Iai Iroum ‘Te Nano N Ataa’ Iehova?

1, 2. E aera ngkai iai tabeman aika a tatangira te biiku?

A BATI aika kani kakana te biiku ae menaai ke ae mwau. A rangi ni kakawaki uaani biiku irouia I-Iutaia rimoa. (Naum 3:12; Ruka 13:​6-9) A reke baika raoiroi ibukin te rabwata man taiani biiku ao a taekinna naba tabemwaang bwa e raoiroi ibukin te buroo.

² E a tia ngkoa Iehova ni kairekerekea te biiku ma te aomata. E aki kabwarabwaraa te Atua manenani kanakin taiani biiku, ma e bon taetae n te aro ni kaikonaki. E bon taekini baika a mena i nanoia. Ti kona ni buokaki ma aika tangiraki iroura ni baike e taekin. N rinanoani baike e taekin, iangoia bwa tera ae kona n nanonaki n aei ibukia Kristian.

3. A tei ibukin antai biiku ake a taekinaki n Ieremia mwakoro 24?

³ Ti na iangoa moa te bwai are e taekinna te Atua ibukini biiku n ana bong Ieremia. N 617 B.C.E., a kakaraoi mwakuri ake e riribai Iehova kaain Iuta. E angan Ieremia te miitara te Atua ibukini baika a na riki nakoia kaain Iuta rinanoni kaikonakani biiku aika uaekaki, bwa “biiku aika moa n raraoi” ao “biiku aika moa ni bubuaka.” (Wareka Ieremia 24:​1-3, BG.) E nanonaki ni biiku aika bubuaka te Uea ae Tetekia ao tabeman riki ake titeboo aroaroia ma ngaia, ake a aitara ma ana mwakuri n iowawa te Uea ae Nebukaneta ma ana taanga ni buaka. Ma tera aroia Etekiera, Taniera ao raona aika teniman ake a a kamani mena i Baburon, ao I-Iutaia tabeman ake a nang uotaki nako ikanne n te tai ae waekoa? Bon titeboo naakai ma biiku aika raraoi. A na oki nikiraia ni manga katea Ierutarem ma te tembora, ao e boni koro nanon aei teutana te tai imwin anne.​—Ieremia 24:​8-10; 25:​11, 12; 29:10.

4. Tera kaungaakira mani baike e taekin te Atua ibukini biiku aika raraoi?

⁴ E taetae Iehova ibukia te koraki ake a tei ibukini biiku aika raraoi ni kangai: “N na angania naano aika a na ataai, ngkai Iehova Ngai: ao a na riki bwa au botanaomata.” (Ieremia 24:​7, BG) Bon anne te boto n iango n te kaongora aei. Ai boni kaungananora! E kukurei te Atua n angania aomata n tatabemania nako ‘te nano n ataia.’ E nanonaki ‘te nano’ ikai bwa anuan te aomata. Ni koauana, ko kani karekea te aeka n nano anne ao n riki naba bwa ana aomata. A irekereke mwaneka aika a na uotiko nakon anne ma te ukeuke n reirei, maiuakinan ana Taeka, te rairannano, kitanan aroaro aika bubuaka, katabuani maium nakon te Atua, ao te bwabetito i nanon aran te Tama, te Nati ao te taamnei ae raoiroi. (Mataio 28:​19, 20; Mwakuri 3:19) Tao ko a tia ni kakairi ni mwaneka akanne, ke tao ni katoatai ni bobotaki ma Ana Tia Kakoaua Iehova ngkai ko tabe n tou mwia.

5. E kaineti raoi ana koroboki Ieremia nakoia antai?

⁵ E ngae ngkana ti a tia ni karaoi mwaneka tabeua ke ni kabane, ma ti riai n tuoi raoi aroarora ma kateira. Ko kona n nora riaira ni karaoa anne mani baike e korei Ieremia ibukin te nano. A kaineti tabeua mwakoron te boki ae Ieremia ma natannaomata ake a otabwaninia Iuta, ma e boto raoi nakon te natannaomata ae Iuta n aia tai n tautaeka ueea aika niman. (Ieremia 1:​15, 16) Eng, e kaineta raoi ana koroboki Ieremia nakoia mwaane, aine ao ataei ake a a kamani katabui maiuia nakon Iehova. N ana tai Mote, ao a motinnanoia aia bakatibu bwa a na riki bwa ana aomata Iehova. (Te Otinako 19:​3-8) A kamatoai naba nanoia aomata n ana bong Ieremia, ao a taku: “Norira, ti a roko i Roum; ba bon Iehova ae Atuara Ngkoe.” (Ieremia 3:​22, BG) Ma tera am iango ni kaineti ma nanoia?

E KAINNANOAKI TE KOROKORO NAKON TE NANO N TE ARO NI KAIKONAKI?

6. E aera ngkai ti riai ni mutiakina riki te baere e taekinna te Atua ibukin te nano?

⁶ A kona taani kuakua ni boong aikai ni kamanenai rabakau aika boou, n nora iai marurungin te buroo ao aroni mwakurina. Ma e kona Iehova ni karaoa ae rangi ni bati riki n aron are e karaoia n ana bong Ieremia. E rianako rabakaun te Atua n aron ae ti ataia man ana taeka aikai: “Moan te mamamana riki te aba te nano nakoni bwai ni kabane, ao e kakaiaki aorakina: ai antai ae kona n ataia? Ngai ae Iehova I tirotiroa te nano, . . . ba N na angania aomata ni kabaneia n ai aroni kawaiia nako, n ai aron uaan aia makuri nako.” (Ieremia 17:​9, 10, BG) Bon akea irekereken ‘tirotiroan te nano’ ma tuoan te buroo n te onnaoraki, are e kona n ruberube tao tenua te birion te tai i nanon 70 ke 80 te ririki. Ma e bon taetae Iehova ibukin te nano. E kaineti ‘te nano’ anne ma nanon te aomata ae raba ae a irekereke iai baike e tangiri, ana iango, anuana, aroarona ao tiana. Bon iai naba iroum te nano anne. E kona n tuoa nanom te Atua ao ngkoe naba ko kona ni kakorakorako n tuoa nanom.

7. E kanga Ieremia ni kabwarabwaraa nanoia angiia I-Iutaia ake n ana bong?

⁷ Ni katauraoara ibukin te tutuo aei, ti kona n titirakinira ni kangai: ‘Tera aron nanoia angiia I-Iutaia ake n ana tai Ieremia?’ Ibukini kaekaana, iangoa te taeka ae burenibwai atongana are e kamanena Ieremia: “A aki korotobibiaki botanaomata ni kabaneia.” E aki nanona te korotobibi are e taneiai ni kakaraoaki nakoia mwaane aika I-Iutaia ibukina bwa e kangai: “E taku Iehova, Noria, a kan roko boong aika N na kareke kaiia aomata aika aki korotobibiaki ni kabaneia i buakon aia aki-korotobibiaki.” Mangaia are a bon “aki-korotobibiaki” nanoia I-Iutaia ake a a tia ni korotobibiaki. (Ieremia 9:​25, 26, BG) Tera ae nanonaki n aei?

8, 9. Tera ae a riai ni karaoia angiia I-Iutaia ni kaineti ma nanoia?

⁸ Ti kunea te bwai ae nanonaki iai te taeka ae “aki korotobibiaki” nanoia n te bwai are a kaumakaki iai I-Iutaia bwa a na karaoia iroun te Atua ngke e kangai: “Uoti nako kunin tabon nanomi, ngkami aika aomatan Iuta ma kaain Ierutarem: ba e kawa n oti nako unu . . . i bukini buakakan ami makuri.” Ma a moan riki maia aia mwakuri aika buakaka? Boni mai nanoia. (Wareka Mareko 7:​20-23.) Eng, e kunea raoi nibwan aia mwakuri aika buakaka I-Iutaia te Atua rinanon Ieremia. A karitei ao a rawa ni bitii maiuia. A bubuaka aia iango ao nanoia i matan Iehova. (Wareka Ieremia 5:​23, 24; 7:​24-26.) E tuangia te Atua ni kangai: “Kam na korotobibingkami nakon Iehova, ao uoti nako kunin tabon nanomi.”​—Ieremia 4:4; 18:​11, 12, BG.

⁹ Mangaia are a kainnanoa te korokoro nakon nanoia n te aro ni kaikonaki I-Iutaia ake n ana bong Ieremia ae nanonaki iai ‘korotobibian kunin tabon nanoia,’ n aroia naba ake n ana bong Mote. (Te Tua-Kaua 10:16; 30:​6, BG) Nanon te taeka ae “[uotakinakoani] kunin tabon nanomi” boni kanakoani baike a tangiri ao aia iango aika a kairiia bwa a na kakeaa bongan ana tua nako te Atua.​—Mwakuri 7:51.

‘TE NANO N ATAA’ TE ATUA NI BOONG AIKAI

10. Tera ae ti riai ni kani karaoia n aron ae kaotaki iroun Tawita?

¹⁰ Ai kakaitaura ngaira ngkai e anganira te atatai te Atua ae ti na kona n ota iai n ae nanonaki n te nano! A kona n iango ni kangai tabeman: ‘Ma bukin tera bwa a riai n tabeaianga n aei Ana Tia Kakoaua Iehova ni boong aikai?’ A kakaonimaki ni beku ibukin Iehova angiia kaain te ekaretia ao a itiaki aroaroia. A aki riki bwa “biiku aika moa ni bubuaka,” n aroia I-Iutaia aika bati rimoa. Ma uringnga, bwa e bon taekina naba ae kangai Tawita are e raoiroi: “Te Atua, Ko na tirotiroai, ao ata nanou: Ko na kataai, ao atai nanou nako: Ao noria ba tao iai i rou te aro ae buakaka ke akea.”​—Taian Areru 17:3; 139:​23, 24, BG.

11, 12. (a) E aera ngkai ti riai ngaira n tatabemanira nako n tuoi nanora? (b) Tera ae e na aki karaoia te Atua?

¹¹ E tangirira n tatabemanira nako Iehova bwa ti na kinaa raoi ma n tangiraki irouna ao ni kateimatoa arora anne. E taku Ieremia ni kaineti ma te aomata ae raoiroi: “Iawe ae moan te maka, ko kataia aomata ma te eti, ko nori nanoia ma aia iango.” (Ieremia 20:​12, BK) Ngkana ngaia bwa e tuoi nanoia aomata aika raoiroi Teuare Moan te Mwaaka, ti aki ngkanne riai n tuoi raoi baika i nanora? (Wareka Taian Areru 11:5.) Ni karaoan aei, ti a kona n ataia bwa iai iroura te aroaro, te namakin ao te tia ae karekea te aki kai namakinaaba nakon nanora. Tao ti kona n rangi n aau n ongeaba iroun Iehova. Ti kona ni kainnanoa te korokoro i nanora n te aro ni kaikonaki bwa e na ‘uota nako kunin tabon nanora.’ Tao tera ae ko na ukeria ngkana ko kariaia bwa ko na tuoa nanom? Ao ko na kanga ni karaoi bitaki aika ko nori riaia ni karaoaki?​—Ieremia 4:​4, BG.

¹² Aio te bwai ae mataata iai: Ti aki riai ni kantaningaia bwa e na kairoroira Iehova bwa ti na bitii aroarora. E taekinia “biiku akana raraoi” bwa e na ‘angania te nano n ataia.’ E aki taekinna bwa e na kairoroia bwa a na bitii nanoia. A riai n tangira te nano ae kai namakinaaba ae kaotiotaki iai ataakin te Atua. Ti aki ngkanne riai ni karaoa naba anne?

13, 14. N te aro raa ae e kona n ruanikai iai nanon te Kristian?

¹³ E taku Iesu: “A nako man te nano iango aika bubuaka, te tiritiri, te wene ni kimoa, te wene ni bure, te iraa, te bukibuki ni kewe, ao te taetae ni kabuakaka.” (Mataio 15:19) E teretere bwa ngkana e aki namakinaaba nanon temanna te tari te mwaane ma ni e kairia nakon te wene ni kimoa ke te wene ni bure ao e teimatoa n aki raira nanona, e a kona ni kabuaa tangirana iroun te Atua n aki toki. Ma e kona naba te aomata ae tuai ni karaoa te bure ni kariaia tangiran te bure bwa e na rikirake i nanona. (Wareka Mataio 5:​27, 28.) Aei te itera ae kona n ibuobuoki iai tuoan nanon te aomata i bon irouna. Ko iaiangoa temanna ae kaokoro arom ma ngaia bwa tao te mwaane ke te aine n te aro ae raba ae e aki kukurei iai Iehova? Ko kainnanoa bitakin te bwai ane i nanom?

¹⁴ N aron naba anne, e kona te tari te mwaane ae tuai n “tiriaomata” ni kariaia rikirakeni korakoran unna ni karokoa e a bon ribaa raona ni Kristian. (Nakoaia Ibonga 19:17) E na kakorakoraa ni katoki ana namakin akana kona ni kairia bwa e na aki namakinaaba nanona?​—Mataio 5:​21, 22.

15, 16. (a) Taekina te katoto n aron te Kristian ni kona n ‘aki korotobibiaki nanona.’ (b) E aera ngkai ko iangoia bwa e aki kukurei Iehova n te ‘nano ae aki korotobibiaki’?

¹⁵ E kakukurei bwa a aki kariaia angiia Kristian bwa e na reke irouia te aeka ni ‘kangaanga ni kaineti ma te nano’ anne. Ma e ngae n anne, e bon taekini naba “iango aika bubuaka” Iesu. Aikai iango ke aroaro ake a kona ni kabaarekai iterani maiura aika bati. N te katoto, ti kona n iangoia bwa e kakawaki riki nakoni bwaai ni kabane kakaonimakira nakoia kaain ara utu. Ni koauana, a “tangiriia” kaain aia utu Kristian, ao a aki kani katotongia aomata aika bati aika taan aki tatangira ni “kabaneani boong” aikai. (2 Timoteo 3:​1, 3) Ma e kona naba ni manga riao kaotiotan te tangira anne. A iangoia aomata aika bati bwa e “korakora riki tangiraia kaain am utu nakoia raoraom,” ae nanonaki iai bwa e kakawaki riki kakaonimakia nakoia kaain aia utu nakoni kakaonimakia nakoia tabemwaang. Mangaia are a kona n tei ibukia aia utu ke n tei n aia itera n aki ongei kangaanga, ao a irantangaia naba kaain aia utu ngkana a kaunaki. Iangoa korakoran aia tangira mwaanen Rina are a a kairaki iai nakoni karaoan te bwai teuana. (Karikani Bwaai 34:​13, 25-30) Ao iangoa te bwai are i nanon Abetarom, are e a kairia bwa e na tiringa ai tarina are Ammon. (2 Tamuera 13:​1-30) A aki ngkanne boutokaaki baikai n “iango aika bubuaka”?

¹⁶ Ti ota raoi bwa a aki tiriaomata Kristian ni koaua. Ma a kona ni kaikoi iango aika bubuaka ibukin te tari te mwaane ke te tari te aine are a iangoia bwa e kauna aia koraki? A kona ni kakerikaaka akoan raoia n onimaki are e karaoa ae aki riai nakon aia koraki ke a a bon aki kaotiota te akoi nakon teuanne ke neienne. (I-Ebera 13:​1, 2) A aki riai n iangoaki aeka n namakin aika bubuaka akanne ao akean te akoi bwa karekean aonara, bwa e boni kaotiotaki iai akean te tangira. Eng, e kona te tia Tuoi naano n atonga anne bwa ‘te nano ae aki korotobibiaki.’ (Ieremia 9:​25, 26, BG) Uringia te koraki ake e kaumakia Iehova ni kangai: “Uoti nako kunin tabon nanomi.”​—Ieremia 4:​4, BG.

REKEN AO KATEIMATOAAN ‘TE NANO N ATAA’ TE ATUA

17. Ti na kanga ni buokaki mani maakan Iehova bwa e na kai namakinaaba riki nanora?

¹⁷ Tera arom ngkana ko tuoa nanom ao ko noria bwa e aki waekoa n namakinaaba nakon ana kaetieti Iehova, n aron ae ko riai ni karaoia n te aro are e a taraa n “aki korotobibiaki”? Tao ko kunea bwa ko maakuia aomata, ko ingainga ni kani karineaki ke ni maiu ni kaubwai, ke ko imanono naba ke ni kani karaoa te bae ko tangiria. Tiaki tii ngkoe n namakina anne. (Ieremia 7:24; 11:8) E korea taekaia I-Iutaia ake a aki kakaonimaki Ieremia n ana bong bwa a ‘taningamatoa ao n rarawa nakoina.’ E reitia riki ni kangai: “A aki uringai mani karineai ngai ae Iawe ae Atuaia, ae boni ngai ae I angangania te karau n taai nako aika a riai.” (Ieremia 5:​23, 24, BK) E aki ngkanne nanonaki n uotakinakoani ‘kunin tabon te nano,’ bwa ti karikirakea iai maakan ao karinean Iehova n te aro ae rangi ni korakora? Ti kona ni buokaki n tatabemanira nako man te maaku ae korakora anne bwa e na reke nanora ae kai namakinaaba riki nakoni baike e tangiri te Atua mairoura.

18. Tera te berita are e karaoia Iehova nakoia te koraki ake kaain te berita ae boou?

¹⁸ Ngkai ti teimatoa ni kakorakoraira ni karaoa aei, e na bon anganira Iehova ‘te nano n ataia.’ Ni koauana, bon anne are e beritanna ibukia aika kabiraki n te berita ae boou ni kangai: “N na karina au tua i nanoia, ao N na koroia i nanoia; ao N na riki ba Atuaia, ao ngaiia a na riki ba au aomata.” Ma tera ae riki nakon ataakina ni koaua? E reitia riki ni kangai: “A na aki manga i reirei, temanna e na aki reireia raona, ao temanna e na aki reireia tarina, ni kangai, Kam na ata Iehova: ba ane a na bane n ataai akana moa ni mangori ma akana moa ni kakanato, bon ana taeka Iehova: ba N na kabara aia buakaka, ao N na aki manga uring aia bure.”​—Ieremia 31:​31-34, BG.a

19. Tera aia kantaninga ae moan te tamaroa Kristian ni koaua?

¹⁹ Ngkana tao ko kakantaningai kakabwaia n aki toki man te berita ae boou aei tao i karawa ke i aon te aba, ko riai n ataa Iehova ao n riki naba bwa ana aomata. Te bwai ae riai n reke iroum ibukini karekean aeka ni kakabwaia aikai, boni kabwaraan am bure man ana karea ni kaboomwi Kristo. Ni kaineti ma te koaua are a kona ni kabwaraaki am bure, ko a kaumakaki iai bwa ko na kabwarai aia bure aomata nako e ngae naba ngkana e taraa ni kangaanga karaoana. Ti riai ni kakorakoraira ni kanakoi unra ma riribaakia aomata i nanora. Ti a buokaki n aei bwa ti na kaotia ae ti kani beku ibukin Iehova ao ti a rikirake ni kinaa riki. Ko na riki naba n aroia te koraki ake e taetae Iehova nakoia ni kangai: “Ane kam na ukoukorai, ao N na bon reke i roumi, ngkana kam bon ukoukorai n nanomi ni kabane. Ao N na bon reke i roumi.”​—Ieremia 29:​13, 14, BG.