Ke E Kaotaa Kawaim Ana Taeka Te Atua
“Am taeka . . . ootani kawaiu.”—TAIAN ARERU 119:105.
1, 2. E na kaotaa kawaira Iehova ngkana ti kariaia bwa e na aera?
E NA kaotaa kawaira ana Taeka Iehova ngkana ti kariaia anne. Ngkana ti tangiria ni karekei kakabwaiara man te oota anne, ao ti riai n riki bwa taan nenera ana Taeka te Atua aika botumwaaka, ao ni maiuakina nanon ana reirei. Mai ikanne are ti a kona iai ni boutokaa ana namakin te tia areru aika kaotaki n taeka aikai: “Boni bwaeni waeu am taeka, ao ootani kawaiu.”—Taian Areru 119:105.
2 Ti na rinanon ngkai Taian Areru 119:89-176. Ai bati ra rongorongo aika mena ni kiibu aikai, ake a baireaki nakon mwakorokoro aika 11 mwaitiia! A kona ni buokira bwa ti na teimatoa n tiku n te kawai nakon te maiu are e aki toki.—Mataio 7:13, 14.
E Aera Bwa Ti na Mateakina Ana Taeka te Atua?
3. E a kanga Taian Areru 119:89, 90 ni kaotia bwa ti kona n onimakina ana taeka te Atua?
3 Mateakinan ana taeka Iehova e na kateimatoaa ara onimaki. (Taian Areru 119:89-96) E anene ni kangai te tia areru: “Iehova, e tei matoa am taeka i karawa n aki toki. . . . Ko kateimatoai aonaba, ao a nene.” (Taian Areru 119:89, 90) Man ana taeka te Atua ae “tuani karawa,” ao bwaini karawa a a buti ni kawaiia ae baireaki, ao e teimatoa n aki totoki te aonnaba. (Iobi 38:31-33; Taian Areru 104:5) Ti kona n onimakin taeka nako ake a otinako mai wiin Iehova, bwa te bwai ae e taekinna te Atua e na “reke konana” ni kakoroan nanon ana kaantaninga.—Itaia 55:8-11.
4. Mateakinan ana taeka te Atua, e karekea tera nakoia ana toro te Atua aika karawawataki?
4 E na kona te tia areru ni kamani ‘mate i buakon rawawatana ngke tao e aki karika ana tua te Atua bwa ana bwai ni kukurei.’ (Taian Areru 119:92) E aki karawawataki irouia ianena, ma bon mairouia tibun Iteraera ake a riaon te tua ao a riribaia. (Nakoaia Ibonga 19:17) Ma karaoan aei e aki karawawataa, bwa e bon tangiri ana tua te Atua ake a kateimatoaa. Ngke e mena i Korinto te abotoro Bauro ao e kurimaraa maiuna “irouia tari ni kewe,” aika “baka n abotoro,” ake a ukoukora kabuakakana. (2 I-Korinto 11:5, 12-14, 26, BK) Ma e a manga oki korakoran ana onimaki Bauro ibukina bwa e bon tangira ana taeka te Atua. Ti tangiriia tarira ibukina bwa ti mateakina ana Taeka te Atua ao ni kabongana ni maiura. (1 Ioane 3:15) E na aki kamwaningaira nako ana riribai naba te aonnaba aei, man ana kaetieti te Atua. Ti teimatoa ni kaakaraoa nanona n arora ni katiteuanaki n te tangira ma tarira, ngkai ti kariaa te beku iroun Iehova ma te kukurei n aki totoki.—Taian Areru 119:93.
5. E a kanga te Uea are Ata n ukoukora Iehova?
5 Ti kona n tataro ni kangai ni kaotiota iai tangiran Iehova: “Bon am bwai ngai, Ko na kamaiuai; ba I ukoukori am taeka.” (Taian Areru 119:94) E ukoukora te Atua te Uea are Ata ao e kamaunai waaki aika irekereke ma kitanan ao kabwaouan te koaua i aon Iuta. “A rin i nanon te berita n ukoukora Iehova” kaain Iuta, n tain te botaki ae bubura n ana ka-15 n ririki n uea Ata (963 B.C.E.). E kariaia te Atua ‘rekena irouia’ ao ‘e angania te rau n otabwaninia.’ (2 Rongorongo 15:10-15) E riai te katoto aei ni kaungaa manga ukoukoran te Atua irouia te koraki ake a a tia ni betinako man te ekaretia ni Kristian. E na kakabwaiaia te koraki ake a a manga moanna ni bobotaki ma ana aomata te Atua ao e na kamanoia naba.
6. Tera te mwakuri ae e na kamanoira man kamamaraan ara onimaki?
6 Ana taeka Iehova e karorokoa te rabakau are e kona ni kamanoira man kamamaarakin ara onimaki. (Taian Areru 119:97-104) Ana tua te Atua, a kawanawanaira riki nakoia aomata ake a riribaira. E reke te atatai iroura ngkana ti mutiakin ana kauring, ao ‘tauan ana tua a karekea te atatai riki iroura nakoia unimwaane.’ (Taian Areru 119:98-100) Ti na ribai ma ni kararoai “kawai ni kewe ni kabane” ngkana ana taeka Iehova a ‘kangkang riki i nanoni buara nakon kangkangin aia karewe manibeeru.’ (Taian Areru 119:103, 104) E na riki aei bwa kamanoara man baika a na kamamaarai ara onimaki, ngkai ti kaaitara ma aomata aika kainikatonga, a tiritiri, ao a aki tangira te Atua, ni boong aika kaitira aikai.—2 Timoteo 3:1-5.
Bwaen Waera
7, 8. Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti na ira nanon are e taekinaki n Taian Areru 119:105?
7 Ana taeka te Atua bon nibwan te oota n taamnei n taai nako. (Taian Areru 119:105-112) Ngkana taani kabiraki ngaira, ke raoia ni mwakuri aika “tiibu tabemwang,” ma ti bane n taekina ae kangai: “Boni bwaeni waeu am taeka, ao ootani kawaiu.” (Ioane 10:16; Taian Areru 119:105) Ana taeka te Atua ai aron te bwae ae kaotaa kawaira, bwa ti aonga n aki tatanako ao ni bwaka ni kerikaki n ara onimaki. (Taeka N Rabakau 6:23) Ma e ngae n anne, ti riai ngaira n tatabemanira nako, ni kariaia ana taeka Iehova bwa e na riki bwa bwaen waera.
8 Ti riai n nanomatoa n aron te tia otea Taian Areru 119. E kananomatoaa bwa e na aki tio nako man ana taeka te Atua. E taku: “I a tia n tuea, ao N na kakoaua, ba N na tou mwin am moti [Iehova] aika raraoi.” (Taian Areru 119:106) Ti aki riai ni kakeaa bongan te katoa tai n nenera te Baibara ao n anganga ara kaeka n taian bobotaki ni Kristian.
9, 10. Ti kanga n ataia ae a kona naba aomata ake a katabui maiuiia nakon Iehova ni ‘kitana ana taeka,’ ma ti na kanga ni kararoaira mai iai?
9 Te tia areru, e aki ‘kitana ana taeka te Atua,’ ma e kona n riki anne nakon te aomata ae e a tia ni katabua maiuna nakon Iehova. (Taian Areru 119:110) E tiba nako te Uea are Toromon, e ngae ngke e kaaina te natannaomata are katabuakaki nakon Iehova, ao n tia naba ni karaoa ae boraoi ma rabakauna are e anganaki iroun te Atua, n te tai are e moana iai ueana. E ngae n anne, a “kaburea naba teuarei aine ianena,” rinanon kairarangana bwa e na taromauri anti aika kewe.—Neemia 13:26; 1 Uea 11:1-6.
10 E katauraoi bwaai ni kamwane aika bati “te tia kamwaneia maan” are Tatan. (Taian Areru 91:3) N aron anne, e kona te tia taromauria ngkoa Iehova ni kairarangira bwa ti na kitana kawain te oota n taamnei, ao n rin n te rotongitong are nneia te koraki ake a a tia ni kitana ma ni kabwaoua te koaua. I buakoia Kristian ake i Tuateira, iai “te aine are Ietebera,” ae e nanonia aine aika reireinia tabemwaang taromaurian boua, ao te wene ni bure. E aki kariaia aeka ni mwakuri aikai Iesu, ao ngaira naba ti aki riai n tangiri. (Te Kaotioti 2:18-22; Iuta 3, 4) Mangaia are ti bia tataro ibukin ana ibuobuoki Iehova bwa ti aonga n aki betinako man ana taeka nako, ma ti na tiku n te oota ae reke man Ana Taeka te Atua.—Taian Areru 119:111, 112.
Kateimatoaki n Ana Taeka te Atua
11. Tera aron taraakia aomata aika buakaka iroun te Atua, ni kaineti ma Taian Areru 119:119?
11 Ngkana ti aki kikitana ana tua te Atua, ao e na boni kateimatoaira. (Taian Areru 119:113-120) Ti aki kariaia aomata aika “nanououa,” n aron naba Iesu are e aki kariaia aomata ni boong aikai aika a taku bwa Kristian ngaiia, ma a aki kakorakoraia n te aroaro ni Kristian ni koaua. (Taian Areru 119:113; Te Kaotioti 3:16) Ibukina bwa ti beku iroun Iehova ma nanora ni koaua, boni ngaia ngkanne ‘nnera ni karabaira,’ ao e na kateimatoaira. E na ‘kanakoia ake a kitana ana tua’ aika a mwamwana te aba ao ni kewekewe. (Taian Areru 119:114, 117, 118; Taeka N Rabakau 3:32) E tarai baika bubuaka aikai bwa kanga “ai aron te mannang,” aika taiani baareka aika kanakoaki ngkana e kaitiakaki te tirewa ma te koora. (Taian Areru 119:119; Taeka N Rabakau 17:3) Ti bia teimatoa ni kaotiota tangiran ana kauring te Atua n taai nako, ngkai ti aki tangiria n raonia aomata aika buakaka, n riki bwa maangen te kamaunanakoaki!
12. Bukin tera bwa e kakawaki maakan Iehova?
12 “E ruru irikou i bukini makam [Iehova]” e taku te tia areru. (Taian Areru 119:120) Maakakin te Atua n te aro ae riai, e kaotiotaki man arora ni kararoaa te bwai ae e aki kukurei iai, ao e kakawaki aei ngkana e na kateimatoaira ngkai ana toro ngaira. Maakakin Iehova ae irekereke ma karineana, e kaira Iobi bwa e na maiuakina ae raoiroi. (Iobi 1:1; 23:15) Maakan te Atua e kona ni karekea angara bwa ti na botumwaaka ni kaakaraoa ae eti i matan te Atua, n aki ongei baika ti na kaaitarai. Ma te nanomwaaka, e kainnanoa te botumwaaka n tataro ae irianaki n te onimaki.—Iakobo 5:15.
Tataro n Onimaki
13-15. (a) Bukin tera bwa ti onimakinna ae a na kaekaki ara tataro? (b) Tera ae e kona n riki ngkana ti aki ataa te bwai ae ti na taekinna n te tataro? (c) Kabwarabwaraa bwa e kanga Taian Areru 119:121-128 n irekereke ma arora ni “ngirangira” n tataro.
13 Ti kona n tataro n onimaki bwa e na buokira te Atua. (Taian Areru 119:121-128) N ai aron te tia areru, ti kakoauaa raoi bwa a na kaekaki ara tataro. Bukin tera? Ibukina bwa ti tangiri riki ana tua nako te Atua “nakon te koora, eng, te koora ae moan te raoiroi.” Irarikin anne, ‘ti taku bwa a raraoi ana taeka te Atua aika taekani bwaai ni kabane.’—Taian Areru 119:127, 128.
14 E ongo ara bubutii n onnon Iehova ibukina bwa ti tataro n onimaki ao ti taraia raoi bwa ti na maiuakina ana tua nako. (Taian Areru 65:2) Ma tera ae e na riki ngkana a riki kangaanga aika kaminonano, are ti a aki kona n ataia iai bwa tera ae ti nang taekinna n ara tataro? E na kona ngkanne ni “bubuti te Tamnei i bukira ni ngirangira aika aki konaki n atongaki.” (I-Rom 8:26, 27) Ngkana e riki anne, e butimwaei iango te Atua aika mena n ana Taeka bwa tataro aika kaineti ma baika ti kainnanoi.
15 A bati taian tataro aika kaotaki n te Baibara ao iango ake a kona n tonuraoi ma ‘ngirangirara’ ni bubutii. N te katoto, nora Taian Areru 119:121-128. Bwaai aika taekinaki iai, a kona ni boraoi ma aroarora. N aron anne, ngkana ti maaka mwamwanakira, tao ti kona ni butiia te Atua bwa e na buokira naba n aron are e karaoia te tia areru. (Kibuna 121-123) Iangoia bwa aongkoa ti a riai ni karaoa te motinnano ae rangi ni kangaanga. Ti kona ngkanne n tataro bwa e na buokira taamnein Iehova n uring ana tua ao ni maiuakin. (Kibuna 124, 125) E ngae ngke ti ribai “aaro ni kewe ni kabane” ma ti kona ni bubutiia te Atua bwa e na buokira bwa ti na aki bwaka n te kaririaki n urui ana tua. (Kibuna 126-128) Ngkana ti wareka te Baibara ni katoa bong, rongorongo aika rangi n ibuobuoki n aron aikai, a kona n uringaki iroura ngkana ti bubutiia Iehova.
Buokaki n Ana Kauring Iehova
16, 17. (a) Bukin tera bwa ti kainnanoi ana kauring te Atua, ao tera arora n tarai kauring aikai? (b) Tera aroia tabeman n taraira, ma tera raoi ae kakawaki?
16 Ti riai ni mutiakin ana kauring te Atua ngkana e na ongoraea ara tataro ao ngkana ti na karekea akoakira irouna. (Taian Areru 119:129-136) Ibukina bwa ti kai mwaninga, ti kainnanoi ana kauring Iehova aika kamimi ake a kona ni kauringira taekan ana kaetieti ao ana tua. Ni koauana, ti kukurei ibukin te oota n taamnei are oota nako ni katoaa te tai are e reke iai ara atatai ae boou man ana taeka te Atua. (Taian Areru 119:129, 130) Ti kakaitau naba bwa e a tia Iehova ‘ni kaotaa matana ni kukurei i aora’ e ngae ngke a ‘tutuu rikaaki raan mai matara’ ibukina bwa tabeman a urua ana tua.—Taian Areru 119:135, 136; Warekaia Iteraera 6:25.
17 Ti kakoauaa bwa e na teimatoa ana akoi te Atua i aora ngkana ti kaboraoa maiura ma ana kauring aika raraoi. (Taian Areru 119:137-144) Ngkai ana toro Iehova ngaira, ti kona n taekinna bwa iai riaina bwa e na uota ana kauring aika raraoi nakoira, ao ni katikui i aora bwa tuua aika ti riai n aantaeka nako iai. (Taian Areru 119:138) E ngae ngke e aantaeka te tia areru nakon ana tua nako te Atua ma bukin tera bwa e kangai: “I mangori ngai, ao I riribaki”? (Taian Areru 119:141) E teretere iai bwa e nanona arona n taraaki irouia aomata ake a riribaia. Ngkana ti kateimatoaa teira ibukin te raoiroi, ao a kona tabeman n riribaira. Ma te bwai ae kakawaki bwa e taraira Iehova ma te kukurei ibukina bwa ti maiuakina ae boraoi ma ana kauring aika raraoi.
Te Mweeraoi ao te Rau
18, 19. Baikara uaa aika reke man irakin ana kauring te Atua?
18 Ti kairaki bwa ti na kaania te Atua ngkana ti ira nanon ana kauring. (Taian Areru 119:145-152) Ibukina bwa ti mutiakina ana kauring Iehova, ti namakinna iai bwa ti inaaomata ni weteia ma nanora ni kabane, ao ti kona ni kaantaningaia bwa e na ongo iroura. Ti kona n uti ngkana “e tuai bo mainiku” ao ni butiia buokara. Ai tamaroa ra te tai n tataro anne! (Taian Areru 119:145-147) E a kaan te Atua nakoira ibukina bwa ti kararoaira ma mwakuri aika bubuaka ao ti iangoi ana taeka bwa a koaua, n aron are e karaoia Iesu. (Taian Areru 119:150, 151; Ioane 17:17) Ara iraorao ma Iehova, e kateimatoaira n te aonnaba ae mangaongao aei, ao e na kateimatoaira ngkana ti rinanon ana buaka ae kakannato are Aremaketon.—Te Kaotioti 7:9, 14; 16:13-16.
19 Ti mweeraoi ni koaua ibukina bwa e korakora karinean ana taeka te Atua iroura. (Taian Areru 119:153-160) Ti ‘tuai kitana ana taeka Iehova’ ao anne tiaki aroia aomata aika buakaka. Ti tangiri ana tua te Atua ai ngaia are ti mweeraoi n ana atataiaomata. (Taian Areru 119:157-159) Ana kauring Iehova a kammwakura ara ururing bwa ti aonga n uringa te bwai are e tangiria mairoura n taai aika kakawaki. Ni kaitaraan anne, a riai ni karaoaki nanon ana tua te Atua, ao ti kukurei ni kaotia bwa iai riain ara tia Karikiriki ni kairira. Ibukina bwa ti ataia ae ‘a bane ni koaua ana taeka te Atua’ ao ti aki kona ni kaira kawaira n akea ana kairiri, ti kukurei ngkanne ni butimwaea ana kairiri te Atua.—Taian Areru 119:160; Ieremia 10:23.
20. Bukin tera bwa “e bati te rau” iroura?
20 Tangiran ana tua Iehova e karekea te rau ae bati nakoira. (Taian Areru 119:161-168) Te bwainikirinaki e aki anaa mairoura “te rau are mairoun te Atua” are e aki konaki n ataaki teutana. (I-Biribi 4:6, 7) A rangi ni kakawaki iroura ana moti Iehova n te aro are ti aki toki ni kamoamoaa iai, ‘itua te tai n te bong ae koraki.’ (Taian Areru 119:161-164) E anene ni kangai te tia areru: “E bati te rau irouia akana tangira am taeka; ao akea kabwakaia teuana.” (Taian Areru 119:165) Ngkana ti tangira ana tua Iehova ma ni kawakin, ti nang aki ngkanne tatatata n te aro n taamnei, n te baere e karaoia temanna ke ni bwaai riki tabeua.
21. Baikara katoto man te Baibara ake a kaotia bwa ti aki riai n tatatata ngkana a riki kangaanga i nanon te ekaretia?
21 A mwaiti aomata aika taekinaki n te Baibara ake a aki kariaia te bwai teuana bwa e na kamamaaraa aia onimaki. N aron anne, e aki tatatata te Kristian ae Kaio, ma e teimatoa n “nakonako n te koaua” n aki ongea te aroaro ae buakaka are e kaakaraoia Rioterebe. (3 Ioane 1-3, 9, 10) E kaungaia Kristian n aine Bauro aika Nei Euoria ao Nei Tuntuke bwa “a na nanona te nano ae ti te arona i nanon te Uea,” ngke a itabarara aine aikai i marenaia. E teretere bwa a buokaki ni katoka aia kangaanga ao a waakina nako aia beku ma te kakaonimaki iroun Iehova. (I-Biribi 4:2, 3) Mangaia are ti aki riai n tatatata ngkana a riki kangaanga mai nanon te ekaretia. Ti na kaatuui ara iango i aon ana tua Iehova, n ururingnga bwa ‘a bane ni mena aroarora i matana.’ (Taian Areru 119:168; Taeka N Rabakau 15:3) E na akea ngkanne te bwai teuana ae e na anaa ‘te rau ae bati’ mairoura.
22. (a) Tera te kakabwaia ae ti kona ni karekea ngkana ti aantaeka nakon te Atua? (b) Tera arora ae ti riai n iangoiia iai tabeman ake a a tia ni kitana te ekaretia ni Kristian?
22 Ngkana ti aki toki n aantaeka nakon Iehova, ao ti na kakabwaiaki ni kateimatoaa neboakina. (Taian Areru 119:169-176) Man kaboraoan maiura ma ana tua te Atua, ti aki tii karekea iai te mweeraoi n taamnei, ma ‘a na atonga karaoiroan Iehova matanriara.’ (Taian Areru 119:169-171, 174) Aei te kakabwaia ae moan te korakora are ti kona ni karekea ni boong aika kaitira aikai. E tangiria te tia areru n teimatoa ni maiu ao n neboa Iehova, ma n te aro ae e aki ataaki e a tia naba ni “mwaninga nako n ai aron te tiibu ae bua.” (Taian Areru 119:175, 176) Tabeman ake a a tia ni kitana te ekaretia ni Kristian, a kona n teimatoa n tangira te Atua ao ni kan neboia. Mangaia are ti na karaoa ae ti kona ni buokiia bwa a na manga karekea te mweeraoi n taamnei ao n rinanon te kimwareirei are reke man neboan Iehova ma ana aomata.—Ebera 13:15; 1 Betero 5:6, 7.
Te Ota ae Teimatoa ni Kaotaa Kawaira
23, 24. Baikara kakabwaia aika ko a tia ni karekei man Taian Areru 119?
23 E kona ni kakabwaiaira Taian Areru 119 n aanga aika kakaokoro nako. N aron anne, e kona ni kairira bwa ti na mwiokoa riki te Atua, ngkai e kaotaki iai bwa te kukurei ni koaua e reke man te “nakonako n ana tua Iehova.” (Taian Areru 119:1) E kauringira te tia areru bwa ‘a bane ni koaua ana taeka.’ (Taian Areru 119:160) Aei are e na karikirakea riki ara kakaitau ibukin ana Taeka te Atua. E riai ni kairira iaiangoan Taian Areru 119 bwa ti na botumwaaka n nenera te Baibara. E kaokioka ana bubutii nakon te Atua te tia areru ni kangai: “Reireiai am tua.” (Taian Areru 119:12, 68, 135) E bubutii naba aei: “Ko na reireiai te rabakau ae raoiroi ma te ataibwai; ba I kakoauai am tua.” (Taian Areru 119:66) Ti riai n tataro n te aro naba aei.
24 Ana reirei te Atua e kaangaraoa kaanin ara iraorao ma Iehova. E aki toki ni kaokiokia n atongnga te tia areru bwa ana toro te Atua ngaia. E boni wetea Iehova ma taeka aika riinga te nano n aron aikai: ‘Am toro ngai.’ (Taian Areru 119:17, 65, 94, 125; I-Rom 14:8) Ai kakabwaiaki ra ngaira ngkai ti kona ni beku iroun Iehova ma ni karaoiroia bwa taani Kakoauaa ngaira! (Taian Areru 119:7) Ko kukurei ni beku iroun te Atua ngkai te tia tataekina te Tautaeka n Uea ngkoe? Ngkana ngaia anne, tai mwamwaninga are e na teimatoa ni boutokaiko Iehova ao ni kakabwaiako n te mwioko aei, ngkana ko onimakina ana taeka n taai nako, ao ni kariaia bwa e na kaotaa kawaim.
Tera Am Kaeka?
• Bukin tera bwa ti na mateakina ana taeka te Atua?
• Ti a kanga ni kateimatoaki n ana taeka te Atua?
• Ti kanga ni buokaki n ana kauring Iehova?
• Bukin tera bwa a mweeraoi ao a rau ana aomata Iehova?