Aron Rotakia Aomata Irouia Anera

“I mwini baikai ao I nora te anera temanna ba e ruo mai karawa, ao e bati mwakana; . . . Ao e taetae n te bwana ae korakora, ao e kangai, E a bwaka Baburon are kakanato, e a bwaka.”​—TE KAOTIOTI 18:1, 2.

1, 2. Tera ae oti iai bwa e kabonganaia anera Iehova ni kaineti ma karaoan nanona?

NGKE e kabureaki n te aba ae Batemoti te abotoro Ioane ngke e a kara, ao e oti akoana ngke e anganaki taian miitara. E nori baika kamimi aika riki ngke e “mena i nanon te tamnei n ana bong te Uea.” E moanaki te bong anne ni kaueaan Iesu Kristo n 1914 ao e waakinako ni karokoa banen ana Tautaeka ae Manna Tenga te Ririki.​—Te Kaotioti 1:10.

² Tiaki n ae e a kaota naba te kaotioti aei Iehova ae te Atua nakon Ioane. E taekinaki ae kangai n Te Kaotioti 1:1: “Ana kaotioti Iesu Kristo, are E anganna te Atua, ba E na kaotia nakoia ana toro, aika bwai aika riai ba a na waetata n roko: ao E kaotia ngke E kanakoa ana anera nakon ana toro ae Ioane.” E kabongana te anera Iehova, rinanon Iesu, bwa e na kaotii baika kamimi nakon Ioane, ni kaineti ma “ana bong te Uea.” E “nora te anera temanna [Ioane] ba e ruo mai karawa, ao e bati mwakana.” Tera taben te anera aei? “E taetae n te bwana ae korakora, ao e kangai, E a bwaka Baburon are kakanato, e a bwaka.” (Te Kaotioti 18:1, 2) E kakabwaiaki te anera ae rangi ni mwaaka aei ngkai e a katanoataa bwakan Baburon ae Kakannato, ae te botaki n Aro ae kewe ae katobibia te aonnaba. Mangaia are akea te nanououa bwa e kabonganaia anera Iehova n te aro ae kakawaki ni karaoan nanona. Ti na iangoa ngkai moan rikia anera, imwain ae ti nenera nako riki mwiokoaia ake a kaakaraoia ni kaineti ma ana kaantaninga te Atua, ao aron rotakira iai.

A Kanga n Riki Anera?

3. Tera kairuan aia iango aomata aika mwaiti ibukia anera?

³ A kakoauaa aomata aika mirion ma mirion ni boong aikai bwa bon iai anera. Ma a bati aika kairua aia iango ni kaineti ma aroia ao moan rikia. N te katoto, a iangoia tabeman man Aaro tabeua, bwa ngkana e mate raoia ae tangiraki, ao e weteaki nakon te Atua ma n riki bwa te anera. Te koaua bwa anne te reirei man Ana Taeka te Atua ni kaineti ma karikaia anera, maiuia, ao mwiokoaia?

4. Tera ae ti tuangaki n te Baibara ni kaineti ma moan rikia anera?

⁴ Aran te anera ae te kabanea ni kakannato ae mataniwia anera, bon Mikaera ae te akanera. (Iuta 9) Bon taekan Iesu Kristo. (1 I-Tetaronike 4:16) Rimoarimoa ngke e moan waakina ana kaantaninga Iehova ae e na riki bwa te tia Karikiriki, ao e moan karika Natina ae te anera aei. (Te Kaotioti 3:14) Imwina ao e a manga karikiia anera ni kabane Iehova, rinanon te Nati ae te moanibung aei. (I-Korote 1:15-​17) E titirakina te baatua ae Iobi Iehova, ni kaineti ma natina aika anera aikai ni kangai: “Ko mena ia ngke I moa ni kawene aan aonaba? Tuangai, ngkana tao ko ataibwai. . . . Ao ai antai ae kawenea atibuni maninganingana; Ngke a botaki n anene ni kimareirei taian itoi ni ngaina, ao a bane natin te Atua n takaakaa ni kakatonga?” (Iobi 38:4, 6, 7) E teretere bwa a karikaki anera iroun te Atua, ao a riki rimoarimoa imwain rikia aomata.

5. Tera aron baireaia anera?

⁵ E kangai 1 I-Korinto 14:33: “Tiaki te tia karika te kiriwe te Atua, ma te tia karika te raoi.” A baireaki natin Iehova aika taamnei nakon koraki aika tenua: (1) terabim, aika taan ibuobuoki n ana kaintokanuea te Atua, a tataekina arona ae tabu, ao a kateimatoaa itiakin aia onimaki Ana aomata, (2) kerubim, aika taan kateimatoaa uean Iehova, ao (3) anera ake tabemwaang ake taan kaakaraoa ae kaantaningaia. (Taian Areru 103:20; Itaia 6:1-3; Etekiera 10:3-5; Taniera 7:10) Baikara aaro tabeua ake a rotaki iai aomata irouia anera aikai?​—Te Kaotioti 5:11.

Tera Tabeia Anera ae A Karaoia?

6. E kanga Iehova ni kabonganaia kerubim ni kaineti ma te onnaroka are Eten?

⁶ A moan taekinaki anera ni Karikani Bwaai 3:24, ike ti wareka iai ae kangai: “E kakioa nako te aomata arei [Iehova]; ao E kamenaia taiani Kerubim i tanimainikun te ne n aroka are Eten, ma uramwakan te kabaang ae bibitaki nako, ba e na kawakina te kawai are kawain te kai ni kamaiu arei.” Tabeia kerubim aikai, taraakia Atam ma Ewa bwa a na aki manga okira mwengaia are te onnaroka are Eten. Anne ni moani karikaia aomata. Tera ngkanne tabeia anera ae a karaoia man te tai anne?

7. Tera ae oti n nanon te taeka ae “anera” n te taetae n Ebera ao n Erene rimoa, ni kaineti ma mwiokoaia anera?

⁷ E kaania 400 te tai mwaitin taekaia anera n te Baibara. E uaia ni kona n rairaki te taeka ae “anera” n te taetae n Ebera ao n Erene bwa “te tia uarongorongo.” Mangaia are a beku anera bwa taan uarongorongo i marenan te Atua ao aomata. N aron ae oti ni barakirabe aika uoua ni moan te kaongora aei, e kabongana te anera Iehova bwa e na nikira ana taeka iroun te abotoro Ioane.

8, 9. (a) Tera aron rotakia Manoa ma buuna ni kakawaraia iroun te anera? (b) Tera reireiaia kaaro man kawaran Manoa iroun ana anera te Atua?

⁸ A kabonganaki naba anera bwa a na anga aia boutoka ma aia kaungaunga nakoia ana toro te Atua i aon te aba. N te katoto, n aia tai ngkoa Taani Motikitaeka i Iteraera, ao a ingainga ni kani kariki Manoa ma buuna ae kanoabo. E kanakoa ana anera Iehova bwa e na kaongoa buun Manoa bwa e nang reke natia te mwaane. E kangai te rongorongo: “Noriko, ane ko na kariki, ma ni bungia te nati te mwane; ao e na aki roko te mariro i aon atuna: ba e na riki te tei ba te Natiraite ae tabuaki ba ana aomata Iehova man te biroto: ao e na moa ni karika kamaiuaia Iteraera mai nanoni baiia I-Biritia.”​—Taani Motiki-taeka 13:1-5.

⁹ N tokina, e a bungiaki Tamton ae te nati te mwaane are tanoata taekana rimoa n te Baibara, iroun buun Manoa. (Taani Motiki-taeka 13:24) Imwain bungian te tei, ao e bubutii Manoa bwa a na okiraki iroun te anera, n reireinaki aron kaikawaan te tei. E titiraki ni kangai Manoa: “Tera aron te tei, ao tera aron ana makuri?” E a manga taekina riki aron reireian te tei ana anera Iehova, are e a tia n tuanga ngkoa buun Manoa. (Taani Motiki-taeka 13:6-14) Ai ungara nanon Manoa iai! A aikoa kawariia aomata n aron aei anera ni boong akai, ma a kona kaaro n ukoukora ana iango Iehova ni kaineti ma kairaia natiia, n aron Manoa.​—I-Ebeto 6:4.

10, 11. (a) Tera aron rotakin Eritai ma ana toro, n niniakia irouia kaain te taanga ni buaka mai Turia? (b) Ti na kanga ni kakabwaiaki man iaiangoan te bwai ae riki aei?

¹⁰ Iai naba te katoto ae kamimi ni kaineti ma aia boutoka anera n ana bong te burabeti ae Eritai. E mena Eritai i Totan, ae kaawan Iteraera. N te taina ngke e utimwaaka ana toro Eritai n te ingabong ao e taraa tinaniku, ao e noria bwa e a otabwaniniaki te kaawa irouia aoti ma kaa ni buaka. E kanakoa ana taanga ni buaka ae rangi ni korakora uean Turia bwa a na taua Eritai. Tera aron ana tia ibuobuoki Eritai? E korakora maakuna, ao tao e nako nanona, ao e takarua ni kangai: “Akea ngai, au toka! tera arora ae ti na karaoia?” E a boni bwara nanona iai. Ma e kaeka Eritai ni kangai: “Tai maku: ba a maiti riki aika mena i roura nakoia ake a mena i rouia.” Tera ae nanonna?​—2 Uea 6:11-16.

¹¹ E ataia Eritai bwa iai anera aika tira aika tauraoi ni boutokaia. Ma akea te bwai ae noria ana toro. Mangaia are “e tataro Eritai, ao e kangai, Iehova, I butiko ba Ko na kaure matana ba e na noraba: ao noria, e on te maunga arei irouia aoti ma kaa-ni-buaka, aika kanga aai, aika otabaninia Eritai.” (2 Uea 6:17) E a tibwa kona n noriia anera te tia ibuobuoki aei. Ti kona naba ngaira n noriia anera n ara onimaki, bwa a bane ni mena i aan ana kairiri Iehova ao Kristo, ni boutokaia ana aomata Iehova ao ni kamanoia.

Aia Boutoka Anera n Ana Tai Kristo

12. Tera boutokan Maria mairoun te anera ae Kabiriera?

¹² Iangoa boutokan te kibono ae te I-Iutaia ae Nei Maria ngke e ongo te rongorongo ae kangai: “Ane ko na kariki i nanoni birotom, ao ane ko na bungia te nati te mwane, ao ko na aranna ba Iesu.” E taku te anera ae Kabiriera nakoina imwain ae e anga te rongorongo ae kakuba aei, ae nako mairoun te Atua: “Tai maku, Maria: ba e a reke i roum te akoaki mairoun te Atua.” (Ruka 1:26, 27, 30, 31) Ai batira kaungakin nanon Maria ma kakorakorana, n taeka aika e tuangaki aikai ae kakoauaki iai akoana iroun te Atua!

13. A kanga anera ni boutokaa Iesu?

¹³ Te katoto teuana riki ibukin aia boutoka anera, e riki imwin tokanikain Iesu ni kataakina ake tenua iroun Tatan n te rereua. E taekinaki n te rongorongo bwa imwin kataakina, “ao te riaboro e kitanna iai; ao noria, a roko anera n akoia.” (Mataio 4:1-​11) E riki naba aekakin anne n te tairiki are imwain maten Iesu. E katorobubua Iesu ma te maraki ae bati, ao e moana ana tataro ni kangai: “Tamau, ngkana e riai i Roum, ao Ko na uota nako te mangko aei mai Rou: ma akea au taeka, ma e na tauaki am taeka. Ao e kaoti te anera mai karawa nako Ina, ni kakorakora.” (Ruka 22:42, 43) Ma tera aron aia boutoka anera nakoira ni boong aikai?

Aia Boutoka Anera n Taai Aikai

14. Tera bwainikirinaia Ana Tia Kakoaua Iehova n taai aikai ae a riai n nanomwaaka iai, ao tera mwina?

¹⁴ Ngkana ti iangoa aia mwakuri n uarongorongo Ana Tia Kakoaua Iehova ni boong aikai, tiaki ti nora iai koauan aia boutoka anera? N te katoto, a nanomwaaka ana aomata Iehova ni kaitaraa te iowawa ae kakaiaki ae karaoaki nakoia iroun te tautaeka ae kairaki irouia kaain te Nazi i Tiaman ao Eurobe Maeao imwain ao i nanon tain te Kauoua ni Buaka are Kabutaa te Aonnaba (1939-45). A kekeiaki naba i aan te bwainikirinaki ae maan riki taina, mairouia tautaeka aika matoatoa aika aranaki bwa Fascist aika iai irekerekeia ma te Aro ni Katorika, i Botukare, Itare, ao Tibein. Ao a nanomwaaka naba i aan bwainikirinaia n te aono ae te Soviet Union ngkoa. Teuana riki, bon nanomwaakaia Taani Kakoaua ni bwainikirinaia n aban nako Aberika tabeua.a N taai aika tibwa nako aikai, a karawawataki ana toro Iehova n te bwainikirinaki ae rangi ni bangaaomata n te aba ae Georgia. E kataia Tatan ni katoki aia mwakuri nako Ana Tia Kakoaua Iehova ni mwaakana. Ma e ngae n anne, e teimatoa ni waaki aia botaki, ao n rikirake. E riki aei man te otanga ni kamanomano are a katauraoia anera.​—Taian Areru 34:7; Taniera 3:28; 6:22.

15, 16. Tera boutokaaia Ana Tia Kakoaua Iehova irouia anera, n aia mwakuri ni minita ni katobibia te aonnaba?

¹⁵ A karaoa raoi mwiokoaia Ana Tia Kakoaua Iehova, ae tataekinan rongorongon Ana Tautaeka n Uea te Atua i aonnaba ni kabuta, ao karekeaia taan rimwin Kristo, n reiakinaia aomata n taabo nako aika kan ongora, te koaua man te Baibara. (Mataio 28:19, 20) Ma a ataia ae a aki kona ni kakororaoa te mwioko aei, n akean aia boutoka anera. Mangaia are e a reke Te Kaotioti 14:6, 7 bwa nibwan kaungan nanoia. E kangai: “I [te abotoro Ioane] nora te anera temanna ba e kibakiba i nukani karawa, ao iai i rouna te euangkerio ae aki totoki ba e na taekinna nakoia ake a maeka i aon te aba, ao nakoia botanaomata ni kabaneia ma baronga ma taian taetae ma natanaomata, ao e kangai n te bwana ae korakora, Kam na maka te Atua, ao kam na anganna te neboaki; ba e a roko ana aua ni motiki-taeka: ao kam na taromauria Teuare karaoa karawa ma aonaba ma marawa ma koburaken raan.”

¹⁶ E teretere n taeka aikai bwa e boutokaki aia mwakuri Ana Tia Kakoaua Iehova ae tataekinan te euangkerio, ae karaoaki ni katobibia te aonnaba, ao e kairaki irouia anera. E kabonganaia ana anera Iehova bwa a na kairiia aomata aika raoiroi nanoia nakoia taan Kakoaua. A kairiia naba taan Kakoaua anera nakoia te koraki ake a raoiroi nanoia. Anne bukina ae e bati iai te tai ae e kaitiboo temanna Ana Tia Kakoaua Iehova ma te aomata ae tabe n rinanon te kangaanga ae kakaiaki ao e kainnanoa buokan ana onimaki. E bon aki manennanti rikin aei.

Tabeia Anera ae Kamimi n Taai Aika Imwaira

17. Tera aroia kaain Aturia ni booia ma tii temanna te anera?

¹⁷ Iai riki tabeia anera i rarikin te mwakuri n “tia uarongorongo” ao ni kakorakoraia taan taromauria Iehova. N taai aika nako, ao a uouota taekan ana motikitaeka te Atua. N te katoto n te kawanua n tienture B.C.E., ao e niniaki Ierutarem iroun te taanga n tautia mai Aturia ae korakora. Tera aron Iehova iai? E taku: “N na rabuna te kawa aei ba N na kamaiua, i bukiu, ao i bukin naba Tawita are au toro.” E kaongoira te bwai ae riki te Baibara ni kangai: “N te bongi naba arei ao e oti nako ana anera Iehova e bong, ao e kamateia tekuri ma wanrebu ma nimanga te aomata i nanoni maekaia ni buaka I-Aturia: ao ngke e uti mwaka te aba n te ingabong, ao noria, boni maate te koraki ni kabaneia.” (2 Uea 19:34, 35) Ai akeara waren aia taanga ni buaka aomata ni kabotauaki ma korakoran tii temanna te anera!

18, 19. Tera tabeia anera ae kakamaaku ae a nang karaoia n te tai ae imwaira, ao tera rotakia aomata iai?

¹⁸ A na riki anera bwa kaain ana taanga te Atua ni kamateia aomata aika motikaki taekaia n te tai ae e a kan roko. N te tai ae waekoa ngkai, e nang roko Iesu “ma anerani mwakana n te ai ae ura mwaka.” A na bon “kareke kaiia ake a aki ata te Atua, ma ake a aki ira nanon euangkerion are Uea are Iesu Kristo.” (2 I-Tetaronike 1:7, 8) Tera aron rotakia aomata iai! A na kamaunaki n aki toki naake a rawa ni butimwaea rongorongon Ana Tautaeka n Uea te Atua, ae tataekinaki ni katobibia te aonnaba. Ma, ‘a na karabaki ni bongin unin Iehova’ naake a ukoukora Iehova, ma te raoiroi ao te nimamannei, ao a na aki tiringaki.​—Tebania 2:3.

¹⁹ Ti kona n rangi ni kukurei ngkai e kabonganaia ana anera Iehova aika rangi ni mwaaka, bwa a na boutokaia taan taromauria i aon te aba ao ni kakorakoraia. Ti mataata raoi bwa e bon karaunano aia beku anera ae a karaoia ni kaineti ma ana kaantaninga te Atua, kioina ngkai iai naba anera aika karitei nakon Iehova, ao a a mena ngkai i aan ana kairiri Tatan. E na maroroakinaki n te kaongora ae imwina, mwaneka aika kona ni karekei Kristian ni koaua ibukin kamanoaia man ana kariri Tatan te Riaboro ae rangi ni korakora ao ana taimonio.

[Kabwarabwara ae nano]

Tera Reireiam?

• A kanga n riki anera?

• Tera aroia anera ni kabonganaki n taai ake e koreaki iai te Baibara?

• Tera ae kaotaki n Te Kaotioti 14:6, 7 ni kaineti ma aia mwakuri anera ni boong aikai?

• Tera tabeia anera ae kakamaaku ae a nang karaoia n te tai ae imwaira?

[Taamnei n iteraniba 14]

A unga nanoia Manoa ma buuna iroun te anera