Ko Biri Rimoa Ni Karinerine?
“Kam na biri rimoa n i karinerine.”—I-ROM 12:10.
1. Tera ae e a rangi ni karako kaotiotana n taabo aika bati n te aonnaba?
N TAABO tabeua n te aonnaba ao e noraki bwa bon te katei ae e na riai te tei ni katorobubua ni karinerine ngkana iai te ikawai irarikina. Bwa n te aro aio e na aki iai rangi n taraa n ananau riki nakoia ake a ikawai. N taabo naba aikai ao e taraaki bwa boni kaotan te aki karinerine ngkana e katannako te tei mairoun te ikawai. E ngae ngke e kaotiotaki te karinerine n aanga aika kakaokoro n aeka ni katei aika bati, ma ti a kauringaki mani baikai ni kabane te tua teuana mai buakon te Tua Rinanoni Mote. E taekinaki iai ae kangai: “Ko na tei rake i mwain ane iaia, ao karinea moan ane unimwane.” (Nakoaia Ibonga 19:32) Ma e kananokawaki bwa n taabo aika mwaiti ao e a karako iai kaotiotan te karinerine. Ni koauana, e a rangi n taonaaba te aki karinerine.
2. Antai aika a riai ni karineaki ae taekinaki n Ana Taeka te Atua?
2 E kaotaki naba n Ana Taeka te Atua bwa e rangi ni kakawaki kaotiotan te karinerine. E taekinaki iai bwa ti na karinea Iehova ao Iesu. (Ioane 5:23) Ti kaumakaki naba iai bwa ti na kaotiota te karinerine nakoia kaain ara utu ao raora n onimaki ao nakoia naba tabeman aika tiaki kaain te ekaretia. (I-Rom 12:10; I-Ebeto 6:1, 2; 1 Betero 2:17) Baikara aanga tabeua aika ti kona iai ni kaotiota karinean Iehova? N te aro raa ae ti kaotiota raoi iai karineaia tarira ao mwanera ni Kristian? Ti na rinanoi ngkai titiraki aikai ao tabeua riki ake a irekereke ma ngaai.
Karinea Iehova ao Arana
3. Tera te anga teuana ae kaotiotaki iai karinean Iehova?
3 Te anga teuana ae kakawaki ibukini kaotiotan karinean Iehova boni kaotani karinean raoi arana. Ni koauana, boni ngaira ngkai “te botanaomata . . . i bukin arana.” (Mwakuri 15:14) Bon te kabwaia ae rine tataekinan aran te Atua ae moan te mwaaka ae Iehova. E taekina ae kangai te burabeti are Mika: “A na bane botanaomata n nakonako, temanna n aran antina, ao temanna n aran antina, ao ngaira ti na nakonako n aran Iehova ae Atuara n aki toki ao n aki toki.” (Mika 4:5) Ti “nakonako n aran Iehova” ngkana ti botumwaaka ni maiuakini baika kaotiota neboakin Iehova ao arana ni katoa bong. N aron naba are e kauringia iai Kristian ake i Rom Bauro, ngaira naba ti kauringaki bwa ngkana ti aki maiuakina ae boraoi ma te rongorongo ae raoiroi are ti tataekinna, e na bon “tataebuakaki” iai aran te Atua ke ni kabuakakaaki.—I-Rom 2:21-24.
4. Tera arom n iangoa te mwioko ae tataekinan te koaua ibukin Iehova?
4 Ti kaotiota naba karinean Iehova n ara mwakuri n uarongorongo. N taai ake rimoa ao Iehova e rinea te botannaomata ae Iteraera bwa taani kakoaua ibukina, ma a kabwaka ni kakororaoa te mwioko anne. (Itaia 43:1-12) A aki toki n tannako mairoun Iehova ao ni “kauna Teuare Tabu are Atuaia Iteraera.” (Taian Areru 78:40, 41) Ao n tokina a a kabuaa akoaia ni kabane mairoun Iehova. Ngaira ni boong aikai, ti rangi ni kakaitau ngkai ti a riki bwa taani kakoaua ibukin Iehova ao taani kaotiota arana. Ti karaoa aei ibukin tangirana ao ingaingara n nora katabuan arana. Ti na kanga ni kona ni kainabwabu ngkai ti a ataa te koaua ibukin Tamara are i karawa ao ana kantaninga? Titeboo naba ara namakin ma are e taekinna te abotoro Bauro ni kangai: “I bon aki kona n aki tataekinna; ba I kawa, ngkana I aki tataekina te euangkerio.”—1 I-Korinto 9:16.
5. E kanga n irekereke onimakinan Iehova ma karineana?
5 E taku te tia areru are Tawita: “A na onimakiniko akana a ata aram; Ba Ko aki kitania akana ukoukoriko, Iehova.” (Taian Areru 9:10) Ngkana ti boni kinaa raoi Iehova ao mani karinea nanon arana, ngkanne ti a katotongia iai ana toro aika kakaonimaki ake ngkoa, ake a kaotiota mwiokoana ao karineana. Ai ngaia are te anga riki teuana ibukini kaotani karinean Iehova bon rinanoni mwiokoana ao onimakinana. Nora ae taekinaki n Ana Taeka te Atua bwa e kanga ni kairekerekeaki iai onimakinan Iehova ao karineana. E taku Iehova nakoni Mote ngke a kabwaka tibun Iteraera ake rimoa n onimakinna: “Ai ti maan ra aomata aikai n riribaai? Ao ti maan ra n aki onimakinai, i bukini kanikina aika kakai aika I karaoi i buakoia?” (Warekaia Iteraera 14:11) Kaitaraan aei e boni kona naba ni koaua bwa ti kaota naba karinean Iehova ngkana ti onimakinna bwa e na boni kamanoira ao ni kateimatoaira rinanoni kataaki.
6. Tera ae kairira bwa ti na kaotiota karinean Iehova ae nako raoi mai nanora?
6 E katereterea Iesu bwa karinean Iehova e riai n nako raoi mai nanora. E mwanewea ana taeka Iehova Iesu ni kangai: “A karaoiroai ni matanriaia; ma a raroa nanoia mai Rou.” Aio bon taekaia ake a kabwarabae n taromauriia. (Mataio 15:8) Ti riai ni karinea Iehova ibukin tangirana ni koaua. (1 Ioane 5:3) Ao ti ururinga naba ana berita Iehova are kangai: “N na karineia akana karineai.”−1 Tamuera 2:30.
A Kaotiota Karineiaia Aomata Nako Akana A Kairiri n te Ekaretia
7. (a) E aera bwa a riai taari mwaane ake iai mwiokoaia n te ekaretia ni kaotiota te karinerine nakoia ake a mena i aan aia tararua? (b) E kanga Bauro ni kaotiota te karinerine nakoia raona n onimaki?
7 E kaumakiia raona n onimaki te abotoro Bauro ni kangai: “Kam na biri rimoa n i karinerine.” (I-Rom 12:10) A riai taari ake iai mwiokoaia n te ekaretia ni karaoa te katoto ni “biri rimoa” ni kaotiota te karinerine nakoia ake a mena i aan aia tararua. N te aro aei are a na kona iai te koraki ake iai mwiokoaia aika kakawaki ni kakairi n ana katoto Bauro. (Wareka 1 I-Tetaronike 2:7, 8.) A ataia taari ake n te ekaretia are e kawaria Bauro, bwa e bon aki kona n tua karaoan te bwai ae e aki kukurei naba ngaia ni karaoia. E kaotiota naba karineaia raona n onimaki Bauro, ao ibukin anne a a karinea naba. Ti boni kakoauaa raoi anne bwa ngke e kangai Bauro: “I butingkami, ba kam na kakairi i rou,” ao a bati aika kukurei ni kakairi irouna ibukin ana katoto ae raoiroi.—1 I-Korinto 4:16.
8. (a) Tera te anga teuana ae rangi ni kakawaki are kaotiota iai karineaia taan rimwina Iesu? (b) A na kanga mataniwi ni boong aikai ni kakairi n ana katoto Iesu?
8 Te anga naba teuana ae kona iai te tari are iai mwiokoana n te ekaretia ni kaota karineaia ake a mena i aan ana tararua, boni ngkana e karaui raoi ni kabwarabwarai bukini karaoan ana babaire ao ana kaetieti. Ni karaoan aei e a katotonga iai Iesu. N te katoto, ngke e tuangia taan rimwina Iesu bwa a na tataro ibukini kabatiaaia taani mwakuri ibukin te mwakuri n tai, ao e boni katerea naba bukina ngke e kangai: “E boni karuonako te tai, ma a karako taani makuri. Ma ngaia ae kam na butia Uean te tai ba E na kanakoia taani makuri nakon ana tai.” (Mataio 9:37, 38) N aron naba anne, ngke e tuangia taan rimwina bwa a na ‘kamarurungia’ ao e kabwarabwaraa naba bukina. E taku: “Ba kam aki ata te bong ane E na nako mai iai ami Uea.” (Mataio 24:42) E aki toki Iesu n tuangia taan rimwina tiaki tii te bwai ae a riai ni karaoia ma boni bukin naba karaoana. N te aro anne e kaota iai karineaia ao kamoamoaia. Ai bon tamaroara te katoto aei bwa a na kakairi iai Kristian aika mataniwi!
Karinea Ana Ekaretia Iehova ao Babaire Ake Iai
9. Antai riki ae ti karinea ngkana ti kaotiota karinean te ekaretia ni Kristian ni katobibia te aonnaba ao ake a mwiokoaki iai? Kabwarabwaraa.
9 Ngkana ti na karinea Iehova e riai naba bwa ti na karinea te ekaretia ni Kristian ni katobibia te aonnaba ao ake a mwiokoaki iai. Ti kaota naba karinean ana babaire Iehova ngkana ti mutiakin reirei ni kaetieti man te Baibara ake mairoun te toro ae kakaonimaki. E noria te abotoro Ioane bwa e riai boaakiia kaain te ekaretia are n te moan tienture bwa a aki kaotiota karineaia te koraki ake a mwiokoaki. (Wareka 3 Ioane 9-11.) E noraki n ana taeka Ioane bwa e kerikaaki karineaia mataniwi n tatabemania nako n ikotaki naba ma aia reirei ao aia kairiri. Ma e kakukurei bwa tiaki anne aroia angia Kristian. Inanoni maiun te abotoro, ao a kaotiota naba te karinerine ae nako raoi mai nanoia kaain te botaki n itaritari.—I-Biribi 2:12.
10, 11. Kabwarabwaraa man te Baibara bukin riain anganakiia tabeman n te ekaretia ni Kristian te mwaaka ni kairiri.
10 Iai tabeman ake a taku bwa akea ae e na iai irouna te mwaaka ni kairiri i nanon te ekaretia ni Kristian kioina ngke e kangai Iesu nakoia taan rimwina: “Taari ngkami ni kabaneingkami.” (Mataio 23:8) Ma e ngae n anne ao a mwaiti katoto i nanon te Baibara n te taetae n Ebera ao ni Kuriiti, ni kaineti ma mwaane ake anganaki te mwaaka ni kairiri iroun te Atua. E kakoauaaki raoi n rongorongoia baatua, taani moti, ao uea i buakoia I-Ebera rimoa, bwa Iehova e bon anganga te kairiri rinanoia aomata ake a tei ibukina. A boni boaaki iroun Iehova aomata n tatabemania ake a aki kaotiota karineaia te koraki ake a mwiokoaki iroun Iehova.—2 Uea 1:2-17; 2:19, 23, 24.
11 N aron anne, Kristian ake n te moan tienture a butimwaea naba mwaakaia ni kairiri abotoro. (Mwakuri 2:42) N te katoto, e anga te kairiri Bauro nakoia tarina n te onimaki. (1 I-Korinto 16:1; 1 I-Tetaronike 4:2) Ma e bon tauraoi naba n aantaeka irouia ake iai irouia te mwaaka ni kairiri i aona. (Mwakuri 15:22; I-Karatia 2:9, 10) Ni koauana, e bwaina te iango ae riai Bauro ni kaineti ma te mwaaka ni kairiri n te ekaretia ni Kristian.
12. Baikara reirei aika uoua aika ti kona n reiakin mani katoto aika n te Baibara ni kaineti ma te mwaaka ni kairiri?
12 Iai uoua iteran te reirei ae ti reiakinna man aei. Te moan, e kaotaki n te Baibara bwa e kona ni mwiokoia mwaane bwa mataniwi “te toro ae kakaonimaki ae wanawana” rinanon te Rabwata n Tautaeka, ao bon iai naba ake a mwiokoaki ao n anganaki te mwaaka ni kairiri i aoia mataniwi aikai. (Mataio 24:45-47; 1 Betero 5:1-3) Te kauoua, ngaira aikai ni kabaneira, n ikotaki naba ma mwaane ake a mwiokoaki, ti riai ni karineia ake iai irouia te mwaaka ni kairiri i aora. Baikara ngkanne aanga tabeua aika manena, ake ti kona ni kaotiota iai karineaia ake a mwiokoaki ibukin tararuan te ekaretia ni Kristian ni katobibia te aonnaba?
Kaotiota Karineaia Mataniwi Aika Mwamwananga
13. Ti na kanga ni kona ni kaota te karinerine nakoia te koraki ake a tei ibukin te ekaretia ni Kristian ni boong aikai?
13 E taekina ae kangai Bauro: “Ti butingkami, taari, ba kam na ataiia akana kakorakoraia ni mamakuri i buakomi, akana mena i aomi i nanon te Uea, akana reireingkami; ao ba kam na kabatiai karineaia n tangiriia, i bukin aia makuri. Kam na raoi i roumi.” (1 I-Tetaronike 5:12, 13) A riai naba n atongaki mataniwi aika mwamwananga bwa te koraki aika “kakorakoraia ni mamakuri.” Ai ngaia are ti bia “kabatiai karineaia n tangiriia.” Te anga teuana ae ti kona ni karaoa iai anne, boni ngkana ti butimwaea raoi ma nanora aia reirei ni kaetieti ao aia kaungaunga. Ngaia are ngkana ti anganaki te reirei iroun te mataniwi are e roko mairoun te toro ae kakaonimaki, ti na kairaki n te “rabakau are mai eta” bwa e na ‘kai anaki iai nanora.’—Iakobo 3:17.
14. E na kanga te ekaretia ni kaota te karinerine ni koaua nakoia mataniwi aika mwamwananga, ao tera uaana?
14 Ma tera ngkanne ae ti na karaoia ngkana ti a tuangaki bwa ti na karaoa te bwai teuana ae kaokoro ma ae ti taneiai ni kakaraoia? E rangi ni kainnanoaki kaotiotan te karinerine n taai akanne, bwa ti aonga ni kona ni buakana te nano are e na kairira bwa ti na kangai, “Kai ti a bon aki taneiai ni kakaraoa anne ikai” ke tao ni kangai, “Tao bon anne ae kakaraoaki n taabo tabeua ma tiaki n ara ekaretia.” Ma n oneani mwin anne, ti riai ni kekeiaki n ongeaba nakon te kairiri. Ti na kona ni buokaki ni karaoa anne ngkana ti ururinga ae bon ana ekaretia Iehova are atunaki iroun Iesu. E oti te karinerine ae nako man te nano ni butimwaean raoi te kaetieti ma te kimwareirei are e anga te mataniwi ae mwamwananga, ao ni karaoakina irouia kaain te ekaretia. E kamoamoaia taari ake i Korinto te abotoro Bauro ibukin aroia ni kaotiota karinean te kaetieti are a anganaki iroun te unimwaane are kawariia ae Tito. (2 I-Korinto 7:13-16) N aron anne, ngaira ni boong aikai, ti kona naba ni kakoauaa bwa ngkana ti tauraoi ni butimwaei kaetieti mairouia mataniwi aika mwamwananga, ao e na bon kabatiaaki riki iai kimwareireira n ara mwakuri n uarongorongo.—Wareka 2 I-Korinto 13:11.
“Karineia Aomata ni Kabaneia”
15. Baikara aanga tabeua aika ti kona iai ni kaota karineaia raora n onimaki?
15 E korea ae kangai Bauro: “Ko na tai bwana n un ni boaa te unimwane, ma ko na reireia ni karaua te taetae ba kaanga tamam; ao rorobuaka ba kaanga tarim; ao unaine ba kaanga tinam; ao ateiaine ba kaanga mwanem, n te itiaki ni kabanea. Ko na karineia aine aika a mate buia n akoiia, aika bon aine aika kananoanga ni koaua ngkai a mate buia.” (1 Timoteo 5:1-3) Eng, e kaumakira Ana Taeka te Atua bwa ti na karineia aomata nako n te ekaretia. Ma tera ae ko na karaoia ngkana iai am kangaanga ma tarim ke mwaanem n te ekaretia? E koaua bwa e na totokoiko mani kakororaoan mwiokoam are ko na karineia raom ni Kristian? Ke ko kona ni bita aroarom nakon ana toro te Atua anne n arom n taraa tamaroan ana onimaki? A riai te koraki ake iai irouia te mwaaka ni kairiri ni kateimatoaa bwainakin ae riai ni kaineti ma taraakia tariia ao a na aki riki bwa kaanga ‘taan taua aron te nanai.’ (1 Betero 5:3) Ni koauana, a mwaiti aanga aika ti kona ni kaotiota iai te ikarinerine i nanon te ekaretia ni Kristian, kioina ngkai a kinaaki kaaina bwa a kaotiota te itangitangiri ni koaua.—Wareka Ioane 13:34, 35.
16, 17. (a) E aera bwa e kakawaki naba kaotani karineaia taani kakaitaraira ao tiaki tii ake ti uarongorongo nakoia? (b) Ti na kanga ni “karineia aomata ni kabaneia”?
16 Ni koauana, e aki riai bwa ti na tii karineia kaain te ekaretia ni Kristian. E koroboki Bauro nakoia Kristian ake n ana tai ni kangai: “Ti na kakaraoa ae raoiroi nakoia aomata ni kabaneia, n ai aron ae ti kona.” (I-Karatia 6:10) E kakoauaaki bwa e kona ni kangaanga maiuakinan te boto n reirei aei ngkana e iowawa nakoira raora ni mwakuri ke raora n reirei. Inanon taai akanne, e riai bwa ti na ururing taeka ake a kangai: “Tai kabonoa nanom irouia taani bure.” (Taian Areru 37:1) Maiuakinan te boto n reirei anne, e na kona ni buokira bwa ti na kaotiota naba karineaia taani kakaitara. N aron naba anne, ngkana ti bwaina te nanorinano n ara mwakuri ni minita, ti na kona iai ni kaekaia aomata nako ma “te nimamanei ma te maku.” (1 Betero 3:15) Taraakira ao kunnikaira e kona naba ni kaotiota karineaia ake ti uarongorongo nakoia.
17 Ni koauana, n aki ongeia bwa antai ae ti aitara ma ngaia, bwa tao raora n onimaki ke tao aika tiaki kaain te ekaretia, ma ti bon riai naba ni kakorakoraira ni maiuakina te kaungaunga are e kangai: “Kam na karineia aomata ni kabaneia. Tangiriia taian tari. Maka te Atua. Karinea te king.”—1 Betero 2:17.
Ko na Kanga ni Kaeka?
Ko na kanga ni kona ni kaota karinean raoi:
• Iehova?
• Unimwaane n te ekaretia ao mataniwi aika mwamwananga?
• Kaain te ekaretia n tatabemania nako?
• Te koraki ake ko uarongorongo nakoia?
[Taamnei n iteraniba 26]
A kaotiota karinean aia tararua kaain te rabwata n tautaeka, Kristian ake n te moan tienture
[Taamnei n iteranib 27]
Unimwaane n aaba nako a karineia mataniwi aika mwamwananga ake a tia n rineaki iroun te Rabwata n Tautaeka