Onimakina Raoi Iehova N Taai Ni Karawawata
“Boni nera ni kamaiu ma korakorara te Atua, bon te tia buokira ae bon iai i roura ngkana a kai nanora.”—TAIAN ARERU 46:1.
1, 2. (a) Tera te katoto ae e oti iai bwa e aki tau taekinan ae aongkoa ti onimakina te Atua? (b) Bukin tera bwa ti riai ni karaoa ae bati riki nakon tii taekinan ae ti onimakina Iehova?
BON te bwai teuana atongan ae ti onimakina te Atua. Ao kaotan anne n ara mwakuri, bon te bwai naba teuana. N te katoto, e a rangi ni maan n oti te kibuntaeka ae “Ti Onimakina te Atua” ni mwanen Amerika aika taiani beeba ma maibibi.a N 1956, ao te U.S. Congress, e kabwaata te tua are e a kaotaki iai te kibuntaeka anne, ao e a riki bwa ana taeka n rabakau te United States. Ma, e kangare bwa a mwaiti aomata n te aba anne ao ni kabuta te aonnaba aika a rangi n onimakina riki te mwane ma bwaikorakin te maiu aei, nakon onimakinan te Atua.—Ruka 12:16-21.
2 Ngkai Kristian ni koaua ngaira, ao ti riai ni karaoa riki ae bati nakon tii taekinan ae ti onimakina Iehova. N aron “te onimaki ba e mate ngkana akea ana makuri” ao ai arona naba bwa akea uaan onimakinan te Atua ngkana ti aki kaotiota anne n ara mwakuri. (Iakobo 2:26) N te kaongora are imwain aei, ao ti reiakina iai taekan are e oti onimakinan Iehova iroura ngkana ti kawaria n te tataro, ngkana ti ukoukora kairirara man ana Taeka, ao ngkana ti mwiokoa ana botaki bwa e na kaetieta kawaira. Ti na iangoia ngkai bwa tera arora ae ti na kona iai ni kamanenai mwaneka akana tenua akanne n taai ni karawawata.
Ngkana E Bua te Mwakuri ke Ngkana E Karako Boora
3. Baikara kangaanga ni kaineti ma te mwane ake a aitara ma ngaia ana toro Iehova n “tai aika kamamate” aikai, ao ti na kanga n ataia bwa e kani buokira te Atua?
3 N “tai aika kamamate” aikai, ao ngaira aika Kristian, ti rotaki naba n te kangaanga ni kaineti ma te mwane n aron are a rotaki iai aomata tabemwaang. (2 Timoteo 3:1) E kona n ae e a rina naba ni bua ara mwakuri. Ke e kona n ae ti tauaki i aan te kairiri bwa ti na mwakuri i nanon te tai ae maan, ma boora ae karako. I aani kangaanga akanne, ao ti kona n namakinna bwa e rawawata iai ‘katauraoan baika riai ibukia kaain ara utu.’ (1 Timoteo 5:8) Te koaua bwa e kan ibuobuoki n taai akanne te Atua ae Moan te Rietata? Boni ngaia anne! Ni koauana, e aki kona ni katanira Iehova man karawawatan nako maiura aika riiriki n te aonnaba aei. Ma ngkana ti onimakinna, ao a na boni koaua ibukira nanon taeka ake n Taian Areru 46:1: “Boni nera ni kamaiu ma korakorara te Atua, bon te tia buokira ae bon iai i roura ngkana a kai nanora.” Ti na kanga ngkanne ni kona ni kaotia bwa ti onimakina raoi Iehova ngkana ti taonaki n te kangaanga ibukin te mwane?
4. Tera ae ti kona n tataroakinna, ngkana ti kaaitara ma te kangaanga ibukin te mwane, ao tera aron Iehova nakon aeka n tataro aikai?
4 Te anga teuana are ti na kaota iai onimakinan Iehova, boni man kawarana n te tataro. Ma tera ae ti na tataroia? E koaua bwa ti kona ni kainnanoa riki bwainan te wanawana ngkai ti a kaaitara ma te kangaanga ni kaineti ma te mwane. Mangaia are tataroakina taekan anne! E karau nanora ana Taeka Iehova aikai: “Ngkana iai temanna i buakomi ae e kainnanoa te wanawana, ao ke e butia te Atua, ao e na anganaki, ba e tituaraoi te Atua nakoia aomata ni kabaneia, ao e anganga ma te kukurei.” (Iakobo 1:5, BK) Eng, bubutii te wanawana nakon Iehova, ae nanonaki iai te kona n atatai, n ota, ao ni kamanenai raoi bwaai n te aro ae riai, bwa e aonga n nakoraoi karaoan te motinnano ao rinean bwaai aika ko na karaoi. E karau nanora Tamara ae tatangira are i karawa, n taku bwa e na boni kakauongo nakon ara tataro. E rangi ni kani kaeti kawaia te koraki ake a onimakinna ma nanoia ni kabane.—Taian Areru 65:2; Taeka N Rabakau 3:5, 6.
5, 6. (a) Bukin tera bwa ti kona ni mwiokoa ana Taeka te Atua ibukin buokara bwa ti na tokanikai i aoni kangaanga ni kaineti ma te mwane? (b) Tera ae ti kona ni karaoia ibukin kauarerekean tabeaiangara, ngkana e a bua ara mwakuri?
5 Mwiokoan ana Taeka te Atua ibukin kairirara bon te anga naba teuana are ti kaotia iai bwa ti onimakina Iehova. Ana kauring aika raraoi ake a kuneaki n te Baibara, a a tia ni kakoauaki bwa a “moani koaua.” (Taian Areru 93:5) E ngae ngke e a nakon 1,900 te ririki n nako maanin te boki ane kairaki koreana anne, ma bon iai taeka ni kauring aika raraoi iai n ikotaki ma te kairiri ae manena, ae kona ni buokira n tokanikai i aoni kangaanga ni kaineti ma te mwane. Iangoi katoto tabeua ni kaineti ma te wanawana man te Baibara.
6 N taai aika bwakanako, ao e noria te Uea are wanawana are Toromon bwa: “E matu raoi te tia beku, ngkana tao e amarake teutana ke tao e amarake raoi: ao ngaen te aomata ae kaubwai bon te bwai ae e aki kona ni matu iai.” (Te Minita 5:12) E kang tai ao e kabane mwane onobwaian, kaitiakan, kateimatoan ao kamanoan ara bwaikoraki nako. Mangaia are ngkana e bua ara mwakuri, ao ti riai ni karekea ara tai ni manga tirotiroi aroaroni maiura, ni kataia n ataia bwa tera ae e kainnanoaki raoi ibukin maiura ao tera ae e aki rangi ni kainnanoaki. E kona n raoiroi riki karaoan bitaki tabeua, bwa e aonga n uarereke tabeaiangara. N te katoto, e kona n reke ae ti na kabebetea aroni maiura, tao ni mwaewe nakon te auti ae uarereke riki ke ni kanakoi ara bwai aika ti aki rangi ni kainnanoi?—Mataio 6:22.
7, 8. (a) E kanga Iesu ni kaota ataakin ae aomata aika aki-kororaoi, iai namakinan te raraoma ae korakora irouia ibukin bwaikorakin te maiu aei? (Nora naba te kabwarabwara ane kaotaki i aan te barakirabe.) (b) Tera te kauring ae raoiroi are e anga Iesu ibukin totokoan te raraoma ae korakora?
7 E reirei ni kangai Iesu n Ana Kabwarabwara i aon te Maunga: “Tai iangoi maiumi n raraomaeakini kanami, ma nimami; ao tai iangoi naba rabatami n raraomaeakini karabami.”b (Mataio 6:25) E ataia Iesu bwa a boni bae n tabeaianga aomata aika aki-kororaoi ibukin karekean bwaai aika a kainnanoi. Mangaia are ti na kanga ngkanne ni ‘katoka raraomaeakinan’ bwaai akanne? E taku Iesu: “Ukera moa Uean te Atua.” Ti riai n teimatoa ni moanibwaia taromaurian Iehova ni maiura, n aki ongeia bwa baikara kangaanga ake ti kaaitara ma ngaai. Ngkana ti karaoa anne, ao “a na reke” iroura bwaai aika ti kainnanoi ni maiura mairoun Tamara are i karawa. E na boni katauraoa ae ti kainnanoia n aanga aika kakaokoro nako.—Mataio 6:33, BK.
8 E a manga anga riki te taeka n reirei ae kangai Iesu: “Tai iango n raraoma i bukini kanoan te ingabong: e na boni iangoa arona te ingabong.” (Mataio 6:34, BK) E aki raoiroi bwa ti na rangi n raraoma ibukin kanoan te ingabong. E taku te tia rabakau temanna: “N angiin te tai e na aki koro bukin maakan kanoan taai aika a na roko iroura, n aron ae ti iangoia.” Te nanorinano ni mutiakina ana reirei te Baibara ibukin kateimatoan bwaai ake ti na moanibwai ao iangoan tii kanoan ae ngkai, e na buokira ni kararoaira man te raraoma ae korakora.—1 Betero 5:6, 7.
9. Tera te buoka are ti kona ni karekea ni booki ake a katauraoaki iroun “te toro ae kakaonimaki ae wanawana,” ngkana ti a kaaitara ma te kangaanga ibukin te mwane?
9 Ngkana ti karawawataki ni kaineti ma te mwane, ao ti kona ni kaota onimakinan Iehova iroura, ngkana ti kakaaea buokara ni booki ake a katauraoaki iroun “te toro ae kakaonimaki ae wanawana.” (Mataio 24:45) N te tai teuana ma teuana, ao e aki toki te maekatin ae te Awake! ni kaotii kaongora aika iai i nanoia bwaai n ibuobuoki ao iango ake a na buokira ni kaitaraa te kangaanga ma te mwane. Te kaongora ae “Out of a Job—What Are the Solutions?” ae mena ni bwain Aokati 8 1991, e kaotii kawai aika manena ake a a tia ni buokaki iai aomata aika mwaiti aika a aikoa mwakuri, bwa e na tau mwaitin aia mwane ao n aki rawawata nanoia.c Ni koauana, a riai bwaai ni kairiri aikai ni boutokaa te iango ae riai ibukin kabonganan raoi te mwane. E maroroakinaki aei n te kaongora ae “Something More Vital Than Money,” are e oti naba n te Awake! anne.—Te Minita 7:12.
Ngkana Ti Karawawataki n Taian Aoraki
10. E a kanga ana katoto te Uea are Tawita ni kaotia bwa e bon riai onimakinan Iehova n taai ake ti a taonaki iai n te aoraki kakaiaki?
10 E koaua bwa ti kona n onimakina Iehova ngkana ti taonaki n aoraki aika kakaiaki? Eng! E nanoangaiia ana aomata aika aoraki Iehova. I rarikin anne, e tatauraoi ni kan ibuobuoki. Iangoa te katoto ibukin te Uea are Tawita. Tao e bon rotaki n te aoraki kakaiaki ngke e korea aron te Atua nakon te aomata ae raoiroi ae aoraki. E taku: “E na kakorakoraa Iehova ngkae e mamara i aoni nena ni wene; e oniki aorakina ni bane ba e na marurung.” (Taian Areru 41:1, 3, 7, 8) E teimatoa ni korakora mwiokoan te Atua iroun Tawita, ao n tokina e boni marurung man aorakina. Ti na kanga ngkanne ni kaotiota onimakinan te Atua, ngkana ti a karawawataki n taian aoraki?
11. Tera ae ti kona ni butiia iai Tamara are i karawa ngkana ti a taonaki n te aoraki?
11 Ngkana ti taonaki n te aoraki, ao te anga teuana are ti na kaota iai onimakinan Iehova, bon man butiiana n te tataro bwa e na buokira n nanomwaaka. Ti kona ni butiia bwa e na buokira ni kabongana “te rabakau ma te wanawana” bwa ti aonga ni kona ni keiakina reken marurungira n aron are ti kona. (Taeka N Rabakau 3:21) Ti kona naba ni butiia bwa e na buokira bwa ti na bwaina te taotaonakinnano ao te nanomwaaka bwa ti aonga n tokanikai i aon te aoraki. E kakawaki riki bwa ti na kani butiia Iehova bwa e na kateimatoaira, n anganira te korakora bwa ti na kakaonimaki nakoina ma n aki kabuaa arora ae raoiroi, n aki ongeia bwa baikara bwaai aika a na riki nakoira. (I-Biribi 4:13) Kateimatoan ara kakaonimaki iroun te Atua, e kakawaki riki nakon kawakinan maiura ae ngkai. Ngkana ti kateimatoaa ara kakaonimaki, ao te tia Kakabwaiaira ae Kakannato, e na anganira te maiu ae kororaoi ae akea tokina ao te marurung.—Ebera 11:6.
12. Baikara kaetieti man te Baibara aika kona ni buokira ni karaoi motinnano aika raraoi ngkana ti kaaitara ma rinean ara bwainnaoraki?
12 Onimakinan Iehova iroura, e kairira bwa ti na nenera ana Taeka ae te Baibara ibukin karekean te kairiri ae manena. Kaetieti ake a kuneaki n te Baibara, a kona ni buokira ni karaoi motinnano aika raraoi ni kaineti ma aeka ni bwainnaoraki ake ti na kamanenai. N aron anne, ngkai ti a ataia bwa e kabuakakaki “te tabunea” n te Baibara, ao ti riai ni kararoai aeka ni katoki aoraki nako ke waaki ni kamarurung aika irekereke ma te tabunea. (I-Karatia 5:19-21; Te Tua-Kaua 18:10-12) Aio naba teuana te katoto ibukin te rabakau ae onimakinaki raoi man te Baibara: “E kakoauai taeka ni kabane te aomata ae aki wanawana: ma e tarataraa raoi nakonakona te aomata ae nanowanawana.” (Taeka N Rabakau 14:15) Mangaia are ngkana ti kaaitara ma rinean nanora ni kaineti ma ara bwainnaoraki, ao ti wanawana ngkana ti karekei rongorongo aika onimakinaki raoi nakon are ti na “kakoauai taeka ni kabane.” Te aeka ni “wanawana” anne, e kona ni buokira n iangoa raoi aron ara rinerine ao ni karaoa te motinnano ae boto i aon te ataibwai.—Tito 2:12.
13, 14. (a) Baikara kaongora aika kakannongora ibukin taian aoraki aika a a tia ni boretiaki n Te Taua-n-Tantani ao te Awake! (Nora te bwaoki ae mena n te iteraniba 31.) (b) Tera te taeka n reirei ibukin totokoan aorakin te rabwata are e kaotaki te Awake! ae bwain Tianuare 22 2001?
13 Ti kona naba ni kaotiota onimakinan Iehova rinanon neneran booki ake e katauraoi te toro ae kakaonimaki. Maekatin aika Te Taua-n-Tantani ao te Awake!, iai i nanoia kaongora aika raraoi ake a taekin rongorongo aika bati ni kaineti ma taian aoraki.d N angiin te tai, ao booki aikai, a kaotii rongorongoia te koraki ake a a tia n nanomwaaka ni kaaitarai aoraki aika kakaokoro ake a toabuaka iai rabwataia, ao aoraki riki tabeua ake a kona ni mwauku iai. I rarikin riki anne, a a tia naba kaongora aikai n anga taian reirei man te Baibara n ikotaki naba ma taeka n reirei aika manena ni kaineti ma aron te kekeiaki ni maiu ma aorakin te rabwata ake a wenemaan.
14 N te katoto, iai kaongora aika kaotaki taekaia i aan te atu ae “Comfort for the Sick” n te Awake! ae bwain Tianuare 22 2001. Kaongora aikai, a kaoti reirei n ibuobuoki man te Baibara n ikotaki naba ma rongorongo ake a bon reke mairouia aomata ake anaaki aia rongorongo, ake aomata ake a a tia ni maeka i nanon ririki aika bati, ma aorakin rabwataia aika kakaiaki. Te kaongora ae “Living Successfully With Your Ailment—How?” e anga taeka n reirei aikai: Kabatiaa am atatai ni kaineti ma aoraki aika a itutuko. (Taeka N Rabakau 24:5) Katei tiia aika manena n ikotaki naba ma tiia ake a na buokaki iai tabemwaang, ma ko riai n ataia ae ko kona n aki roko n te tia are a kona n roko iai tabemwaang. (Mwakuri 20:35; I-Karatia 6:4) Tai kakaokoroko. (Taeka N Rabakau 18:1) Karika kawaram irouia tabemwaang bwa kaungaan nanoia. (Taeka N Rabakau 17:22) Ma ae kakawaki riki, kateimatoaa te iraorao ae kaan ma Iehova ao te ekaretia. (Naum 1:7; I-Rom 1:11, 12) Tiaki ngkanne kakaitau ibukin ana kairiri Iehova ae kona n onimakinaki, are e reke rinanon ana botaki?
Ngkana E Reitinako Mamaarara
15. E kanga te abotoro Bauro ni kona n tokanikai ni kaitaraa mamaaran rabwatana ae aki-kororaoi, ao tera te bwai ae ti koaua raoi iai?
15 E korea ae kangai te abotoro Bauro: “E aki maeka te raoiroi i nanou.” (I-Rom 7:18, BK) E ataia Bauro man te bwai are riki nakoina, bwa e kangaanga te kabokorakora ni kaitaraa te kaibwabwaru ao te rabwata ae aki-kororaoi. Ma e boni kakoauaa Bauro bwa e na kona n tokanikai iai. (1 I-Korinto 9:26, 27) N te aro raa? Man onimakinan raoi Iehova. Anne bukina are e kona n taekina iai ae kangai Bauro: “Ai kananoanga ra ngai! Antai ae e na kamaiuai man te rabata aei ae ana bai te mate? E rabwa te Atua, irouni Iesu Kristo ae ara Uea.” (I-Rom 7:24, 25, BK) Tera arora iai? Ti kabokorakora naba ngaira ni buaka ma mamaaran rabwatara. Ngkai ti kakorakoraira n tokanikai i aon aeka ni mamaara aikai, ao e na boni bae ni kai bua ara onimaki, ao ni kakoauaa ae ti na bon aki kona n tokanikai iai. Ma e na buokira Iehova ngkana ti katotonga Bauro are e mwiokoa te Atua ao tiaki oin korakorana.
16. Ngkana e reitinako mamaarara, tera ae ti riai n tataroakinna, ao tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti a manga mwane naba ni mamaarara ae kakaiaki are ti a tia n tokanikai ngkoa i aona?
16 Ngkana e reitinako mamaarara, ao ti kona ni kaotia ae ti onimakina Iehova rinanon kawarana n te tataro ma te onnon. Ti riai ni bon tuanga Iehova ke ni bubutiia bwa e na buokira n taamneina ae raoiroi. (Ruka 11:9-13) Ti kona ni bubutii ibukin bwainan te taotaonakinnano, are teuana mai buakon uaan taamnein te Atua. (I-Karatia 5:22, 23) Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti a tia n tokanikai i aon mamaarara teuana ae kakaiaki, ao imwina ti a manga mwane naba iai? Ni koauana, ti riai n aki kabwarai nanora iai. Ti bia aki botuakina te tataro ma te nanorinano nakon Atuara ae nanoanga, ni bubutiia kabwaran ara bure ao ana ibuobuoki. E na aki tutuki ke n tannako Iehova man “te nano ae uruaki ae raraoma” are e riki ni korakoran tabeaiangan mataniwin te nano. (Taian Areru 51:17) E na boni buokira Iehova n eekanako te kaririaki, ngkana ti bubutiia ma te nano ae raraoma ni koaua ibukin te kairua.—I-Biribi 4:6, 7.
17. (a) Bukin tera bwa e ibuobuoki iaiangoan aron ana namakin Iehova ibukin mamaarara are ti tabe ni buakanna? (b) Baikara kiibu ake tao ti kona ni kamatenanoi ngkana ti kabokorakora bwa ti na aki kakaiun? ti na tau wiira man taekinan te bwai teuana? ao n totokoa te nano ni kan irii kakibotu aika aki-raraoi?
17 Ti kona naba ni kaota onimakinan Iehova rinanon ukeran ana Taeka ibukin buokara. Man kabonganan te Bible concordance ke te Watch Tower Publications Index, ao ti kona iai ni kakaaea te kaeka nakon te titiraki aei, ‘Tera aron ana namakin Iehova ibukin mamaarara ae ti tabe ni buakanna?’ Iaiangoan aron ana namakin Iehova ibukin anne, e kona ni kakorakoraa nanora ni kani kakukureia. Mangaia are, ti kona naba n namakina aron ana namakin Iehova ao n ribaa are e ribaia. (Taian Areru 97:10) Iai tabeman aika a kunea bwa e ibuobuoki kamatenanoakin kibun te Baibara tabeua, ake a kaineti ma mamaarara are ti tabe ni buakanna. Ti tabe ni kabokorakora n totokoa te kakaiun? Ti kona ngkanne ni kauringi kiibu n aron, Taeka N Rabakau 14:17 ao I-Ebeto 4:31. Ti namakinna bwa e kangaanga tauan wiira man taekinan te bwai teuana? Tao ti kona ni kamatenanoi kiibu aika Taeka N Rabakau 12:18 ao I-Ebeto 4:29. Iai nanora ni kan irii aaro ni kakakibotu aika aki-raraoi? Ti kona ngkanne ni kataia n uring kiibu aika I-Ebeto 5:3 ao I-Korote 3:5.
18. Bukin tera bwa ti aki riai ni kariaia te maamaa bwa e na tukira man tuangakia unimwaane te ibuobuoki ibukin tokanikaira i aon mamaarara?
18 Karekean te buoka mairouia unimwaane aika kabiraki aika n te ekaretia, bon te anga naba teuana are ti kona ni kaota iai onimakinan Iehova. (Mwakuri 20:28) Aei bukina, bwa “bwaai n tituaraoi aika mwaane” aikai, a bon katauraoaki mairoun Iehova rinanon Kristo ibukin kamanoaia ao tabeakinaia ana tiibu. (I-Ebeto 4:7, 8, 11-14, NW) Tao e kona ni kangaanga iroura bwa ti na butiia aia ibuobuoki ni kaineti ma mamaarara. Tao ti kona ni maamaa ao ni maaka are a na taraira unimwaane aikai bwa akea uaara. Ma ni koauana, unimwaane aika ikawai ni bwaai n taamnei aikai, a na karineira ibukin ninikoriara n tuangia te ibuobuoki. I rarikin naba anne, a na botumwaaka unimwaane aikai ni kaotiota anuan Iehova n reitakiia ma kaain aia nanai. Aia reirei ae karaunano ma ni manena n ikotaki ma aia kaetieti ake a karekei man ana Taeka te Atua, boni ngaai raoi bwaai aika ti kainnanoi ibukin kakorakorakira n tokanikai i aoni mamaarara.—Iakobo 5:14-16.
19. (a) E kanga Tatan n ukoukora kamanenan maiura ae aongkoa akea bonganana n te aonnaba aei? (b) Tera ae e nanonaki n te onimaki, ao tera ae ti riai ni kamatoai nanora nako iai?
19 Tai mwanuokina are e ataia Tatan bwa e a kimototo ana tai. (Te Kaotioti 12:12) E tangiria naba ni kabongana maiura ae aongkoa akea bonganana n te aonnaba aei ni kabwarai nanora iai bwa ti aonga ni kerikaki. Ti bia onimakina raoi are e kabwarabwaraki n I-Rom 8:35-39 ae kangai: “Ai antai ae na karaureira ma tangirara irouni Kristo? Te rawawata, ke te maraki, ke te bainikirinaki, ke te rongo, ke te aki-kunnikaiaki, ke te anangani-mate, ke te kabaang? . . . Ma moan te tokanikai ngaira i aoni baikai ni kabane iroun Teuare tangirira. Ba I taku ba e boni koaua, ba e aki kona te mate, ke te maiu, ke anera, ke uea, ke bwaai nabangkai, ke baika na roko, ke taan tau-taeka, ke te rietata, ke te rinano, ao e aki kona naba te bwai teuana ae karikaki, ni karaureira ma tangirara iroun te Atua, are i nanoni Kristo Iesu are ara Uea.” Ai raoiroi ra onimakinan Iehova! Ma te aeka n onimaki anne, e aki tii nanonaki iai ana namakin te aomata. Ma, bon te aeka n onimaki ae e kaineti ma ara motinnano aika ti karau n iangoi raoi n te bong teuana ma teuana. Ti bia kamatoai nanora ngkanne bwa ti na onimakina raoi Iehova n taai ni karawawata.
[Kabwarabwara ae nano]
a N te reta are e koreaki nakon te tabo ni karao-mwane i Amerika ae bonginaki n Nobembwa 20 1861, ao e korea iai ae kangai te tia Koroboki Ibukin te Mwane ae Salmon P. Chase: “Akea te natannaomata ae kona ni korakora ngkana e aki kakorakoraki iroun te Atua, ke ae mano raoi ngkana e aki kamanoaki naba Irouna. Onimakinan te Atua irouia ara aomata, e riai ni kaotiotaki i aon ara mwane.” Ibukin anne, e a moani katereaki te taeka n rabakau ae “Ti Onimakina te Atua” n te mwane are e tibwatibwaaki n te U.S. n 1864.
b Te raraoma ae e taekinaki ikai, e nanona te “tabeaianga ni maaku, are e kona ni katoka kakukurein te maiu.” Rairai tabeua a mwanewea ae “tai raraoma” ke “tai tabeaianga.” A nanonna iai bwa ti aki riai ni moana raraomara ke tabeaiangara. E taku te boki teuana: “Te tai are e katerea te weabe n Erene aei, bon taekani ngkai, are e nanonaki iai bwa a na katokaki mwakuri aika tabe ni karaoaki ngkai.”
c Aikai iango aika wanua: (1) Tai maaku; (2) kaiangomwaakako; (3) tatauraoi n reiakin aeka ni mwakuri aika boou; (4) maiuakina are e kona n reke iroum—tai uaiakina aekan maiuiia tabemwaang; (5) taratara raoi ni kaineti ma te taarau; (6) kateimatoaa te katiteuanaki n te utu; (7) kateimatoaa onimakinam; ao (8) karaua raoi bairea am kabanemwane.
d Booki aika kabwarabwaraa te Baibara aikai, a aki anga te kariaia ke ni kaungai aeka ni bwainnaoraki tabeua, ngkai e ataaki aei bwa e bon nakon nanon te aomata. Ma e ngae n anne, kaongora aika a maroroakin taekan aoraki tabeua, a riai ni kaotii rongorongo aika a na ataaki irouia taani wareware.
Ko Uringnga?
• Ngkana ti kaaitara ma te kangaanga ni kaineti ma te mwane, ao baikara aanga ake ti na kaota iai onimakinan Iehova?
• Ti na kanga ni kaotiota onimakinan te Atua, ngkana ti a karawawataki n taian aoraki?
• Ngkana e reitinako mamaarara, ti na kanga ni kona ni kaotia bwa ti bon onimakina raoi Iehova?
[Te Bwaoki n te iteraniba 31]
Ko Uringi Kaongora Aikai?
Ngkana ti karawawataki ni kangaanga aika kaineti ma aorakin rabwatara, ao e kaunganano warekan rongorongoia tabemwaang ake a a tia n tokanikai n nanomwaaka ma aorakia ke toabuakan rabwataia. Kaongora tabeua aika a na oti ikai, a a tia ni boretiaki i nanon maekatin aika Te Taua-n-Tantani ao te Awake!
“Coping With My Weaknesses” e boboto i aon te nanomwaaka ni kaineti ma te iango ae aki-riai ao te rawawatannano.—Te Taua-n-Tantani n te taetae n Ingiriti ae bwain Mei 1 1990.
“Not Even an Iron Lung Could Stop Her Preaching.”—Awake!, ae bwain Tianuare 22 1993.
“A Bullet Changed My Life” e kaatuua taekan te nanomwaaka i aon te aoraki ae te boo.—Awake!, ae bwain Okitobwa 22 1995.
“You Do Not Know What Your Life Will Be Tomorrow” e maroroakina taekan te nanomwaaka ni kaineti ma te aoraki ae te bipolar.—Te Taua-n-Tantani n te taetae n Ingiriti ae bwain Ritembwa 1 2000.
“Loida’s Journey out of Silence” e kaatuua taekan te nanomwaaka i aon te aoraki ae te cerebral palsy.—Awake!, ae bwain Mei 8 2000.
“My Struggle With Endometriosis.”—Awake!, ae bwain Turai 22 2000.
“My Fight With Scleroderma.”—Awake!, ae bwain Aokati 8 2001.
“I Won My Battle With Postpartum Depression.”—Awake!, ae bwain Turai 22 2002.
[Taamnei n iteraniba 30]
Ana karaki Loida e kaotia bwa onimakinan Iehova, e kona ni buoka te aomata bwa e na nanomwaaka (Nora te bwaoki ae mena n te iteraniba 31)
[Taamnei n iteraniba 32]
Ti aki riai ni maamaa ni bubutii buokara ibukin tokanikaira i aoni mamaarara