E Tararuaira Iehova Ibukini Kakabwaiaara

“A biribiri matan Iehova ni kabuta aonaba ni kabane, ba E na kaotia ba E korakora i bukiia akana a moa n eti nanoia nakoina.”​—2 RONGORONGO 16:9.

1. Bukin tera bwa e ukeri nanora Iehova?

BON te Tama ae kororaoi Iehova. E kinaira raoi ao e atai ‘nanora ao ara iango.’ (1 Rongorongo 28:9) E aki ukeri nanora tii ibukini kani kunean ara bure. (Taian Areru 11:4; 130:3) Ma e boni kani kamanoira mani bwaai ni kabane aika kona n urui ara iraorao ma ngaia ke n rotaki buaka iai ara kantaninga ibukin te maiu n aki toki.​—Taian Areru 25:8-10, 12, 13.

2. E kaota korakorana Iehova ibukia antai?

² Akea kabotauani mwaakan Iehova ao e nori bwaai ni kabane. Ibukin anne, e a kona iai ni buokia ana toro aika kakaonimaki ni koaua, n taai ake a weteia iai ao ni boutokaia ni kataakia. E taekinaki ae kangai n 2 Rongorongo 16:9: “A biribiri matan Iehova ni kabuta aonaba ni kabane, ba E na kaotia ba E korakora i bukiia akana a moa n eti nanoia nako Ina.” Noria bwa e kamanenaa korakorana Iehova ibukia te koraki ake a toro irouna ma nanoia ni kabane ae kairaki n te koaua, ae te nano ae itiaki ao n tatangira. E aki tabeakinia te koraki ake a mwamwanaa te aba ke ni baka n raoiroi.​—Iotua 7:1, 20, 21, 25; Taeka N Rabakau 1:23-33.

Nakonako ma te Atua

3, 4. Tera ae nanonaki n te ‘nakonako ma te Atua,’ ao baikara katoto man te Baibara aika a buokira n ota iai?

³ A taku aomata aika bati bwa e aki kona ni kariaia te tia Karika ara iuniweeti ae moan te bubura bwa a na nakonako aomata ma ngaia n te aro ni kaikonaki. Ma bon anne ae tangiria Iehova ibukira. N taai ake e koreaki iai te Baibara, ao a ‘nakonako ma te Atua’ Enoka ao Noa. (Karikani Bwaai 5:24; 6:9) Ao Mote e ‘kakaonimaki n tei n nene ngke kaanga e nora Teuare aki nonoraki.’ (Ebera 11:27) E kakoauaa te Uea ae Tawita bwa e kaai n nakonako ma Tamana are i karawa ma te nanorinano. E taku: “Ngkae E memena Iehova i angaataiu, ao N na aki mwemwe.”​—Taian Areru 16:8.

⁴ Ni koauana, ti aki kona n nakonako raoi ao n taubai ma Iehova. Ma ti boni kona n te aro ni kaikonaki. N te aro raa? E korea ae kangai te tia areru ae Ataba: “I boni memena naba i Roum: Ko tautaua ataiu. Ane Ko na kairirai n am taeka n reirei.” (Taian Areru 73:23, 24) E teretere raoi bwa ti nakonako ma Iehova ngkana ti tou mwin ana reirei, ake ti karekei n angiin te tai rinanon ana Taeka ao rinanon “te toro ae kakaonimaki ae wanawana.”​—Mataio 24:45; 2 Timoteo 3:16.

5. E kanga Iehova n teimatoa n tararuaia ana toro aika kakaonimaki ni koaua n aron te tama ae tatangira, ao tera arora ae riai nakoina?

⁵ Ibukina bwa a kakawaki iroun Iehova te koraki ake a nakonako ma ngaia, e teimatoa ngkanne n tararuaia n aron te tama ae tatangira, e mwamwannanoia, e kakawakinia ao e reireiia. E taku te Atua: “N na reireiko ma n tuangko te kawai ae ko na nakonako iai: N na tuatuangko arom, n tarataraiko.” (Taian Areru 32:8) Titirakiniko ni kangai: ‘I iaiangoia bwa I taubai n nakonako ma Iehova n te aro ni kaikonaki, ao n arou ni kakauongo nakon rabakauna ma n ataia ae e tarataraai ma matana aika tatangira? I kairiraki n arou n iaiango, arou n taetae ao au mwakuri n ataakin ae bon iai ngaia? Ao ngkana I kairua, I ataia bwa tiaki te Atua ae raroa ao n tuamatoa nakoiu Iehova, ma bon te Tama ae tatangira man nanoanga ae kani buokiia aika raraoma bwa a na manga moana aia iraorao ma ngaia?’​—Taian Areru 51:17.

6. N te aro raa ae e raka riki iai Iehova nakoia ara karo?

⁶ N taai tabetai, ao e kona ni buokira Iehova i mwain touan te kawai ae bure. N te katoto, e kona n noria bwa nanora ae aki riai n onimakinaki, e a moanna n tangiri baika aki riai. (Ieremia 17:9) N te tai naba anne, e kona ni waekoa riki ni buokira nakon ae a konaa ara karo, ibukina bwa “matana” a kona n ukera ae raba i nanora ao n ara iango. (Taian Areru 11:4; 139:4; Ieremia 17:10) Iangoa aron te Atua n ibuobuoki n te bwai are e a rikirake ni maiuni Baruka, are te burabeti ae ana tia koroboki Ieremia ao bon raoraona naba ae rangi ni kaani ma ngaia.

E Riki Bwa te Tama ni Koaua Nakoni Baruka

7, 8. (a) Antai Baruka, ao baikara baika aki riai ake tao a a moanna n rikirake i nanona? (b) E kanga Iehova ni kaota aron te tama ae tatangira nakoni Baruka?

⁷ Bon te tia koroboki ae rabakau Baruka ae beku ma te kakaonimaki irarikin Ieremia, n te mwioko ae kangaanga ae tataekinan ana motikitaeka Iehova nakoia kaain Iuta. (Ieremia 1:18, 19) N te tai teuana, ao Baruka ae tao e nako man te utu ae rangi n ataaki, e a moana ukoukorani “baika kakanato” i bon ibukina. Tao e iangoa te kani kakannato ao kaubwaina. N aki ongeia bwa tera ana iango Baruka, ma Iehova e nora te bwai ae karuanikai ae tabe n rikirake i nanona. Ngaia are e a waekoa Iehova ni kataetaea Baruka rinanon Ieremia ni kangai: “Ko kangai, I kananoanga ngkai! ba E raona marakiu Iehova n te nanokawaki; I kua n ikenrawau, ao e aki reke te motirawa irou.” Imwin anne e taku te Atua: “Ko ukoukori baika kakanato ba am bwai? Tai ukoukori.”​—Ieremia 45:1-5.

⁸ E ngae ngke e taetae nakoni Baruka n te aro ae matoatoa Iehova, ma e aki irianna n te un ma e kaota aron te tama ae tatangira. E teretere n aei bwa e ataia te Atua bwa e ngae ngke iai tangirani baika e kona n ruanikai iai Baruka, ma e aki buakaka nanona ke ni kani mwamwanaa te aba. E ataia naba Iehova bwa ai bon aia kabanea ni bong Ierutarem ao Iuta, ao e aki tangira Baruka bwa e na tatatata n taai akana kamamate akanne. Ibukini buokan ana toro n ataa koauan te bwai ae e na riki, e a kauringnga te Atua bwa E nang “karoko kaai i aoia aomata ni kabaneia,” ao n tuanga Baruka bwa ngkana e karaoa ana mwakuri ma te wanawana ao e na maiu. (Ieremia 45:5) N aron ae e kangai te Atua: ‘Bwaina te iango raoi, Baruka. Kaururinga te bwai are e na waekoa n riki nakoia kaain Iuta ao Ierutarem aika bubure. Teimatoa ni kakaonimaki ao ko na maiu! N na boni kamanoko.’ E bae n ringaki nanoni Baruka n ana taeka Iehova, bwa e bita ana iango ao e kamaiuaki ngke e uruakaki Ierutarem 17 te ririki imwina.

9. Tera arom ni kaekai titiraki aika n te barakirabe aei?

⁹ Ngkai ko iaiangoa rongorongoni Baruka, neneri titiraki ao kiibu aikai: Tera ae karaoia Iehova nakoni Baruka ae kaotaraeaki iai ana namakin nakoia ana toro? (Wareka Ebera 12:9.) Ngkana ti iangoi taai aika kamamate aika ti maiu iai, tera ae ti kona n reiakinna man reireiani Baruka iroun te Atua ao arona ni butimwaeia? (Wareka Ruka 21:34-36.) A na kanga unimwaane aika Kristian ni katotonga aron Iehova n tabeakinia Ana toro, ngkana a kakairi iroun Ieremia?​—Wareka I-Karatia 6:1.

E Kakairi te Nati n Ana Tangira te Tama

10. E kanga ni kataubobongaaki Iesu ibukini karaoani mwiokoana ae Atun te ekaretia ni Kristian?

¹⁰ E kaotiotaki ana tangira Iehova ibukia ana aomata i mwain rokon Iesu, rinanoia burabeti ao ana toro ake a kakaonimaki. Ma e a moamoa riki norakina ni boong aikai iroun Atun te ekaretia ni Kristian ae Iesu Kristo. (I-Ebeto 1:22, 23) Mangaia are e taekinaki Iesu n te boki ae Te Kaotioti bwa te tiibutetei ae “itiua matana, ake tamnein te Atua ake itiman, ake a kanakoaki nako aonaba ni bane.” (Te Kaotioti 5:6) Eng e kororaoi wanawanan Iesu ni kakorakorana n taamnein te Atua ae raoiroi ni kabane, ao e atai bwaai ni kabane aika riki ao e tarai naba baika i nanora.

11. Tera mwiokoani Kristo, ao e kanga ni kakairi n aroaron Tamana ni baika e karaoi nakoira?

¹¹ Ma bon titeboo aron Iesu ma Iehova ae bon tiaki te bureitiman ae tarataraira mai karawa. E bon ukeri nanora n aron te tama ae tatangira. Ti kauringaki n teuana mai buakon nakoan Iesu ae te “Tama ae Akea-tokina,” nakoana are e na karaoia n anganakiia aomata ni kabane aika onimakinna te maiu ae aki toki. (Itaia 9:6) Irarikina, ngkai Atun te ekaretia ni Kristian Kristo, e kona ngkanne ni kairiia Kristian aika ikawai n te onimaki ao e a moamoa riki unimwaane bwa a na anga te kabebetenano nakoia ake a karawawataaki.​—1 I-Tetaronike 5:14; 2 Timoteo 4:1, 2.

12. (a) Tera ae kaotiotaki ibukin Iesu n reeta ake itua ake a koreaki nakoia ekaretia ake itua i Atia Minor? (b) A na kanga unimwaane ni kakairi n aroaroni Kristo n aroaroia nakon ana nanai te Atua?

¹² E kaotaki korakorani mwannanoan te nanai irouni Kristo n reeta ake a koreaki nakoia ekaretia ake itua i Atia Minor. (Te Kaotioti 2:1–3:22) E kaotia n reeta akanne Iesu bwa e ataa raoi te bwai are riki n ekaretia nako ao korakoran tabeakinaia taan rimwina irouna. E riki naba anne ni boong aikai ma e a korakora riki, kioina ngkai e a kakoroaki bukin te miitara are n Te Kaotioti n “ana bong te Uea.”a (Te Kaotioti 1:10) E aki toki ni kaotaki ana tangira Kristo rinanoia unimwaane ake a beku bwa taani kawakin tiibu n te ekaretia. E kona ni kairiia ‘mwaane aika bwaai n tituaraoi’ aikai bwa a na anga te kabebetenano, te kaungaunga, ke te reirei ae kainnanoaki. (I-Ebeto 4:8; Mwakuri 20:28; wareka Itaia 32:1, 2.) Ko iangoi aia kakorakora bwa kaotani mwannanoakim irouni Kristo?

Te Ibuobuoki n te Tai ae Riai

13-15. Tao tera aron te Atua ni kaekai ara tataro? Ao taekini katoto.

¹³ Iai te tai ae ko a tia ni kakorakorako n tataro ibukini buokam ao e a kaekaaki rinanoni kawaram iroun te Kristian ae ikawai n te onimaki ae anganiko te kaungaunga? (Iakobo 5:14-16) Ke tao e reke buokam man te kabwarabwara n aia tabo ni bobotaki Kristian ke tao man ara boki teuana? Bon anne aron Iehova ni kaekai tataro n angiin te tai. N te katoto, imwini banen ana kabwarabwara temanna te unimwaane ao e a nakoina temanna te tari te aine. Ni wiki ake imwain te kabwarabwara aei, ao e bati ni karawawataaki neiei n te ribuaka ae rangi n riao. N oneani mwin are e na ngurengure neiei ibukin ana kangaanga, e kaotiota korakoran nanona ni kakaitau ibukini kiibu tabeua aika kakawaki ake e ongoraei n te kabwarabwara anne. A kaineti raoi kiibu aikai nakon ana kangaanga ao e korakora kabebetean nanona iai. E rangi ni kukurei neiei ngkai e a tia n ira te botaki aei!

¹⁴ Ni kaineti ma ibuobuoki aika reke rinanon te tataro, iangoa te katoto ibukia mwaane aika teniman ake a kabureaki. E reke irouia naakai ataakin ana koaua te Baibara n aia tai ni kabureaki, ike a a riki iai bwa taan uarongorongo aika tuai ni bwabetitoaki. Ibukin te mwakuri n iowawa teuana ae riki, a a tianaki ngkanne inaomataia buure ni kabane. E a kauekeaki man aei te nano ni karitei. A baireia buure bwa n te bong are imwina ngkana a tia ni kaingabong, ao a na karitei bwa a na rawa ni kaoki aia raurau ngkana a rikoaki. A a kaaitara ngkai taan uarongorongo aika tuai ni bwabetitoaki aikai ma te kataaki n rinean aia motinnano. Ngkana a raonia raoia ni bure n aia karitei, a a urua iai ana reirei Iehova ae n I-Rom 13:1. Ao ngkana a a manga aki raonia, a kona ni kaaitara ma karekeani kaia mairouia raoia ni kabureaki ngkai a un.

¹⁵ A aki kona ni maroro i marenaia naakai ibukin te baei, ngaia are a a bon tataro n tatabemania nako bwa a na anganaki te wanawana i aon aei. Ngke e a ingabong, ao a a kunea naaka teniman aikai bwa titeboo aia motinnano are a na tii karautaeka bwa a na aki kaingabong. Ngke a a roko taan tararuaia buure n ikoti raurau, ai bon akea te bae a na kaokia naaka teniman aikai. Ai kimwareireira naakai ngkai e boni memena irarikiia te “tia Ongo tataro”!​—Taian Areru 65:2.

Kantaningaan Taai Aika i Mwaira ma te Aki Nanokokoraki

16. E kanga ni kaotiotaki tabeakinaia aomata aika ai aroia tiibu iroun Iehova, n te mwakuri n uarongorongo?

¹⁶ Te mwakuri n uarongorongo bon te bwai ni kakoaua teuana ae kaotaki iai tabeakinaia aomata aika raraoi nanoia iroun Iehova, n taabo nako ake a mena iai. (Karikani Bwaai 18:25) E aki toki Iehova ni kairiia ana toro rinanoia anera nakoia aomata aika ai aroia tiibu, e ngae naba ngkana a maeka n taabo aika e tuai n taekinaki iai te rongorongo ae raoiroi. (Te Kaotioti 14:6, 7) N te katoto, e kaira Biribo ae te tia tataekina te euangkerio te Atua rinanon te anera bwa e na kakaaea te I-Tiobia ae iai mwiokoana n te tautaeka ao ni kabwarabwaraa te Baibara nakoina. Tera uaana? E a butimwaea te rongorongo ae raoiroi te mwaane aei ao e riki bwa te tia rimwin Iesu ae bwabetitoaki.b​—Ioane 10:14; Mwakuri 8:26-39.

17. Bukin tera bwa ti riai n aki rangi n raraoma ibukin taai aika i mwaira?

¹⁷ Ibukina bwa e a kaania tokina te waaki ae ngkai, a na bon teimatoa naba n riiriki “maraki” n aron are e a kaman taekinaki. (Mataio 24:8) N te katoto, tao a a rikirake bobuakan amwarake ibukin rikirakeni kainnanoaia ao mwaitin te botannaomata, e a korakora bitakini kanoan te bong, ke te kangaanga ni kaineti ma te mwane. Tao e a rikirake naba kangaangan reken te mwakuri, ao e kona naba n rikirake karawawataia taani mwakuri ibukini kaananauan riki aia aoa ni mwakuri. N aki ongeia bwa tera ae riki, ma a aki riai n rangi n raraoma aomata ni kabane ake a moanibwaia aia beku iroun Iehova ao n teimatoa ni ‘kaonota aia taratara.’ A ataia bwa e tangiriia te Atua ao e na bon tararuaiia. (Mataio 6:22-34) Iangoa te katoto n aron Iehova ni katauraoa buokan Ieremia ni kaineti ma kangaanga aika bati ake a riki ni bwakan Ierutarem n 607 B.C.E.

18. E kanga Iehova ni kaota koauan ana tangira ibukin Ieremia n te tai are e otabwaniniaki iai Ierutarem?

¹⁸ Ni kabanean otabwaninian Ierutarem irouni Baburon, ao e kabureaki Ieremia n aia Oo taani Buaka. E na kanga ngkanne ni karekea kanana? Ngke arona bwa e aki kabureaki, e na kona n kakaaea kanana. Ma n oneani mwin anne, e a bon tii kakantaningaa naba are e na anganaki mairouia aomata ake irarikina, ake angiia mai buakoia a bon riribaia. Ma e ngae n anne, e aki tii onimakinia aomata Ieremia ma e bon onimakina riki te Atua are e a tia ni berita bwa e na bon tararuaia. E karaoa nanon ana taeka Iehova? Eng, e boni karaoia! E taraia raoi bwa e na katoa bong n reke nakon Ieremia “te kariki ni baraua . . . ni karokoa banen te baraua mai nanon te kawa.” (Ieremia 37:21) E kamaiuaki Ieremia, n ikotaki naba ma Baruka, Ebimereka, ao tabeman riki n rokon te rongo, te aoraki ae kamamate ao te mate.​—Ieremia 38:2; 39:15-18.

19. Tera ae ti riai ni motinnanoia ngkai ti kakantaningai taai aika i mwaira?

¹⁹ Eng, “a memena matan Iehova i aoia akana raoiroi ni kan akoiia, Ao a uki taningana nakon aia wewete.” (1 Betero 3:12) Ko kimwareirei ngkai e teimatoa n tantani Tamam are i karawa? Ko namakina kamanoam ao mweeraoim n ataan ae a memena matana i aom ibukini kakabwaiaam? Motinnanoia bwa ko na teimatoa n nakonako ma te Atua n aki ongeia bwa tera kanoan taai aika i mwaira. Ti kona ni kakoauaa raoi bwa e na bon teimatoa Iehova n tararuaia ana toro aika kakaonimaki ni koaua n aron te tama ae tatangira.​—Taian Areru 32:8; wareka Itaia 41:13.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Kona ni Kabwarabwaraa?

• Ti na kanga ni kaotia bwa ti ‘nakonako ma te Atua’?

• E kanga Iehova ni kaota ana tangira ibukini Baruka?

• E kanga Iesu ni kakairi n aroaron Tamana ngkai Atun te ekaretia ni Kristian ngaia?

• N aaro raa, aika ti kona iai ni kaota onimakinan te Atua n taai aika kamamate aikai?