Karinean Ara Bobotaki Aika Tabu
“N na boni kairiia nakon au maunga ae tabu, ao N na kakukureiia i nanoni maneabau n tataro.”—ITAIA 56:7.
1. Baikara bukin kaotiotan te karinerine aika riai, ibukin ara bobotaki aika taekinaki n te Baibara?
E A TIA Iehova n ikotia ana aomata aika Kristian aika kabiraki ao raoia, bwa a na taromauria n ana “maunga ae tabu.” E kakukureiia i nanon te “maneaba n tataro” are ana tembora n taamnei ae te “maneaba n tataro ae neia botannaomata ni kabaneia.” (Itaia 56:7; Mareko 11:17) E oti n rikiraken baikai bwa e tabu man itiaki taromaurian Iehova, ao moanibaan te tamaroa. Ngkana ti kaota te karinerine ae riai nakon ara bobotaki, ara reirei n te Baibara, ao ara taromauri, ti kaotia iai ngkanne bwa titeboo ara iango ma ana iango Iehova i aoni baika tabu.
2. E kaotaki n tera, bwa Iehova e iangoa te tabo are e a tia n rineia ibukin taromauriana bwa e tabu, ao tera aron Iesu ni kaotia bwa e karinea naba?
2 I aon Iteraera rimoa, ao e riai n iangoaki te tabo are e rineia Iehova ibukin taromauriana, bwa e tabu. A riai ni kabiraki ao ni katabuaki baikai, te umwa-n-rianna, bwain nanona ao bwainnamwarakena naba “ba a aonga ni moaniba n tabu.” (Te Otinako 30:26-29) A aranaki ruun te umwa are tabu aika uoua bwa “te tabo are Tabu” ao “te tabo ae moanibaan te tabu.” (Ebera 9:2, 3) E oneaki mwin te umwa n rianna ae tabu rimwi riki n te tembora i Ierutarem. Kioina ngke e boto taromaurian Iehova i Ierutarem, e a aranaki ngkanne bwa “te tabo ae Tabu.” (Neemia 11:1; Mataio 27:53) Ni karaoan ana mwakuri ni minita Iesu i aon te aba, e kaota naba karinean te tembora n aron ae riai ni karaoaki. E un naba nakoia aomata ake a aki karinea te tembora, ngke a a karaoa te tembora bwa aia tabo ni bitineti ao kauarerekean kawaiia.—Mareko 11:15, 16.
3. Tera ae katereterea tabun aia runga I-Iteraera?
3 A katoa tai tibun Iteraera ni bobotaki ibukin taromaurian Iehova ao ni kakauongo ni warekan ana Tua. A atongaki naba aia bong n toa tabeua bwa bwabwaro aika tabu ke ruunga aika kakawaki, ike a a kaotaki iai tabun bobotaki aikai. (Nakoaia Ibonga 23:2, 3, 36, 37) A “kabwarabwara kanoan te tua nakoia” aomata tibun Rewi, n te botaki n runga ibukia aomata nako n aia bong Etira ao Neemia. Kioina ngke “a bane n tang te koraki,” a a tuatua tibun Rewi ni kangai: “Kainababu, bon te bongi n toa te bong aei.” Imwin anne, a a bukamarua te Toa ae Umwa-n-rianna ae itibong maanna tibun Iteraera. ao a “koro aroia ni kukurei.” Irarikin anne, “e wareware Etira i nanoni bokin ana Tua te Atua ni katoa bong, man moanibongin te toa ni karokoa kabaneani bongina. A karaoa te toa i nanoni itiua te bong, ao n te kawanua ni bong, e karaoaki te botaki ae kakanato n ai aron te baire.” (Neemia 8:7-11, 17, 18, BK) Ni koauana, boni boong ni botaki aika tabu aikai, ake e kainnanoaki iai te karinerine irouia ake a iri iai.
A Tabu Ara Bobotaki
4, 5. Baikara kanoan ara bobotaki aika a kaotaki iai bwa a tabu?
4 E boni koaua bwa ni boong aikai, ao akea ana tabo Iehova ae tabu i aon te aba, ae e mena iai te tembora ae okoro ae katabuaki ibukin taromauriana. Ma e ngae n anne, ti riai n aki mwaninga te koaua ae a bon tabu naba ara bobotaki n taromauria Iehova. Ti bobotaki tenua te tai n te wiki bwa ti aonga ni wareka ao n reiakina te Baibara. E “kaetaki” Ana Taeka Iehova, ao n aron are karaoaki n ana tai Neemia, ‘a ota iai.’ (Neemia 8:8) A bane ni moanaki ao ni kainaki ara botaki n te tataro, ao n angiin ara botaki ti anai kuuna aika ti anenea iai karaoiroan Iehova. (Taian Areru 26:12) Boni kanoan naba ara taromauri bobotaki n ara ekaretia, ao ngkana ti roko iai ti riai ni bwaina te nano ni kan tataro ao te karinerine.
5 E kakabwaiaia ana aomata Iehova ngkana a botaki n taromauriia, n reiakina ana Taeka, ao n aia iraorao ma raoia ni Kristian. N ara tai n ira te botaki, ti riai ni kakoauaa raoi bwa aei te tabo are ‘e tua Iehova bwa e na kakabwaiaki.’ (Taian Areru 133:1, 3) Ti karekea te kakabwaia anne, ngkana ti mena iai ao ni mutiakini reirei ni kaineti ma baika e kukurei iai Iehova. Irarikin anne, e taku Iesu: “Ike a botaki iai uoman ke teniman n arau, ao Ngai I mena naba iai i buakoia.” A kaineti raoi taeka aikai nakoia unimwaane aika Kristian ake a botaki n rinanoa te kangaanga ae kakaiaki i buakoia uoman aomata, ma e boni kaineti naba ma ara bobotaki te boto n reirei aei. (Mataio 18:20) Ngkana ngaia bwa e mena Kristo i buakoia Kristian rinanon te taamnei ae raoiroi ngkana a botaki n arana, a aki ngkanne riai n iangoaki bobotaki aikai bwa a tabu?
6. Tera ae kona n taekinaki ni kaineti ma ara tabo ni bobotaki aika bubura ao aika uarereke?
6 E boni koaua bwa e aki maeka Iehova n tembora aika karaoaki ni baiia aomata. Ma e ngae n anne, ao ara Tabo n Taromauri bon taabo ibukin te taromauri ae koaua. (Mwakuri 7:48; 17:24) Ti botaki iai bwa ti na reiakina ana Taeka Iehova, ti na tataro nakoina, ao n anenea karaoiroana. E kaineti naba aei nakon Taabo ni Botaki ibukin ara Runga. A riki auti aika bubura riki n aron auti n taamnei, auti ni kamataku, ke taabo ibukini matakuakinan takaakaro ake a tangoaki ibukin ara bwabwaro, bwa taabo ibukin te taromauri tii n taai ake a boo iai ara botaki aika tabu. Ngkana ti botaki n taabo aikai ni botaki aika bubura ke aika uarereke, e riai n oti ara karinerine n aroarora ao ni kateira.
Aanga Aika Ti Kaota Iai Karinean Ara Bobotaki
7. Tera te anga ae teretere raoi iai kaotan karinean ara bobotaki?
7 Iai aanga aika teretere raoi aika ti kona ni kaota iai karinean ara bobotaki. Te anga teuana, bon rokora ni moantaai ibukin irakin anene ibukin te Tautaeka n Uea. A mwaiti mai buakon anene aikai aika titeboo taekaia ma taian tataro, mangaia are a riai n aneneaki ma te karinerine. Ni mwanewean Taian Areru 22 iroun te abotoro Bauro, ao e korea ae kangai ni kaineti ma Iesu: “N na taekina aram nakoia tariu; N na anenea kamoamoam i buakon te botaki n aomata.” (Ebera 2:12) Mangaia are, ti riai ni karekea anuara ae te tekateka n ara kaintekateka imwain rokon te tia babaire n taekina te anene, ao n iaiangoi naba nanon taekaia ngkana ti anene. E bia kaotiotaki n ara anene ana namakin te tia areru are e korea ae kangai: “N na katituaraoa Iehova n nanou ni kabanea, i buakon aia kabowi akana raoiroi.” (Taian Areru 111:1) Eng, anenean karaoiroan Iehova boni ngaia bukin rokora ni moantaai ae rangi n tamaroa n ara bobotaki nako, ao n tiku naba iai ni karokoa tokina.
8. Taekina te katoto man te Baibara ae kaotaki iai riaira ni karinei tataro nako n ara bobotaki?
8 Te itera riki teuana ae karikirakea kakabwaian ara botaki ni kabane, bon te tataro ae nako man te nano are e kairaki ibukia ake a bane n roko. N te taina, ao a kaai ni botaki Kristian ake n te moan tienture i Ierutarem ni “kanene bwanaia n tataro nakon te Atua n te nano ae ti teuana” n te tataro ae nako mai nanoia. Ao ibukin aei, a a teimatoa n “taetaekina ana taeka te Atua n aki mamaku,” i buakon te bwainikirinaki. (Mwakuri 4:24-31) Ti kona n iangoia bwa iai i buakoia ake a roko n te tai arei, ae e kariaia bwa e na rerebaua nako ana iango n tain te tataro? Akea, bwa a tataro “n te nano ae ti teuana.” Tataro aika taekinaki ni kabaibati n ara bobotaki nako, e kaotiotaki iai nanoia ni karinerine aomata ake a roko. Ti bon riai ni mutiakini ma te karinerine.
9. Ti na kanga ni kaota te karinerine ibukin bobotaki aika tabu n arora ni kunnikainira ao n aroarora?
9 Irarikin anne, ti kona naba ni kaota korakoran nanora ni karinei ara bobotaki aika tabu man arora ni kunnikainira. A kona naba ni karakaa mimitongin ara bobotaki arora ni kunnikainira ao karaoan raoi irara. E reirei ni kangai te abotoro Bauro: “I tangiriia mwaane ba a na tataro n taabo ni kabane, n arori baiia aika itiaki, n aki un ma n aki kauntaeka. Ao I tangiriia naba aine ba a na kunnikaiia n te kunnikai ae riai, ma te mata n aki kan taraki, ma te wanawana; ao a na tai katamaroaia n iranatuia aika biraki, ma te koora, ke moomi, ke n te kunnikai ae e bati boona; ma a na katamaroaia ni makuri aika raraoi, n te aro ae riai irouia aine aika a taku ba a tangira te Atua.” (1 Timoteo 2:8-10) Ngkana ti kaei bwabwaro aika bubura riki aika booaki n taabo aika uki tao n aron taabo ni kamataku, ti bon kona naba ni kunnikainira n ae tau ma kabuebuen te bong, ma ni kaota naba te karinerine iai. Irarikin anne, ibukin karinean te botaki iroura, ti a kairaki iai bwa ti na aki amwarake ke ni kam n tain taian reirei. Ti karinea Iehova ae te Atua, taromauriana, ao raora n taromauri, ngkana ti kunnikainira n te aro ae riai ao n aroarora aika riai n ara bobotaki.
Aaro ni Karinerine ni Mwaneaban te Atua
10. E kanga ni kaotia te abotoro Bauro bwa e kainnanoaki te katei ae moan te raoiroi n ara bobotaki ni Kristian?
10 N 1 I-Korinto mwakoro 14, ti nora iai ana reirei te abotoro Bauro ibukin aron kairan aia bobotaki Kristian ae riai. E motika ana taeka ni kangai: “A na bane ni karaoaki bwaai n te aro ae riai ma n eti raoi.” (1 I-Korinto 14:40) Bon iteran ana mwakuri ae kakawaki te ekaretia ni Kristian ara bobotaki ao e kainnanoaki iai te aeka ni katei ae riai ibukini karinean mwaneaban Iehova.
11, 12. (a) Tera ae riai ni kanimwaki n aia iango ataei ake a irii ara bobotaki? (b) Tera te anga ae riai, are a na kona iai ataei ni kaota aia onimaki n ara bobotaki?
11 E kakawaki naba reiakinaia ataei aroia aika riai n ara bobotaki. A riai kaaro aika Kristian ni kabwarabwaraa nakoia natiia bwa tiaki te tabo n takaakaro te Tabo n Taromauri ao te tabo are e kakaraoaki iai te Reirei n te Boki n te Ekaretia. Bon taabo ake ti taromauria iai Iehova ao n reiakina ana Taeka. E korea ae kangai te Uea ae wanawana ae Toromon: “Kawakina waem ngkana ko nako ni maneaban te Atua; ba e raoiroi riki te kaania ni kan ongora.” (Te Minita 5:1) E reireinia tibun Iteraera Mote bwa a na kaai ni bobotaki, ikawai ma “ataei.” E taku: “Ikotiia aomata . . . ba a aonga n ongo, ao ba a aonga n reirei, ma ni maka Iehova ae Atuam, ma ni kawakin touani mwin taekan te tua aei ni kabane; ao ba a aonga n ongo natiia, ake aki atatai, ma n reireiia te maka Iehova.”—Te Tua-Kaua 31:12, 13.
12 N aron anne, a irii bobotaki ataei ma aia karo ni boong aikai, ibukina bwa a na kakauongo ao n reiakinaki iai. N te tai are a a kona iai ni kakauongo ao n oota n ana moan reirei te Baibara, a a kona ngkanne n ‘taekina’ aia onimaki rinanon aia kaekaeka aika kimototo. (I-Rom 10:10, BK) E kona ni moanna te ataei man taekinan taeka tabeua ni kaekai titiraki ake e ota iai. N te moantai, e kona ni wareka ana kaeka, ma imwina riki, e na kataia ni kaeka ni bon oin ana taeka. E kakukurei aei iroun te ataei ao e kakabwaia iai, ao a kimwareirei naba iai ikawai ake a roko n te botaki n ongoraeakinan ana taeka n onimaki. N etina, a katea te katoto kaaro ngkana a anganga aia kaeka. E tamaroa naba bwa e na reke oin aia Baibara ataei, aia boki n anene, ao katoton te boki are e na reiakinaki, ngkana e kona n reke. A riai n rabakau ni kawakini raoi booki aikai n te aro ae riai. Ni karaoan aaro aikai ni kabane, titeboo ngkanne ma e karinaki n aia iango ataei ae a tabu ara bobotaki.
13. Tera ara kaantaninga ni kaineti ma te koraki ake ai tibwa aia moantai n iri n ara botaki?
13 Te koaua bwa ti aki tangiria bwa a na titeboo ara bobotaki ma aia taromauri Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia. A kona n noraki aaro aikai n aia tabo tabeua: te mata n aki iraorao, te baka n raoiroi ke te kakarongoa n aron ae riki n taabo ni katangitang. Ti tangiri ara bobotaki n ara Tabo n Taromauri bwa e na kaotiotaki iai te itangitangiri ao te akoi, ma tiaki katotongan te kirabu n takaakaro. Ti bobotaki ibukin taromaurian Iehova, mangaia are a riai n rine ara bobotaki n taai nako. Ti tangiria bwa imwin kakauongora n te reirei are e kabwarabwaraki ao n taraan aroarora ma natira, a na kona iai ni kangai te koraki ake ai tibwa aia moantai n iri: “E boni mena te Atua i roumi.”—1 I-Korinto 14:25.
Kanoan Ara Waaki n Taromauri
14, 15. (a) Ti na kanga n rarawa ni “kitana maneaban Atuara”? (b) E a kanga ni kaman tia ni koro bukin are e taekinaki n Itaia 66:23?
14 N aron are e taekinaki mai moa, e bobotiia ana aomata Iehova ao ni kakimwareireiia i nanoni ‘maneabana n tataro,’ ae ana tembora n taamnei. (Itaia 56:7) E kauringia raona n I-Iutaia te mwaane ae kakaonimaki are Neemia, bwa a riai ni kaota te karinerine ae riai nakon aia tembora, ni boutokana ni kaubwaiia. E taku: “Ti na aki kitana maneaban Atuara.” (Neemia 10:39) Irarikin anne, ti riai naba n aki kakeaa bongan ana kakao Iehova ibukin taromauriana ni ‘maneabana n tataro.’
15 E taetae ni burabeti Itaia ni kaineti ma kaotan riain te katoatai ni kaai ni bobotaki n taromauri ni kangai: “Aio arona rimwi, ba a na nako mai aomata ni kabaneia n taromauri i matau n te oiaki ae koraki, ao n te tabati ae koraki, bon ana taeka Iehova.” (Itaia 66:23) E kaakaraoaki aei ni boong aikai. A katoatai Kristian n ikotaki ni katoa wiki n namwakaina ni kabane ibukin taromaurian Iehova. A karaoa naba anne ngkana a iriri botaki ao te mwakuri ni minita i mataia aomata. Ko mena i buakoia ake a katoatai n roroko n ‘taromauri i matan Iehova’?
16. E aera ngkai e riai n riki bwa anuara, te katoatai n iriri ni bobotaki?
16 E na koro raoi bukin Itaia 66:23 n te waaki ae boou i aon te aba, are e beritanna Iehova. N te tai anne, ao a na nakomai “aomata ni kabaneia,” n te wiki teuana ma teuana ao n te namwakaina teuana ma teuana, ‘n taromauri i matan’ Iehova n aki totoki. Kioina ngkai te uaia ni bobotaki n taromauria Iehova e na riki bwa kanoan ara onimaki n aki totoki n te waaki i aon te aba ae boou, ti aki ngkanne riai ni karaoia bwa anuara te katoatai n iriri n ara botaki aika tabu ngkai?
17. E aera ngkai ti kainnanoi ara tai ni bobotaki bwa ara tai ni “kakorakoraira riki iai n te aro ane [ti] nora te Bong arei ba e a kan roko”?
17 Ngkai e a uakaan te toki, ti riai ni kananomatoaira riki nakon are mai imwaina n iriri n ara bobotaki ni Kristian ibukin te taromauri. Ibukini karinean ara bobotaki aika tabu, ti a aki kariaia bwa a na tuukira man te katoatai ni kakaitiboo ma raora n onimaki, ara mwakuri ni kareketianti, bwaai n reirei ake a na katiaaki, ke ara reirei n te tairiki ibukini karekean te reirei ae rietata. Ti kainnanoa te kakorakora ae reke rinanon te bobotaki ma raora. E reke ara tai ni bobotakin ara ekaretia n ikikina, n anga te kaungaunga ao ni keiakinira ni karika te “tangira ma makuri aika raraoi.” Ti riai ni “kakorakoraira riki iai n te aro ane [ti] nora te Bong arei ba e a kan roko.” (Ebera 10:24, 25) Mangaia are, ti bia kaotiota te karinerine ae riai n taai nako nakon ara bobotaki aika tabu rinanon iririra ni katoatai iai, n arora ni kunnikainira n te aro ae riai ao ni kateira aika raraoi. Ni karaoan aei, ti kaotia iai bwa ti tarai baika tabu n aron taraakiia iroun Iehova.
Te Kauring
• Tera ae kaotia bwa a riai n iangoaki aia bobotaki ana aomata Iehova bwa a tabu?
• Baikara kanoan ara bobotaki aika kaotia bwa a tabu ara bobotaki?
• A na kanga ataei ni kaotia bwa a karinei ara bobotaki aika tabu?
• E aera ngkai ti riai ni karika te katoatai n iriri n ara bobotaki bwa anuara n taai nako?
[Taamnei n iteraniba 24]
A tabu botaki ibukin taromaurian Iehova n taabo nako ake a a booaki iai
[Taamnei n iteraniba 25]
A irii bobotaki natira aika uarereke bwa a na ongora ao n reireiaki iai