Tai Baenikai Ni Buokiia Bwa A Na Manga Oki!
“Ti na nako n antai? e mena i Roum taekan te maiu are aki toki.”—IOANE 6:68.
1. Tera ae taekinna Betero ngke e a kitanaki Iesu irouia taan rimwina aika bati?
N TE tai teuana ao e a kitanaki Iesu Kristo irouia taan rimwina aika bati bwa kioina ngke a rawa ni butimwaea teuana mai buakon ana reirei. E titirakinia ana abotoro n taku: “Ao ngkami kam kan nako naba?” E kaeka Betero ao e taku: “Te Uea, ti na nako n antai? e mena i Roum taekan te maiu are aki toki.” (Ioane 6:51-69) Bon akea te tabo ae a kona n nako iai. Bon akea “taekan te maiu are aki toki” irouia kaain te Aro n Iutaia rimoa ao bon akea naba ni boong aikai ni Baburon ae Kakannato, ae te botaki n Aro ae kewe ni katobibia te aonnaba. Ai ngaia are ibukia te koraki ake a tia n tiotionako man ana nanai te Atua ma a tangiria ni manga kakukureia Iehova, aio ‘ngkai ami tai n uti man te matu’ ao n rairaki nakon te nanai.—I-Rom 13:11.
2. Tera ae ti riai n ururingnga ni kaineti ma baika aki riai ni kaotaki ke aika riai n tabeakinaki iroun te komete ni kaboowi?
2 E kaotiota tabeaiangana Iehova ni buaia ana tiibu ake tibun Iteraera. (Wareka Etekiera 34:15, 16.) N aron naba anne, iai nanoia unimwaane n te ekaretia aika Kristian ao a boni kabaeaki naba bwa a na buoka te aomata ae ai aron te tiibu are tiotionako man te nanai. Ngkana a mwiokoa te tia uarongorongo temanna bwa e na buoka te aomata are e a manga aki uarongorongo are e tangiria ni kani buokaki, tera ae e na riai ni karaoia te tia reirei ngkana e a ataia ae te aomata anne e a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki? N oneani mwin ae e na anganna te reirei ni kaineti ma te kangaanga ae riai n tabeakinaki iroun te komete ni kaboowi ke ae e aki riai kaotana, e riai ni kaungaa bwa e na kaongoia unimwaane n te ekaretia. Ngkana e kabwaka ni karaoa anne, e a riai ngkanne te tia uarongorongo arei n tuangia unimwaane n te ekaretia.—Nakoaia Ibonga 5:1; I-Karatia 6:1.
3. Tera aron teuare 100 ana tiibu ngke e kunea temanna ana tiibu are bua?
3 N te kaongora are imwain aei, e taekinaki iai ana kaikonaki Iesu are taekan te mwaane ae iai ana tiibu aika 100. Ngke e bua temanna, ao e kitania ake 99 ao e nako ni kakaaea temanna are bua. Ai boni kimwareireira teuaei ngke e reke ana tiibu aei! (Ruka 15:4-7) N aron anne, ti kimwareirei naba n noran are e a tia n aki uarongorongo bwa e a okira te nanai. A kairaki n aia tangira unimwaane ao tabeman riki kaain te ekaretia bwa a na kawara te aomata are e manga aki uarongorongo. A boni kukurei naba n nora temanna bwa e a okira te nanai ao ni kimwareirei n reken te boutoka, te kamanomano ao te kakabwaia mairoun te Atua. (Te Tua-Kaua 33:27; Taian Areru 91:14; Taeka n Rabakau 10:22) Tera ae a kona ni karaoia tabeman aomata ngkana iai aia kona ni buoka temanna ni manga okira te ekaretia?
4. Tera ae kona ni kamatataaki raoi n I-Karatia 6:2, 5?
4 Tao e kona ni kaungaaki te aomata anne bwa e na okira te ekaretia rinanon tuangakina ma te akoi bwa Iehova e rangi n tangiriia Ana tiibu ao ni kantaningai tii baika a kona ni karaoi. E irekereke naba aei ma te ukeuke n reirei n te Baibara, kaakaean bobotaki ni Kristian, ao tataekinan te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea. E riai naba warekan I-Karatia 6:2, 5 nakoina ao ni kaotia bwa a kona Kristian n ibuobuoki n uotan rawawatan temanna ma temanna, ma a bon riai n “uoti oin uotaia aomata n tatabemania nako” ni kaineti ma mwiokoaia iroun Iehova. Bwa bon akea ae kona ni kakaonimaki nakon te Atua ibukin temanna ma temanna.
Ko a Tabe n Tiotionako Ibukin ‘Raraomaeakinan Bwain te Maiu Aei’?
5, 6. (a) Bukin tera bwa e kakawaki bwa ti na kakauongo raoi ngkana a bunra nanoia raora n te onimaki ake a a manga aki uarongorongo? (b) Ko na kanga ni buokiia te koraki ake a a manga aki uarongorongo n ataa ruanikaia n raurenakoia ma te ekaretia?
5 A riai unimwaane n te ekaretia ao taan uarongorongo aika ikawai n te onimaki ni kakauongo raoi ngkana a bunra nanoia aomata ake a a manga aki uarongorongo, bwa a aonga n ota raoi bwa a na kanga ni buokiia. Aongkoa ngkoe te unimwaane ae ko kawariia taanga aika manga aki bati n roroko n te ekaretia ibukin ‘raraomaeakinan bwain te maiu aei.’ (Ruka 21:34) A rotaki ni kangaangan te kareke mwane ke tao batin tabeia n aia utu n te aro are e a tabe ni kekerikaaki iai marurungin aia onimaki. A na bae ni kainnanoa kabebeteaia, ma ko riai ni kabwarabwaraa bwa a bon aki kona ni buokaki n aia kangaanga ngkana a raurenako ma te ekaretia. (Wareka Taeka n Rabakau 18:1.) Ko kona n iango ma te wanawana ao n titirakinia ni kangai: “Ko namakina te kukurei ngkai ko a aki roroko ni bobotaki? E a nakoraoi riki ngkai am utu? E teimatoa n reke korakoram ni kimwareireim iroun Iehova?”—Neemia 8:10.
6 Iangoakin aeka n titiraki akanne, a na kona n ibuobuoki nakoia aomata ake a a manga aki uarongorongo n ataia bwa raurenakoia ma te ekaretia, boni ngaia bukini kekerikakin aia onimaki ao kimwareireia. (Mataio 5:3; Ebera 10:24, 25) Tao e riai naba bwa a na buokaki n ataia ae e kona naba ni bua kimwareireia ngkana a kabwaka n tataekina te rongorongo ae raoiroi. (Mataio 28:19, 20) Ma tera ngkanne te bwai ae riai bwa a na karaoia te koraki ake a a manga aki uarongorongo?
7. Tera ae ti kona ni kaungaa bwa a na karaoia te koraki ake a tia n tiotionako man te nanai?
7 E taku Iesu: “Kawakiningkami, ba a kawa n taonaki ami iango n te buabeka, ma te mamanging, ma taian iango n raraomaeakini bwain te maiu aei . . . Kamarurungingkami n tai nako, ao kam na tataro, ba kam aonga n tokanikai ni biri nako mani baika nangi roko ni kabane.” (Ruka 21:34-36) A kona ni kaungaaki te koraki ake a tia n tiotionako man te nanai bwa a na tataro ni bubutii reken te taamnei ae raoiroi ma ana ibuobuoki te Atua, ao ni maiuakina ae boraoi ma are a tataroia ngkana a kani manga karekea te kukurei are e a tia n reke irouia ngkoa.—Ruka 11:13.
Iai te Bwai ae A Bwaka Iai?
8, 9. Tera aron te unimwaane n te ekaretia ni maroro ma te wanawana nakon te aomata are e a tia ni kabwaka n te bwai teuana?
8 E aki toki n riki te itabarara kioina bwa akea ae kororaoi, ao anne are e bae naba ni karika bwakan temanna ma temanna. Tabeman a kona ni bwaka ibukin noran temanna te tari ae rangi ni karineaki n te ekaretia ni karaoi mwakuri aika urui booto n reirei n te Baibara. Ngkana ngaia bwa e a tia n rotakibuaka te aomata are e a manga aki uarongorongo n aeka n aaro akanne, e riai ngkanne te unimwaane n te ekaretia are e kawaria ni kamataataa bwa Iehova e aki karika bwakan temanna. E aera ngkanne bwa e na katoka ana itoman ma te Atua ao Ana aomata? N oneani mwin anne, e riai te aomata are teimatoa n toro iroun te Atua ni kakoauaa raoi bwa teuare “te tia Motiki taekaia kain aonaba ni bane” e atai baika riki ao e na boni karaoi n angaia ae riai. (Karikani Bwaai 18:25; I-Korote 3:23-25) Ni bon arona, ngkana e tatanako ma ni bwaka temanna, e na bon aki kan tiku n arona anne n aki kataia n teirake.
9 Ibukini buokaia aomata e kona n taekinna unimwaanen te ekaretia temanna bwa iai tabeman aika a a tia n noria ni waakinakon te tai bwa e aki taraa ni kakawaki te bwai are a tia ni bwaka iai. Ni koauana, ai akea te bwai ae e kona ni kabwakaia. Ngkana e tatanako temanna imwini boaakina, e riai ni kananoa ana iango i aon te reirei anne ao n tataroakinna raoi bwa e aonga n ataia ae e bon tau naba n anganaki taeka n reirei ao n aki kariaia bwa e na karika bwakana.—Taian Areru 119:165; Ebera 12:5-13.
Iai Irekerekena ma te Reirei Teuana?
10, 11. Tera arom ni maroro n ibuobuoki ae e na rangi n uaana nakon temanna are e aki boraoi n iango ma ana reirei teuana te Baibara?
10 Tabeman a kitana ana nanai te Atua ibukin aki boraoin aia iango ma ana reirei teuana te Baibara. A “manuoki ana makuri [te Atua]” ake e a tia ni karaoi ibukia tibun Iteraera ake a kainaomataaki mai Aikubita, ao a aki naba “tataninga ana taeka.” (Taian Areru 106:13) E na rangi n ibuobuoki riki ngkana ti kauringa te aomata are e manga aki uarongorongo bwa a rangi n tamaroa amwarake ake e kakarokoi “te toro ae kakaonimaki ae wanawana.” (Mataio 24:45) Bon aei raoi aron te aomata n reiakina te koaua man te Baibara n te moan tai. Ai ngaia are e aera ngkanne bwa e aki motinnanoia bwa e na manga maiuakina te koaua?—2 Ioane 4.
11 E riai unimwaanen te ekaretia are e kakorakoraa ni buoka temanna are e a tia n tiotionako man ana nanai te Atua, n taekina naba aroia taan rimwini Kristo ake a kitanna ibukin aki boraoin aia iango ma ana reirei tabeua. (Ioane 6:53, 66) A bua aia onimaki ao kimwareireia ngke a katoka aia itoman ma Kristo ao taan rimwina aika kakaonimaki. E koaua bwa iai riki te tabo teuana ae a kona ni kunea te koraki ake a katoka rorokoia n te ekaretia ni Kristian, ike a karekea iai te amwarake n taamnei ae bati? N etina bon akea!
Iai Irekerekena ma te Bure ae Kakaiaki?
12, 13. Ti na kanga ni buoka te aomata are e tia n tiotionako man te nanai ngkana e kaotia nakoira bwa e a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki?
12 Tabeman a katoka te uarongorongo ao kaakaeani bobotaki kioina bwa a a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki. Tao a taku bwa a na boni kabaneaki ngkana a kaotii aia bure nakoia unimwaane n te ekaretia. Ma a na bon aki kabaneaki man te ekaretia ngkana a a tia ni katoki karaoani mwakuri aika bobuaka ma ana reirei te Baibara ao n raraoma ni koaua. (2 I-Korinto 7:10, 11) Ni kaitaraan anne, a na boni butimwaeaki raoi ao n anganaki reirei n ibuobuoki ibukin aia onimaki ake a kainnanoi mairouia unimwaane n te ekaretia.
13 Ngkana ko mwiokoaki ngkoe te tia uarongorongo ae ko a ikawai n te onimaki bwa ko na buoka te aomata ae e a manga aki uarongorongo, tera ae ko riai ni karaoia ngkana e kaotia te aomata anne nakoim bwa e a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki? N aron are e taekinaki mai imwaina, ko riai n aki kairekerekeko n te kangaanga anne, ma kaungaa bwa e na kawariia unimwaane n te ekaretia. Ngkana e aki kani karaoa anne, ko a riai ngkanne ni kaota tabeakinan itiakin aran Iehova ma mweeraoin te ekaretia, ni karinean te babaire mairoun te Atua ae kaineti ma kaotan te kangaanga aei. (Wareka Nakoaia Ibonga 5:1.) A ataa aroia unimwaane n te ekaretia ni buoka ane kani manga okira te Atua ao ni maiuakina ana kantaninga. E kainnanoaki te reirei ae boto i aon te tangira. (Ebera 12:7-11) E na kona n reke buokan te aomata anne mairouia unimwaane ao kabwaraan ana bure iroun Iehova, ngkana e kaotia raoi bwa e a tia ni bure i matan te Atua, ni katokii karaoani mwakuri aika bure ao n raraoma ni koaua.—Itaia 1:18; 55:7; Iakoba 5:13-16.
E Karika te Kimwareirei Okin te Nati
14. Kabwarabwaraa n oin am taeka ana kaikonaki Iesu are e kaineti ma te nati are bakatae.
14 Ngkana e tangiria temanna ni buoka te tiibu are e tia n tiotionako man te nanai, e riai n rinanon ana kaikonaki Iesu are e mwaneweaki n Ruka 15:11-24. Te rorobuaka are n te kaikonaki aei e bakataei tibwangana nako ake mairoun tamana n te maiu n aki akaka. Rimwi riki ao e a moanna n ribaa te maiu ae aki riai are e a tia n rinanona. E a rotia te baki ao te uringaaba, ai ngaia are e a motikia bwa e nang okirikaki nakoni mwengana! Ao e noria tamana ngke e teiararoa, ao e biri nakon natina ni bwakara roroana ao ni kaboria ma ngaia ma te kimwareirei ae bati. Iaiangoan te kaikonaki aei e na kona ni buoka temanna are e a tia n tiotionako man te nanai bwa e na manga okirikaki nakon te nanai. E riai n okira mwengana ae ana ekaretia Iehova n aki baenikai kioina bwa e nang kamaunaaki te waaki ae ngkai.
15. Bukin tera bwa a beibetinako tabeman man te ekaretia?
15 Angiina ake a tia n tiotionako man te nanai a aki katotonga te nati are bakatae. Iai tabeman ake a riki n ai aron te booti are e tabe ni beibetinako teutana imwin teutana ao n raroanako ma te aba. Tabeman a taonakinako n te raraoma n te aro are a aikoa kaatuua aia iango i aon aia itoman ma te Atua. Ma bon iai naba tabeman ake a kariaia bwakaia irouia tariia n te ekaretia, ke tao a kitana te ekaretia kioina bwa a aki boraoi nanoia ma ana reirei teuana te Baibara. Tabeman a a irekereke ma karaoani mwakuri aika bobuaka ma te Baibara. Ngaia are taeka n reirei aika irekereke ma waaki nako aikai a na kona ni buokiko bwa ko na kanga ni buoka te aomata are e tia ni kitana te nanai ibukini baika a tia n taekinaki aikai ke tao tabeua riki imwain ae e na oiko baam.
“I Kukurei ni Butimwaeiko Natiu!”
16-18. (a) E kanga te unimwaane temanna ni buoka te tari te mwaane are e a manga aki uarongorongo i nanon ririki aika bati? (b) Bukin tera ngke e a manga aki uarongorongo te tari aei, ao e kanga ni buokaki, ao tera aroni butimwaeana n te ekaretia?
16 E taekina ae kangai unimwaanen te ekaretia ae te Kristian: “A rangi ni konamaki kaain te rabwata n unimwaane n ara ekaretia n okiokiria te koraki ake a a manga aki uarongorongo. I uringa taekan temanna te tari te mwaane are I reirei ngkoa ma ngaia n te Baibara ao ni buokia naba n ataa te koaua. E a manga aki uarongorongo i nanon te maan ae kaani 25 te ririki ao e a tia naba n irekereke ma mwakuri aika karuanikai. Ai ngaia are I a kabwarabwaraa nakoina aron te ibuobuoki ae e kona ni karekea ni maiuakinani booto n reirei ake n te Baibara. Imwin tabeua te tai, e a manga moana rokona n te Tabo n Taromauri ao ni kukurei ni waakina ana ukeuke n reirei n te Baibara i bon irouna ibukini buokani kakorakoran nanomatoana n okira te nanai.”
17 E aera bwa e a manga aki uarongorongo te tari te mwaane aei? E taekina ae kangai te tari aei: “I moanna ni kabanea riki au tai ni bwaikorakin te maiu aei nakoni baika irekereke ma au itoman ma Iehova. Imwina riki, I a katoka au ukeuke n reirei n te Baibara i bon irou, karaoan te mwakuri ni minita ao kaakaeani bobotaki. Te bwai are I a ataia imwina riki bwa I a bon raurenako raoi ma te ekaretia ni Kristian. Ma I a buokaki bwa N na okirikaki man ana mwamwannano ni koaua are e kaotiotia te unimwaane arei.” E moanna ni kekerikaaki ana kangaanga te tari aei ngke e a manga butimwaea te reirei man te Baibara. E a manga taku riki, “I uringnga bwa te bwai are bua mairou bon ana tangira ma ana kairiri Iehova ao ana botaki.”
18 Tera aroni butimwaean te tari aei n te ekaretia? E taku: “I namakinna bwa kaanga ai aron te nati are bakatae ngai are n ana kaikonaki Iesu Kristo. E butimwaeai temanna te unnaine are e a kaman mena i nanon te ekaretia 30 te ririki n nako ao n teimatoa naba ni korakora n te onimaki, ao man taku nakoiu, ‘I kukurei ni butimwaeiko Natiu nakoni mwengam!’ E rangi n torobaki raoi nanou n taeka aikai. I a bon roko raoi ni mwengau ni koaua. Ao I tangiria ni kaota au kakaitau ae bati ibukin te tangira, te akoi, te taotaonakinnano ao tabeakinau are e kaotiotia te unimwaane arei ao ai boni kaain te ekaretia ni kabane. Aia tangira ibukin Iehova ao aomata e a buokai bwa N na okira te nanai.”
Kaumakiia Bwa A na Bitii Aroia Ngkai!
19, 20. Ko na kanga ni kona ni kaungaia ake a a manga aki uarongorongo bwa a na okira te nanai n aki baenikai, ao ko na kanga ni kaotia bwa te Atua e aki kantaningaa ae riaon ara kona?
19 Ti a mena ngkai ni boong aika kaitira ao e a rangi ni kaan tokin te waaki ae ngkai. Ai ngaia are kaungaia akana a a manga aki uarongorongo bwa a na kaakaei bobotaki ni Kristian. Kaumakiia bwa a na moana kaakaeani bobotaki n te tai ae waekoa. Katerea raoi nakoia bwa e kataia Tatan n uruana aia itoman ma te Atua ao ni burebureiia bwa aongkoa a kona ni kabebeteaki ngkana a kaaki te taromauri ae koaua. Ko kona ni kaungaia bwa a tii kona ni karekea raunnanoia ni koaua ngkana a riki bwa taan rimwin Iesu aika kakaonimaki.—Wareka Mataio 11:28-30.
20 Kauringia ake a a manga aki uarongorongo bwa te Atua e kantaningaa are a tii kona ni karaoia. Ngke e ngureakinaki Maria are mwaanen Rataro ngke e kabira Iesu n te kabira ae bobuaka tabeua te tai imwaini matena, ao e kaeka Iesu ni kangai: “Tai nanoia; . . . E karaoa ae e kona neiei.” (Mareko 14:6-8) E kamoamoaa naba te aine ae aki kaubwai are e a tia ni mate buna Iesu ngke e anga ana bwaintangira ae moan te uarereke n te tembora. E karaoa naba are e kona neiei. (Ruka 21:1-4) Angiina mai buakora ti kona ni kaakaei bobotaki ni Kristian ao n uataboa te mwakuri n tataekina te Tautaeka n Uea. Man ana ibuobuoki Iehova, a kona ni manga karaoa ae ai aron aei te koraki ae mwaiti mai buakoia ake a a manga aki uarongorongo.
21, 22. Tera ae ko kona ni karaui iai nanoia akana a a manga okira Iehova?
21 Ngkana arona bwa e maamaa ni manga kaitiboo ma tarina, te aomata ae ai aron te tiibu are e a tia n tiotionako man te nanai, ko kona ni kauringnga aron te kimwareirei are e riki ngke e a okira mwengana te nati are bakatae. A karika te kimwareirei ae aron anne akana a a manga okira te ekaretia. Kaungaia bwa a na kakorakoraia n rarawa nakon te Riaboro ao ni kaania riki te Atua.—Iakobo 4:7, 8.
22 A na boni butimwaeaki ma te kimwareirei ae bati akana a a manga okira Iehova. (Baebaeti 3:40) Akea te nanokokoraki bwa aia beku are a a tia ni karaoia ibukin te Atua, e na karika kimwareireia ae bati. Bon iai kakabwaia aika bati ae mena imwaia akana a okira te nanai n aki baenikai!
Ko na Kanga ni Kaeka?
• Ko na kanga ni buoka te Kristian are e kuri ni bwaka ao ni manga aki uarongorongo?
• Tera te iango ae riai ae e na kona ni buoka temanna are kitana ana nanai te Atua ibukin oin ana iango ni kaineti ma te reirei teuana?
• E na kanga ni kona ni buokaki te aomata are e tabwarabwara n okira te ekaretia?
[Taamnei n iteraniba 16]
Kakauongo raoi ngkana e bunra nanona raom n te onimaki are e a manga aki uarongorongo
[Taamnei n iteraniba 18]
E kona ni kairiia tabeman bwa a na okira te nanai ana kaikonaki Iesu are taekan te nati ae bakatae