“Bwaina Te Ingaingannano Rinanon Te Taamnei”

“Tai taningaroti nakon ane riai bwa kam tataningamarau nako iai. Bwaina te ingaingannano rinanon te taamnei. Toro iroun Iehova.”​—I-ROM 12:11, NW.

1. Bukin tera ngke a anga karea aika maan ao karea riki tabeua tibun Iteraera?

E KUKUREI Iehova ni butimwaei aia angakarea ana toro ake a nako mai nanoia ao ni kaotiota aia tangira ibukina ao n aantaeka irouna. N taai ake rimoa, e butimwaei Iehova maan aika kakaokoro bwa karea ao karea riki tabeua. A bane ni karaoaki aikai ni kaineti ma te Tua Rinanoni Mote irouia Iteraera, ake a ukoukora karekeani kabwaraan aia bure ao kaotiotan aia kakaitau. E aki tangiria Iehova bwa ti na anga aekakini karea ake e tataneiai te aba iai, i nanon te ekaretia ni Kristian. E ngae n anne, n ana reta te abotoro Bauro nakoia Kristian ake i Rom ni mwakorona 12 ao e kaotia ae ti boni kantaningaaki bwa ti na anga karea. Ti na noria bwa n te aro raa.

Te Karea ae Maiu

2. Ngkai Kristian ngaira, tera te aroaro ni maiu ae ti waakina, ao tera ae irekereke ma aei?

² Wareka I-Rom 12:1, 2. E kabwarabwaraa raoi Bauro ni moan iteran ana reta bwa Kristian aika kabiraki ake I-Iutaia ke Tientaire, a bane ni karaoiroaki iroun te Atua n te onimaki, ao tiaki man te mwakuri. (I-Rom 1:16; 3:20-24) E kamataataa Bauro n te mwakoro 12 bwa a riai Kristian ni kaotiota aia kakaitau n aroia n anga boni ngaiia. Ni kakororaoan anne, ti riai ni bitii nanora. Ti bane ni mena i aan “ana tua te bure ma te mate” ibukin rikiara ae te aki kororaoi. (I-Rom 8:2) Mangaia are, ti riai n oneaki ‘rinanon te Taamnei n ara iango’ ni bitakin nanora n te aro ae moan te korakora. (I-Ebeto 4:23, Te Nu Tetemanti n te Taetae ni Kiribati ae Ngkai.) E kona n reke te bitaki ae tabwanin anne tii man ana ibuobuoki te Atua ao taamneina. E boni kainnanoaki naba te kakorakora mairoura ni kabonganaan ‘rabakaura n iango.’ E nanonaki iai bwa ti karaoa ara kabanea ni kona n aki katotonga “aron aon te aba” aei, n ikotaki ma aroaro ni maiu aika buakaka ake iai, te aro ni kakukurei ae kammaira, ao iango aika kairua.​—I-Ebeto 2:1-3.

3. Bukin tera ngkai ti uataboi mwakuri ni Kristian?

³ E kaungaira Bauro bwa ti na kabonganai ‘rabakaura n iango’ ni kakoauaa iroura, ‘nanon te Atua, are raoiroi, are kakukurei, are kororaoi.’ Bukin tera bwa ti wareka te Baibara ni katoabong, ti kananoi ara iango ni baike ti wareki, ti tataro, ti kaakaei bobotaki ni Kristian ao n uarongorongoa Ana Tautaeka n Uea te Atua? Ibukina bwa a kaumakira unimwaane n te ekaretia bwa ti na karaoia? E koaua bwa ti rangi ni kakaitau ibukin aia kauring unimwaane aika a rangi n ibuobuoki. Ma ti uataboi mwakuri ni Kristian ibukina bwa ti kairaki rinanon taamnein te Atua bwa ti na kaotiota tangiran Iehova iroura. Irarikin anne, ti kakoauaa i bon iroura bwa karaoani mwakuri akanne bon nanon te Atua ibukira. (Tekaria 4:6; I-Ebeto 5:10) E anganira te kimwareirei ae bati ao te raunnano n ataakin ae ti kona ni butimwaeaki raoi iroun te Atua ngkana ti maiuakina te maiu ni Kristian ni koaua.

Konabwai Aika Kakaokoro

4, 5. N aaro raa aika a riai iai unimwaane aika Kristian ni kabonganai aia bwai n tituaraoi?

⁴ Wareka I-Rom 12:6-8, 11. E kabwarabwaraa Bauro ae “iai ara bwai n tituaraoaki aika kakaokoro n ai aron te akoaki are ti anganaki.” Tabeua mai buakoni bwaai n tituaraoi ake e taekini Bauro bon te kaungaunga ao te tararua, ake a rangi ni kainetaki riki nakoia unimwaane aika Kristian, ake a kaumakaki bwa a na tararua ma te “tataningamarau.”

⁵ E taekinna Bauro bwa te tataningamarau ae aekan arei, e riai ni kaotiotaki n aia mwakuri mataniwi bwa taan reirei ao n aroia ni karaoa ‘te mwakuri ni minita.’ N te rongorongo are e taekinna Bauro, e taraa n ae ‘te mwakuri ni minita’ e kaotaki bwa e waakinaki i nanon te ekaretia, ke man te “rabata ae ti teuana.” (I-Rom 12:4, 5) Te mwakuri ni minita anne bon tii te arona ma are e taekinaki ni Mwakuri 6:4, ike a taekinna abotoro ni kangai: “Ti na kakorakoraira ni botumwaka n tataro, ma n reirei ana taeka te Atua.” Tera ae irekereke ma te mwakuri ni minita anne? A kabonganai bwaai n tituaraoi ake a anganaki unimwaane aika Kristian ni karikirakeia iai kaain te ekaretia. A kaotia iai bwa a ‘tabe ma te mwakuri ni minita aei’ n aroia ni kakorakoraia ni katauraoi kairiri ao kaetieti nakon te ekaretia man Ana Taeka te Atua rinanon tataroan aia ukeuke n reirei, te kakaae, te angareirei ao tararuaan te nanai. A riai mataniwi ni kabonganai aia bwai n tituaraoi ma te taningamarau ao tararuaia tiibu ma te “kimareirei.”​—I-Rom 12:7, 8; 1 Betero 5:1-3.

6. Ti na kanga n ira nanon te reirei are n I-Rom 12:11, ae te boto n iango n te kaongora aei?

⁶ E a manga mwanewea ae kangai Bauro: “Tai taningaroti nakon ane riai bwa kam na tataningamarau nako iai. Bwaina te ingaingannano rinanon te taamnei. Toro iroun Iehova.” Ngkana ti noria bwa ti a manga taningaroti n ara mwakuri ni minita, ti a riai ngkanne ni bita ara babaire ni kaineti ma ara ukeuke n reirei ao ni kakorakoraira riki ao ni kamwaita riki ara tai n tataroa taamnein Iehova, bwa e na kona ni buokira n ekaanako nanotiotiora ao ni manga kabooua ingaingan nanora. (Ruka 11:9, 13; Te Kaotioti 2:4; 3:14, 15, 19) A kakorakoraaki Kristian ake rimoa rinanon te taamnei are raoiroi bwa a na taekina “ana makuri te Atua aika kamimi.” (Mwakuri 2:4, 11) N aron anne, e na kona ngkanne ni kairira bwa ti na botumwaaka n ara mwakuri ni minita bwa ti na “bwaina te ingaingannano rinanon te taamnei.”

Te Nanorinano ao te Nimamannei

7. Bukin tera bwa ti riai ni beku ma te nanorinano ao te nimamannei?

⁷ Wareka I-Rom 12:3, 16. Ara konabwai a irekereke ma ana ‘akoi ae rianako’ Iehova. E taekina ae kangai Bauro n te kibu teuana: “Ara konabai boni mairoun te Atua.” (2 I-Korinto 3:5, BK) Mangaia are, ti aki riai ni kamoamoaira i bon iroura. Ti bon riai ni kananorinanoira n ataakin ae uaan ara mwakuri ni minita aika kona n reke, boni man ana kakabwaia te Atua ao tiaki oin ara konabwai. (1 I-Korinto 3:6, 7) Ni kaineti ma aei e taku Bauro: “Ba I taku, . . . e na tai iango temanna i nanona ni kamoamoa i bon i rouna ni kamaitia riki nakon are e riai ba e na iangoia.” E bon riai bwa ti na kamoamoaira n ae riai ao ni karekea te kimwareirei ma te raunnano n ara beku iroun Iehova. Ma e ngae n anne, bwainan te nanorinano ke ataakin raoi baika ti tiatianaki iai, e na kona n totokoira mani kamoamoaan oin ara iango. Ma ti tangiria bwa ti na ‘iango n te aro ae ti na wanawana iai.’

8. Ti na kanga n totokoa ae ‘ti taku i nanora bwa ti wanawana riki’?

⁸ Ti bon nanobaba ngkana ti kamoamoaira ni baika ti kakororaoi, ibukina bwa bon “te Atua are te tia karikirake.” (1 I-Korinto 3: 7) E taekinna Bauro bwa bon te Atua ae tibwatibwaa “tibangan te onimaki” nakoia kaain te ekaretia n tatabemania nako. Ngaia are n oneani mwin ae ti na karietataira, ti riai n ataia ae baike a kakororaoi tabemwaang a boni kaineti ma tibwangan aia onimaki. E a manga kangai riki Bauro: “Kam na kabobo nanomi” n iaiangoaia raomi. E tuangira te abotoro aei n ana reta riki teuana bwa ti na ‘tai karaoa te bwai teuana ni kakarabakau ma ni kainikatonga, ma ti na nanorinano n atongia raora bwa aongkoa a raoiroi riki nakoira.’ (I-Biribi 2:3) E kainnanoa te nanorinano ao te kakorakora atongakia tarira ma mwaanera n tatabemania nako bwa a rietata riki nakoira n aaro aika kakaokoro. E na kona te nanorinano n totokoira bwa ‘ti na aki taku i nanora bwa ti wanawana’ riki. E ngae ngkana iai mwioko aika rine n te ekaretia ake a kai ataaki iai tabeman, ma ti na bane ni karekea te kimwareirei ae bati ni kakororaoani baika a “mangori” aika mwioko aika uarereke aika aki kai ataaki irouia aomata.​—1 Betero 5:5.

Te Boonnano n te Ekaretia

9. Bukin tera bwa Bauro e kabotauia Kristian aika kabiraki n te taamnei ma bwain nako te rabwata?

⁹ Wareka I-Rom 12:4, 5, 9, 10. E kabotauia Kristian aika kabiraki Bauro ma bwain nako te rabwata ake a beku ma te katiteuanaaki i aan Atuia ae Kristo. (I-Korote 1:18) E kauringia Kristian ake a kabiraki n te taamnei Bauro bwa a bati bwain nako te rabwata ao ni kakaokoro aia mwakuri, ma e ngae ngke ‘a bati, bon tii te rabwata teuana ngaiia ae a katiteuanaaki i nanoni Kristo.’ N aron naba anne, e kaumakiia naba Kristian aika kabiraki ake i Ebeto Bauro ni kangai: “Ti na riki rake nako nanon Teuare Kristo, are te atu, nakoni bwaai ni kabane; ba te rabata ae banin, are e tomatomaki ma n reireitaki ni kaboraoaki ngkae e nim n iterana nako ma oini maiuna, e karekea mai Rouna te kona n rikirake n ai aroni korakorana n iterana nako; ao e rikirake ni kateaki i bon i rouna n te tangira.”​—I-Ebeto 4:15, 16.

10. Tera te mwaaka ni kairiri are a riai n ataia “tiibu tabemaang”?

¹⁰ E ngae ngke a aki kaaina rabwatani Kristo “tiibu tabemang,” ma a kona naba ni karekei reireiaia ae bati man te kaikonaki aei. (Ioane 10:16) E taekinna Bauro bwa Iehova “E kaki bwaai ni kabane i aan waeni Kristo, ao E anga ba te atu i aoni bwaai ni kabane, nakon te ekaretia.” (I-Ebeto 1:22) Boni kanoani “bwai ni kabane” tiibu tabemwaang ni boong aikai ake e kaaki Iehova i aan ana kairiri Natina. A mena i buakoia naba kanoani “bwai nako” ake e a tia Kristo ni mwiokoa iai “te toro ae kakaonimaki ae wanawana” bwa e na tararuai. (Mataio 24:45-47) A riai te koraki ake a karekea te kantaninga ibukin te maiu i aon te aba n ataia ae bon Atuia Kristo ao a riai n aantaeka nakon te toro ae kakaonimaki ae wanawana ao ana Rabwata n Tautaeka, ao nakoia naba mwaane ake a tia n rineaki bwa mataniwi n te ekaretia. (Ebera 13:7, 17) Karaoan aei e buoka naba te boonnano irouia Kristian.

11. E boto i aon tera boonnanora, ao baikara riki reirei ni kaetieti ake e anga Bauro?

¹¹ Te aeka ni boonnano anne e boto i aon te tangira, are te “bwai ni kabaebae are e riki ni moan te raoiroi te aomata iai.” (I-Korote 3:14) E kamataata iai Bauro n I-Rom mwakorona 12 bwa ara tangira e ‘na aki mwamwanaa te aba,’ ma ti na “itangitangiri n aia itangitangiri taari.” Aio are e na kairira nakon te uaia n ikarinerine. E taku te abotoro: “Kam na biri rimoa n i karinerine.” Ni koauana, ti aki riai ni kaireruaa te tangira bwa aongkoa bon tii uringan are e kakukureiko. Ti riai ni kabanea ara kona ibukini kateimatoaan itiakin te ekaretia. Ngke e anga ana reirei Bauro i aon te tangira ao e a manga reitianako riki ni kangai: “Riba te buakaka; nim ma te raoiroi.”

Bwainan te Akoi

12. Tera ae ti kona n reiakinna ni kaotiotan te akoi mairouia Kristian rimoa ake i Maketonia?

¹² Wareka I-Rom 12:13. E na kairira tangiraia tarira bwa ti na ‘ibuobuoka ara bwai ma ake a itiaki ngkana a kai nanoia’ ni kaineti ma ara konabwai. E ngae ngkai ti maiu ni kainnano, ma ti boni kona naba n tibwai ara bwai ma raora. E taku Bauro ngke e korea taekaia Kristian ake i Maketonia: “Ngke e kabatiaki katakiia n te rawawata, ao kakatongaia ae bati i buakon aia aki-kaubwai ae bati, e a tia ni kabatia riki aia tituaraoi. Ba I kaotiotiia, ba bon nanoia te kan angabwai n are a kona; eng, ao n raka riki nakon are a kona; ao a kakorakoraia ni butira ba a na akoaki ni kariaiaki ba a na buoka te angabwai nakoia ake a itiaki [ake i Iutaia].” (2 I-Korinto 8:2-4) E ngae ngke a maiu ni kainnano Kristian ake i Maketonia, ma a rangi n tituaraoi. A iangoia bwa tibwaakin aia bwai ma tariia aika maiu ni kainnano i Iutaia, bon te mwakuri n tangira ae kakawaki.

13. Tera ae nanonaki n ae “kam na akoakoiia iruwa”?

¹³ Te kibu n taeka ae “kam na akoakoiia iruwa” e rairaki n te taetae ni Kuriiti ae kona n iangoaki bwa te biririmoa ni kaotiota tabeakinaia aomata. E rairaki n The New Jerusalem Bible te taeka ae mai eta bwa “ukeran taai n iakoakoi nakoni bwainan te akoi.” E kaotaki te akoi n tabetai ni kaoan temanna bwa ko na amwarake ma ngaia, ao ngkana e karaoaki aei ma te tangira ko riai ni kamoamoaaki iai. Ma ngkana ti biririmoa ni kaota tabeakinaia aomata, ane ti na kunei riki iai aaro n akoi aika bati. N te itera teuana, ngkana e tiatianaki kaubwaira ke marurungira n te aro are ti a aki kona ni kaoia tabeman n amwarake ma ngaiia, ma bon te aro n akoi naba teuana te moi n te ii karewe ke aeka ni moi riki tabeua.

14. (a) E boto raoi nanon te taeka n te taetae ni Kuriiti are e rairaki bwa “akoi” man taeka raa? (b) Ti na kanga ni kaotiota tabeakinaia iabatera n ara mwakuri ni minita?

¹⁴ E irekereke te akoi ma aroarora. Te taeka n te taetae ni Kuriiti ae rairaki bwa “akoi” e boto raoi nanona man taeka aika uoua nanoia aika te “tangira” ao te “ianena.” Tera aron ara namakin ibukia ianena ke iabatera? Kristian ake a kakorakoraia n reiakina te taetae teuana bwa a aonga n tibwaa te rongorongo ae raoiroi nakoia iabatera ake a mwaing nakon aonon aia ekaretia, a na kona ni warekaki naba i buakoia te koraki ake a kaotiota te akoakoi nakoia iruwa. Ni koauana a bati i buakora aika aki kona n reiakina te taetae teuana ibukini baika a riki nakoia. Ma e ngae n anne, ti bane ni kona ni buokiia iabatera ni kabonganaan raoi te boki ae Good News for People of All Nations, ae iai i nanona ana rongorongo te Baibara n taetae aika bati. Iai uaani kamanenaan te boki aei n am mwakuri ni minita?

Kaota te Nanoanga

15. E kanga Iesu ni kabwarabwaraa te reirei ae n I-Rom 12:15?

¹⁵ Wareka I-Rom 12:15. E kona ni kakimototoaki ana reirei Bauro ae n te kibu aei nakon taeka aikai: Kaota te nanoanga. Ti riai n rabakau n ota raoi n aia namakin aomata ni kaotiotan uataboaia n aia tai ni kukurei ke n nanokawaki. Ngkana ti ingaingannano rinanon te taamnei, ti na kaotiota uataboan te kimwareirei ke te mwamwannano. N okia taan rimwini Kristo ake 70 man aia mwakuri n uarongorongo ao a karakini mwin aia mwakuri aika raraoi ma te kimwareirei, ao “E kimareirei Iesu iroun te Tamnei are Raoiroi.” (Ruka 10:17-21) E uataboa naba kimwareireia. N te itera are teuana, e ‘tang ma ake a tang’ Iesu ni maten raoraona are Rataro.​—Ioane 11:32-35.

16. Ti na kanga ni kaotiota te nanoanga ao ae moamoa riki, antai aika a na karaoa aei?

¹⁶ Ti kani kakairi n ana katoto Iesu ni kaotiota te nanoanga. Ngkana e kimwareirei raora ni Kristian, ti kani uataboa naba kimwareireina. N aron anne, ti riai ni kai namakina marakia ao rawawataia tarira ao mwaanera. N angiin te tai, a kona n rangi ni kabebeteaki raora n te onimaki ake a taonaki n te rawawatannano ngkana ti karauira ni kakauongo nakoia ma te nanoanga. Ao n tabetai, tao ti kona n namakinna bwa ti a rangi n rotaki ao e kaotaki iai n taonakon rannimatara. (1 Betero 1:22) A riai riki unimwaane n toua mwin ana reirei Bauro ibukini kaotiotan te nanoanga.

17. Tera ae ti a tia n reiakinna ngkai man I-Rom te mwakoro 12, ao tera ae na rinanoaki n te kaongora ae imwina?

¹⁷ Ti a tia n anganaki te reirei ae ti kona ni kamanenai ni maiura ngkai Kristian ngaira ao arora n iraorao ma taari, ni kiibu aika ti a tia n rinanoi man I-Rom mwakoro 12. N te kaongora ae imwina, ti na neneri nikirani kibun te mwakoro aei, ake a maroroakinaki iai arora ao ara namakin nakoia aomata aika tiaki kaain te ekaretia ni Kristian, n ikotaki naba ma taani kakaaitaraira ao taani bwainikirinira.

Titiraki ni Kauring

• Ti na kanga ni kaotia bwa ti “ingaingannano rinanon te taamnei”?

• Bukin tera bwa ti riai ni beku iroun te Atua ma te nanorinano ao te nimamannei?

• N aaro raa ae ti kona ni kaotiota iai te nanoanga ao mwamwannanoaia raora n te onimaki?

[Taamnei n iteraniba 10]

Bukin tera ngkai ti uataboi mwakuri ni Kristian aikai?

[Taamnei n iteraniba 12]

Ti na kanga ngaira n tatabemanira nako ni kona n uataboa buokaia iabatera n reiakina taekan te Tautaeka n Uea?