Buokiia Aomata N Ongeaba N Ana Reirei Te Baibara
“Ao ake n te tano are raoiroi bon akana ongo te taeka n tauua n te nano ae tamaroa ae raoiroi, ao a kariki uaa ni botumwaka.”—RUKA 8:15.
1, 2. (a) Tera bukin katauraoan te boki ae Tera Ana Reirei ni Koaua te Baibara? (b) E kanga Iehova ni kakabwaiaa aia kekeiaki ana aomata ibukin karekeaia taan rimwin Kristo n ririki aika tibwa nako?
“BON te kabanea n tamaroa te boki aei. A mataaiakinna aomata ake I reirei ma ngaiia n te Baibara, ao ngai naba. E kai reke moanakin te reirei n te Baibara ma aomata ake ti kawariia n aia auti.” Aikai ana taeka temanna ae kabanea ana tai n te mwakuri n uarongorongo, ni kaineti ma te boki ae Tera Ana Reirei ni Koaua te Baibara?a Ni kaineti naba ma te boki aei, e taku temanna te tia uarongorongoa te Tautaeka n Uea ae te mwaane ae e a kara: “I a tia ni kona ni buokiia aomata aika bati bwa a na ataa Iehova n au tai ni mwakuri ni minita ni katoatai i nanon 50 te ririki. Ma n au iango, e a rianako riki te boki aei. A rangi ni kaunganano taamnei ao kabwarabwaraaia naba.” Ko namakina naba aei ni kaineti ma te boki ae Ana Reirei te Baibara? E katauraoaki te bwai n ibuobuoki ibukin reiakinan te Baibara aei, bwa buokam ni kakororaoa te mwioko are e tua Iesu ni kangai: “Kam na nako ni kakiritiania botanaomata ni kabaneia, . . . n reireiia ba a na kabane baike I tuangngkami n tauu.”—Mataio 28:19, 20.
2 Akea te nanououa, bwa e rangi ni kimwareirei Iehova n noriia taani kakoaua aika 6.6 te mirion aika ongeaba nakon ana kaetieti Iesu ibukin karekeaia taan rimwina. (Taeka N Rabakau 27:11) E noraki bwa e boni kakabwaiaa aia kekeiaki Iehova. N te katoto, i nanon te ririki ni mwakuri ae 2005, e tataekinaki te rongorongo ae raoiroi n aaba aika 235, ao e raka i aon 6,061,500 mwaitin te reirei n te Baibara aika waakinaki ma aomata. Ibukin anne, a mwaiti aomata ake a ‘butimwaea ana Taeka te Atua ao a kaaki i nanoia, bwa tiaki aia taeka aomata ma e boni koaua, bwa bon ana taeka te Atua.’ (1 Tetaronike 2:13) I nanon uoua te ririki n nako, e raka i aon te itera ni mirion taan rimwin Kristo aika boou aika kaboraoi maiuia ma ana kaetieti Iehova ao ni katabui maiuia nakoina.
3. Baikara titiraki ni kaineti ma kamanenan te boki ae Ana Reirei te Baibara aika a na neneraki n te kaongora aei?
3 Ko a tia n namakina kakukurein kairan te reirei n te Baibara ma temanna n taai aikai? Ni katobibia te aonnaba, ao iai aomata aika iai irouia “te nano ae tamaroa ae raoiroi” ake a “kariki uaa ni botumwaka” imwin ongoraean ana taeka te Atua. (Ruka 8:11-15) Ti na maroroakina ngkai aroni kabonganakin te boki ae Ana Reirei te Baibara ni karaoan te mwakuri ibukin karekeaia taan rimwin Kristo. N ara maroro ao ti na neneri titiraki aika tenua aikai: (1) Ko na kanga ni moana te reirei n te Baibara ma aomata? (2) Baikara aaro n angareirei aika uaana riki? (3) Ko na kanga ni buoka te aomata bwa e na aki tii reirei ma e na riki naba bwa te tia angareirei n Ana Taeka te Atua ae te Baibara?
Moanakin te Reirei n te Baibara
4. Bukin tera ngkai a kona n rawa tabeman n reiakina te Baibara, ao ti na kanga ni buokiia bwa a aonga n aki rawa?
4 Ngkana ko tuangaki bwa ko na kiba i aon te karaanga ae raababa n tii teuana kibam, tao ko na bon rawa. Ma ngkana a karinanaki atibu aika tau marangaia bwa ko na toui, tao ko na kani kataia. N aron naba anne, e kona n rawa te aomata ae tabetabe n reiakina te Baibara. Tao e kona n iangoia te aomata ane ana auti anne, bwa e anaa te tai ao te korakora ae rangi ni bati te reirei. Ko na kanga ni buokia bwa e aonga n aki rawa? Ngkana ko waakin maroro tabeua aika kimototo ma ni kakaongora, ko kona ni kabongana te boki ae Ana Reirei te Baibara bwa te bwai ni kairiri ae na anaa nanon te aomata bwa e na butimwaea te reirei ni katoatai. Ngkana ko katauraoi raoi, e na riki ngkanne okiokiran te aomata anne bwa kaanga atibu aika karerenaki bwa mwaneka ake e a kairaki iai nakon te iraorao ma Iehova.
5. Bukin tera bwa ko riai ni wareka te boki ae Ana Reirei te Baibara?
5 Ma imwain buokan temanna bwa e na kakabwaiaki n te boki ae Ana Reirei te Baibara, ko riai moa n ataa raoi kanoana. Ko a tia ni wareka te boki aei ni kabanea? A uota te boki aei te taangana n aia motirawa ao a moana warekana ngke a kamaangang i aon te bike. Ngke a kawaraki iroun ainen te tabo aei ae kakabooi nako ana bwai nakoia taan neweaba, ao e a nora atun te boki aei ae Tera Ana Reirei ni Koaua te Baibara? E tuangia taanga aikai neiei bwa tabeua te aoa n nako, ao e tataro ibukin te titiraki ae titeboo raoi ma aei, ao e butiia te Atua ibukin kaekana. A a angan neiei katoton te boki aei naakai ma te kukurei. Ko a tia ni ‘kamwawaa am tai’ ibukin warekan te boki aei te kauatai, tao ngkana ko mena n te tabo n tataninga, ke ngkana ko motirawa man am mwakuri ke am reirei? (I-Ebeto 5:15, 16) Ngkana ko a tia, ko nang ataa raoi kanoan te bwai n ibuobuoki ibukin te reirei n te Baibara aei, ao tao ko a kona naba ni karekea am tai n taekin nakoia aomata.
6, 7. Ko na kanga ni kabongana te boki ae Ana Reirei te Baibara ibukin moanakin am reirei ma aomata n te Baibara?
6 Ngkana ko anganako te boki aei n te mwakuri ni minita, kamanenai raoi taamnei, kiibu ao titiraki akana n iteraniba 4, 5, ao 6. N te katoto, tao ko kona ni moana am maroro n te titiraki ae kangai: “Ni kaineti ma kangaanga ni kabane aika taonaki iai botannaomata ni boong aikai, tera am iango ibukin nibwan te kairiri?” Imwin kakauongom raoi nakon ana kaeka te aomata, wareka 2 Timoteo 3:16, 17, ao kabwarabwaraa bwa iai i nanon te Baibara katokan aia kangaanga botannaomata. Imwina kairia nakon iteraniba 4, 5, ao titirakinna ni kangai: “Mai buakoni kangaanga aika n iteraniba aikai, e ngaa mai buakona ae karawawatako riki?” Ngkana e kotea teuana, anganna bwa e na taua te boki ao wareka te kibu ae reitaki ma anne man am Baibara. Imwina, wareka iteraniba 6, ao titirakina te aomata anne ni kangai: “Mai buakon titiraki aika onoua aika i nano, e ngaa ae ko kan ataa kaekaana?” Ngkana e rinea teuana, kaota nakoina te mwakoro ae kaekaaki iai te titiraki anne, katuka te boki irouna, ao karaoa am boraraoi ibukin okirana ibukin maroroakinan te titiraki anne.
7 E kainnanoaki tii tabeua te miniti ni katiaan te moantaeka ane e a tia ni katauraoaki anne. Ni miniti akana tii tabeua akanne, ko a bae n tia n ataa te bwai ae tabeaianga iai te aomata anne, tao ko a tia ni wareki ao ni kabwarabwarai uoua kiibu, ao ni karekea naba aan manga okim. E kona n riki am maroro ae kimototo ma te aomata anne, bwa te bwai ae te kabanea ni kaunganano ao ni karaunano ae e a tibwa ongoraaia, i nanon te tai ae rangi ni maan. Ibukin anne, e ngae naba ngkana e tabetabe, ma e na ingainga nanona ni kabanea tabeua riki te miniti ma ngkoe ngkana ko buokia nakon te mwaneka ae boou ike e a kona iai n toua “te kawai are nako n te maiu.” (Mataio 7:14) Imwin tabeua te tai, ngkana e a rikirake kan ongorana, e a riai ni kamaanaki riki te reirei. E kona ni karaoaki aei rinanon am anganano n tekateka n reirei ma ngaia i nanon te tai ae e a tia ni boraraoaki ae maan riki.
Waaki n Angareirei Aika Uaana Riki
8, 9. (a) Ko na kanga ni kataubobongaa te aomata ae ko reirei ma ngaia bwa e na tokanikai i aon bwaai n tutuki, ao kataaki aika e na bae n aitara ma ngaai? (b) A na kuneaki iia, bwaai ni kateitei aika aki kona ni bue ibukin te onimaki ae nene?
8 N te tai are e a moana iai kaboraoan maiuna te aomata anne ma ana reirei te Baibara, e na bae ni kaaitara ma bwaai n tutuki ake a na tuuka rikirakena. E taku te abotoro Bauro: “Ane a na bane ni bainikirinaki naba akana kani kabane aia bongi ni maiu n tangiran te Atua i nanoni Kristo Iesu.” (2 Timoteo 3:12) E kabotaui kataaki aikai Bauro ma te ai are kona n urui baika akea maneia ao ni katuka te bwai ae kaanga te koora, te tirewa ao te atibu ae kakawaki ae aki uruaki. (1 I-Korinto 3:10-13; 1 Betero 1:6, 7) Ibukin buokan te aomata ae ko reirei ma ngaia bwa e na karikirakei aroaro aika a na buokia n tei n nene ngkana e kataaki, ko riai ni buokia bwa e na kateitei ni baika aki kona ni bue.
9 E katitebooa “ana taeka Iehova” te tia areru ma “te tirewa ae kataki n te nenikanaiai i aontano, ae itiua kaitiakana.” (Taian Areru 12:6) Ni koauana, iai n te Baibara baika kakawaki ni kabane aika kona ni kamanenaki ibukin katean te onimaki ae nene. (Taian Areru 19:7-11; Taeka N Rabakau 2:1-6) Ao e kaotaki n te boki ae Ana Reirei te Baibara arom ni kamanena te Baibara n te aro ae uaana.
10. Ko na kanga ni kaatuua ana iango te aomata ae ko reirei ma ngaia n te Baibara?
10 N am tai n angareirei, kaatuui nakon te aomata anne kiibu aika kaotaki n te mwakoro ae maroroakinaki. Kabonganai titiraki ni buoka iai te aomata anne bwa e na atai kiibu aika kakawaki riki ao ni maiuakini. Tarataraiko bwa ko na aki tuangnga te bwai ae riai ni karaoia. N onean mwin anne, kakairi n ana katoto Iesu. Ngke e titirakinaki Iesu iroun te aomata ae rangi n ataa kanoan te Tua, e kaeka ni kangai: “Tera are koreaki n te Tua? E kanga am wareware iai?” E kaeka teuaei man te kibu, ao e buokia Iesu bwa e na kona ni maiuakina te boto n reirei. E buoka te aomata aei Iesu ni kabonganan te kaikonaki bwa e na nora aron rotakina n te reirei. (Ruka 10:25-37) E on te boki ae Ana Reirei te Baibara, ni kaikonaki aika bebete aika ko kona ni kamanenai ibukin buokan ane ko reirei ma ngaia bwa e na maiuakin booto n reirei man te Baibara.
11. Abwakira te reirei ae ko riai n rinanona ni katoaa am tai n reirei?
11 N aron Iesu n anga iango aika bati iteraia n taeka aika bebete, a kamanenaki naba taeka aika bebete n te boki aei ibukin kabwarabwaran Ana Taeka te Atua. (Mataio 7:28, 29) Kakairi n ana katoto. Taekina te rongorongo n te aro ae bebete, ae mataata ao n eti raoi. Tai ienikuria te reirei, ma bairea mwaitin te barakirabe ae ko na rinanona ni katoaa am tai n reirei, nakon ana konabwai te aomata are ko reirei ma ngaia. E atai tian aia konabwai taan rimwina Iesu ao e aki karawawataia n rongorongo aika mwaiti riki nakon are a kainnanoia.—Ioane 16:12.
12. Tera aroni kamanenan te bukinibaa?
12 Iai te bukinibaa ae 14 reirei iai n te boki ae Ana Reirei te Baibara. Ko riai ngkoe ae te tia reirei n ataa aron kamanenan te bukinibaa aei, n te aro ae moan te raoiroi ni kaineti ma baika e kainnanoi te aomata ae ko reirei ma ngaia. N te katoto, ngkana e kangaanga otana n te reirei teuana, ke iai ana titiraki i aoni bwaai tabeua ibukin ana koaua ake mai mwaina, tao e na raoiroi ngkana ko kaira ana iango nakon te bukinibaa ae kaineti ma te reirei anne ao anganna ana tai bwa e na iangoia i bon irouna. N te itera are teuana, e kona n oti man baike e kainnanoi te aomata anne bwa tao ko riai n rinanon te reirei anne ma ngaia. Iai n te bukinibaa reirei man te Baibara aika kakawaki n aron “Te Koaua Bwa Bon Iai Taamneia Aomata ae Aki Kona n noraki ae Aki Mamate?” ao “Kinaakin Baburon ae Kakannato.’” Ko na bae ni kani maroroakin reirei aikai ma am reirei. Kioina ngkai akea titiraki ibukin reirei akana n te bukinibaa, ko na riai ngkanne n ataa te rongorongo anne n te aro are ko na karekei am titiraki aika manena.
13. E kanga ni kakorakoraa te onimaki te tataro?
13 E taku Taian Areru 127:1: “Ngkana tao E aki katea te maneaba Iehova, ao e matebuaka aia makuri taani kateia.” Mangaia are ngkana ko a tauraoi ni kaira te reirei n te Baibara, tataro nakon Iehova ibukin buokam. Kataia bwa e na oti am iraorao ae kaan ma Iehova, n am tataro ni kaukuki ao ni kainin. Kaungaa te aomata ae ko reirei ma ngaia bwa e na tataro nakon Iehova ibukin te wanawana ao te kona n ota n Ana Taeka ao te korakora ibukin maiuakinan te reirei. (Iakobo 1:5) Ni karaoan aei, e na kakorakoraki iai n nanomwaaka ni kaaitarai kataaki ao n teimatoa n nene ana onimaki.
Buokiia Aika Reirei n te Baibara n Riki Bwa Taan Angareirei
14. Tera aron rikirakeia aomata aika reirei n te Baibara, ae riai n reke irouia?
14 Ngkana ngaia bwa a na ongeaba aomata aika ti reirei ma ngaiia nakon ‘bwaai ni kabane’ ake e tua Iesu nakoia taan rimwina, a riai n rikirake n riki bwa taan angareirei n Ana Taeka te Atua. (Mataio 28:19, 20; Mwakuri 1:6-8) Tera ae ko na karaoia ibukin buokan te aomata ae reirei n te Baibara, bwa e na karekea te aeka n rikirake n te onimaki anne?
15. E aera ngkai ko riai ni kaungaa ane ko reirei ma ngaia bwa e na irii bobotaki ni Kristian?
15 Ni moa man moanakin te reirei, kaoa te aomata anne bwa ko na airi ma ngaia nakon bobotakin nako te ekaretia. Taekinna nakoina bwa ko kataneiaki ni bobotaki aikai bwa ko na riki bwa te tia angareirei n Ana Taeka te Atua. I nanon tabeua te wiki, kataia ni karekea tabeua te miniti ni bwaran ami reirei, ni kabwarabwaraa te kaetieti ibukin reiakinan taekan Iehova ake ko karerekei ni bobotaki aika kakaokoro ao ruunga. Taekina kakabwaiam aika reke ni bobotaki aikai ma te ingaingannano. (Ebera 10:24, 25) Ngkana e a moanna ni katoatai te aomata are reireinaki n irii bobotaki, e a bae ngkanne n riki bwa te tia angareirei n Ana Taeka te Atua.
16, 17. Baikara tiia tabeua ake e kona ni katei ao ni kakoroi bukia te aomata ae reirei n te Baibara?
16 Buokia bwa e na katei tiana ake e na kona ni kakoroi bukia. N te katoto, kaungaa bwa e na tibwai nako baike e reiakin ma raoraona ke ana koraki. Tuangnga naba bwa e na katea tiana ibukin warekan te Baibara ni kabane. Ngkana ko buokia ni kateimatoaa warekan te Baibara ni katoatai, ane e na kakabwaiaki iai ngkana e a riki bwa anuana i nanon te tai ae maan imwin bwabetitoana. Irarikin anne, e aera ko aki kaungaa bwa e na katea tiana ae ururingan kibun te Baibara teuana ae e kaekaa iai te titiraki ae kakawaki man mwakoro nako akana n te boki ae Ana Reirei te Baibara? Ni karaoan aei, e na riki iai bwa ‘te tia mwakuri ae aki riai ni maamaa, ae bairea raoi taekan te koaua.’—2 Timoteo 2:15.
17 N onean mwin are ko na reireina te aomata bwa e na kamatenanoi kiibu ake e a tia ni katauraoi ke ni kabwarabwarai, kaungaa bwa e na kabwarabwarai kiibu akanne ni kaineti ma kaekaaia aomata aika titirakinna ibukin ana onimaki. E kona n ibuobuoki te kataneiai ae kimototo, tao n aron ae ko riki bwa aongkoa ana koraki ke tao raona ni mwakuri ae titirakinna bwa e na kabwarabwaraa ana onimaki. Ngkana e kaeka te aomata anne, reireinna arona ni kaeka ma “te nimamanei ma te maku.”—1 Betero 3:15.
18. Ngkana e a tau n riki te aomata ae reirei n te Baibara bwa te tia uarongorongo ae tuai ni bwabetitoaki, baikara riki buokana aika ko kona n anganna?
18 Imwin tabeua te tai, ao e a kona n tau te aomata anne n ira te mwakuri ni minita. Katereterea raoi nakoina ae bon te kakabwaia teuana te kariaiakaki n uataboa te mwakuri aei. (2 I-Korinto 4:1, 7) N te tai are a a kariaia iai unimwaane bwa e na riki te aomata ae ko reirei ma ngaia bwa te tia uarongorongo ae tuai ni bwabetitoaki, buokia ni katauraoan ana moantaeka ae bebete ao imwina airi ma ngaia n te mwakuri ni minita. Teimatoa ni mwakuri ma ngaia ni katoatai n iteran te mwakuri ni minita aika kakaokoro, ao reireinna aron te katauraoi ibukin okiraia aomata n te aro ae uaana. E na kairaki nakon karaoan anne man am katoto ae raoiroi.—Ruka 6:40.
“Kamaiuko Iai ma Ake A Ongo i Roum”
19, 20. Tera tiara ae ti riai ni kateia ao bukin tera?
19 Akea te nanououa bwa e kainnanoaki te mwakuri korakora ni kairan te aomata bwa e na “karekea atakin te koaua.” (1 Timoteo 2:4) Ma tii tabeua kakukurei i aoni maiura aika kona ni kabotauaki ma kakukurein buokan te aomata bwa e na ongeaba n ana reirei te Baibara. (1 I-Tetaronike 2:19, 20) Ti rangi ni kakabwaiaki ngkai ti a riki bwa “raao ni makuri ngaira i bukin te Atua” n te mwakuri n angareirei ae katobibia te aonnaba!—1 I-Korinto 3:9.
20 E na waekoa Iehova ni karekei kaia te koraki ake a “aki ata te Atua, ma ake a aki ira nanon euangkerion are Uea are Iesu Kristo,” rinanon Iesu ao ana anera aika korakora. (2 I-Tetaronike 1:6-8) E a rangi ni karuanikai te maiu n taai aikai. Ko kona ni katea tiam ae ko na kaira teuana te reirei n te Baibara man te boki ae Tera Ana Reirei ni Koaua te Baibara? E a reke am tai ni “kamaiuko iai ma ake a ongo i roum,” ngkai ko kaakaraoa te mwakuri aei. (1 Timoteo 4:16) E a rangi ni korakora riki ni boong aikai kaumakara bwa ti na buokiia aomata bwa a na ongeaba nakon ana reirei te Baibara.
[Kabwarabwara ae nano]
a Boretiaki Irouia Ana Tia Kakoaua Iehova.
Tera ae Ko Reiakinna?
• Tera bukin katauraoan te boki ae Ana Reirei te Baibara?
• Ko na kanga ni moani reirei man te Baibara ni kabonganan te boki ae Ana Reirei te Baibara?
• Baikara waaki n angareirei aika uaana riki?
• Ko na kanga ni buoka te aomata ae ko reirei ma ngaia bwa e na riki bwa te tia angareirei n Ana Taeka te Atua?
[Taamnei n iteraniba 16]
Ko kamanena raoi te boki aei n te aro ae uaana?
[Taamnei n iteraniba 16]
Tera Ana Reirei ni Koaua Te Baibara?