Tabeakinaia Kaara Bon Mwiokoaia Kristian

“Boni Ngaia naba Ngai ni karoko ami bongi ni kara, ao N na uouotingkami ni karoko iaiami.”​—ITAIA 46:4.

1, 2. Tera aron kaokoron tabeakinaia aomata iroun Tamara are i karawa ma aroia kaaro?

KAARO aika tatangira, a nabeakinia raoi natiia mangke a merimeri, ngke a ikawai riki, ao ngke a roko n te roro ae tebwi tabun te ririki. E ngae naba ngkana a ikawai ataei ao n tia ni katea oin aia utu, ma a bon teimatoa naba tamaia ma tinaia n tatabeakinia ao ni boutokaiia.

² E ngae ngke iai tian aia konabwai kaaro nakoia natiia, ma e kona ni bon teimatoa Tamara are i karawa n tabeakinia ao ni boutokaiia ana toro aika kakaonimaki. E taekina aei Iehova ni kaineti ma ana aomata aika rineaki n taai ake ngkoa: “Boni Ngaia naba Ngai ni karoko ami bongi ni kara, ao N na uouotingkami ni karoko iaiami.” (Itaia 46:4) Ai karau nano ra taeka aikai ibukia Kristian aika kara! E aki kitania te koraki ake a teimatoa ni kakaonimaki nakoina, Iehova. Ma e berita bwa e na kateimatoaia, e na boutokaiia, ao ni kairiria i nanon maiuiia, e ngae naba ngkana a kara.​—Taian Areru 48:14.

3. Tera ae e na maroroakinaki n te kaongora aei?

³ Ti na kanga ni kona ni katotonga ana mwamwannano ae tatangira Iehova ibukia kaara? (I-Ebeto 5:1, 2) Ti na rinanon kawai aika a kona iai ataei aika a ikawai riki, mataniwi i nanon te ekaretia, ao Kristian n tatabemania nako, n tabeakina kainnanoia kaara aika kaain ara botaki n itaritari ae katobibia te aonnaba.

Mwiokoara Ngaira Aika Naati

4. Tera mwiokoaia naati aika Kristian ibukia aia karo?

⁴ “Karinea tamam ma tinam.” (I-Ebeto 6:2; Te Otinako 20:12) Aikai taeka aika uarereke ma a bongana, ake a anaaki man te Baibara n Ebera iroun te abotoro Bauro ibukin kauringaia ataei tabeia nakoia aia karo. Ma a kanga taeka aikai n irekereke ma tabeakinaia kaara? Te katoto ae anainano man taai ake imwain aia tai Kristian, e na buokira ni kaekaa te titiraki aei.

5. (a) Tera ae e kaotia bwa e aki mwanuokina tabena Ioteba ibukin ana karo? (b) Tera ae nanonaki ni karineaia ara karo, ao tera te katoto ae tamaroa are e kateia Ioteba ni kaineti ma aei?

⁵ E raka i aon 20 te ririki, ao e tuai man reitaki Ioteba ma tamana ae e a kara, are te tamanuea ae Iakoba. Ma e teretere bwa Ioteba e aki kabuaa tangiran tamana ae Iakoba. Ngke e kaotia raoi loteba bwa antai ngaia nakoia tarina ao e a manga titirakinia ni kangai: “E boni maiu tamau?” (Karikani Bwaai 43:7, 27; 45:3) N te tai anne, e rotaki n te rongo te aba are Kanaan. Mangaia are e kanakoa ana taeka Ioteba nakon ana karo ni kangai: “Ko na wairio nako iu, tai baenikai: Ao ko na maeka n te aba are Koten, ao ko na kaan ma ngai, . . . ao N na kakaamarakeko iai.” (Karikani Bwaai 45:9-​11; 47:12) Eng, karineaia kaaro aika kara e irekereke ma kamanoaia ao katauraoan bwaai aika kainnanoi n te itera n rabwata, ngkana a aikoa kona ni bon tabeakinia. (1 Tamuera 22:1-4; Ioane 19:25-​27) E kukurei Ioteba ni butimwaea te mwioko anne.

6. Tera aron Ioteba ni kaota ana tangira ni koaua nakon tamana, ao ti na kanga ni kona ni katotongnga?

⁶ N ana buoka Iehova, e a riki Ioteba bwa temanna mai buakoia aomata aika rangi ni kaubwai ma ni kakannato i aon Aikubita. (Karikani Bwaai 41:40) Ma e aki iangoia i bon irouna bwa e a rangi ni kakannato ke n tabetabe n te aro are e aki kona ni kaota karinean tamana are ai 130 ana ririki ni maiu. Ngke e ataia Ioteba bwa e a roko Iakoba (ae Iteraera), “e katauraoa ana ka-ni-buaka, ao e waerake ni butimaea Iteraera are tamana, nako Koten; ao e kaoti nako ina, ao e bwaka i aon roroana, ao e kamaanna n tang i aon roroana.” (Karikani Bwaai 46:28, 29) Te butimwaei aei, e a raka riki nakon kaotan te karinerine ni kaineti ma te katei. E boni korakora tangiran tamana ae e a kara ao e aki maamaa loteba ni kaota ana tangira nakoina. N aron anne, e korakora naba kaotan tangiraia ara karo aika kara iroura?

7. Bukin tera bwa e tangiria Iakoba n taunaki i Kanaan?

⁷ E teimatoa ana tangira Iakoba ibukin Iehova ni karokoa tokin maiuna. (Ebera 11:21) Ibukin onimakinan ana berita nako te Atua irouna, e tua Iakoba bwa e na taunaki rabwatana i Kanaan. E karinea tamana Ioteba ngke e ira nanon ana bubutii, n aki ongea te kabanemwane ae bati ma te mwakuri are e na manga karaoaki iai.​—Karikani Bwaai 47:29-​31; 50:7-​14.

8. (a) Tera raoi ae kaira nanora bwa ti na tabeakinia ara karo aika kara? (b) Tera are e karaoia, ana toro Iehova temanna ae kabwanina ana tai ni beku, bwa e aonga ni kona n tabeakinia ana karo aika kara? (Nora te bwaoki ae mena n iteraniba 15.)

⁸ Tera ae e kaira Ioteba bwa e na tabeakina tamana? E ngae ngke e tangira tamana Ioteba ao e namakinna bwa e taarau irouna kioina ngke bon tamana ngaia ae e kaikawaia, ma e korakora naba irouna te nano ni kani kakukureia nanon Iehova. Mangaia are e riai naba n iai iroura te nano anne. E korea ae kangai Bauro: “Ngkana iai te aine ae e mate buna, ma iai natina ke tibuna, ao a riai n rabakau moa ataei akanne ni kabarai baeia nakon aia utu ma ni kaboa muin akoaia irouia aia karo. Bon anne te katei ae e kukurei iai te Atua.” (1 Timoteo 5:4, BK) Mangaia are, tangiran Iehova ao maakakina ae kaota karineana, e na kairira bwa ti na tabeakinia ara karo aika kara, n aki ongei kangaanga ake a na irekereke iai.a

Aroia Unimwaane ni Kaota te Mwamwannano

9. Antai ae e a tia n rineia Iehova bwa e na tararuaa te nanai, n ikotaki naba ma Kristian aika kara?

⁹ Ngke e a kaan tokin maiun Iakoba, ao e atonga Iehova bwa “te Atua ae kakaamarakeai n ua tokini maiuu ni karokoa te bong aei.” (Karikani Bwaai 48:15) Ni boong aikai, e tararuaiia ana toro aika i aon te aba Iehova rinanoia mataniwi aika Kristian, ke unimwaane, ake a kairaki n ana kairiri Natina are Iesu Kristo, are “Mataniwiia taani kawakintiibu.” (1 Betero 5:2-4) A na kanga mataniwi ni katotonga Iehova n tabeakinia kaara aika kaain te nanai?

10. Tera ae e a tia ni karaoaki ibukin karekean kainnanoia Kristian aika kara aika a kainnanoa buokaia? (Nora te bwaoki ae mena n iteraniba 17.)

¹⁰ Teutana te tai imwin tian katean te ekaretia ni Kristian, abotoro a rineiia “itiman te aomata . . . aika on n te Tamnei ma te rabakau” bwa a na kaira ‘te tibwa n te bong ae koraki’ ibukin te amwarake i buakoia aine ni Kristian aika kainnano aika a tia ni mate buuia. (Mwakuri 6:1-6) Imwina riki, e tuanga te mataniwi are Timoteo Bauro bwa e na tau mwiia unnaine aika raoiroi aia katoto aika a tia ni mate buuia, ake a tau n anganaki te buoka n te itera n rabwata. (1 Timoteo 5:3, 9, 10) N aron naba anne, a tauraoi mataniwi n te ekaretia ni boong aikai, ni kani bairea te buoka ae manena ibukia Kristian aika kara ngkana e riai. Ma e kainnanoaki ae bati riki ibukin tabeakinaia kaara aika kakaonimaki.

11. Tera are e taekinna Iesu ibukin te aine are kainnano are e a tia ni mate buuna, are e anga ana bwaintangira ae uarereke mwaitina?

¹¹ N raatokin ana mwakuri ni minita Iesu i aon te aba, e tekateka n te tembora “ao e noriia aomata ngke a nnei aia mane i nanon te ne ni mane.” Akea bwa e atikaki naba matana iroun temanna. E taku te rongorongo: “E roko te aine temanna ae aki kaubwai ae e mate buna, ao e nnei iai uoua te rebeta.” E weteiia taan rimwina Iesu ao e tuangia ni kangai: “E koaua ae I a tuangngkami, ba e kamaiti riki ana bwai ni nnei te aine ane e mate buna anne, nakoia akekei ni kabaneia ake a nnei i nanon te ne ni mane: ba a bane ni nnei mani kaubwaiia; ao neienne e kabane ana bwai ni nnei, ake roona man aki-kaubwaina.” (Mareko 12:41-​44) E uarereke mwaitin te mwane are e bwaintangiraia te aine are e mate buuna arei, ma e ataia Iesu bwa e rangi ni kakawaki te mwaiti anne iroun Tamana are i karawa bwa e kaotaki iai ana tangira neiei ma nanona ni kabanea. N aki ongea mwaitin ana ririki te aine are kainnano are e a tia ni mate buuna arei, ma Iesu e aki tarariaoa te bwai are e karaoia neierei.

12. A na kanga unimwaane ni kaota aia kakaitau ibukin aia buoka Kristian aika kara?

¹² N aron Iesu, mataniwi ni Kristian, a aki tarariaoa te bwai are a karaoia kaara ibukin karikirakean te taromauri ae koaua. A riai unimwaane ni kamoamoaiia kaara ibukin aia ibuobuoki n te mwakuri ni minita, n taian bobotaki, aia kakairi aika kaunganano nakon te ekaretia ao ai nanomwaakaia. Te taeka ae raoiroi ae kaunganano, e kona ni buokiia kaara bwa a na karekea ‘te kamoamoa’ ibukin aia beku ae tabu. Te aro aei e na buokiia bwa e na aki bwara nanoia ngkana a kabotaui aia mwakuri ma aia mwakuri Kristian tabeman ke ni kabotaua ma bon oin aia mwakuri ake a kona ni karaoi n taai aika bwakanako.​—I-Karatia 6:4.

13. Baikara aanga ake a kona iai unimwaane ni kabongana aia atatai ke aia konabwai kaara?

¹³ A kona ni kaota aia kakaitau unimwaane ibukin aia buoka kaara aika Kristian, rinanon kabonganan aia atatai ke aia konabwai. Kaara aika kaota te katoto ae raoiroi, a kona n taai tabetai ni kabonganaki n te kaotioti ke te maroro mai moa. E taekina aei temanna te unimwaane: “A tekateka raoi taan ongora ngke I kataetaea te tari te mwaane ke te aine ae e a kara are e a tia ni kaikawaia rake natina n te koaua.” Unimwaane n te ekaretia are teuana, a ribootinna bwa te tari te aine ae bwaiania ae ai 71 ana ririki ni maiu, e a tia n tokanikai ni buokiia taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea bwa a na katoa tai ni kaea te nakonako. E kaungaia naba bwa a na karaoi “bwaai aika riai ni karaoaki” n aron karaoan aia wawareware n te Baibara ao te kibu ibukin te bong, ao ni kananoi naba aia iango i aon bwaai aika a warekia.

14. A kanga kaain te rabwata n unimwaane teuana ni kaota aia boutoka nakon raoia ae te mataniwi ae e a kara?

¹⁴ A taraa naba aia buoka mataniwi aika kara unimwaane bwa bwaai aika kakawaki. E a tibwa rinanon te korokoro ae abwabwaki José, ae ai 70 tabun ana ririki, are e a tia ni beku bwa te unimwaane i nanon tatabebwi te ririki. E wenemaan mwin aorakina anne imwain manga reken marurungina ao e a iangoa kerikakina man mwiokoana ae te mataniwi ae te tia babaire n te ekaretia. E taku José: “I mimi n aroia raou n unimwaane ake tabemwaang. N onean mwin are a na butimwaea au iango, ma a titirakinai bwa tera te buoka ae manena ae I kainnanoia bwa I aonga n teimatoa n tobwai mwiokoau nako.” Man ana buoka te unimwaane ae ataei riki, ao e a kona José ni waaki nako ma te kukurei ni beku bwa te mataniwi ae te tia babaire, ao aei are e a riki bwa te kakabwaia nakon te ekaretia. E taku temanna unimwaanen te ekaretia: “E rangi ni kamoamoaki ana mwakuri n unimwaane José n te ekaretia. A tangiria ao a karinea ibukin ana mwakuri ao ana katoto ibukin te onimaki. E kawaakiraoa ara ekaretia.”

Kaotan Mwamwannanoan Temanna ma Temanna

15. Bukin tera bwa a riai Kristian ni kabane n tabeakina mweeraoia kaara aika mena i buakoia?

¹⁵ Tiaki tii ataei aika a kara aia karo ao tooro aika rineaki, aika a riai n tabeakinia kaara. E korea ae kangai Bauro ni kabotauan te ekaretia ni Kristian ma rabwatan te aomata: “A aki kai nanoia bwain rabatara aika tamaroa. Ba E kaboraoa te rabata te Atua ni kamaita karinean ae akea tamaroana; ba e na aki riki te raure n te rabata; ma a na i akoakoi bwain nako te rabata n ti te arona.” (1 I-Korinto 12:24, 25) E kangai te rairai teuana: “Bwain nako [te rabwata] aika kakaokoro, a na uaia n ibuobuoki i bon irouia ibukin kanakoraoaia.” (Knox) Ibukin kawaakiraoan te ekaretia ni Kristian, ao a riai kaaina n tatabemania nako n tabeakina mweeraoia raoia n onimaki, n ikotaki naba ma kaara.​—I-Karatia 6:2.

16. Ti na kanga ni kaota tabeakinaia kaara ngkana ti iri bobotaki ni Kristian?

¹⁶ Bobotaki ni Kristian, a karekea te tai ae angaraoi ibukira bwa ti na kaota tabeakinaia kaara. (I-Biribi 2:4; Ebera 10:24, 25) Ti karekea ara tai ni maroro ma kaara n taai akanne? E ngae ngke e riai titirakinaia ibukin marurungia, ma ti kona n angania naba “te bwai n akoi teuana ae bwain te tamnei,” tao rinanon tuangakia te rongorongo ae kaunganano ke te iango teuana man te Baibara? Kioina ngke e kona ni kangaanga te nakonako irouia ao e raoiroi riki ibukira bwa ti na kawariia nakon are ti na kaantaningaia bwa a na kawarira. Ngkana iai aia kangaanga bwa a bonotaninga, ti kona ni karaurau n taetae nakoia ao ni kamataatai raoi ara taeka. E kona n reke naba iai te ‘kaungannano’ ni koaua ngkana ti bon kakauongo raoi irouia.​—I-Rom 1:11, 12.

17. Ti kanga ni kaota tabeakinaia kaara aika Kristian ake a aki kona ni kitana mwengaia?

¹⁷ Tera arona ngkana iai kaara aika a aki kona ni kaei bobotaki ni Kristian? E kaotia Iakobo 1:27, BK bwa bon tabera bwa ti na “tabeakinia akana akea aia karo ma aine akana a mate buia ngkai a kananoanga.” Teuana nanon te weabe n Erene ae rairaki ikai bwa “tabeakinia” bon “kawarakiia.” (Mwakuri 15:36) Ao ai kakaitau ra kaara ngkana ti kawariia! E namakina te maroaa te “unimwane” are Bauro ngke e karabutinaki i Rom n tao 65 C.E. E rangi ni kan nora raona ni mwakuri are Timoteo ao e koroboki ni kangai: “Ko na bareiko n nako mai nako iu n aki waeremwe.” (Biremon 9; 2 Timoteo 1:3, 4; 4:9) Tiaki nanona bwa a karabutinaki tabeman kaara n aron Bauro, ma a aki kona ni kitana mwengaia ibukin aorakin rabwataia. Tao a kona n taku, ‘Taiaoka, kabanea am konaa ni kawarai n te tai ae waekoa.’ Ti butimwaea te bubutii anne?

18. Baikara kakabwaia aika a kona n reke man kawaraia kaara?

¹⁸ Tai kakeaa bonganan kawaran te tari te mwaane ke te aine ae e a kara. Ngke e mena i Rom te Kristian ae Onetiboro, e botumwaaka n ukoukora Bauro, ao e reke irouna ao imwina e ‘kabebetea nanona.’ (2 Timoteo 1:16, 17, BK) E taku te tari te aine temanna ae e a kara: “I tangiria ni kababanea au tai ma rooro-n-rikirake. Te bwai ae I tangiria riki iai, bwa a karikai bwa kanga temanna naba kaain aia utu. E rangi n unga nanou iai.” E taku temanna riki te Kristian ae e a kara: “E kakawaki irou ngkana iai temanna ae e karokoa te reta nakoiu, e tarebooniai tii i nanon tabeua te miniti ke ni kawarai teutana. Ai aron ae e reke iai te ang ae boou.”

E Kakabwaiaia Iehova te Koraki Ake A Tabeakinia Aomata

19. Baikara kakabwaia aika reke man tabeakinaia kaara?

¹⁹ Tabeakinaia kaara, e karekei kakabwaia aika bati. Te itamwaomwao ma kaara ao kabonganakin aia atatai ma rabakauia bon te kakabwaia. A reke kukureia ae moan te bati taan tararuaia kaara ibukin nanoia n anganga, n ikotaki naba ma raun nanoia ngkai a ataia bwa a kakororaoa raoi tabeia ae kaotaki n te Baibara. (Mwakuri 20:35) I rarikin anne, a aki riai ni maaku te koraki ake a tabeakinia kaara, n iangoia bwa tao a na kaakaki taekaia rimwi riki. E karau nanora ana taeka te Atua ni kangai: “E na akoaki te aomata ae e akoi; e na buokaki ane e ibuobuoki.”​—Taeka N Rabakau 11:25, BK.

20, 21. Tera aron taraakiia aomata aika tabeakinia kaara iroun Iehova, ao tera ae e riai n riki bwa ara motinnano?

²⁰ Iehova e kakabwaiaia ataei aika mamaaka te Atua, n ikotaki ma mataniwi ao Kristian tabeman riki ake a tatangira n tabeakina kainnanoia raoia n onimaki aika kara. Te aeka n anua anne e boraoi ma te taeka n rabakau aei: “Ane nanoangaea te aomata ae akea ana bwai ao e angan Iehova, ao ana makuri ae raoiroi aei E na manga kaboa.” (Taeka N Rabakau 19:17) Ngkana ti kairaki n te tangira bwa ti na kaota te akoi nakoia aika kainnano ao aika aki bati ni kaubwai, te Atua ngkanne e iangoa ara anganano anne bwa kabaeakina are e na kabwaraa nakoira rinanon te kakabwaia. E kakabwaiaira naba ibukin kaotan tabeakinaia raora n taromauri aika kara ma te tangira, are a bati i buakoia aika ‘aki kaubwai ni bwain aon te aba ma a kau onimaki.’​—Iakobo 2:5.

²¹ Ai mwamwannano ra aron te Atua ni kabooi mwin ara mwakuri! E nanonaki naba iai te maiu are akea tokina. Irouia angiia ana toro Iehova, anne bon te maiu ae akea tokina n te baretaiti i aon te aba, ike e nang mauna iai mwin ituakira n te bure, ao a nang okira marurungia n ataei kaara aika kakaonimaki. (Te Kaotioti 21:3-5) Ngkai ti tataningaa te tai ni kakabwaia anne, ti bia teimatoa ni kakororaoa mwiokoara ni Kristian ibukin tabeakinaia kaara.

[Kabwarabwara ae nano]

Tera Am Kaeka?

• A na kanga ni kona ni karineia aia karo aika kara ataei?

• Tera ae a karaoia unimwaane n te ekaretia ni kaota iai aia kakaitau ibukia kaain te ekaretia aika kara?

• Tera ae a kona ni karaoia Kristian n tatabemania nako, ni kaota iai tabeakinaia raoi kaara?

• Baikara kakabwaia aika reke man tabeakinaia Kristian aika kara?

[Te Bwaoki n te iteraniba 15]

Ngke A Kainnanoa te Ibuobuoki Ana Karo

E mwakuri Biribo bwa te tia kateitei ae anga nanona n aki-kabooaki i Liberia n 1999, ike e a kaongoaki iai rongorongon tamana are e a rangi n aoraki. Ngke e a kakoauaa raoi bwa e aki kona tinana ni kaaitarai kangaanga n tii ngaia, ao e iangoia bwa e na okira mwengana ao ni bairea karekean ana bwainnaoraki tamana.

E ururing rikaaki Biribo ao e taku: “E aki bebete iangoan okiran mwengau, ma I namakinna bwa bon tabeu moa bwa N tabeakinia au karo.” Imwin tenua te ririki, ao e kamwaewe ma ana karo nakon te auti ae kamwengaraoi riki ibukiia ao man aia buoka raona ni Kristian n ana tabo, e a karauaki raoi ni karaoaki te auti arei bwa e aonga n reke bwaai aika e kainnanoi ana karo ibukin aorakina.

Tinan Biribo ngkai e a kona riki ni kaaitarai kangaanga ni kaineti ma aorakin tamana ae kakaiaki. E a tia Biribo ni kona ni butimwaea te kakao bwa e na riki bwa te tia mwakuri ae anga nanona n aki-kabooaki ni mwangan aia aobiti n tararua Ana tia Kakoaua Iehova i Maketonia.

[Te Bwaoki n te iteraniba 17]

A Aki Kaaki Bongan Kainnanona

Ngke e aki kona ni kitana mwengana te Kristian ae Nei Ada ae 85 ana ririki ni maiu ae mena i Aotiteria, ibukin aorakin rabwatana, ao a baireia unimwaanen te ekaretia bwa a na buokia. A bairea te kurubu teuana ae kaainaki irouia raona n onimaki, ake a kona ni buokia. A kukurei taari mwaane ao aine aikai ni karaoi mwakuri n aron te kaitiaki, te uaati, te kuuka ao kabooan bwaai ake e kainnanoi neiei ni mwengana.

Tao e moanaki te buoka anne, e kaania tebwina te ririki n nako. Ni karokoa ngkai ao e raka i aon 30 mwaitiia taani Kakoaua Iehova aika a tia ni buoka Nei Ada. A teimatoa ni kakawaria, ni wareware nakoina man booki aika kabwarabwaraa te Baibara, ni kakaongoraea rikirakeia n te onimaki kaain te ekaretia, ao ni katoa tai n tataro ma ngaia.

E taekina aei te unimwaane ni Kristian n te tabo anne: “Te koraki ake a tabeakina Nei Ada, a iangoa tabeia arei bwa te bwai ae kakukurei ibukin buokana. A mwaiti aika a tia ni kaungaki man ana kakaonimaki neiei ni beku i nanon tatabebwi te ririki, ao e kangaanga irouia bwa a na mwanuokina taekan kainnanona.”

[Taamnei n iteraniba 14]

Ti boni kabatiaa kaotan te tangira nakoia ara karo aika kara?

[Taamnei n iteraniba 16]

A kona kaain te ekaretia ni kabane ni kaota aia tangira ibukia raoia n onimaki aika kara