‘Bwaina Te Itangitangiri I Marenami’
“Ane a na ataingkami aomata ni kabaneia ba au reirei ngkami n aei, ngkana kam i tangitangiri.”—IOANE 13:35.
1. Te aroaro raa are e katuruturua taekana Iesu tabeua te tai imwain matena?
“ATAEI.” (Ioane 13:33) Anne te taeka n akoi are kabongana Iesu nakoia ana abotoro n te tairiki are imwain matena. Akea te rongorongo riki teuana n te Euangkerio are kaotaki iai bwa e a tia Iesu ni kabonganaa te taeka ane kaota te tatangira anne n ana tai n taetae nakoia. Ma, n te tairiki ane okoro anne ao e a ringaki nanona bwa e nang kabonganaa ibukin kaotan ana tangira ae korakora nakoia taan rimwina. Ni koauana, e taekina te tangira Iesu n te mwaiti ae tao 30 te tai n te tairiki anne. Bukin tera bwa e rangi ni katuruturua taekan te aroaro anne?
2. Bukin tera bwa e rangi ni kakawaki irouia Kristian bwa a na kaotiota te tangira?
2 E kabwarabwaraa Iesu bwa bukin tera ngkai e rangi ni kakawaki te tangira. E taku: “Ane a na ataingkami aomata ni kabaneia ba au reirei ngkami n aei, ngkana kam i tangitangiri.” (Ioane 13:35; 15:12, 17) Kaotiotan te itangitangiri n tari e irekereke ma te kakairi iroun Kristo. A aki kanikinaeaki Kristian ni koaua ni kaokoron oneaia ke ni katei tabeua aika kaokoro irouia, ma a kanikinaeaki n te tangira ni mwamwannano ao n akoi are a kaotiotia i marenaia. Bwainan te aeka n tangira ae rianako riki arona aei, bon te kauoua ni bwai ae kainnanoaki mai buakon baike tenua ake a riai n reke iroun te tia rimwin Kristo, are kabwarabwaraki taekana ni moan te kaongora. Tera ae na buokira bwa ti aonga n teimatoa ni kakororaoa aei?
“Kam na Kabatia Riki Ami Itangitangiri”
3. Tera te taeka ni kaungaunga ni kaineti ma te tangira are e anga te abotoro Bauro?
3 E nonoraki te tangira ae okoro aei ni boong aikai i marenaia taan rimwin Kristo ni koaua, n aron naba are nonoraki irouia taan rimwin Kristo n te moan tienture. E korea ae kangai te abotoro Bauro nakoia Kristian ake n te moan tienture: “I aki bae ni koroboki nakoimi i bukin taekan tangiraia tarimi, ba kam a tia n reireiaki iroun te Atua aromi ni itangitangiri. Kam boni karaoa anne nakoia tarimi ni bane.” Ma e ngae n anne e a manga reitia ni kangai Bauro: “Kam na kabatia riki ami itangitangiri.” (1 I-Tetaronike 3:12; 4:9, 10, BK) Ti riai naba ngaira ni mutiakin ana taeka ni kaungaunga Bauro ao ni kakorakoraira ni kaotiota te tangira i marenara ni “kabatia riki.”
4. Antai ake ti riai riki ni mutiakinia, ni kaineti ma ana taeka Bauro ao Iesu?
4 E kaungaia naba raona n onimaki Bauro n ana reta naba are kairaki koreana anne bwa a “na kabebeteia akana a kai toki nanoia” ao ni “buokiia akana mamara.” (1 I-Tetaronike 5:14) N te tai teuana, e kauringia Kristian bwa te koraki ake a ‘korakora a riai n taotaon nanoia nakoni mamaaraia akana aki-korakora.’ (I-Rom 15:1) E anga naba ana kaetieti Iesu ni kaineti ma buokaia te koraki ake a mamaara. Imwin ana taetae ni burabeti Iesu are e kaotia iai bwa e na kitanaki iroun Betero n te tairiki are e na atikaki iai, ao e taku nakon Betero: “Ngkana ko a manga rairaki, ao ko na kateimatoaia tarim.” Bukin tera? Ibukina bwa a kona n tia ni mwaninga taekan Iesu ao n te aro anne a na kainnanoa te ibuobuoki. (Ruka 22:32; Ioane 21:15-17) Mangaia are ana Taeka te Atua e kairira bwa ti na kaabwabwaka riki ara tangira nakoia te koraki ake a mamaara n te itera n taamnei ao ake tao a a tia ni betinako man te ekaretia ni Kristian. (Ebera 12:12) Bukin tera bwa ti riai ni karaoa anne? Kaekaana e mena ni kabotau aika uoua aika rangi ni mataata ake e anga Iesu.
Te Tiibu ae Bua ao te Mwane ae Bua
5, 6. (a) Baikara kabotau aika uoua aika kimototo ma ni mataata ake e taekin Iesu? (b) Tera ae a kaotia kabotau aikai ibukin Iehova?
5 E anga kabotau aika kimototo ma ni mataata Iesu ibukin reiakinaia taan ongora taekan ana taratara Iehova ibukia te koraki ake a a tia ni betinako. Teuana mai iai bon taekan te tia kawakin-tiibu. E taku Iesu: “Ngkana tao iai i buakomi temanna te aomata ae tebubua ana tibu, ao akea ba e a bua temanna. Tiaki e na kitania akana ruangauni ma ruaman i nanon te rereua, ao e na nako ni kakaea ane e bua n ua rekena? Ngkana e reke, ao e kukurei, ao e aonangaia; e okira mwengana, e botiia raona ma kain rarikina, ao e kangai nakoia: ‘Kam na raonai ni kukurei, ba e a manga reke au tibu are e bua!’ I tuangingkami, ba ai arona naba, e na bati riki te kukurei i karawa, i bukin te tia bure ae ti temanna ae e raira nanona, nakon te kukurei i bukia aomata aika ruangauni ma ruaman aika a aki bae n rairi nanoia.”—Ruka 15:4-7, BK.
6 Te kauoua ni kabotau bon taekan te aine. E taku Iesu: “Ngkana tao iai te aine ae tebuina ana mane n tirewa, ao akea ba e a bua teuana, ao tiaki e na kaura te taura ma ni iakina ana auti ba e na kakaea ana mane n ua rekena? Ngkana e reke, ao e botiia raona ma kain rarikina, ao e kangai nakoia: ‘Kam na raonai ni kukurei, ba e a manga reke au mane are e bua!’ I tuangingkami, ba ai arona naba, a kukurei ana anera te Atua i bukin te tia bure ae ti temanna ae e raira nanona.”—Ruka 15:8-10, BK.
7. Baikara reireiara aika uoua aika reke man kabotau ibukin te tiibu ae bua ao te mwane ae bua?
7 Tera reireiara ae reke man kabotau aika kimototo ma ni mataata aikai? A kaota nakoira (1) aron ara namakin ibukia te koraki ake a a mamaara ao (2) arora ae ti riai ni karaoia bwa ti na buokiia iai. Ti na iangoi bwaai aikai.
E Bua ma iai Kakawakina
8. (a) Tera aron te tia kawakin-tiibu ao te aine arei, imwin buan aia bwai? (b) Tera reireiara man aroia n iangoi aia bwai ake a bua?
8 Iai bwaai aika bua ni kabotau aika uoua aikai, ma nora aroia aomata ake aia bwai bwaai aikai. E aki kangai te tia kawakin-tiibu: ‘E aki kakawaki te tiibu ae tii temanna bwa bon iai irou aika 99? I bon aki kainnanoia.’ E aki naba kangai te aine arei: ‘Bukin tera bwa N na raraoma ibukin teuana te taraa? E rauaki nanou bwa bon iai irou ruaiua te taraa.’ Ma e ngae n anne, te tia kawakin-tiibu aei e bon ukoukora naba ana tiibu are bua arei kaanga ai aron ae tii ngaia ana man. Ao te aine arei e rotaki ni buan ana mwane, kanga titeboo ma akea riki ana mwane irouna. N rongorongo aikai ao e oti iai bwa a teimatoa ni kakawaki irouia taani bwaibwai aikai, aia bwai ake a bua. Tera ae nanonaki iai?
9. Tera ae kaotaki man tabeaiangan te tia kawakin-tiibu ao te aine arei?
9 Nora ana kabanea n taeka Iesu ni kabotau aikai: “E na bati riki te kukurei i karawa, i bukin te tia bure ae ti temanna ae e raira nanona” ao “I tuangingkami, ba ai arona naba, a kukurei ana anera te Atua i bukin te tia bure ae ti temanna ae e raira nanona.” Tabeaiangan te tia kawakin-tiibu ao te aine arei, e kaotiota aron ana namakin Iehova ma anera ake i karawa. A teimatoa ni kakawaki i matan Iehova te koraki ake a a tia ni betinako ao n aki manga reitaki ma ana aomata, n aron naba teimatoan kakawakin buan ana bwai te tia kawakin-tiibu ma te aine arei. (Ieremia 31:3) A kona te koraki akanne ni mamaara n te itera n taamnei ma e aki nanonaki iai bwa a karitei. Tao a boni kona naba ni kawakin baike e tangiri Iehova mairouia, n aki ongei mamaaraia. (Taian Areru 119:176; Mwakuri 15:29) Mangaia are e waeremwe Iehova “n teweia nako mai matana” n aron naba are e kaakaraoia ngkoa. —2 Uea 13:23.
10, 11. (a) Tera arora n taraia te koraki ake a a tia ni betinako man te ekaretia? (b) Ti na kanga ni kaotiota tabeaiangara ibukia ni kaineti ma ana kabotau Iesu ake uoua?
10 Ngaira naba ti kona n rangi n tabeaianga n aron Iehova ao Iesu, ibukia te koraki ake a mamaara ao n aki memena n te ekaretia ni Kristian. (Etekiera 34:16; Ruka 19:10) Ti taraa te aomata ae mamaara n te itera n taamnei bwa te tiibu ae bua ma tiaki te aomata ae kangaanga manga karaoan te bitaki irouna. Ti na aki iango n aron aei: ‘Bukin tera bwa ti na raraoma ibukin te aomata ae mamaara ngkai e bon teimatoa ni waaki raoi te ekaretia n akea ngaia.’ Ma ti na taraia te koraki ake a a tia ni betinako ake a a kani manga oki, bwa a kakawaki n aron naba taraakiia iroun Iehova.
11 Ti na kanga ngkanne ni kona ni kaotiota tabeaiangara? E kaotia Iesu n ana kabotau aika uoua bwa ti kona ni karaoi aikai: (1) Kaota moa te nano ni kan ibuobuoki. (2) Bwaina te akoi. (3) Bwaina te nanomwaaka. Ti na rinanon ngkai teuana imwin teuana.
Kaota Moa te Nano ni Kan Ibuobuoki
12. Tera ae e kaotaki man te kibuntaeka ae ‘kakaaea are bua’ ni kaineti ma anuan maiun te tia kawakin-tiibu?
12 N ana moani kabotau Iesu ao e taekinna iai bwa e nako te tia kawakin-tiibu ni ‘kakaaea are bua.’ E kaota moa ana ibuobuoki te tia kawakin-tiibu ao e kakorakoraa ni kakaaea ana tiibu are bua. E aki bwara nanona n taiani kataaki, kangaanga ma raroan te kawai. Ma e teimatoa iai “n ua rekena.”—Ruka 15:4, BK.
13. Tera aroia mwaane ngkoa ake a kakaonimaki ni kaineti ma kainnanoia ake a mamaara, ao ti na kanga ni katotongi katoto aikai aika boto i aon te Baibara?
13 N aron naba anne, buokan te aomata ae kainnanoa te kaunganano, e tangira n taai nako te aomata ae korakora nanona bwa e na kaota moa ana kan ibuobuoki. A ota n te itera aei mwaane ake a kakaonimaki ngkoa. N aron anne, e ataia Ionatan are natin te Uea are Tauro bwa e kainnanoa kaungaan nanona raoraona ni kaan ae Tawita, ngaia are ‘e teirake n nakon Tawita i buakonikai, ao e kakorakoraa n ana ibuobuoki te Atua.’ (1 Tamuera 23:15, 16) N tienture ake imwina, ngke e noria te Kowana are Neemia bwa a a rikirake ni bwara nanoia tarina, ao e “tei rake” ni kaungaiia bwa a ‘na uringa Iehova.’ (Neemia 4:14) Ngaira naba ni boong aikai ti tangiria moa n “tei rake” ni kakorakoraia te koraki ake a bwara nanoia. Ma antai ae e riai ni karaoa anne n te ekaretia?
14. Antai n te ekaretia ae e riai ni kakorakoraa ni buokiia aika mamaara?
14 Bon iai tabeia unimwaane ni Kristian bwa a na “kakorakorai baai aika mamara ao [ni] kateimatoai bubuaniwae,” ao a “na kangai nakoia akana a mamaku nanoia, Kam na korakora, tai maku.” (Itaia 35:3, 4; 1 Betero 5:1, 2) Ma noria bwa e aki kaineti ana kaungaunga Bauro tii nakoia unimwaane bwa a “na kabebeteia akana a kai toki nanoia” ao ni “buokiia akana mamara.” Ma a kaineti naba “nakon aia ekaretia I-Tetaronike.” (1 I-Tetaronike 1:1; 5:14) Karaoan te ibuobuoki nakoia te koraki ake a mamaara bon mwiokoaia Kristian ni kabane. A riai ni kairaki Kristian n tatabemania nako bwa a na ‘kakaaea are bua’ n aron te tia kawakin-tiibu arei. Ni koauana e manena karaoakin aei n aia ibuobuoki unimwaane. Ko kona ni karaoi mwakuri tabeua ibukin buokan temanna ae mamaara n am ekaretia?
Bwaina te Akoi
15. Bukin tera bwa e kona ni karaoa arona arei te tia kawakin-tiibu?
15 Tera ngkoa are e karaoia te tia kawakin-tiibu ngke e a kunea ana tiibu are bua? “E aonangaia.” (Ruka 15:5) Ai katekenano ra ao ai mataata ra te rongorongo aei! Tao e a tia te tiibu arei n aiwaa n te ngaina ma te bong n taabo ake e tuai n roroko iai mai mwaina, ao tao e a tia naba ni kurimaraa maiuna irouia raian. (Iobi 38:39, 40) Akea te nanououa bwa e a boni bae naba ni mamaara te tiibu anne ibukin akean kanana. E a aki rangi n tau korakorana ibukini kaitaraan kangaanga ake e na kaitiboo ma ngaai i aoni kawaina n oki. Mangaia are e a bwatiku rikaaki te tia kawakin-tiibu aei n tabekia ao n uotia ribuakon te kangaanga nako buakon ana nanai. Ti na kanga ni kaota te mwamwannano n aron ae e kaotiotia te tia kawakin-tiibu aei?
16. Bukin tera bwa ti riai n iangoa ana mwamwannano te tia kawakin-tiibu are kaotia nakon ana tiibu are e a tia ni bua?
16 Tao e kona ni kua n te aro n taamnei te aomata are e a tia ni betinako man te ekaretia. Tao a a tia koraki aikai n tiotio n aki akaka n akea aia iango n te aonnaba ae buakaka aei, n aron te tiibu ae maenako ma te tia kawakinna. Ngkana akea te kamanomano ae katauraoaki man te oo-n-tiibu are e nanonaki iai te ekaretia, ao e na rangi ni kai mwane riki te aomata anne iroun te Riaboro are ‘nanakonako ngkai n ai aron te raian ae bekorara, n ukoukora ae e na ongnga.’ (1 Betero 5:8) Irarikin anne e a kamamaaraki riki ibukin akean te amwarake n taamnei irouna. Mangaia are ngkana akea te ibuobuoki, ao e na rangi ni mamaara ni kaaitarai kangaanga ake e na kaitiboo ma ngaai n okina rikaaki nakon te ekaretia. Mangaia are ti riai ni bwatiku rikaaki n te aro ni kaikonaki ao ni karaurau ni kateirakeia aika mamaara, ao n uotiia rikaaki. (I-Karatia 6:2) Ti na kanga ni kakororaoa anne?
17. Ti na kanga ni kona ni katotonga te abotoro Bauro, ngkana ti kawara te aomata ae mamaara?
17 E taku te abotoro Bauro: “Ngkana iai ae mamaara, tiaki te koaua bwa I uataboa naba mamaarana?” (2 I-Korinto 11:29, The New English Bible; 1 I-Korinto 9:22) Iai ana nanoanga Bauro ibukia aomata n ikotaki naba ma aika mamaara. Ti tangiria naba ngaira ni kaota te nanoanga nakoia te koraki aika mamaara. Ngkana ti kawara te Kristian ae mamaara n te aro n taamnei, ao kakoauaa nakoina bwa e bon teimatoa naba ni kakawaki i matan Iehova ao e rangi n ururingaki irouia raona aika taani Kakoaua. (1 I-Tetaronike 2:17) Kaotia nakoina bwa a tauraoi n ibuobuoki ao ni kan riki naba bwa ‘taari aika bungiaki ibukin katokaani kaina.’ (Taeka N Rabakau 17:17; Taian Areru 34:18) Kaotiotan nanora ni koaua e kona ni karaua ni kateirakea bwa e aonga ni manga kona ni karaurau n okira te nanai. Tera ae ti riai ni karaoia imwina? Ti anganaki te kaetieti ibukin anne n te kabotau ibukin te aine ao te mwane are bua.
Bwaina te Nanomwaaka
18. (a) Bukin tera bwa e aki namakina te bwarannano te aine are n te kabotau? (b) Baikara ana waaki ni kakorakora te aine arei are e karaoi, ao tera mwina?
18 E ataia te aine are bua ana mwane bwa e bae ni kangaanga kakaaeana, ma e aki bwara nanona iai. Ngke arona bwa e bwaka te mwane arei n te tabo ae buakoako ke n te kaneinei, ao e na kona ni bwara nanona iai. Ma e botumwaaka n ukoukoria ma te kakorakora ibukina bwa e ataia ae e bua i nanon ana auti ao e boni kona n reke. (Ruka 15:8) E kaura moa te taura bwa e aonga n ota nanon ana auti are rotongitong. Imwina e taea nanon ana auti n te buruum, bwa e kaantaningaia bwa e na ongo keken te mwane. N ana kabanea n ukeuke, ao e a karaua raoi ni kakaaea n taabo nako n ana auti ni karokoa ae e a teke matana n raneanean te mwane are ota n te taura. E a kabooaki mwin ana kakorakora te aine aei!
19. Baikara reireiara ni kaineti ma buokaia aomata aika mamaara, ae kona n reke man kabotauan ana mwakuri te aine are bua ana mwane?
19 Ti kauringaki man te kabotau ae mataata aei bwa tabera ae taekinaki n te Baibara ibukin buokan te Kristian ae mamaara, tiaki te bwai ae e a riaon ara konaa. Ti ataia naba bwa ti kainnanoa te kakorakora iai. Ni koauana, e taekina ae kangai te abotoro Bauro nakoia unimwaane ake i Ebeto: “Kam na kakairi i rou iai, ba e riai ba kam na buokiia akana mamara.” (Mwakuri 20:35a) Uringnga bwa e aki reke ana mwane te aine arei n ana kakaae ae tarariao. Ma e tokanikai iai ibukina bwa e nanomwaaka ni kakaaea n “ua rekena.” N aron naba anne, ngkana ti kateimatoaira ni manga kamarurunga te aomata ae mamaara n te aro n taamnei, ao e riai n irianaki ara waaki anne n te nanomwaaka ma kaantaningan are e na manga oki. Tera ae ti kona ni karaoia?
20. Tera ae kona ni karaoaki ibukin buokaia te koraki aika mamaara?
20 Ti na kanga ni kona ni buoka te aomata ae mamaara bwa e na manga onimaki ma ni kakaitau? Ara ukeuke n reirei i bon iroura ni booki aika aanaki n te Baibara aika riai ibukia Kristian, e kona n ae ngaia raoi ae kainnanoaki. Ni koauana, te reirei n te Baibara ma te aomata ae mamaara, e kariaira bwa ti na buokia n te aro ae teimatoa ao ae waakinaki raoi. E riai te mataniwi ibukin te mwakuri n iangoia bwa antai ae tau n anga te ibuobuoki ae kainnanoaki. E kona n iangoia bwa baikara bwaai aika kona n reiakinaki ao te boki raa ae te kabanea n ibuobuoki. N aron te aine are oti taekana n te kabotau ae e kabonganai bwaai ni mwakuri aika rangi n ibuobuoki ibukin katiaan raoi ana mwakuri, ngaira naba ni boong aikai iai ara bwai ni mwakuri ake a na kona ni buokira ni katiaa raoi ara mwakuri are e anganira te Atua ibukin buokaia te koraki ake a mamaara. A na rangi n ibuobuoki ni katiaa te mwakuri aei, bwaai ni mwakuri aika boou aika uoua ke booki aika; Taromauria te Atua ae Tii Ngaia ae Koaua ao Draw Close to Jehovah.a
21. E kanga ni karekea te kakabwaia nakoira ni kabane, buokaia aika mamaara?
21 Buokaia te koraki aika mamaara e karekea te kakabwaia nakoia aomata ni kabane. E reke kukurein te aomata are buokaki bwa e a manga kaitibooaki iai ma raoraona ni koaua, ao ngaira ti karekea naba te kimwareirei ae reke man te anganano. (Ruka 15:6, 9; Mwakuri 20:35b) E rikirake te bonnano n te ekaretia ibukina bwa a bane kaaina n ibuobuoki i marenaia. Ao e a moamoa riki, bwa e a reke te karineaki irouia ara tia Kawakin-tiibu aika Iehova ao Iesu, kioina ngkai e kaotiotaki aia tangira ibukin boutokaan te aomata ae mamaara, irouia aia toro aika mena i aon te aba. (Taian Areru 72:12-14; Mataio 11:28-30; 1 I-Korinto 11:1; I-Ebeto 5:1) Ai raoiroi ra te aroaro ae reke iroura, ai ngaia are ti bia kateimatoaa ‘te itangitangiri i marenara’!
[Kabwarabwara ae nano]
a Boretiaki irouia Ana Tia Kakoaua Iehova.
Ko Kona ni Kabwarabwaraa?
• Bukin tera bwa e bon riai kaotiotan te tangira i marenara?
• Bukin tera bwa ti riai ni karababaa nako ara tangira nakoia te koraki aika mamaara?
• Tera reireiara man te kabotau ibukin te tiibu are bua ao te mwane are bua?
• Baikara aanga aika manena aika ti kona ni kabonganai ibukin buokan te aomata ae mamaara?
[Taamnei n iteraniba 24]
Ti kaota moa nanora n ibuobuoki, ao ti bwaina te akoi ao te nanomwaaka ibukin buokaia aomata aika mamaara
[Taamnei n iteraniba 25]
Buokaia aika mamaara e karekea te kakabwaia nakoira ni kabane