Tera Am Iango Ibukin te Mate?
TE MATE kanga ai aron te nuu ae e iririra i aoni maiura, e ngae ngkana ti rangi ni marurung raoi ke ti kaubwai. E kona n taonira tao i nanon ara tai n nakonako ke tao ngkana ti wenewene. Te kabuanibwai are korakora ngkoa n aron te iowawa are karaoaki irouia taan tiritiri n Tebetembwa 11 2001, i New York City ao Washington, D.C., e kairira bwa ti na nora raoi te koaua ae “te kabanea ni kairiribai” ae te mate, e anaiia konana mai buakoia aomata aika kakaokoro aia ririki ni maiu ao aroaroia. E kona naba n anaa maiuia aomata aika ngaa ma ngaa mwaitia i nanon tabeua te miniti.—1 I-Korinto 15:26, BK.
E ngae ngke e kakamaaku te mate, ma aomata a rangi ni kan ongongora iai. Akea te bwai ae e na kakorakoraa riki kan warekan te beeba ni kaongora, ke ae e na anai nanoia aomata aika mwaiti bwa a na kan mataku n te TV, ma tii ngkana iai taekan te mate ao e a moamoa riki mateia aomata aika mwaiti kurikuri imwin kabuanibwai aika kakamaaku. A aki kona n toki nanoia aomata iai, e ngae ngkana tao te mate anne e riki man te buaka, te kabuanibwai, mwakuri ni kakeru, ke te aoraki. E a tia n noraki tabeakinan te mate n te aro ae rangi ni kaminonano ngke a tatakarua aomata ni kaotii nanokawakiia ni mateia bwakuaku ake a rangi ni kinaaki ao aomata naba aika toronibwai ake a tanoata taekaia.
A boni koaua baikai ni kabane. A bon teimatoa naba aomata n rangi n tabeakina mateia aomata tabemwaang. Ma ngkana ai boni mateia ngkanne, ao a kakaii n rawa iai. Te bwai ae ti bane n rawa n iangoia, bon taekan oin matera.
E Minotaki Ara Iango n te Mate?
Ti na bon teimatoa n rangi n rarawa n iangoa taekan matera. Tera bukina? Ibukina bwa e a tia te Atua ni karina te kani maiu n aki toki i nanora. “E a tia ni karina tangiran te maiu n aki toki i nanoia,” e taekina aei Te Minita 3:11, n te Baibara ae te Anchor. Mangaia are te koaua ae a na boni bane ni mate aomata, e a karika te aki-raunnano ae teimatoa. Ibukin karauan nanoia iai ao ibukin tangiran te maiu ae abwabwaki, a a tia aomata ni manga otei koaua aika mwaiti, ni moa man te iango ae e aki mamate te taamnei ni karokoa kakoauan ae bon iai te manga bungiaki nakon te rabwata ae boou imwin te mate.
Ma e ngae n anne, te mate bon te bwai ae rangi ni katabeaianga ma ni kakamaaku, ao e a taabangaki maakakina. Mangaia are tiaki te bwai ae kamimi ngkai te mate, bon te bwai ae rangi ni kangaanga iangoana irouia angiia aomata. Te mate e kaotia bwa e aki manena te maiu are e uaiakinaki iai kakaaean te kaubwai ao te mwaaka.
Maten te Aomata n Akea Kaain Rarikina
N taai aika nako, aomata aika kakaiaki aorakiia ke ikoakiia, a kukurei riki ni mate ma te rau n te tabo ae a nikoraoi iai, are boni mwengaia. Anne ae e kakaraoaki irouia aomata aika karakinaki n te Baibara, ao e teimatoa naba ngkai ni waakinaki n aaba tabeua. (Karikani Bwaai 49:1, 2, 33) Ngkana e riki aei, ao a bane ni botaki kaain te utu ae bwanin ngkana iai ae mate n aia utu, ao a kakairaki naba ataei n tain te maroro. Kaain te utu n tatabemania nako a karauaki nanoia n ataakin ae tiaki tii ngaia aika nanokawaki iai, ao a kabebeteaki nanoia ngkai a uaia ni buokanibwai n uataboa te rawawata.
E rangi ni kaokoro te katei aei ma are kakaraoaki n aaba ike e a taburoroko iai maroroakinan te mate, i aan te kaantaninga ae e rangi ni kakamaaku. A katukaki mai iai ataei ibukin te katautau are aongkoa e na “rangi n riao” aei ibukiia. E a rangi ni kaokoro te mate ni boong aikai, ao e kona ni mate te aomata ao akea kaain rarikina. E ngae ngke angiia aomata, a kukurei riki ni mate ma te rau ni mwengaia, ao n tabeakinaki naba irouia kaain aia utu, ma a mwaiti aomata ake a mate n te oo-n-aoraki n tii ngaiia ni ngirangiraa marakiia, ike a nim iai nakon mitiin aika bubura ma ni kakamaaku taraakiia. N te itera teuana, a kona ni mate aomata aika mirion ma mirion mwaitiia aika aki-ataaki araia, man te buaka n tiringaia kaain te reeti n aomata teuana, te rongo, te AIDS, te buaka i marenaia kaain te aba teuana, ke te kainnano ae korakora.
Te Reirei ae Riai n Iangoaki
E aki totokoa iaiangoan te mate te Baibara. E tuangira ae kangai Te Minita 7:2: “E raoiroi riki te nako n te auti n tanginiwenei, nakon te nako n te auti n amarake raoi: ba bon arei tokiia aomata ni kabaneia.” Ngkana ti a kaaitara ma te mate, tao ti na boni bae ni katukui bwaai ake ti taneiai ni kakaraoi, ao ni kaatuua riki iangoan kimototon maiura. Aio are e kona ni buokira bwa ti na kamanenai riki maiura n te aro ae uaana, nakon are ti a mimitoiaki naba ni kabanebuakai maiura.
Tera am iango ibukin te mate? Ko a tia n tuoa aron am namakin, am koaua, am kaantaninga ao maakakin tokini maium?
E riaon aia konaa aomata ni kabwarabwaraa taekan te maiu ao taekan naba te mate. Bon tii Teuare karikira ae e kona n onimakinaki ibukin kaotan te koaua i aon bwaai aikai. Iai irouna “kakoburakean te maiu,” ao ana bwai “aaro ni kamaiu man te mate.” (Taian Areru 36:9; 68:20) E ngae ngkai e kangaanga iangoana, ma ti na noria bwa ngkana ti tuoi koaua tabeua aika rangi n ataaki i aon te mate ma ni kabotaui ma ana Taeka te Atua, a na kabebeteaki nanora iai ma ni kamaiuaki ara iango. E na oti naba iai bwa te mate, tiaki nanona bwa a riai n toki iai bwaai ni kabane.
[Kabwarabwaraan n iteraniba 4]
Ataakin ae ti na mate e buokira bwa ti na kamanenai raoi maiura