroi e boni karuanikai. (1 I-Korinto 15:33) Kaaro aika Kristian a riai ni kakairi iroun Iehova ni kaineti ma aei. Nei Lisa bon te ataeinnaine ae 15 ana ririki ni maiu. E kareketangira ma te ataeinimwaane ae e aki nano n aia koaua ana utu Nei Lisa, n aron taekan te aroaro ni maiu ae riai, ao bwaai n taamnei. “Au karo a waekoa n nora te bitaki n aroarou ao a kaota tabeaiangaia iai,” e karakinna Nei Lisa. “A kaetai n taai tabetai, ao n taai ake tabeua, a akoai ni kaunga nanou.” A bon uaia naba n tekateka ma Nei Lisa ao ma ni kukurei ni kakauongo irouna. N aroia anne a buokia bwa e na tokanikai i aon te bwai are e aana ana kangaanga arei, ae uaiakinan te kan tatangiraki irouia rorona.a

Kateimatoa te Uaia ni Mamaroro

10. Baikara aaro tabeua are Iehova e karaoa iai te banna ni katoto ae raoiroi ngke e itoman ma tibun Iteraera?

¹⁰ Ibukin kanakoraoan reiakinaia ataei, kaaro a riai ni keiaki-mwaaka ni kateimatoa te uaia ni mamaroro ma natiia. E ngae ngkai e a kaman ataa nanora Iehova, ma e boni kaungaira naba bwa ti na mamaroro ma ngaia. (1 Rongorongo 28:9) Ngke e a tia n angania tibun Iteraera te Tua, Iehova e mwiokoia tibun Rewi bwa a na kataneiaia aomata iai, ao e kanakoia ana burabeti bwa a na reireiniia ma ni kaetiia. E kaota naba kukurein nanona ni kakauongo n aia tataro.​—2 Rongorongo 17:7-9; Taian Areru 65:2; Itaia 1:1-3, 18-20; Ieremia 25:4; I-Karatia 3:22-24.

11. (a) A na kanga kaaro ni kanakoraoa riki te uaia ni mamaroro ma natiia? (b) Bukin tera bwa a riai kaaro n rabakau ni kakauongo ngkana a uaia ni mamaroro ma natiia?

¹¹ A na kanga kaaro ni kakairi iroun Iehova ngkana a mamaroro ma natiia? Te bwai ae kakawaki ae a riai moa ni karaoia, a na bairea aia tai ma ngaiia. A riai kaaro n rawa n taetae ni kamaamaaeia natiia ni kangai, “Tii ngaia anne am kangaanga? Ai boni kamaakura uarerekena!”; “Akea bongana”; “Ko aki ataia bwa e na riki anne? Ngaia ko bon rangi n nanoroo.” (Taeka N Rabakau 12:18) Ibukin kaungan nanoia natiia bwa a na kaota nanoia, kaaro aika wanawana a kakorakoraia ni kakauongo raoi. Kaaro aika a aki bati ni kakauongo nakoia natiia i nanon uarerekeia, a na noria bwa natiia a na aki kan ongo naba irouia ngkana a a ikawai. E teimatoa Iehova ni kan ongora mairouia ana aomata. E uki taningana nakoia aomata aika nanorinano ni kan tataro nakoina.​—Taian Areru 91:15; Ieremia 29:12; Ruka 11:9-13.

12. Baikara aroaro aika a na kaotiotaki irouia kaaro, n te aro bwa a na kai kawaraki iai irouia natiia?

¹² Taraa aroaron te Atua tabeua aika a kabebetea aron kawarana irouia ana aomata. E noraki aei i Iteraera rimoa, ngke te Uea ae Tawita e karaoa te bure ae rawawata, ae te wene ni bure ma Nei Bate-teba. Ibukin aki-kororaoin Tawita, e karaoi buure riki tabeua aika kakaiaki. Ma e ngae n anne, akea te tai teuana are e aki kawara Iehova ma ni bubutii iai kabwaran ana bure ao boaakina irouna. Akea te nanououa bwa ana tangira te Atua ao ana nanoanga e kabebetea iai manga okiran Tawita nakon Iehova. (Taian Areru 103:8) Ngkana kaaro a kaotiota aroaron te Atua n aron te atataiaomata ao te nanoanga, a na boni kateimatoa iai te uaia ni mamaroro ma natiia. Ao e na nakoraoi naba te mamaroro ngkana iai aia bure ataei.​—Taian Areru 103:13; Maraki 3:17.

Bwaina te Atataiaomata

13. Tera naba ae e nanonaki n te atataiaomata?

¹³ Ngkana a na kakauongo kaaro nakoia natiia, a riai ni bwaina te atataiaomata, ao ni kaotiota “te rabakau are mai eta.” (Iakobo 3:17) “E na ataaki ami atataiaomata irouia aomata ni kabaneia,” e koreia te abotoro Bauro. (I-Biribi 4:5, NW) Tera ae e nanonaki n te atataiaomata? Te kabwarabwara teuana i aon te taeka n Erene ae e rairaki bwa “atataiaomata,” e kaotia bwa “ti na aki eti matoa.” A na kanga kaaro ni kaotiota te atataiaomata ngkana a boutokai kaetieti aika riai, ni kaineti ma te aroaro ni maiu ae riai ao bwaai n taamnei?

14. E kanga Iehova ni kaotiota te atataiaomata nakon Rota?

¹⁴ Moanibaan te raoiroi aroaron Iehova ae te atataiaomata. (Taian Areru 10:17) Ngke e kaungaa nanon Rota bwa e na otinako ma ana utu mai Totom are nang kamaunaki, ao e “waeremwe” Rota. Imwina riki, ngke e a manga tuangaki Rota iroun ana anera Iehova bwa e na birinako nakon te aono are tabukibuki, ao ngaia e kangai: “I aki kona ni biri nako n te maunga . . . Noria ngkai, e a kaan te kawa aei [ae Toa] ba N na biri nako iai, ao e uarereke: kanakoai nako iai, . . . bwa I aonga n reke maiuu iai.” Tera ana iango Iehova iai? E kangai: “Noria, I mutiakiniko naba nakon te baei, ba N na aki kabaka te kawa ae ko taekinna aei.” (Karikani Bwaai 19:16-21, 30) E kukurei Iehova ni butimwaea ana bubutii Rota. E ngae ngkai kaaro a riai ni boutokai kaetieti aika a taekinaki iroun Iehova ae te Atua n ana Taeka ae te Baibara, ma n taai tabetai, a kona naba n iraki nanoia ataei ngkana akea te reirei man te Baibara ae e na uruaki iai.

15, 16. Baikara reirei aika a kona n reke irouia kaaro man te kabotau ae e taekinaki n Itaia 28:24, 25?

¹⁵ Te atataiaomata e nanonaki naba ni katauraoan nanoia ataei bwa a aonga ni butimwaea te reirei. Itaia e kabotaua Iehova ma te tia ununiki ngke e kangai: “E babarau te tia barau n aki toki ba e na kamae n ununiki ke e aki? E kena tanon abana ma ni kamarauraui n aki toki ke e aki? Ngkana e a tia ni kaboraoa aontano, ao tiaki e kamae kumino aika roro i aona, ma ni kamae kumino, ma n uniki uita ni karinani, ma baare ni neia aika kanikinaeaki, ma te tiberiti i rarikiia?”​—Itaia 28:24, 25.

¹⁶ Iehova naba e ‘baraua te tano bwa e na kamae n uniki koraa’ ao e ‘keniken ma ni kamaraua tanon abana.’ N arona anne, e katauraoa nanoia ana aomata imwain are e na angania te reirei ni kaetieti. Ngkana a kaetiia natiia kaaro, a na kanga ni ‘baraua’ nanoia? Te tama temanna e katotonga aron Iehova ngke e kaeta natina ae aua ana ririki ae iowawa n orea raona n ataei. E kakauongo moa tamana n ana bukibuki natina, ao imwina ai aron ae e a ‘baraua’ nanona ni karakinan te tei ae uarereke ae karawawataki iroun te tei ae moakakung. Ngke e ongora n te karaki aei natina, ao e a kaota iai ana koaua ae e bon riai katuuaeakakin te tei are moakakung arei. Te ‘baraua’ n aron anne e katauraoa nanon te tei arei, ao e buokia n noria bwa boni ngaia ae iowawa ngke e orea raona n ataei arei, ao e boni bure iai.​—2 Tamuera 12:1-14.

17. Tera te reirei nakoia kaaro ae kaineti ma kaetakiia natiia, n Itaia 28:26-29?

¹⁷ Itaia e a manga kabotaua riki te kaetaki mairoun Iehova nakon te mwakuri n ununiki teuana, ae kaakan kunin taiani koraa. Te tia ununiki e kabonganai bwaai ni mwakuri aika kakaokoro ni kaineti ma matoan te koraa are e na kaakaki kunna. Te koraa ae te kumino-ae-roro ae maraurau e na oreaki n te kai ae bebete, ao te aeka ni kumino riki are teuana e tangira te kaibaba. Ma kaakan kunin koraa ake a matoatoa riki a kainnanoa ngkanne te uira ae tinebu. Ma e na bon aki kabatiai oreani koraa ake a matoatoa, bwa a kawa n rangi ni manti. N aron naba anne, ngkana Iehova e tangiria ni kanakoi bwaai aika aki-raraoi mai nanoia ana aomata, e kaineta ana mwakuri ma are e boni kainnanoaki. E aki kona n iowawa ke ni karaoa ae riao matoana. (Itaia 28:26-29) Ataei tabeman a kai kaetaki ngkana a tii kamata-n-ununiia aia karo nakoia. Tabeman riki a kainnanoa te kauring ae okioki, ao tao ake tabeman a kainnanoa te kaetieti ae matoa riki. Kaaro aika a atataiaomata a kabonganai reirei ni kaetieti aika kakaokoro, aika boraoi ma aroaroia natiia n tatabemania nako.

Karaoa Maroro n te Utu, bwa A na Kakukurei

18. A na kanga kaaro ni bairea te tai ibukin te reirei n te Baibara ma aia utu, ni katoa tai?

¹⁸ Te kawai ae rangi n raoiroi naba ibukin kataneiaaia natim, bon rinanon te reirei n te Baibara n te utu ae katoa tai ni karaoaki, n ikotaki ma te maroro i aon te Baibara ni katoa bong. E na manena riki te reirei n te utu ngkana e waakinaki ni katoa tai. Tao e na aki nakoraoi te reirei ngkana akea te tai ae e baireaki, ke ngkana e mamanennanti karaoana. A riai ni “kamateraoa te tai” kaaro ibukin waakinan te reirei. (I-Ebeto 5:15-17, BK) Ma tao e na kangaanga bairean te tai ae angaraoi ni kaineti ma kaain te utu. Atun te utu temanna, e noria bwa ngke a a ikawai riki natina, e a rangi ni kangaanga kaitibooia kaain te utu, ibukina bwa a kakaokoro nako aia waaki. Ma a bane n reke kaitibooia n taai ake iai te botaki n te ekaretia iai. Ngaia are te karo aei e a bairea karaoan te reirei n te utu, n te tairiki are e karaoaki naba iai te botaki. E nakoraoi aei bwa natina ake teniman a a tia ngkai ni babetitoaki ao a a beku iroun Iehova.

19. A na kanga kaaro ni katotonga aroaron Iehova ngkana a kaira te reirei n aia utu?

¹⁹ Ma e aki tau te kabwarabae n reirei n te Baibara. Iehova e reireinia tibun Iteraera rinanoia ibonga, ake “a raira taekan ana Tua te Atua ma ni kabarabaraa, ao a ota iai te koraki.” (Neemia 8:8, BK) Te karo temanna are e tokanikai ni buokia natina aika itiman bwa a na tangira Iehova, e memena n ana ruu n taai nako imwain te reirei n te utu bwa e na katauraoi. E kakaboraoa te reirei ae e na waakinna ma are e kainnanoaki irouia natina ake a kakaokoro akekei, ao e karaoa te reirei bwa e na kakukurei naba. “E kakukurei n taai nako ara reirei,” e taku natina te mwane temanna ae e a ikawai ngkai. “Ngkana ti mena i tinaniku n takaakaro n te booro, ma n te tai are ti boni weteaki naba iai ibukin te reirei n te utu, ao ti a boni katuka naba te booro ma n rin ibukin te reirei. Bon tairikin te wiki anne ae moan te kakukurei riki iroura.”

20. Tera te kangaanga teuana ae e kona n riki ni kaineti ma kaikawaaia ataei, ae e riai n rinanoaki?

²⁰ E taekina ae kangai te tia areru: “Noria, boni bwaai n akoi mairoun Iehova naati: ao boon te raoiroi uaan te biroto.” (Taian Areru 127:3) Kairaia natira, e kainnanoa kabanean te tai ao te korakora ae bati, ma karaoan anne n te aro ae riai e kona ni karekea te maiu are aki toki nakoia ataei. Ai raoiroi ra te kaniwanga anne! Ti bia katotonga naba aroaron Iehova ngkana ti kataneiaia natira. E ngae ngkai kaaro a mwiokoaki bwa a na “kaikawaia [natiia] i nanon te kaetaki ma te reireiaki ae mairoun te Uea,” ma tiaki nanona bwa e na nakoraoi n taai nako. (I-Ebeto 6:4, BK) E ngae ngkana a karaoaki bwaai ni kabane aika riai, ma e kona naba ni karitei te tei temanna ma ni kerikaki man te beku iroun Iehova. Tera ngkanne ae e na karaoaki? E na rinanonaki anne n te kaongora ae imwin aei.

[Kabwarabwara ae nano]

Tera Am Kaeka?

• A na kanga kaaro ni katotonga aron ana tangira Iehova ae e kabwarabwaraki n Te Tua-Kaua 32:11, 12?

• Tera reireiam man aron Iehova n itoman ma tibun Iteraera?

• Tera reireiara ae e reke man aron Iehova ni butimwaea ana bubutii Rota?

• Tera te reirei ae kaineti ma kaetakiia ataei ae reke n Itaia 28:24-29?

[Taamnei n iteraniba 9]

Ana anga reirei Iehova nakoia ana aomata e kabotauaki iroun Mote ma aroaron te ikare n taratara natina

[Taamnei n iteraniba 10]

Kaaro a riai ni bairea te tai ae a na kabanea ma natiia

[Taamnei n iteraniba 12]

“Bon tairikin te wiki anne ae moan te kakukurei riki iroura”