E Kairiri N Ana Ekaretia Kristo

“Noria, I a memena naba i roumi ni boongi ni kabane ni karokoa tokin aonaba.”​—Mataio 28:20.

1, 2. (a) Imwin utina, tera ana berita Iesu nakoia ana reirei ngke e anga te tua ae a na kairaki aomata bwa a na riki bwa taan rimwina? (b) Tera aron Iesu ni kaira te ekaretia ni Kristian rimoa?

IMWAIN waeraken ara tia Kairiri are kautaki man te mate ae Iesu Kristo nako karawa, e kaoti moa nakoia taan rimwina, ao e kangai: “I anganaki te mwaka ni kabanea i karawa ao i aonaba. Ma ngaia ae kam na nako ni kakiritiania botanaomata ni kabaneia, ni babetitoiia nako nanon aran te Tama ma te Nati ma te Tamnei are Raoiroi; n reireiia ba a na kabane baike I tuangngkami n tauu: ao noria, I a memena naba i roumi ni boongi ni kabane ni karokoa tokin aonaba.”​—Mataio 23:10; 28:18-20.

² Iesu e kabeabeania taan rimwina n te mwakuri ae kakamaiu ae kairaia aomata aika mwaiti bwa taan rimwina, ao e berita naba bwa e na memena i rarikiia. Rongorongon te waaki ni Kristian rimoa ae karakinaki ni bokin te Baibara ae Mwakuri, e kaotia n akea te nanououa, bwa Kristo e kabonganaa mwaakana are mwiokoaki iai ibukin kairan te ekaretia ae tibwa kateaki arei. E kanakoa “te tia Buobuoki” ae te taamnei ae raoiroi are beritanaki bwa a aonga ni kakorakoraki ma ni kairaki iai taan rimwina. (Ioane 16:7; Mwakuri 2:4, 33; 13:2-4; 16:6-10) Imwin utina man te mate Iesu e kabonganaia anera aika a mena i aan ana kairiri naba, bwa a na boutokaa aia waaki taan rimwina. (Mwakuri 5:19; 8:26; 10:3-8, 22; 12:7-11; 27:23, 24; 1 Betero 3:22) Irarikin anne, ara tia Kairiri e kaira ana ekaretia n te aro are e rineia mwaane aika tau bwa a na riki bwa te rabwata n tautaeka.​—Mwakuri 1:20, 24-26; 6:1-6; 8:5, 14-17.

3. Baikara titiraki aika a na maroroakinaki n te kaongora aei?

³ Ma tera aron taai aikai, ngkai e a kaan “tokin aonaba”? Tera aron Iesu Kristo ni kaira te ekaretia ni Kristian ae ngkai? Ao ti na kanga ni kaotia bwa ti butimwaea te kairiri aei?

Iai Ana Toro ae Kakaonimaki, te Toka

4. (a) Antai aika a riki bwa “te toro ae kakaonimaki ae wanawana”? (b) Tera are e a tia ni mwiokoia te Toka nakoia ana toro?

⁴ E taetae ni burabetina kanikinaean menana ma aomata Iesu ni kangai: “Ao ai antai te toro ae kakaonimaki ae wanawana, ae kateaki iroun ana toka ba mataniwiia tabonibaina ni kaamarakeia n aia tai? E a kabaia te toro ae e noria ana toka ngkana e roko ba e tabe iai. E koaua ae I a tuangngkami ba e na karaoia ba mataniwin ana bwai nako.” (Mataio 24:45-47) Te “toka” bon ara tia Kairiri ae Iesu Kristo, ae e a tia ni mwiokoa te “toro ae kakaonimaki ae wanawana,” ae taekaia Kristian aika kabiraki aika a mena i aon te aba, bwa a na tararuai ana bwai ni kabane aika irekereke ma te aonnaba.

5, 6. (a) N ana miitara te abotoro Ioane, tera ae nanonaki “ni bwaae aika koora ake itiua” ao “itoi aika itiua”? (b) Tera ae nanonaki ni menan “itoi aika itiua” i nanoni bain Iesu are angaataina?

⁵ Bokin te Baibara ae Te Kaotioti e kaotia bwa te toro ae kakaonimaki ae wanawana e tautaekanaki iroun Iesu Kristo. Ni mitaraan “ana bong te Uea” iroun te abotoro Ioane, e nori ‘bwaae aika koora aika itiua, ao temanna i buakoia ae ai aron Natin te Aomata,’ ae e “tauu itoi aika itiua i nanoni baina are ataina.” E kabwarabwaraa te miitara nakon Ioane Iesu ni kangai: “Ba aio nanon te baere raba, are aron itoi ake itiua, ake ko nori i nanoni baiu ae ataiu, ao bwaae ake koora ake itiua: Itoi ake itiua bon aia anera ekaretia ake itiua: ao bwaae ake itiua bon ekaretia ake itiua.”​—Te Kaotioti 1:1, 10-20.

⁶ “Bwaae ake koora ake itiua” a tei ibukin ekaretia ni Kristian ni koaua n “ana bong te Uea” ae moanaki man 1914. Ma tera ae nanonaki n “itoi ake itiua”? Ngkoa, a tei ibukia mataniwi ni kabane aika kabiraki ma n natinaki n te taamnei ae raoiroi ake a kawakin taian ekaretia n te moan tienture.a Mataniwi aikai a mena ni bain Iesu are angaataina, are nanona bwa a kairaki ma n tautaekanaki irouna. Eng, boni Kristo Iesu ae e kairia te rabwata ae te toro ae kakaonimaki. Ma a karako riki mwaitiia mataniwi aika kabiraki n te taamnei aika maiu ngkai. E a kanga Kristo ni kaira aia ekaretia Ana Tia Kakoaua Iehova aika 93,000 tabun mwaitiia ni katobibia te aonnaba?

7. (a) Tera aron Iesu ni kabonganaa te Rabwata n Tautaeka ibukin kairan taian ekaretia ni katobibia te aonnaba? (b) E aera ngkai e kona n taekinaki bwa mataniwi ni Kristian a kateaki iroun te taamnei ae raoiroi?

⁷ N aron are karaoaki n te moan tienture, tabeman mwaane aika tau aika a rineaki mai buakoia mataniwi aika kabiraki a beku ngkai n aron te Rabwata n Tautaeka ae tei ibukin te koraki ae te toro ae kakaonimaki ae wanawana. Ara tia Kairiri e kabonganaa te Rabwata n Tautaeka aei ni kateia mwaane aika tau, aika kabiraki n te taamnei ao aika aki, bwa unimwaane n ekaretia nako. Ao ni kaineti ma aei, e rangi ni kakawaki ana mwakuri te taamnei ae raoiroi are e anga Iehova nakon Iesu bwa e kabonganaa. (Mwakuri 2:32, 33) Te moani bwai, bwa mataniwi aikai a riai ni boraoi aroaroia ma kaetieti ake n ana Taeka te Atua are kairaki koreana n te taamnei ae raoiroi. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9; 2 Betero 1:20, 21) Tabekan araia mwaane aikai ao kateaia e karaoaki imwin te tataro, ao i aan ana kairiri te taamnei ae raoiroi. Ao irarikin anne, mwaane aika kateaki iai a kaotiotii uaan te taamnei ae raoiroi n aroaroia. (I-Karatia 5:22, 23) Ngaia are ana reirei Bauro aei e kaineti nakoia unimwaane ni kabane, aika a kabiraki n te taamnei ao aika aki: “Kam na tataraingkami, ma te nanai ni kabanea, ba e a tia ni kateingkami te Tamnei ae e Raoiroi ba tani kawakinna.” (Mwakuri 20:28, BK) Mwaane aika kateaki aikai a kairaki mairoun te Rabwata n Tautaeka, ao a kawakina te ekaretia ma kukurein nanoia. N te aro anne, e memena ma ngaira Kristo ngkai, ao e tabeakina kairan te ekaretia.

8. E a kanga Kristo ni kabonganaia anera ibukin kairaia taan rimwina?

⁸ Ni boong aikai, Iesu e kabonganaia naba anera ibukin kairaia taan rimwina. N aron ae e kaotaki n te kabotau ibukin te uita ao te titania, a na taiaki uita n ‘tain te toki.’ Antai taan tai aika a na mwiokoaki iroun te Toka? E taku Kristo bwa “taan tai anera,” ao e a manga kangai riki: “E na kanakoia ana anera Natin te Aomata, ao a na ikoti mai aon ueana bwaai ni kabwakabwaka ni kabane, ao aomata akana kakaraoa ae buakaka.” (Mataio 13:37-41) Ao n aron te anera ngkoa are e kaira Biribo nakon te iunaki ae te I-Itiobia, e bati iai kakoauan ae Kristo e kabonganaia ana anera ibukin kairan aia mwakuri Kristian ni koaua aika kakaaeia aomata aika raoiroi.​—Mwakuri 8:26, 27; Te Kaotioti 14:6.

9. (a) Tera aron Kristo ni kaira te ekaretia ni Kristian ni boong aikai? (b) Tera te titiraki ae ti riai n rinanona ngkai ngkana ti tangiria ni kakabwaiaki n ana kairiri Kristo?

⁹ Ai rau ra nanora ngkai ti a ataia ae Iesu Kristo e kairia taan rimwina ni boong aikai rinanon te Rabwata n Tautaeka, te taamnei ae raoiroi, ao ai anera! E ngae ngkana taan taromauria Iehova tabeman a aki kona n reitaki ma te Rabwata n Tautaeka i nanon tabeua te tai ibukin te bwainikirinaki ke kangaanga n aron akanne, ma Kristo e na teimatoa ni kairiri rinanon te taamnei ae raoiroi ao rinanoia anera. Ma ti na kabwaia n ana kairiri, tii ngkana ti butimwaeia. Ti na kanga ni kaotia bwa ti butimwaea ana kairiri Kristo?

“Iri Nanoia . . . Ri Aan Aia Taeka”

10. Ti na kanga ni kona ni karineia unimwaanen te ekaretia?

¹⁰ Ara tia Kairiri e a tia n angan taian ekaretia “bwaai n tituaraoi aika mwaane,” ake tabeman mai buakoia bon “taan uarongorongo, ao taani kawakina te nanai, ao taan anga reirei.” (I-Ebeto 4:8, 11, 12, NW) E oti n aroarora ao n ara mwakuri bwa ti butimwaea ana kairiri Kristo ke ti aki. E bon riai ae ti na “katituaraoi” ibukia mwaane aika tau n te itera n taamnei aikai, ake e anganira Kristo. (I-Korote 3:15) Ti riai naba ni karineia. E korea ae kangai te abotoro Bauro: “A na atoatongaki unimwane aika tau-taeka n te aro ae raoiroi ba a riai ni kabatiaki karineaia.” (1 Timoteo 5:17) Ti na kanga ni kaota ara kaitau ibukia unimwaane ke mataniwi n te ekaretia, ma ni karineia? E kaeka ni kangai Bauro: “Kam na iri nanoia ami tia kairiri, ao kam na ri aan aia taeka.” (Ebera 13:17) Eng, ti riai n ongeaba ma n aantaeka irouia.

11. Bukin tera bwa karaoan ae boraoi ma ara babetito e nanona ae ti na karinea te babaire ae waakinaki irouia unimwaane?

¹¹ E boni kororaoi ara tia Kairiri. Ma mwaane ake e anganira bwa bwaai n tituaraoi a aki kororaoi. Ngaia are a kona ni kairua n taai tabetai. Ma e ngae n anne, moan te kakawaki bwa ti na kakaonimaki nakon ana babaire Kristo, bwa maiuakinan ae boraoi ma katabuan maiura ao ara babetito e nanonna bwa ti na kariaia te koraki aika mwiokoaki n te mwaaka iroun te taamnei ae raoiroi, ma n aantaeka irouia. Ara babetito are ‘n aran te taamnei ae raoiroi’ boni kaotiotan i mataia aomata ae ti ataa te taamnei ae raoiroi ao bonganana ni kaineti ma ana kaantaninga Iehova. (Mataio 28:19) Te babetito anne e nanonna bwa ti na ibuobuoki ma te taamnei, ma n aki karaoa te bwai teuana ae e na tuka ana mwakuri te taamnei aei i buakoia taan rimwin Kristo. Kioina ngkai e kakawaki ana mwakuri te taamnei ae raoiroi ni kaineti ma rineaia ao kateaia unimwaane n te ekaretia, e nanonaki iai ae ti na bon aki karaoa ae boraoi ma katabuani maiura ngkana ti aki karinea te babaire ae waakinaki irouia unimwaane.

12. Baikara katoto ni kaineti ma te aki-karinerine nakon te mwaaka ni kairiri mairoun te Atua, ake a taekinaki iroun Iuta, ao tera reireiara mai iai?

¹² Iai n te Baibara rongorongoia aomata tabeman aika a reireinira manenan te ongeaba ao te aantaeka. E taekinia aomata ake a kabuakakaia mwaane ake a rineaki n te ekaretia, Iuta ngke e taekin reirei ni kauring aika tenua ni kangai: “A nangi reke kaiia! ba a nakonako ni kawaini Kain, ao a biribiri ni katotonga ana bure Baraam ni kani kareke boon aia makuri, ao a mate n te kakarabakau n ai aroni Kora.” (Iuta 11) E kakeaa bongan ana reirei Iehova ae boto i aon te tangira Kain, ao e imanono ni waakina te kairiribai ao te tiritiri. (Karikani Bwaai 4:4-8) E ngae ngke e anganaki kauring aika mwaiti mairoun te Atua Baraam, ma te kanibwaibwai e kairia bwa e na karereantiia ana aomata te Atua. (Warekaia Iteraera 22:5-28, 32-34; Te Tua-Kaua 23:5) Bon iai nakoan Kora ae rine i Iteraera ngkoa, ma e aki rauaki nanona iai. E karikirakea te karitei nakon ana toro te Atua ae Mote, ae te aomata ae nimamannei riki nakoia aomata nako. (Warekaia Iteraera 12:3; 16:1-3, 32, 33) A bane ni kabuanibwai Kain, Baraam ao Kora. Ai mataata ra reireiara man katoto aikai, bwa ngaia ti bon riai ni butimwaea aia reirei aomata aika mwiokoaki iroun Iehova, ma ni karineia!

13. Baikara kakabwaia ake a taetae ni burabetinaki iroun Itaia ake a na reke irouia aomata aika a aantaeka n te babaire ae waakinaki irouia unimwaane?

¹³ A na bane aomata ni kani karekea kabwaiaia man te babaire ibukin tararuan te ekaretia ni Kristian are kateaki iroun ara tia Kairiri. E taetae ni burabetini kakabwaia aika a na nako mai iai Itaia ngke e kangai: “Iai te uea temanna ae e na tautaeka ma te eti, ao mataniwi aika a na babaire ma te koaua. A na riki ba ai aron tabo ni katantan n te ang ma te karau, a na riki ba ai aroni karanga i nanon te rereua, ao ai aron nun te bwaa ae e rietata n te aba ae mauteretere.” (Itaia 32:1, 2, BK) Unimwaane n tatabemania nako a riai n riki bwa “te tabo” ni katantan ao ni kamanomano. Ngkana e kangaanga iroura te aantaeka nakoia akana mwiokoaki n te mwaaka n te ekaretia, ti bia tataro ma ni kakorakoraira bwa ti aonga n ongeaba ma n aantaeka irouia.

Aroia Unimwaane n Aantaeka Nakon Ana Kairiri Kristo

14, 15. A kaanga taani kairiri n te ekaretia ni kaotia bwa a aantaeka n ana kairiri Kristo?

¹⁴ Kristian ni kabane a riai n aantaeka nakon ana kairiri Kristo, ma a a moamoa riki unimwaane. Mataniwi ke unimwaane a mwiokoaki n te mwaaka n te ekaretia. Ma a aki kan ‘eena aia onimaki raoia n taromauri’ n te aro ae a tautaekana maiuiia. (2 I-Korinto 1:24, BK) Unimwaane a mutiakina ana taeka Iesu aikai: “Kam ataia ba a tautaekanaki botanaomata irouia aia mataniwi, ao a tauaki aroia irouia tani kairiri. Ma e na aki bainaki te katei anne iroumi.” (Mataio 20:25-27, BK) Unimwaane a kataia ni beku irouia aomata tabemwaang ngkana a wawaakina aia mwakuri.

¹⁵ A kaungaki ni kangai Kristian: “Kam na ururingia ami tia kairiri, . . . ao kam na tarataraa tokini maiuia, ao kam na kakairi n aia onimaki.” (Ebera 13:7) E na aki karaoaki aei ibukina bwa unimwaane bon taani kairiri. E kangai Iesu: “Ti temanna ami Tia Kairiri, ba te Metia.” (Mataio 23:10, BK) Bon aia onimaki unimwaane ae ti riai ni kakairi iai, ibukina bwa ngaiia bon taani kakairi iroun ara tia Kairiri ni koaua ae Kristo. (1 I-Korinto 11:1) Iangoi aaro tabeua are unimwaane a kataia ni katotonga iai aroaron Kristo n aia tai n reitaki ma kaain te ekaretia.

16. E ngae ngke e rangi ni mwaaka Iesu, ma tera aroarona nakoia taan rimwina?

¹⁶ E ngae ngke e rietata riki aroaron Iesu ni kabane, nakon aroaroia aomata aika aki kororaoi, man anganaki te mwaaka ni kabane mairoun Tamana, ma e nanorinano ngkana e reitaki ma taan rimwina. E aki kakubanakoia taan ongora irouna n ana atatai ae kamimi. E tabeakinia taan rimwina Iesu ma n nanoangaiia, ao e mwamwannanoi kainnanoia. (Mataio 15:32; 26:40, 41; Mareko 6:31) E aki tangiria taan rimwina bwa a na karaoa ae riaon aia konaa, ao e aki naba katokai uotaia i aoia ae a aki kona n uotii. (Ioane 16:12) E “nimamanei ma n nanorinano” Iesu. Ngaia anne bukina ae aomata aika mwaiti a taku bwa e kamaiu te memena i rarikina.​—Mataio 11:28-30, BK.

17. Tera aroia unimwaane ae a riai ni kaotiota iai te nanorinano ni Kristian ngkana a reitaki ma kaain te ekaretia?

¹⁷ Ngkana e nanorinano Kristo ae te tia Kairiri, ao a riai naba taani kairiri n te ekaretia ni kaotiota te aroaro anne! Eng, a na taraia raoi bwa a na aki kabonganaa te mwaaka are a mwiokoaki iai n te aro ae aki riai. Ao a bon “aki baka n rabakau ma ni wanawana,” ni kataia naba n anaa nanoia aomata. (1 I-Korinto 2:1, 2, BK) Ma a kataia n taekin reirei man te Baibara ma nanoia ni koaua n taeka aika a kai ota iai aomata. A riai naba unimwaane ni bwaina te iangoraoi ni kaineti ma bwaai aika a kaantaningaia mairouia aomata tabemwaang, ao a na mwamwannanoi kainnanoia. (I-Biribi 4:5) A ataia bwa iai tian aia konabwai aomata ni kabane, ngaia are a nanoangaia naba taaria iai. (1 Betero 4:8) Tiaki te koaua bwa e kamaiu te iraorao ma unimwaane aika nanorinano ma n nimamannei? E koaua anne.

18. Baikara reirei aika kona n reke irouia unimwaane man aroaron Iesu nakoia ataei?

¹⁸ E kai kawaraki Iesu irouia aomata aika mangori naba. Iangoa ana kaeka nakoia taan rimwina ngke a boaia aomata ake ‘a kairia ataei nakoina.’ “Kariaia ataei ba a na nakomai nakoiu,” e taku Iesu, “ao tai tukiia.” Imwin anne, “e babakoia ataei Iesu, e katokai baina i aoia ma ni katekeraoia.” (Mareko 10:13-16, BK) E tatangira Iesu ao e akoi, ao e tatangiraki naba irouia aomata. A aki maakina Iesu aomata. Ao a kukurei naba ataei ni mena irouna. A riai ni karaoa aroia ae a na kai kawaraki iai unimwaane, ao ngkana a kaotiota te tangira ao te akoi, a na kukurei ikawai ao ataei ni kakawariia.

19. Tera ae reitaki ma karekean “nanoni Kristo,” ao tera te kekeiaki ae kainnanoaki ibukin karekeana?

¹⁹ Aroia unimwaane ni katotonga aroaron Kristo Iesu e a boto i aon ataakina irouia. “Ba ai antai ae ata nanon [Iehova], ba e na reireia?” e titiraki Bauro. Ao e manga reitia ni kangai: “Ma bon iai i roura nanoni Kristo?” (1 I-Korinto 2:16) Karekean nanoni Kristo e nanona ataakin aroarona nako ma aron naba ana iango, n te aro ae ti na ataia bwa tera ae e na karaoia ngkana e kaaitara ma te bwai teuana ke teuana. Tera ngke arona bwa ti kona n rangi ni kinaa ara tia Kairiri n aron anne! Ma karaoan anne e nanona mutiakinan raoi rongorongo aika koreaki n taian Euangkerio, ao te katoa tai n iaiangoa te banna ni katoto are e karaoia Iesu i nanoni maiuna. Ngkana a kakorakoraia unimwaane ni kakairi iroun Kristo n aron anne, ao kaain te ekaretia ngkanne a kona riki ni katotonga aron aia onimaki. Ao a na rauaki nanoia unimwaane ngkana a noria aomata tabemwaang bwa a kimwareirei n toua mwin mwanekan te tia Kairiri.

Memena i Aan Ana Kairiri Kristo

20, 21. Tera ae ti riai ni kamatoai nanora nako iai ngkai ti a tabe ni kakaantaninga rokon te aonnaba ae boou are beritanaki?

²⁰ Moan te kakawaki bwa ti na teimatoa ni mena i aan ana kairiri Kristo. Ngkai ti a tabe ni kaania riki tokin te waaki n te aonnaba ae ngkai, ao a kuri n titeboo arora ma aroia tibun Iteraera ake a mena ngkoa n te Aba ae Aoraoi ae Moaba n 1473 B.C.E. Ngke a nang rin i nanon te Aba ni Berita, ao e kangai te Atua nakoia rinanon Mote: “[Iotua] Ko na korakora ma n ninikoria: ba ko na nako ma te botanaomata aei nakon te aba are E taetae n tuea Iehova nakoia aia bakatibu ba E na angania.” (Te Tua-Kaua 31:7, 8) Iotua e kateaki bwa aia tia kairiri. Ngkana e na reke rinia n te Aba ni Berita, a riai tibun Iteraera n aantaeka n ana kairiri Iotua.

²¹ E kangai te Baibara nakoira: “Ti temanna ami Tia Kairiri, ba te Metia.” Bon tii Kristo ae e na kairira nakon te aonnaba ae boou ae beritanaki, ae e na mena te raoiroi iai. (2 Betero 3:13) Mangaia are ti riai ni kamatoai nanora bwa ti na aantaeka nakon ana kairiri n anuani maiura ni kabane.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Uringnga?

• Tera aron Kristo ni kaira te ekaretia ni Kristian rimoa?

• Tera aron Kristo ni kaira ana ekaretia ni boong aikai?

• Bukin tera ngkai ti riai n aantaeka irouia taani kairiri n te ekaretia?

• A na kanga unimwaane ni kaotiota ae Kristo bon aia tia Kairiri?

[Taamnei n iteraniba 29]

Kristo e kaira ana ekaretia ao e tauia unimwaane i nanoni baina ae te angaatai

[Taamnei n iteraniba 30]

“Kam na iri nanoia ami tia kairiri, ao kam na ri aan aia taeka”

[Taamnei n iteraniba 32]

E tatangira Iesu ao a aki maakinna aomata ni kawaria. A kekeiaki mwaaka unimwaane ni Kristian bwa a na katotonga aroarona