Ko Kakoauaa Bwa Kristo Bon Te Tia Kairiri?

“Ao tai atongaki ngkami ba taani kairiri: ba ti temanna ami tia Kairiri, ba te Kristo.”​—MATAIO 23:10.

1. Antai ae tii ngaia aia tia Kairiri Kristian ni koaua?

TE TAI bon te Kauabong ae Nitian 11. Tenibong imwin anne ao e nang kamateaki Iesu Kristo. Bon ana kabanea n tai aei ni kawara te tembora. N te bong aei, Iesu e taekina te reirei ae kakawaki nakoia aomata aika mwaiti kurikuri ake a botaki iai, ao nakoia taan rimwina. E taku: “Ma tai atongaki ngkami ba Rabi: ba ti temanna ami tia Reirei, ao taari ngkami ni kabaneingkami. Ao tai atonga te aomata temanna i aon te aba ba tamami: ba ti temanna Tamami, ba Teuare i karawa. Ao tai atongaki ngkami ba taani kairiri: ba ti temanna ami tia Kairiri, ba te Kristo.” (Mataio 23:8-10) E teretere bwa Iesu Kristo bon aia tia Kairiri Kristian ni koaua.

2, 3. Tera aron rotakin maiura ngkana ti ongo iroun Iehova ma ni butimwaea te tia Kairiri are e rineia?

² Ai bati ra buokara ni maiura aei ae reke ngkana ti butimwaea ana kairiri Iesu! E kaman taekin rokon te tia Kairiri aei Iehova ae te Atua, rinanon te burabeti ae Itaia, ngke e kangai: “Naka, ngkami aika kam kani moi ni kabaneingkami, kam na nako mai nakon raan, ao ane akea ana mane, kam na nako mai, kabo kanami, ao amarake; eng, mai, kaboa te wain ma te rannimamma n aki ua mane, ma n aki uoti naba booia. . . . Kam na ongo raoi i Rou, ao kana ae raoiroi, ao ke a kukurei tamneimi n te nenea. . . . Noria, I anga Ngaia ba te tia kakoaua au taeka i mataia botanaomata, ao te tia kaiririia botanaomata, ao te tia mataniwiia.”​—Itaia 55:1-4.

³ Itaia e kabongana te ran, te rannimamma ao te wain, bwa banna ni katoto aika kaota aron rotakin maiura ngkana ti ongo iroun Iehova ma n rimwin te tia Kairiri ao te Mataniwi are e a tia n anganira. E rangi ni kamaiu, n ai aron nimakin te ran ae maitorotoro n te bong ae rangi ni kabuebue, bwa a rauaki nanora ni kani moi n te koaua ao te raoiroi. N aron te rannimamma ae kakorakoraia merimeri ma ni buokia bwa a na ikawairake raoi, ‘te rannimamma ae bwain te taamnei’ e kakorakoraira ma ni karikirakeira riki ni kaineti ma tangiran bwaai n taamnei ao ara iraorao ma te Atua. (1 Betero 2:1-3) A bane aomata ni kakoauaa bwa te wain e kabatiaa riki te kimwareirei ni botaki aika kakukurei. N aron naba anne, taromaurian te Atua ae koaua ao touan mwin mwanekan te tia Kairiri are e rineia, e kariki maiura bwa a na ‘kakukurei.’ (Te Tua-Kaua 16:15, BK) Moan te kakawaki ngkanne bwa ti na bane ngaira aika ataei ao kaara, ma mwaane ao aine, ni kaotiota ae ti kakoauaa bwa Kristo bon ara tia kairiri. Ma ti na kanga ngkanne ni kaotiotia n anuani maiura bwa te Mesia bon ara tia Kairiri?

Rooro-n-rikirake, Kam na ‘Karikirakea Riki te Wanawana’

4. (a) Tera ae riki ngke e kawara Ierutarem Iesu n tain te toa are te Riao, ngke e a koro 12 ana ririki ni maiu? (b) Tera aron buburan ana atatai Iesu ngke ai tibwa 12 ana ririki ni maiu?

⁴ Iangoa ana katoto ara tia Kairiri ibukia rooro-n-rikirake. E uarereke rongorongon ana tai n ataei Iesu aika ataaki, ma e kakaongora taekan te bwai teuana are riki nakoina. Ngke e a koro 12 ana ririki ni maiu Iesu, ana karo a kairia nako Ierutarem n aron are a kakaraoia ni katoa ririki, bwa a na kaea te toa are te Riao iai. N te tai arei e mamate nanona n te mamaroro n te Baibara, n te aro are a a kitanna ana utu n tiaki nanoia. Tenibong imwin anne, ao a a rangi n raraoma ana karo aika Ioteba ma Nei Maria, ao a a kunea n te tembora ike “e tekateka iai i buakoia tan reirei, n ongongora irouia ma n titirakinia.” Ao “a bane ni mimi ake a ongora irouna, ni wanawanana ao n ana kaeka.” Iangoa aron anne, ai tibwa 12 ana ririki ni maiu Iesu, ma e kona naba n anga titiraki ibukin bwaai n taamnei aika kamwakura te iango ma n anga naba ana kaeka aika a kaota wanawanana! Akea te nanououa bwa e a boni buokaki n anne ni kataneiakina irouia ana karo.​—Ruka 2:41-50, BK.

5. A na kanga rooro-n-rikirake n tuoi aia kaantaninga ni kaineti ma te reirei n te Baibara n aia utu?

⁵ Ngkana tao ngkoe te roro-n-rikirake, ao am karo a tatangira te Atua, e na bae n iai te babaire ibukin te katoa tai n reirei n te Baibara ni mwengam. Tera aroarom ni kaineti ma te reirei n am utu? Ko riai n iangoi titiraki n aron aikai: ‘I boutokoa te babaire ibukin te reirei n te Baibara n au utu? I aantaeka iai, n aki tabarea te waaki?’ (I-Biribi 3:16) ‘I anganga naba au ibuobuoki n tain te reirei? Ngkana e riai, I tabeki titiraki aika kaineti ma te reirei ae waakinaki, ma ni kaota au reke i aon kamanenakiia irou? Ngkai I a tabe n rikirake n tangiri riki bwaai n taamnei n aron are I bwabwarua te “amarake ae matoatoa [ae] boni kanaia akana ikawai”?’​—Ebera 5:13, 14.

6, 7. Tera manenan waakinan te babaire ibukin te katoa bong ni wareware n te Baibara, irouia rooro-n-rikirake?

⁶ E kakawaki naba waakinan te babaire ibukin warekan te Baibara ni katoa bong. E anene ni kangai te tia areru: “E a kabaia te aomata ae aki nakonako n aia taeka akana buakaka . . . ma bon iai ana kimareirei n ana tua Iehova; ao e ururinga ana tua ni ngaina ao ni bong.” (Taian Areru 1:1, 2) Iotua are e te tia ruamwin Mote, e ‘wawareka bokin te tua ni ngaina ao ni bong.’ E a buokaki iai bwa e na wanawana ma ni kanakoraoa waakinan te mwiokoaki are e anganaki iroun te Atua. (Iotua 1:8) E taekina ae kangai ara tia Kairiri ae Iesu Kristo: “E kangai te koroboki: ‘E aki maiu te aomata n ti te burawa, ma e maiu naba n taeka ni kabane aika e taekin te Atua.’” (Mataio 4:4, BK) Ngkana ti kainnanoa te amwarake ni katoa bong ibukin marurungin rabwatara, ao ti na boni bae ngkanne ni kainnanoa naba te amwarake n taamnei ni katoa tai!

⁷ Nei Nicole ae 13 ana ririki ni maiu, e ataa kainnanoakin bwaai n taamnei irouna, ngaia are e a moana warekan te Baibara ni katoa bong.a Ngke ai 16 ana ririki ni maiu, e a bane raoi iai warekan te Baibara ae tabwanin, ma e a manga roko naba ngkai i nukana n ana kauatai ni wareware. E aki kangaanga waakinana irouna. E taku: “Au mwaan I wawareka teuana te mwakoro, ke e nako riki, ni katoa bong.” E a kanga ni buokaki man warekan te Baibara ni katoa bong? E kaeka ni kangai: “A bati bwaai ni kariri aika bubuaka ni boong aikai. I katoa bong ni kaaitara ma kariri aika kona n uruana au onimaki, n au kuura n reirei ao n taabo tabeua. Te katoa bong ni wareware n te Baibara e buokai n te aro are I a kona ni waekoa n uring tuua ao reirei man te Baibara ake a kaungaa nanou bwa N na rarawa nakon kaririakiu. Ibukin anne, I namakina ae I a kaan riki iai ma Iehova ao Iesu.”

8. Tera ae e tataneiai Iesu ni karaoia n te tinakoka, ao a na kanga ni katotonga aroarona anne rooro-n-rikirake n taai aikai?

⁸ E tataneiai Iesu n ongo te wareware n te Baibara ae kakaraoaki n te tinakoka, ma n anga naba ana ibuobuoki iai. (Ruka 4:16; Mwakuri 15:21) Ai raoiroi ra ngkana rooro-n-rikirake a kakairi n te banna ni katoto anne, n aroia ni kaakaei botaki ni Kristian, ike e a warekaki ma n reiakinaki iai te Baibara! E kangai Richard ae 14 ana ririki ni maiu, ngke e kaota ana kakaitau ibukin botaki aikai: “A rangi ni kakawaki bobotaki irou. I aki toki ni kauringaki iai bwa baikara bwaai aika raraoi ao aika bubuaka, baikara aroaro aika riai ao aika aki, ao aroaro ra aika boraoi ma te waaki ni Kristian, ao aika aki. Mangaia are tiaki nanona bwa e a tibwa reke ataakin bwaai aikai imwin rinanoakin kangaanga aika kakaiaki.” Eng, “e boni koaua ana taeka Iehova, ao e kawanawana ane e ro nanona.” (Taian Areru 19:7) Nei Nicole e boni kaakaei botaki aika nimaua ake a karaoaki n te ekaretia ni katoa wiki. E kabanea naba ana tai ni katauraoi ibukin botaki aikai, ae tao man uoua nakon tenua te aoa maanna.​—I-Ebeto 5:15, 16.

9. A na kanga rooro-n-rikirake n ‘rikirake riki ni wanawana’?

⁹ E aitau te roro n rikirake ibukin karekean te ‘atatai ibukin te Atua ae tii ngaia ae koaua, ao teuare e kanakomaia are Iesu Kristo.’ (Ioane 17:3) Tao ko kinaia rooro-n-rikirake tabeman ake a kabanea aia tai ae bati ni wareware ni boki ni kangare, te mataku n te TV, te takaakaro n te viteo keim, ke kakabonganan te Internet. Tai katotongaia, ma e raoiroi riki bwa ko na kakairi n te banna ni katoto ae kororaoi are e karaoia ara tia Kairiri. Ngke te tei ngaia, e kukurei n reirei n taekan Iehova. Ao tera uaana? Ibukina bwa e tangiri bwaai n taamnei, “e rikirake Iesu ni ikawai ma ni wanawana.” (Ruka 2:52, BK) Ko kona naba ni karaoa anne.

“Kam na Uaia n Antaeka i Boni Iroumi”

10. Tera ae na buoka te maiu n utu bwa e na rau ma ni kukurei?

¹⁰ E kona n rau ma ni kamweeraoi te mwenga, ke e kona ni riki bwa nnen te kauntaeka ao te itabarara. (Taeka N Rabakau 21:19; 26:21) Butimwaean ana kairiri Kristo iroura e karikirakea te rau ao te kukurei n te utu. Aroaron Iesu e a riki bwa te banna ni katoto ibukin te reitaki n te utu. E kangai te Baibara: “Kam na uaia n antaeka i boni iroumi, i bukini makakini Kristo. Ngkami ainenuma, kam na antaeka irouia bumi, n ai aromi n antaeka iroun te Uea. Ba atun te aine bon te mane, n ai aroni Kristo ae atun te Ekaretia. Ba Kristo bon te tia kamaiua te Ekaretia ae rabatana. . . . Ngkami manenuma, kam na tangiriia bumi, n ai aroni Kristo ngke e tangira te Ekaretia ma ni kaburea maiuna i bukina.” (I-Ebeto 5:21-25, BK) E korea ae kangai te abotoro Bauro nakon te ekaretia are i Korote: “Ataei, kam na iriri nanoia ami karo ni bwaai ni kabane, ba e kakukureia te aba te aro aei i nanon te Uea.”​—I-Korote 3:18-20.

11. E na kanga te buu-te-mwaane ni kaotia bwa e kakoauaa ae Kristo bon te tia kairiri?

¹¹ Mutiakinan te reirei aei e nanonna bwa te buu-te-mwaane e karaoa te kairiri n te utu, buuna e na kakaonimaki ni boutokoa ana waaki, ao ataei a na ongeaba irouia aia karo. Ma te kairiri iroun te mwaane e karekea te kabwaia tii ngkana e karaoaki n te aro ae raoiroi. Te buu-te-mwaane ae wanawana e riai ni karekea rabakauna ni kairiri rinanon katotongan aroaron ana Mataniwi ao ana tia Kairiri ae Kristo Iesu. (1 I-Korinto 11:3) E ngae ngke Iesu e a riki bwa “te mataniwi i aoni bai ni kabane i nanon te Ekaretia,” ma ni menana moa i aon te aba “e aki roko ba e na karekeia ana tabonibai, ma e roko ba e na tabonibai.” (I-Ebeto 1:22, BK; Mataio 20:28, BK) N aron naba anne, te buu-te-mwaane ae te Kristian e aki bangaaomata ni karaoa ana kairiri n te aro ae e na kabwaia riki ngaia iai, ma e tabeakina moa buuna ma natina, ao ana utu ni kabane. (1 I-Korinto 13:4, 5) E kataia ni katotonga aroaron ana mataniwi ae Iesu Kristo, n nimamannei ao n nanorinano. (Mataio 11:28-30) E aki kangaanga irouna atongan taeka aika “kabwara au bure” ke “e eti am iango,” ngkana e kairua. Ibukin ana katoto ae raoiroi iai, e kai riki buuna te aine bwa “te tia buokia” ao “raona” ae riai, ao ai aron ae e reirei naba mairouna ma n uaia ni mwakuri ma ngaia.​—Karikani Bwaai 2:20, BK; Maraki 2:14.

12. Tera ae na buoka te buu-te-aine bwa e na butimwaea te babaire ibukin te kairiri?

¹² Te aine e riai n aantaeka iroun buuna. Ma ngkana e ituaki n nanon aon te aba, e kona ngkanne ni moanna ni kamamaaraa ana kaantaninga ni kaineti ma te babaire ibukin te kairiri, ao e kona ni manga aki kukurei n aantaeka iroun te mwaane. E aki taekinaki n te Baibara bwa te mwaane e riai n taubeakinia kaain ana utu, ma e taekinia aine bwa a riai n aantaeka irouia buuia. (I-Ebeto 5:24) Te Baibara e mwiokoa te buu-te-mwaane ke te tama ibukin tararuan te utu, ao ngkana e kamanenaki ana reirei te Baibara aei, ao e na reke riki iai te rau ao te nakoraoi.​—I-Biribi 2:5.

13. Tera te katoto ibukin te aantaeka are e karaoia Iesu ibukia ataei?

¹³ Ataei, a riai n ongeaba irouia aia karo. Moan te raoiroi iai ana katoto Iesu. Imwin te bwai are riki n te tembora are e tiku iai Iesu i nanon tenibong, ngke ai 12 ana ririki ni maiu, “e oki Iesu ma ana karo nako Natareta, ike e antaeka iai irouia.” (Ruka 2:51, BK) Aroia ataei n aantaeka irouia aia karo e karikirakea naba te rau ao te mweeraoi n te utu. E na kukurei te utu, ngkana kaaina a bane n aantaeka n ana kairiri Kristo.

14, 15. Tera ae na buokira ni kanakoraoa te kangaanga n ara utu? Taekina te katoto teuana n aron anne.

¹⁴ Te nakoraoi n te utu e aanaki i aon katotongan aroaron Iesu ao butimwaean ana kairiri, n tain naba te kangaanga. N aron anne, a taonaki n te kangaanga ae aki kaantaningaki ngke a iein Jerry ae 35 ana ririki ni maiu, ma Nei Lana, ae iai natina te aine ae te roro-n-rikirake. E kabwarabwaraa ni kangai Jerry: “I ataia bwa ngkana N na karaoa te kairiri ae raoiroi, ao I riai naba ni kamanena ana reirei te Baibara ake a a tia ni buokia utu tabeua. Ma I waekoa n noria bwa I kainnanoa riki te wanawana ao te ataibwai ni kamanenakiia.” E iangoaki iroun natini buna bwa Jerry bon te tia karaurea ma tinana, ao e rangi n riribaia. Te ataibwai e buoka Jerry n ataia bwa bwaai ake e karaoi ma n taekin neierei a boto i aon nanona aikai. Tera are e karaoia iai? E kaeka Jerry: “Nei Lana ao ngai ti boraraoi bwa e na karaoa moa te reirei ni kaetieti Nei Lana nakon natina, ao ngai, N na kekeiaki moa ni karenaai ma ngaia. Imwin tabeua te tai ao e bon nakoraoi te babaire aei.”

¹⁵ Ngkana ti kaaitara ma kangaanga n ara utu, ti kainnanoa te ataibwai bwa ti aonga n ataia bwa tera ae aana aia mwakuri ao aia taetae nikawai kaain te utu. Ti kainnanoa naba te wanawana, bwa ti aonga ni kona ni kamanenai raoi ana reirei te Atua. N aron naba anne, e mataata iroun Iesu bwa bukin tera ngke e ringnga te aine are e nrara, ao e bwaina te wanawana ao te akoi nakoina. (Nakoaia Ibonga 15:25-27; Mareko 5:30-34) Te wanawana ao te ataibwai bon aroaro aika a bwainaki naba iroun ara tia Kairiri. (Taeka N Rabakau 8:12) Ti na kabwaia ngkana ti karaoa are E karaoia.

‘Teimatoa n Ukera Moa te Tautaeka n Uea’

16. Tera ae ti riai ni moanibwaia riki i nanoni maiura, ao e kanga ni katereterea anne Iesu n te banna ni katoto are e karaoia?

¹⁶ Iesu e katereterea bwa tera ae riai ni moanibwaiaki irouia aomata aika a butimwaeia bwa aia tia kairiri. E kangai: “Ukera moa Uean te Atua ma te raoiroi ae e tangiria.” (Mataio 6:33, BK) Ao n te katoto are e karaoia, e kaota aron karaoan anne. E kaririaki Iesu iroun Tatan ngke e a koro 40 ana bong imwin babetitoakina, ike e aki-mamatam iai, e iaiango, ao e tatataro. E taekinna Tatan te Riaboro bwa e na anganna te tautaeka i aon “aaba ni kabane.” Iangoia bwa tao e na kangaa aron maiun Iesu ngke arona bwa e kariaia ana kariri te Riaboro! Ma Kristo e kaatuua riki kakaraoan nanon Tamana. E ataia naba bwa e na uarereke maanin maiuna n ana aonnaba Tatan ngke arona bwa e karaoa anne. E rarawa nakon ana kariri te Riaboro n te tai naba anne, ao e kangai: “E koreaki ae kangai, Ko na taromauria Iehova ae Atuam, ao ko na toro i Rouna n ti Ngaia.” E aki maan imwin anne ao Iesu “E moa n reirei ao E taku Kam na rairi nanomi; ba e a kan roko uean te Atua.” (Mataio 4:2, 8-10, 17) E kabwanina ana tai Kristo n tataekina rongorongon ana Tautaeka n Uea te Atua ni karokoa tokini maiuna i aon te aba.

17. Ti na kanga ni kaotia bwa ti moanibwai riki bwaai aika reitaki ma te Tautaeka n Uea?

¹⁷ Ti riai ni katotonga aroaron ara tia Kairiri, ma n aki kariaia mwamwanakira iroun ana aonnaba Tatan nakon moanibwaian karekean te mwakuri ao te nakoa ae e bubura boora iai. (Mareko 1:17-21) Ai nanobaba ra ngaira ngkana ti iraraang ni bwain te maiu aei n te aro ae ti mwinibwaia iai bwaai aika irekereke ma te Tautaeka n Uea! Iesu e a tia ni mwiokoira n te mwakuri n tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea ao ni kairaia aomata bwa a na riki bwa taan rimwina. (Mataio 24:14; 28:19, 20) Te koaua bwa tao iai tabera ibukia kaain ara utu ake ti riai ni karaoi, ma tiaki te koaua bwa ti kukurei naba ni kabonganai wikeen ke moan tairiki ibukin karaoan tabera ni Kristian ae tataekinan te rongorongo ao te anga reirei? Ai kaunga ra norakin te ririki ni mwakuri ae 2001 ike aomata iai aika 780,000 tabun mwaitiia, a kabwanina aia tai n te mwakuri ni minita, ke te mwakuri ni bwaiania!

18. Tera ae buokira bwa ti na kukurei n kakaraoa te mwakuri ni minita?

¹⁸ Taian Euangkerio a kaotia bwa Iesu e boni mwamwakuri, ao e mwamwannano. Ngke e nora kainnanoakin bwaai n taamnei irouia aomata ake i rarikina, ao e nanoangaiia ao e ingainga nanona ni kani buokiia. (Mareko 6:31-34) E na kakukurei riki ara mwakuri ni minita ngkana e boto karaoana iroura i aon tangiraia aomata ao nanora ni koaua ni kani buokiia. Ma e na kanga n reke te nano anne iroura? “Ngke te roro-n-rikirake ngai,” e taku teuare Jayson, “E aki rangi ni kakukurei irou karaoan te mwakuri ni minita.” Tera ae buokia bwa e na karikirakea tangiran te mwakuri aei? E kaeka Jayson: “Te babaire n au utu bwa ti na bane n ira tataekinan te rongorongo n te ingabong ni katoa Kaonobong. I buokaki iai ibukina bwa e a bati au tai n irira te mwakuri ni minita, ma n nori uaana aika raraoi, ike e a rikirake iai tangirana irou.” Ti riai ni kakaonimaki ma n ingainga naba nanora ni kakaraoa te mwakuri ni minita.

19. Tera ae ti riai ni motiki nanora nako iai ni kaineti ma ana kairiri Kristo?

¹⁹ E boni kamaiu ma ni manena butimwaean ana kairiri Kristo. Ngkana ti butimwaeia, ao ara tai n rikirake e na riki bwa te tai ae ti karakaa riki iai ara atatai ao wanawanara. E na rau ma ni kakukurei te utu, ao e na reke naba te kimwareirei ao te raunnano iai man kakaraoan te mwakuri ni minita. Mangaia are ti bia motiki nanora bwa ti na kaotia n anuani maiura ao n ara motinnano ake ti karaoi, bwa ti kakoauaa bwa Kristo bon te tia kairirira. (I-Korote 3:23, 24) Ma e a tia ni manga anganira te kairiri Iesu Kristo n te anga teuana, ae taekan te ekaretia ni Kristian. Te kaongora ae imwin aei e na kaotia bwa ti na kanga ni kakabwaiaki man te babaire aei.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Uringnga?

• Ti na kanga ni kakabwaiaki ngkai man irakin nanon te tia Kairirira are rineaki iroun te Atua?

• A na kanga rooro-n-rikirake ni kaotia bwa a kan ira nanon ana kairiri Kristo?

• Tera aron rotakin te maiu n utu irouia aomata aika aantaeka n ana kairiri Iesu?

• Ti na kanga ni kaotia n ara mwakuri ni minita, bwa ti kakoauaa bwa Kristo bon ara tia kairiri?

[Taamnei n iteraniba 23]

E angaraoi te tai n rikirake ibukin karekean te atatai ibukin te Atua ao te tia Kairiri ae rineaki irouna

[Taamnei n iteraniba 24]

Te aantaeka n ana kairiri Kristo e karikirakea te kukurei n te utu

[Taamnei n iteraniba 26]

E ukera moa te Tautaeka n Uea Iesu. Ko karaoa naba anne?