“Boni Ngkai Te Tai Ae Angaraoi Riki Ibukin Akoan Te Aba”
“Noria! Boni ngkai te tai ae angaraoi riki ibukin akoan te aba. Noria! Boni ngkai te bong ni kamaiu.”—2 I-KORINTO 6:2.
1. E aera bwa ti riai n ataa te bwai ae moan te kakawaki are ti riai ni karaoia n te tai teuana ma teuana?
“BON iai bongini bwaai ni bane, ao bon iai tain naano ni bane i aani karawa.” (Te Minita 3:1, BG) E korea kakawakin ataakin te tai ae riai ibukini karaoani mwakuri aika manena Toromon, n aron te ununiki, te mwamwananga, te bitineti, ke te itoman ma tabemwaang. Ma ti kainnanoa naba ataakin te mwakuri ae moan te kakawaki ae ti riai ni karaoia n te tai teuana ma teuana. N taeka riki tabeua, ti riai n atai raoi baika ti riai ni moanibwai.
2. Ti kanga n ataia bwa e ataa raoi kakawakin te tai are e maiu iai Iesu i aon te aba?
2 Ni menan Iesu i aon te aba, e ataa raoi kakawakin te tai are e maiu iai ao baike e riai ni karaoi. N otana raoi ni baike e riai ni moanibwai, e ataia bwa e nang roko te tai are e a kamani kariariaaki iai kakoroani bukin taetae ni burabeti aika bati ibukin te Mesia. (1 Betero 1:11; Te Kaotioti 19:10) Iai te mwakuri are e riai ni karaoia ibukini kaotaraeana ae boni ngaia te Mesia are e beritanaki. E riai ni katereterea raoi te koaua ibukin te Tautaeka n Uea ao ni botiia ake a na uaia n ababa ma ngaia n te Tautaeka n Uea. E riai naba ni katea aan te ekaretia ni Kristian are e na waakina te uarongorongo nako tabon aonnaba ao te mwakuri ibukini karekeaia taan rimwini Kristo.—Mareko 1:15.
3. Tera aron rotakin ana mwakuri Iesu n ataakin raoi kakawakin te tai?
3 E korakora kaungaan nanon Iesu n ataakin raoi kakawakin te tai are e riai n ingainga iai ni waakinaanako karaoan nanon Tamana. E taku nakoia taan rimwina: “E a rangi ni mwaiti te uaa ae riai n taiaki ngkai, ma a karako taani mwakuri. Mangaia ae butiia Mataniwin te tai bwa e na kanakoia taani mwakuri nakon taiakin ana uaa.” (Ruka 10:2; Maraki 4:5, 6) E rineia moa 12 Iesu ao imwina 70 mai buakoia taan rimwina, ao e angania kaetieti aika okoro, ao e kanakoia bwa a na tataekina te rongorongo ae kaunganano ae kangai: “E a kaan te tautaeka n uea ae bwaini karawa.” Ti wareka ae kangai ibukin Iesu: “Ngke e a tia Iesu n anga ana kaetieti nakoia taan rimwina ake tengauni ma uoman, ao e a kitana te tabo anne bwa e nako n angareirei ma n uarongorongo ni kaawa tabeua.”—Mataio 10:5-7; 11:1; Ruka 10:1.
4. N te aro raa are e kakairi iai Bauro iroun Iesu Kristo?
4 Bon te banna ni katoto ae kororaoi Iesu ibukin ingaingan nanona ao te tangira ibukia taan rimwina ni kabane. Aei te baere e katerea te abotoro Bauro ni kaumakaia raona n onimaki ngke e kangai: “Riiki bwa taani kakairi irou, n ai arou ngkai I kakairi irouni Kristo.” (1 I-Korinto 11:1) N te aro raa are e kakairi iai Bauro irouni Kristo? N arona ni moanibwaia riki tataekinan te rongorongo ae raoiroi ma nanona ni kabane. N ana reta Bauro nakoia ekaretia, ao ti nori taeka aikai iai “tai taningaroti n ami mwakuri,” “tooro iroun Iehova,” “tai toki ni kakorakoraingkami n ana mwakuri te Uea ni kamwaiti,” ao “ane kam karaoia ao karaoia ma nanomi ao korakorami ni kabane, kaanga ibukin Iehova.” (I-Rom 12:11; 1 I-Korinto 15:58; I-Korote 3:23) E aki mwanuoka arona Bauro n reitaki ma te Uea ae Iesu Kristo i aoni kawaina nako Tamateko ao ana taeka naba Iesu ake e tuangnga te tia rimwini Kristo are Anania ae kangai: “Bon au bwai ni mwakuri ae rineaki teuaei, ae e na kaotiota arau nakoia natannaomata, ao ueea, ao tibun Iteraera.”—Mwakuri 9:15; I-Rom 1:1, 5; I-Karatia 1:16.
“Te Tai ae Angaraoi Riki Ibukin Akoan te Aba”
5. Tera ae kaungaa Bauro bwa e na waakinaanako ana mwakuri ni minita ma te ingaingannano?
5 E teretere raoi nakoira te ninikoria ao te ingaingannano are e kaotiotia Bauro ni waakinakoan ana mwakuri ni minita, ngkana ti wareka te boki ae Mwakuri. (Mwakuri 13:9, 10; 17:16, 17; 18:5) E ataa kakawakin te tai are e maiu iai Bauro. E taku: “Noria! Boni ngkai te tai ae angaraoi riki ibukin akoan te aba. Noria! Boni ngkai te bong ni kamaiu.” (2 I-Korinto 6:2) Bon te tai n akoi ibukia taenikai i Baburon bwa a a okiri abaia n 537 B.C.E. (Itaia 49:8, 9) Ma tera ae nanonna n aei Bauro n te tai anne? Ti buokaki n ota n te baere e iangoia ni bwaninin te rongorongo.
6, 7. Tera te mwioko ae rine are a anganaki Kristian aika kabiraki ni boong aikai, ao antai aika a kaai ni mwakuri ma taani kabiraki aikai?
6 N ana reta Bauro are mai mwaina, e taekina iai te mwioko ae rine are e anganaki ma raona ni Kristian ake a kabiraki. (Wareka 2 I-Korinto 5:18-20.) E kabwarabwaraa bwa a weteaki iroun te Atua ibukin te kantaninga ae okoro ni waakinakoan “te mwakuri ae kaineti ma raoiakinaia aomata,” ike a onnonia iai bwa a na “raoiakinaki ma te Atua.” E nanonaki n anne kaokan aia iraorao ke raoiakinaia ma te Atua.
7 A karaurenakoaki botannaomata nako mairoun Iehova ni moa man te karitei are i Eten. (I-Rom 3:10, 23) Ibukini karaurenakoaia aomata ni kabane mairoun te Atua, a aikoa kinaa te Atua ao a aki atai naba ana kantaninga, ike a a karawawataaki iai ao ni mate. E korea ae kangai Bauro: “Ti ataia bwa a uaia ni ngirangira bwaai ni kabane aika karikaki, ao a teimatoa ni maraki ni karokoa ngkai.” (I-Rom 8:22) Ma e a tia te Atua ni karaoi aanga tabeua ibukini kaumakara, ao e “onnonia” aomata bwa a na okiria, ke n raoiakinaki ma ngaia. Anne te mwakuri ni minita are e mwiokoaki iai Bauro ma raona ni Kristian aika kabiraki ake n ana tai. E kona n riki “te tai ae angaraoi riki” anne bwa te “bong ni kamaiu” ibukia ake a onimakina Iesu. A bane Kristian aika kabiraki ma raoia aika “tiibu tabemwaang” ni kaai ni mwakuri ao n teimatoa ni kaoia aomata bwa a na kakabwaiaaki n te “tai ae angaraoi riki ibukin akoan te aba.”—Ioane 10:16.
8. N te aro raa are e kamimi iai te wewete ibukin raoiakinaia aomata ma te Atua?
8 E rangi ni kamimi weteaia aomata ibukin raoiakinaia ma te Atua ibukina bwa bon te Atua are e biririmoa n raoiakinia, e ngae ngke boni ngaiia aika a bukinaki n uruakan aia iraorao ma te Atua are e riki man te karitei are i Eten. (1 Ioane 4:10, 19) Tera are e karaoia? E kaeka Bauro ni kangai: “E raoiakinia kaain te aonnaba te Atua nakoina rinanoni Kristo n aki tau mwin aia bure, ao e mwiokoira ni kaotiotan taekan te mwakuri n raoiakinia aomata.”—2 I-Korinto 5:19; Itaia 55:6.
9. Tera are e karaoia Bauro ni kaotan ana kakaitau ibukin ana nanoanga te Atua?
9 Rinanoni katauraoan te karea ni kaboomwi iroun Iehova, e a reke te anga are a a kona iai ni kabwaraaki aia bure ake a kaotiota onimakinana ao ni manga iraorao ke n raoiakinaki ma ngaia. Irarikin anne, e kanakoia naba taan tei ibukina bwa a na kaumakiia aomata n taabo nako bwa a na raoi ma ngaia ngkai e kona n reke. (Wareka 1 Timoteo 2:3-6.) Ibukina bwa e ota raoi Bauro n ana kantaninga te Atua ao n ataa kakawakin te tai are e maiu iai, e a kabanea korakorana n akea namakinan te kua n “te mwakuri ae kaineti ma raoiakinaia aomata.” E aki bibitaki ana kantaninga Iehova. E teimatoa naba ngkai ni kantaningaiia aomata ake a karaureakinako mairouna bwa a na raoiakinaki ma ngaia. A teimatoa ni manena n ara bong aikai ana taeka Bauro aikai: “Boni ngkai te tai ae angaraoi riki ibukin akoan te aba” ao “boni ngkai te bong ni kamaiu.” Bon te Atua ae nanoanga Iehova ao e atataiaomata!—Te Otinako 34:6, 7.
Tai “Kakeaa Bongana”
10. Tera nanon “te bong ni kamaiu” ibukia Kristian ake a kabiraki ake rimoa ao aika ngkai?
10 Te moani koraki ake a kakabwaiaaki mani kaotan te akoi ae rianako aei, bon ake a “katiteuanaaki ma Kristo.” (2 I-Korinto 5:17, 18) E moanaki “te bong ni kamaiu” ibukia ni Bentekota 33 C.E. Man te tai anne ni karokoa ngkai, a a tia ni mwiokoaki te koraki akanne bwa a na tataekina “taekan te mwakuri n raoiakinia aomata.” A waakinaanako “te mwakuri ae kaineti ma raoiakinaia aomata” nikiraia Kristian aika kabiraki ni boong aikai. A ataia ae anera ake aman ake e noriia te abotoro Ioane n te mii ni burabeti bwa a “taui ni kamatoai angiin te aonnaba ake aua, bwa e na aki kare te ang nakon te aonnaba.” Ai ngaia are boni ngkai “te bong ni kamaiu” ao “te tai ae angaraoi riki ibukin akoan te aba.” (Te Kaotioti 7:1-3) Ibukin aei, a a tia nikiraia Kristian aika kabiraki n ingainga nanoia ni kakoroa bukin te mwioko ae “te mwakuri ae kaineti ma raoiakinaia aomata,” nakoni maninganingan te aonnaba aika kakironako ni moa man te ka-20 n tienture.
11, 12. A kanga ni kaota ataakin raoi kakawakin te tai are a mena iai Kristian ake a kabiraki, ni moan te ka-20 n tienture? (Nora te taamnei n iteraniba 17.)
11 N te katoto, n aron ae e taekinaki n te boki ae Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, a kakoauaa raoi ni moan te ka-20 n tienture “C. T. Russell ma raona bwa a maiu n tain te tai ao a riai ni kaongoaki aomata taekan te koaua are e na kainaomataia.” Tera are a karaoia ibukin aei? N ataakin are a maiu n tain te tai are “te tai ae angaraoi riki ibukin akoan te aba,” a namakinna taari mwaane aikai bwa a aki rau nanoia ngkana a tii kaoia aomata nakoni botaki n taromauri tabeua. A a maan mataniwi n Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia n tii kakaraoa anne. Ni kaitaraan anne, a ukeri aanga tabeua riki aika manena Kristian ake a kabiraki ibukini kabutanakoan te rongorongo ae raoiroi. Mai buakoni bwaai riki tabeua, a kamanena naba te rabakau ni boong aikai ma te wanawana ibukini karikirakean aia mwakuri.
12 A kamanenai turaeki, boroutia aika uarereke, maekatin, ao booki mwaane aika karako mwaitiia ake a ingainga nanoia ni kabutaanako te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea. A korei kabwarabwara ma kaongora ao n tibwatibwai bwa a na boreetiaki n nuutibeeba aika nga ma nga mwaitiia. A kanakoaki i aon te rerio kabwarabwara aika boto i aon te Baibara i aon abaia ao ni katobibia te aonnaba. A karaoi ao ni kamanenai birim ike a a kaboraoi kakammwakurin taamnei ma bwanaa ake a raweaki, imwain otinakoni birim aika iai katangitangia ke taiani bwanaa mani bitineti ni karao birim. Tera uaan teimatoan ingaingan nanoia anne? E noraki ni boong aikai bwa a a tia aomata aika itua tabun te mirion ni butimwaea te rongorongo ao n uataboa taekinan ae kangai: “Kam na raoiakinaki ma te Atua.” Ni koauana, boni banna ni katoto aika raraoi ana toro Iehova rimoa bwa a teimatoa n ingainga nanoia, e ngae ngke e karako mwaitiia ao rabakauia.
13. Tera ana kantaninga te Atua ae ti riai ni mutiakinna raoi?
13 E teimatoa ni koaua ana taeka Bauro ae “boni ngkai te tai ae angaraoi riki ibukin akoan te aba.” Ti kakaitau ngaira n namakinan ana akoi ae rianako Iehova, bwa e a tia n reke ara tai n ongoraea ao ni butimwaea te rongorongo ibukin raoiakinaia aomata. N oneani mwin te aki kani bwerengaki, ti mutiakin raoi ana taeka Bauro aika imwina aikai: “Ti a manga butingkami bwa kam na butimwaea ana akoi ae rianako, n aki kakeaa bongana.” (2 I-Korinto 6:1) Te kantaninga ibukin ana akoi ae rianako te Atua bon ‘raoiakinaia kaain te aonnaba nakoina’ rinanoni Kristo.—2 I-Korinto 5:19.
14. Baikara bwaai aika a moanna n riiriki n aaba aika bati?
14 A teimatoa angiia aomata ake a kamatakiaki iroun Tatan ni karaurenakoaki mairoun te Atua ao a aki ataa ana kantaninga ibukin ana akoi ae rianako. (2 I-Korinto 4:3, 4; 1 Ioane 5:19) Ma ibukin rikiraken aaro aika rangi ni bubuaka n te aonnaba, a a kairaki iai aomata aika bati bwa a na kan ongora imwini kaongoaia ae e riki te buakaka ma te rawawata man raurenakoia mairoun te Atua. A bati ngkai aika a butimwaea te rongorongo ae raoiroi ao ni karaoi bwaai tabeua ibukin raoiakinaia ma te Atua, n aaba ake angiia aomata iai ngkoa a aki kani bwerengaki nakon ara mwakuri n uarongorongo. E koaua bwa ti a ota raoi bwa aei te tai ae a riai n ingainga riki iai nanora ni kaotiota te taeka n onnon ae kangai: “Kam na raoiakinaki ma te Atua”?
15. Tera ae ti tangiria bwa a na ataia aomata n taabo nako, n oneani mwin tataekinan te rongorongo ibukin tii kakukureiaia?
15 Ti aki mwiokoaki bwa ti na tii tuangia aomata ae ngkana a okira te Atua, ao e na buokiia n aia kangaanga ni kabane ao a na namakina kabebeteaia riki. A bati aika a kaei aia taromauri tii ibukin anne, ao a ingainga Aaro ni karaoa ae e tangiraki irouia. (2 Timoteo 4:3, 4) Tiaki tiara anne n ara mwakuri ni minita. Te rongorongo ae raoiroi ae ti tataekinna, bon taekan Iehova ae e tauraoi ni kabwarai buure rinanoni Kristo ibukin ana tangira. Ai ngaia are a a kona aomata n inaomata mani karaurenakoaia mairoun te Atua ao n raoiakinaki ma ngaia. (I-Rom 5:10; 8:32) Ma e ngae n anne, e nang waekoa n roko tokin “te tai ae angaraoi riki ibukin akoan te aba.”
“Kam na Ingainga Rinanon Taamnein te Atua”
16. Tera bukin ninikorian ao ingaingan nanoni Bauro?
16 Ti na kanga ngkanne ni karikirakea ao ni kateimatoa ingaingan nanora ibukin te taromauri ae koaua? Tao a mamaamaa tabeman ke a kabuingoingo ike a a namakinna iai bwa e kangaanga kaotan aia namakin ke n rena ma aomata. Ma e ngae n anne, e raoiroi ururingan ae te ingaingannano bon tiaki tii kaotan te namakin ke te kukurei; ao e aki boto naba n anuan te aomata. E katerea raoi aroni karikirakean ao kateimatoaan te ingaingannano Bauro ngke e kaumakiia raona ni Kristian ni kangai: “Kam na ingainga rinanon taamnein te Atua.” (I-Rom 12:11) E korakora ana ibuobuoki taamnein Iehova ni boutokaa te abotoro bwa e na ninikoria ao n nanomwaaka n te mwakuri n uarongorongo. E aki kerikaaki ingaingan nanoni Bauro man te tai are e weteia iai Iesu ni karokoa kabaneani kabureana ao matena ibukin ana onimaki i Rom, n te maan ae raka i aon 30 te ririki. E onimakina te Atua n taai nako are e anganna te korakora ae e kainnanoia rinanon taamneina. E taku: “I konai bwaai ni kabane ni karaoi iroun teuare e anganai te korakora.” (I-Biribi 4:13) Ai korakorara kakabwaiaara ni karekean reireiara man ana katoto!
17. Ti na kanga n “ingainga rinanon taamnein te Atua”?
17 Te taeka ae rairaki bwa “ingainga” nanona “buro.” (Kingdom Interlinear) Ngkana ti kani kateimatoa buron te ran, e kainnanoaki kateimatoaani korakoran te kabuebue. N aron naba anne, ngkana ti na “ingainga rinanon taamnein te Atua,” ti kainnanoa buokara ae teimatoa n roroko rinanon taamneina. Te anga ae e na reke iai anne boni kamanenaani bwaai nako ake e a tia ni katauraoi Iehova ibukini kakorakoraan ara onimaki. Nanon anne bwa ti na mutiakin raoi ara taromauri n utu ao n te ekaretia, n arora ni katoatai ni kakaraoi ara ukeuke n reirei i bon iroura ao te reirei n te utu naba, te tatataro ao te bobotaki ma raora ni Kristian. E na buokira anne ni kauraa te “ai” ibukini kateimatoaani “buron te ran” n aron naba ae e na teimatoa ‘ingaingara rinanon taamnein te Atua.’—Wareka Mwakuri 4:20; 18:25.
18. Tera tiara ae ti riai ni kaatuui ara iango iai ngkai Kristian ngaira aika ti a tia ni katabui maiura?
18 Te aomata ae e katabua maiuna bon ane kaatuua raoi ana iango i aon tiana ao e aki kai anaaki nanona ke ni bwara nanona n uaiakinan te tia anne. Ngkai ngaira Kristian aika ti katabui maiura, tiara ngkanne boni karaoani baika e tangirira Iehova bwa ti na karaoi n aron are e karaoia naba Iesu. (I-Ebera 10:7) Ni boong aikai, bon ana kantaninga Iehova bwa a na bane n raoiakinaki nakoina aomata aika bati. Mangaia are ti bia katotonga Iesu ao Bauro n ingainga nanora ni karaoa te mwakuri ae moan te kakawaki ae kaumakaki karaoana ni boong aikai.
Ko Uringnga?
• Tera “te mwakuri ae kaineti ma raoiakinaia aomata” are e mwiokoaki iai Bauro ao Kristian tabeman riki ake raona ni kabiraki?
• A kanga nikiraia taani kabiraki ni kamanena raoi “te tai ae angaraoi riki ibukin akoan te aba”?
• A na kanga minita aika Kristian n “ingainga rinanon taamnein te Atua”?
[Taamnei n iteraniba 14]
E aki mwanuoka arona Bauro n reitaki ma te Uea are Iesu Kristo