Kateimatoa Nanom ni Kabane Nakon Iehova
“Natiu . . . ko riai n ata Atuan Tamam. Ko na toro irouna ma nanom ni kabane.” —1 RONGORONGO 28:9, BK.
KAKAAEI KAEKAAN TITIRAKI AIKAI:
․․․․․
Tera te nano?
․․․․․
Tera te anga ae ti kona ni kamanena n tuoa iai nanora?
․․․․․
Ti na kanga ni kateimatoai nanora ni kabane nakon Iehova?
1, 2. (a) Bwain te rabwata raa ae taekinaki n angiin te tai n te aro ni kaikonaki n Ana Taeka te Atua? (b) E aera ngkai e kakawaki bwa ti na ataa te bae nanonaki n te nano?
N ANGIIN te tai, a taekinaki n Ana Taeka te Atua bwain te rabwata n te aro ni kaikonaki ibukini kabwarabwaraan te bwai teuana. N te katoto, e taku te baatua ae Iobi: “Akea naba te tiritiri i nanoni baiu.” E taekina naba ae kangai te Uea are Toromon: “A marika rii n te rongorongo ae raoiroi.” E karaua nanon Etekiera Iehova ni kangai: “I kamatoa [riki] ramwam . . . nakon te atibu ae matoatoa.” Ao e tua ae kangai te abotoro Bauro: “Ko taekini baika boou i taningara aika ti mimi iai.”—Iobi 16:17, BG; Taeka N Rabakau 15:30, BG; Etekiera 3:9, BG; Mwakuri 17:20.
2 Iai bwain te rabwata teuana ae e taekinaki n angiin te tai n te aro ni kaikonaki n te Baibara nakon ake tabeua riki. Bon are e mwaneweia Nei Anna are kakaonimaki n ana tataro ae kangai: “E kakatonga nanou i nanon Iehova.” (1 Tamuera 2:1, BG) Ni koauana, e kaania tenga te tai mwanewean te nano irouia taani korea te Baibara n te aro ni kaikonaki n angiin te tai. E rangi ni kakawaki ataakin te bae e tei ibukin te nano bwa e kaotaki n te Baibara bwa ti riai ni kawakinna.—Wareka Taeka N Rabakau 4:23.
TERA AE NANONAKI N TE NANO?
3. Ti na kanga n ataa te bae nanonaki n te taeka ae ‘te nano’ n te Baibara? Kabwarabwaraa.
3 E ngae ngke akea n Ana Taeka te Atua kabwarabwaraan te taeka ae ‘te nano,’ ma ti boni kona naba n ataa ae nanonaki iai. N te aro raa? Ibukini kamatataana, iangoa te taamnei ae rangi n tamaroa ae karaoaki man atibu aika uarereke ma n raneanea aika teuana tenga mwaitiia ake a kanimnimwaki. Ngkana ti kan nora raoi te taamnei ae reke man atibu aika kanimnimwaki aikai, ti riai ni kerikaaki ao n taraa raoi te taamnei ae bwanin. N aron anne, ti riai naba n nori taabo aika bati ake a kamanenaaki iai te taeka ae ‘te nano’ n te Baibara, bwa ti aonga n ataa nanona. Tera ngkanne te nano?
4. (a) E tei ibukin tera ‘te nano’? (b) Tera nanon ana taeka Iesu ake ni Mataio 22:37?
4 A kamanena te taeka ae ‘te nano’ taani korea te Baibara bwa te baere i nanon te aomata. E nanonaki naba iai baika ti tangiri, ara iango, aroarora, rabakaura, ma baika a kairira nakoni karaoani bwaai tabeua ao tiara. (Wareka Te Tua-Kaua 15:7, BG; Taeka N Rabakau 16:9; Mwakuri 2:26.) N aron ae taekinaki n te boki teuana boni “bwaai ni kabane ake i nanon te aomata.” N tabetai, e tianaki nanon te taeka ae ‘te nano.’ N te katoto, e taku Iesu: “Ko riai n tangira Iehova ae Atuam ma nanom ni kabanea, maium ni kabanea ao am iango ni kabanea.” (Mataio 22:37) N te tai aei, nanon te taeka ae ‘te nano,’ ana namakin te aomata, baike e tangiri ao ana iango. Ibukina bwa e taekinaki te nano, te taamnei ao te iango ni kaokoroaki, e a katuruturua Iesu bwa ti riai ni kaota tangiran te Atua n ara namakin, anuani maiura ao ni kamanenaan ara iango. (Ioane 17:3; I-Ebeto 6:6) Ma ngkana e taekinaki te taeka ae ‘te nano’ n tii ngaia, e nanonaki iai bwaai ni kabane aika mena i nanon te aomata.
BUKINI KAWAKINAN NANORA
5. E aera ngkai ti kani karaoa ara kabanea ni kona ni beku ibukin Iehova ma nanora ni kabane?
5 E kauringa Toromon te Uea are Tawita ibukin te nano ni kangai: “Natiu . . . ko riai n ata Atuan Tamam. Ko na toro irouna ma nanom ni kabanea ao am iango ni kabanea, ba e nori nano ma iango ni kabane Iawe.” (1 Rongorongo 28:9, BK) Ni koauana, bon te tia Katai naano ni kabane Iehova, n ikotaki naba ma nanora. (Taeka N Rabakau 17:3; 21:2) Ao a rangi n irekereke baike e nori i nanora ma ara iraorao ma ngaia ao arora nakon taai aika imwaira. Ngaia are iai bukina ae raoiroi, bwa ti na toua mwin te reirei ni kairiri mairoun Tawita ae kairaki koreana rinanon te taamnei, ni karaoan ara kabanea ni kona ni beku ibukin Iehova ma nanora ni kabane.
6. Tera ae ti riai n ataia ibukin ara motinnano ae te beku ibukin Iehova?
6 E kaotaki man ingaingara ni mwakuri bwa ti rangi ni kani beku ibukin Iehova ma nanora ni kabane, ngkai ana aomata ngaira. N te tai naba anne, ti ataia bwa e rangi ni korakora te kariri n ana waaki ae buakaka Tatan ao nanora ni kani bure ibukini kaibwabwarun te rabwata, n te aro are e a kamamaraa ara motinnano ae ti na beku ibukin te Atua ma nanora ni kabane. (Ieremia 17:9; I-Ebeto 2:2) Mangaia are ngkana ti kani kakoauaa raoi ara motinnano ae te beku ibukin te Atua bwa e na aki kamamaraaki, ti riai ni katoatai n tuoi nanora. Ti na kanga ni karaoa anne?
7. Tera ae na kaota raoiroin nanora?
7 E teretere bwa e aki kona n noraki anuara ae i nanora n aron naba ae akea ae kona n nora te baere i nanon te kainnamwarake [n aroni kanoan te ni]. Ma e ngae n anne, e taekinna Iesu n ana Kabwarabwara i aon te Maunga, bwa n aron ae kaotaki maiuraoin te kai man uaana, e kaotaki naba raoiroin nanora ni koaua n ara mwakuri. (Mataio 7:17-20) Ti na rinanon teuana mai buakoni mwakuri aikai.
TE ANGA TEUANA IBUKIN TUOAN NANORA
8. Tera irekereken te baere e taekinna Iesu ni Mataio 6:33 ma te bae i nanora?
8 N ana kabwarabwara naba Iesu anne ao e tuangia taan ongora te bwai ae a riai ni karaoia, ae e na kaotaki iai tangiran te kani beku iroun Iehova ma nanoia ni kabane. E taku: “Mangaia are teimatoa n ukoukora moa ana tautaeka n uea te Atua ma ana raoiroi, ao a na karekeaki baikai nakoimi.” (Mataio 6:33) Ni koauana, ti kaotii baika ti moanibwai ni maiura ni baika ti tangiri, ti iaiangoi ao n ara babaire i nanora. Te anga teuana are ti kona n tuoira iai n ara beku ibukin te Atua ma nanora ni kabane, bon tuoani baika ti moanibwai ni maiura.
9. Tera te kakao are e anga Iesu nakoia mwaane tabeman, ao tera ae kaotaki man aroia ni butimwaeia?
9 E aki maan imwin are e kaumakia taan rimwina Iesu bwa a na “teimatoa n ukoukora moa ana tautaeka n uea te Atua,” ao e a riki naba te bwai teuana are e kaotaki iai nanon te aomata man te bwai ae e moanibwaia ni maiuna. E kabwarabwaraa te bwai anne te tia korea te Euangkerio ae Ruka ngke e taekina Iesu bwa e “kamatoaa nanona bwa e na nako Ierutarem,” e ngae ngke e ataa raoi te baere e na riki nakoina ikekei. Ngke e “nakonako i nanon te kawai” Iesu ma ana abotoro, ao e kaitiboo ma mwaane tabeman ike e a kaoia ni kangai: ‘Kam na riki bwa taan rimwiu.’ A kukurei mwaane akanne ni butimwaea ana kakao Iesu, ma a kani karaoi moa bwaai tabeua. E kaeka temanna ni kangai: “Kariaia bwa N na nako moa n tauna tamau.” E manga taku are temanna: “N na iririko te Uea, ma kariaia moa bwa N na nako ni kaboo ma au utu.” (Ruka 9:51, 57-61) Ai boni kaokorora ana motinnano Iesu ae matoa ma nanona ni kabane ao mamaaraia mwaane akanne! A kaotia bwa e aki bane nanoia nakon te Atua, bwa a moanibwaia nanoia nakon Ana Tautaeka n Uea te Atua.
10. (a) Tera aroia aomata aika bati ni boong aikai nakon ana kakao Kristo? (b) Tera te kaikonaki are e taekinna Iesu?
10 Ti kaokoro ma mwaane akanne bwa ti wanawana ni butimwaea ana kakao Iesu, ae te riki bwa taan rimwina ao ti a beku ngkai ibukin Iehova ni katoabong. Ni karaoan anne, ti a kaota iai nanora ibukin Iehova. E ngae ngke ti kakaraoa ara mwakuri n te ekaretia, ma ti riai n ataia ae e kona naba n ruanikai nanora. Tera te karuanikai anne? N ana taetaenikawai Iesu ma te koraki ake e kaoia bwa a na riki bwa taan rimwina ao e kaota te karuanikai anne ni kangai: “Akea te aomata ae katokaa baina i aon te bwai ni kamarautano ma n tanrikaaki, ae tau ibukin ana tautaeka n uea te Atua.” (Ruka 9:62) Tera reireiara man te kaikonaki anne?
TI “NIMTA TE RAOIROI”?
11. Tera are e riki nakon ana mwakuri te tia kamarautano n ana kaikonaki Iesu, ao bukin tera?
11 Ibukini kamatataan raoi te reirei man ana kaikonaki ae kimototo Iesu, ti na karin rongorongo riki tabeua. E tabe ni kamaraua te tano te tia mwakuri. N ana tai ni kamarautano, e teimatoa n iaiangoa are ngke arona bwa e tiku ni mwengana e kona ni mena i buakoia ana utu, raoraona, ni ngarengare, n amwarake, n ongora te katangitang ao n a aki mena i aan te riringa. E rangi ni kani karaoi baikai. Imwini kamarauan te tano i nanon tabeua te tai iroun te tia mwakuri aei, e a moanna n taonaki nako ana iango n tangirani kakukurein te maiu, ike e a “tanrikaaki” iai ao n okirikaki. E ngae ngke e bati te mwakuri ae riai ni karaoaki imwain te ununiki, e a kaririaki te tia mwakuri ao e rotakibuaka ana mwakuri. Ni koauana, e a rangi n un te toka ngke e a aki botumwaaka ana tia mwakuri aei.
12. A na kanga n titeboo aroia Kristian tabeman ni boong aikai ma te tia mwakuri n ana kaikonaki Iesu?
12 Ti na iangoa aron rikin naba anne n ara bong aikai. E kona n tei te tia ununiki ibukin te Kristian ae taraa n nakoraoi maiuna, ma ni koauana e a ruanikai ana onimaki. N te katoto, ti na iangoia bwa aongkoa iai te tari te mwaane ae teimatoa ni katabetabea n te mwakuri ni minita. E ngae ngke e iririi bobotaki ao n uataboa te mwakuri ni minita, ma e teimatoa n iaiangoi bwain te aonnaba tabeua ake e anaaki nanona iai, ao e a korakora nanona ni kan okiri. N tokina, imwini waakinan ana mwakuri ni minita i nanon tabeua te ririki, e a rangi n taonaki nako ana iango n tangirani bwain te aonnaba tabeua ike e a “tanrikaaki” iai ao n okirikaki. E ngae ngke e bati ae riai ni karaoaki n te mwakuri ni minita, ma e aki teimatoa n “taua raoi taekan te maiu” ike e a rotakibuaka iai ana mwakuri ibukin te Atua. (I-Biribi 2:16) E nanokawaki Iehova ae “Mataniwin te tai” ngkana e aki nanomwaaka ana tia mwakuri.—Ruka 10:2.
13. Tera ae irekereke n te beku ma te nano ni kabane ibukin Iehova?
13 E rangi ni mataata te reirei aei. Ti na kamoamoaaki ngkana ti katoatai n uataboi mwakuri aika raraoi ma ni manena, n aron irakini bobotaki n te ekaretia ao karaoan te mwakuri ni minita. Ma e bati riki ae irekereke n te beku ibukin Iehova ma te nano ni kabane. (2 Rongorongo 25:1, 2, 27) Ngkana e teimatoa te Kristian n “tanrikaaki” ibukini korakoran nanona n tangiri bwain te aonnaba aei, e na ruanikai iai ana iraorao ma te Atua. (Ruka 17:32) Ti na “tau ibukin ana tautaeka n uea te Atua” tii ngkana ti “ribaa te buakaka ao [n] nimta te raoiroi” ma nanora ni koaua. (I-Rom 12:9; Ruka 9:62) Ngaia are ti riai ni bane n taraia raoi bwa e na akea te bwai teuana ae e na katoka ara beku ma nanora ni kabane ibukin te Tautaeka n Uea, e ngae naba ngkana iai ana waaki Tatan tabeua aika a taraa n rangi ni manena ke ni kakukurei.—2 I-Korinto 11:14; wareka I-Biribi 3:13, 14.
TEIMATOA N TARATARA RAOI!
14, 15. (a) Tera aron Tatan ni kataia n rota nanora? (b) Kabwarabwaraa te bwai ae e a rangi ni karuanikai iai ana kairiri Tatan.
14 Ti kairaki n tangiran Iehova bwa ti na katabui maiura nakoina. Man te tai anne, a bati mai buakora ake a a tia ni motinnanoia i nanon ririki aika bati, bwa a na teimatoa ni beku ibukin Iehova ma nanoia ni kabane. E ngae n anne, ao e bon teimatoa naba Tatan ni karirira. E teimatoa ni maairei nanora. (I-Ebeto 6:12) Ni koauana, e kona n ataia ae ti a aki kona ni kitana Iehova n te tai ae waekoa. Ngaia are e kataia ni mwamwanaira ni kamanenaani “bwain te maiu aei,” bwa a na kamamaraa ingaingan nanora ibukin te Atua teutana imwin teutana. (Wareka Mareko 4:18, 19.) E aera ngkai e rangi ni kokona ana anga ni kamwane Tatan anne?
15 Ni kaekaan anne, iangoia bwa aongkoa ko wareware i aan te taura ae 100 korakorani wikina, ao imwina e a karina ni bue te wiki. Kioina ngkai ko a tiku n te rotongitong, ko waekoa n ataa te bwai ae riki ao ko a kanimwa te wiki ae boou, ike e a manga ootanako iai te ruu. N te tairiki are imwina, ko a manga wareware n te taura naba anne. Ma ko aki ataia ae iai temanna ae onea te wiki anne nakon ae 95 korakorana. Ko kona n nora te kaokoro? Ko bae n aki. Ma tera ae na riki ngkana iai ae e a manga onea te wiki nakon ae 90 korakorana n te bong are imwina? Ko na bae n aki nora naba te kaokoro. Bukin tera? Ibukina bwa e tabe ni kerikaaki ootan te taura teutana imwin teutana n te aro are ko a aki namakinna. N aron naba anne, a kona kariri n ana waaki Tatan ni kakerikaaka ingaingan nanora teutana imwin teutana. Ngkana e riki anne, titeboo ngkanne ma e a tokanikai Tatan ni kakerikaaka korakoran ingaingan nanora ni beku ibukin Iehova. E na aki namakinna te Kristian ae e a bitaki nanona teutana imwin teutana ngkana e aki taratara raoi.—Mataio 24:42; 1 Betero 5:8.
E RANGI NI KAKAWAKI TE TATARO
16. Ti na kanga ni kamanoira man ana kunemwaan Tatan?
16 Ti na kanga ni kamanoira man ana kunemwaan Tatan ao ni kateimatoai nanora ni kabane nakon Iehova? (2 I-Korinto 2:11) E rangi ni kakawaki te tataro. E kaungaia raao n te onimaki Bauro bwa a na “tei n nene ni kaaitarai ana kunemwaan nako te Riaboro.” Imwina e a manga kaumakia ni kangai: “Kam na teimatoa naba n tataro . . . , n aeka n tataro nako ma te kakorakora n tataro ni bubutii.”—I-Ebeto 6:11, 18; 1 Betero 4:7.
17. Tera reireiara man ana tataro Iesu?
17 Ngkana ti kan tei n nene ni kaitaraa Tatan, ti wanawana ngkana ti katotonga Iesu are e tataroakina buokana, ike e a kaotia iai bwa e kakorakoraa ni kani kateimatoa nanona ni kabane nakon Iehova. N te katoto, nora are e koreia Ruka ni kaineti ma aron Iesu n tataro n te tairiki are imwaini matena: “E korakai n rawawata ao e teimatoa ni kakorakoraa riki n tataro.” (Ruka 22:44) E a tia Iesu ni kakorakoraa n tataro mai mwaina ma n te tai aei, e a kaaitara ma te kataaki ae te kabanea ni kakaiaki ni maiuna i aon te aba, ngaia are e a “kakorakoraa riki” n tataro ao e kaekaaki ana tataro. E kaotaki n ana katoto Iesu bwa e kainnanoaki te korakai n tataro ma te nano ni kabane. Ngaia are ngkana a kakaiaki riki kataakira ao ni korakora riki ana kariri Tatan, ti riai ni ‘kakorakoraira riki’ n tataro ni bubutii kamanoara mairoun Iehova.
18. (a) Tera ae ti riai n titirakinira ibukin te tataro, ao bukin tera? (b) Baikara bwaai ake a rotaki iai nanora ao n aaro raa? (Nora te bwaoki n iteraniba 22.)
18 Tera aron rotakira n aeka n tataro akanne? E taku Bauro: “A na kaotaki ami bubutii ni bwaai ni kabane nakon te Atua, n te tataro ma te kakorakora n tataro ni bubutii n raonaki n te katituaraoi, ao te rau are mairoun te Atua ae riaon aia iango aomata, e na kawakin nanomi.” (I-Biribi 4:6, 7) Eng, ti riai n tataro ma nanora ni koaua ao ni katoatai ibukini kateimatoaan nanora ni kabane nakon Iehova. (Ruka 6:12) Mangaia are titirakiniko ni kangai, ‘I kakorakoraai n tatataro ao ni katoatai ni karaoia?’ (Mataio 7:7; I-Rom 12:12) E na kaotaki korakoran nanom ni kani beku ibukin te Atua n am kaeka.
19. Tera ae ko na karaoia ibukini kateimatoaan nanomi ni kabane nakon Iehova?
19 N aron ae ti a tia n rinanona, a kona ni kaotaraeaki baika bati aika i nanora ni baike ti moanibwai ni maiura. Ti na taraia raoi bwa a na akea baike rimoa ake ti kitani, ke ana bwai n nanowanawana Tatan ae e na kamamaraa ara motinnano ni beku ma nanora ni kabane ibukin Iehova. (Wareka Ruka 21:19, 34-36.) Mangaia are, ti riai n teimatoa ni butiia Iehova n aron Tawita ni kangai: “E na bane nanou ni karineko.”—Taian Areru 86:11, BK.
[Taamnei n iteraniba 16]
Bwaai Aika Tenua Ake A Rotaki Iai Nanora
N aron ae ti kona ni karaoi ara babaire ibukini marurungini buroora, ti kona naba ni karaoi bwaai tabeua ibukini kateimatoaan raoiroin nanora. Iangoi bwaai aika kakawaki aika tenua aikai:
1 Te Amwarake: E kainnanoaki te amwarake ae tau bwa e na marurung iai buroora. N aron naba anne, ti riai n taraia raoi bwa ti na karekei amwarake n taamnei aika tau ibukini kateimatoaan raoiroin nanora, rinanon ara ukeuke n reirei i bon iroura, kananoan ara iango, ao irakini bobotaki.—Taian Areru 1:1, 2; Taeka N Rabakau 15:28; I-Ebera 10:24, 25.
2 Te Kamarurung: E riai ni bwam raoi buroora ngkana ti kani marurung. N aron naba anne, e teimatoa raoiroin nanora ngkana ti ingainga n uataboa te mwakuri ni minita, tao ni kakorakoraira ni kabatiai ara mwakuri ake a na kateimatoa raoiroin nanora.—Ruka 13:24; I-Biribi 3:12.
3 Te Tabo: E kona n rangi n rawawata buroora ao nanora n te tabo ae e aki karineaki te Atua iai, are ti riai ni mwakuri ao ni maeka iai. Ma e ngae n anne, e kona ni kerikaaki te rawawata anne rinanon te katoatai ni bobotaki ma raora n onimaki, ake a mutiakinira ao a bane nanoia nakon te Atua.—Taian Areru 119:63; Taeka N Rabakau 13:20.