Ko Butimwaea Raoi Ana Bwaintituaraoi Te Atua Ae Te Mare?

“E bia anganingkami Iehova te bwaintituaraoi ao te motirawa temanna n ana auti buuna, ao temanna n ana auti buuna.”—RUTA 1:9, NW.

KAKAAEI KAEKAAIA:

E aera ngkai ti kona n taekinna bwa a butimwaea ana bwaintituaraoi te Atua ae te mare, ana toro ake rimoa?

Ti kanga n ataia bwa e tabeakinira Iehova n rineaia raora ni mare?

Tera te reirei ni kariri n te Baibara ibukin te mare, ae ko iangoia bwa ko na maiuakinna?

1. Kabwarabwaraa aron ana namakin Atam ngke e a reke buuna.

“BON rin riu aei ngkai, ao irikon irikou: e na aranaki ba te Aine, ba kioina ngke e anaki mai nanon te Mwane.” (Karikani Bwaai 2:23, BG) Ai kukureira te moan aomata are Atam ngke e a reke buuna! Maroaka are e a karioa ana taeka anne ma te ingaingannano! Imwini kamatunakoan Atam iroun Iehova, E a karika te aine ae tamaroa aei man rinikaokaona teaina. Rimwi riki e arana neiei Atam bwa Ewa. E katiteuanaia naaka uoman aikai te Atua n te mare ae kakukurei. Kioina ngkai e karika neiei Iehova man riin Atam, a boni kaan riki Atam ao Ewa nakoia buu mwaane ao buu aine ni boong aikai.

2. E aera ngkai a kona ni kaaniaki mwaane ao aine i marenaia?

² Ibukini wanawanan Iehova ae rianako, e a tia ni karinna i nanoia aomata te kona ni karekenano, ae te aroaro ae a kona ni kaaniaki iai mwaane ao aine. E taekinaki ae kangai n te The World Book Encyclopedia: “E riai te mwaane ao te aine are a tia ni mare, ni kaai ni kaotiota raoi te reitaki ao te tangira ae teimatoa.” Anne te bwai ae riiriki n taai aika rangi ni bati i marenaia ana aomata Iehova.

A KARINEA TE BWAINTITUARAOI AE TE MARE

3. E kanga n reke buun Itaaka?

³ E rangi ni karinea te mare Aberaam are e kakaonimaki. Ngaia are e kanakoa ana toro ae te kabanea n ikawai nako Metobotamia bwa e na karekea iai buun Itaaka. E karekea kaekaan ana tataro ae raoiroi te toro anne. E a riki Rebeka ae mamaaka te Atua bwa buun Itaaka ae tangiria, ao iai tibwangana n ana babaire Iehova ibukini kateimatoaan ana kariki Aberaam. (Karikani Bwaai 22:18; 24:12-14, 67) Ti aki riai n iangoia bwa e na riki temanna bwa te tia matana buun are temanna ngkana e aki tuangaki. A bati n ara bong aikai ake a karaoi aia babaire n rineiia raoia ni mare. A bon aki karaoaki maare i karawa, ma e na buokiia Kristian te Atua n rineiia raoia ni mare ao bwaai riki tabeua ibukin te maiu, ngkana a tataroakina te kairiri ao a a kairaki n taamneina.—I-Karatia 5:18, 25.

4, 5. Ko kanga ni kakoauaa bwa e onoti aia tangira te I-Turamaite ma te tia kawakin tiibu?

⁴ E aki tangira kairoroana irouia tabeman, ataeinnainen Iteraera rimoa ae te I-Turamaite ae botonnaine, bwa e na riki bwa temanna mai buakoia buun te Uea are Toromon ake a bati. E taku: “I tuangkami, ngkami aika natin Ierutarem aika aine, Ba kam na tai rairaira teuae tangiraki i rou, ao tai kautia, Ngkae e tuai ni kan uti.” (Ana Anene Toromon 8:4, BG) E onoti aia tangira i marenaia te I-Turamaite ma te tia kawakin tiibu. E taku neiei ma te nanorinano: “Ngai rootin Tiaron, Ao kiebuni marua.” E kaekaa te tia kawakin tiibu ni kangai: “Aron te kiebu i buakoni kaai aika kateketeke, Ao ai aron naba raou ae tangiraki i buakoia ataei n aine”! (Ana Anene Toromon 2:1, 2, BG) A bon rangi n tangiriia naakai.

⁵ E na rangi ni matoa aia itoman n aia mare te I-Turamaite ao te tia kawakin tiibu ibukina bwa a moanibwaia tangiran te Atua. Ni koauana, e taku te I-Turamaite nakon raona ae tangiria are te tia kawakin tiibu: “Ko na kabaeai i aon nanom ba kanga te kanikina, ba kanga te kanikina i aoni baim: Ba e korakora te tangira kaanga ai aron te mate; E matoatoa te koko ae riai kaanga ai aron Tiore: Uramwakana bon uramwakan te ai, Ae te uramwaka ae korakora ae ana bwai Iehova [ngkai e roko mairouna]. A aki kona raan aika bati ni kamatea te tangira, Ao a aki kona naba karau aika raanga ni kamauna: Ngkana tao e kabane kanoan ana auti te aomata n anga i bukin te tangira, Ao e bon aki konaki ni mutiakinaki teutana.” (Ana Anene Toromon 8:6, 7, BG) Bukin tera bwa a na kariaia te bwai ae akea manenana ana toro Iehova ngkana a iangoa aia mare?

E KAKAWAKI AM RINERINE NAKON TE ATUA

6, 7. Ti na kanga n ataia bwa e kakawaki iroun te Atua ara rinerine ni kakaaean raora ni mare?

⁶ E kakawaki iroun Iehova am rinerine ni kakaaean raom ni mare. A tuangaki ae kangai Iteraera ni kaineti ma kaaini Kanaan: “Ko na tai karekea te mare ma ngaiia; ko na tai angan natina te mwane natim te aine, ao tai wetea natina te aine nakon natim te mwane. Ba ane e na raira nako natim te mwane man iran nanou, ba a na toro irouia anti tabeman: ao ane e na ura unin Iehova nako imi, ao E na kai kamaunako.” (Te Tua-Kaua 7:3, 4, BG) N tienture ake imwina, e katanoata te ibonga are Etira ni kangai: “Kam bure, ma n imaremare ma aine ianena, ni karaka buakakaia Iteraera.” (Etira 10:10, BG) E taku te abotoro Bauro nakoia raona ni Kristian: “E bae te buu te aine n ana bong ni maiu buuna ni kabane. Ma ngkana e a mate buuna, ao e a inaomata ni manga mare ma ane e tangiria, ma tii i nanon te Uea.”—1 I-Korinto 7:39.

⁷ E kaota te aki ongeaba nakon te Atua ana toro Iehova ae kakaonimaki, ngkana e mare ma ae tiaki kaain te onimaki. N ana bong Etira ao a karaoi mwakuri n aki kakaonimaki I-Iteraera n aroia “n imaremare ma aine ianena,” ao e kairua bwa a na kataia ni kamemeerei reirei ake n te Baibara. (Etira 10:10, BG; 2 I-Korinto 6:14, 15) E aki kaota te banna ni katoto ae raoiroi te Kristian ae mare ma ae tiaki kaain te onimaki, ao e aki butimwaea naba ana bwaintituaraoi te Atua ae te mare. Ngkana e karaoaki anne imwin te bwabetito, e kona te mwaane anne ni kabuai mwioko tabeua n te ekaretia. Bon akea rian am bubutii ibukini kakabwaia ngkana ko tataro ni kangai: ‘Iehova, I a tia n aki ongeaba iroum. Ma I butiiko bwa ko na kakabwaiaai.’

E ATAA AE MOAN TE RAOIROI TAMARA ARE I KARAWA

8. Kabwarabwaraa bwa e aera ngkai ti riai ni butimwaei ana kairiri te Atua ibukin te mare.

⁸ E bon ataa raoi aroni mwamwakurin te mitiin te tia karaoia. E kona n anga kaetieti ibukini kamanenaana. Tera arora ngkana ti tarariaoi kaetieti akanne? E na bae n iai te kabuanibwai. Ngaia are ngkana ti kani karekea te mare ae kakukurei, ti riai n butimwaei ana kaetieti Iehova ae te tia Karaoa te mare.

9. E aera ngkai ti kona n taekinna bwa e ota Iehova n namakinan te tiku ni maroaa, n ikotaki naba ma reken te kukurei n te mare?

⁹ E atai bwaai ni kabane Iehova ibukia aomata ao te mare. E karina i nanoia kainnanoan te wene n taanga bwa a aonga ‘ni bati ni kariki ao ni kabatiaia.’ (Karikani Bwaai 1:28, BG) E ota te Atua n namakinan te tiku ni maroaa, bwa imwaini karikan te moan aine ao e taku: “E aki raoiroi ba e na tiku te aomata n ti ngaia. N na karekea raona ae te tia buokia ae ai arona.” (Karikani Bwaai 2:18, BK) E ataia raoi Iehova bwa e kona n reke te kukurei n te itoman n te mare.—Wareka Taeka N Rabakau 5:15-18.

10. Baikara reirei ake a kateimatoa aia reitaki ae kaan raao ni mare aika Kristian?

¹⁰ Bon akea te mare ae nakoraoi n ara bong aikai ibukin te bure are a ituaki iai botannaomata, ao te aki kororaoi mairoun Atam. E ngae n anne, e kona n reke te kukurei ni koaua n te mare irouia ana toro Iehova, tii ngkana a iraki raoi Ana Taeka te Atua. N te katoto, iangoi ana reirei ni kairiri Bauro aika mataata i aon te reitaki ae kaan n te mare. (Wareka 1 I-Korinto 7:1-5.) E aki taekinaki n te Baibara ae a riai ni kaan aia reitaki taanga ni mare i marenaia, tii ibukini karikaia natiia. E kona te aeka n reitaki anne ni karakaa riki tabeakinan aia namakin taanga ni mare ao baika a kainnanoi n te itera n rabwata. Ma e bon aki kukurei te Atua ni karaoani mwakuri aika kammaira. Akea te nanououa bwa a tangiria Kristian aika buu mwaane ao buu aine, ni maiuakina te aroaro ae kakawaki aei ma te akoi n iteran nako maiuia, ike a a kaotiota iai te tangira ni koaua i marenaia. Ao a riai naba n rarawa nakoni mwakuri ake e ribai Iehova.

11. E kanga ni kakabwaiaaki Ruta ni karaoan nanon Iehova?

¹¹ E riai ni kakukurei te mare ma n aki kananokawaki ao n taraaki bwa te uota ae rawawata. Ma ae kakawaki riki, e riai n riki mwengan te Kristian bwa te tabo ni motirawa ao n rau. Iangoa te bwai ae riki tao 3,000 ririki n nako, ngke a mwananga mai Moaba nakon te kaawa are Iuta te unnaine ae mate buuna ae Naomi, ma Nei Oreba ao Ruta ake buuia natina mwaane ake a a tia ni mate. E kaumakiia ateiaine aikai Naomi bwa a na okiria aia utu. E tiku aineni Moaba are Ruta irarikin Naomi, ao e kakaonimaki nakon te Atua ae koaua ao e karauaki nanona n ‘anganakina boona ae kororaoi mairoun Iehova, are e roko i aani baina bwa e na kamaiuaki iai.’ (Ruta 1:9; 2:12, BG) Mani butimwaean ana bwaintituaraoi te Atua ae te mare iroun Ruta, e a riki iai bwa buuni Boati are e a mwaane ae te tia taromauria Iehova ni koaua. E na rangi ni kimwareirei neiei n ataakin ae e riki bwa ana bakatibu Iesu Kristo, ngkana e kautaki nakon ana waaki ae boou te Atua i aon te aba. (Mataio 1:1, 5, 6; Ruka 3:23, 32) Ai batira kakabwaiaan neiei ni karaoan nanon Iehova!

TE REIREI NI KAIRIRI AE MANENA IBUKINI KANAKORAOAN TE MARE

12. E na karekea ia te reirei ni kairiri ae manena ibukin te mare temanna?

¹² E reireinira te tia Karaoa te mare, te bwai ae ti riai n ataia ibukini kanakoraoan te mare. Bon akea ae wanawana riki nakoina. E bon eti te Baibara n taai nako, ao te anga ae e na kona ni kairaki iai temanna bwa e na butimwaea te reirei ni kairiri ae manena ibukin te mare, boni man irakin nanoni kaetieti aika n te Baibara. N te katoto, e korea ae kangai te abotoro Bauro ngke e kairaki rinanon te taamnei ae raoiroi: “Ke e tangira oini buuna temanna ma temanna n arona n tangiria i bon irouna, ao ai arona naba bwa e riai te buu te aine ni korakora karineani buuna irouna.” (I-Ebeto 5:33) Bon akea te taeka n reirei n te Baibara ae a aki kona n ota iai Kristian aika ikawai n te onimaki. E kangai te titiraki: A kona ni maiuakina Ana Taeka Iehova? A kona tii ngkana a butimwaea raoi ana bwaintituaraoi ae te mare.a

13. Tera ae kona n riki ngkana e aki maiuakinaki te reirei ni kairiri n 1 Betero 3:7?

¹³ E riai te buu te mwaane ae te Kristian ni kaotiota tangirani buuna. E korea ae kangai te abotoro Betero: “Ao ngkami buumwaane, kam na teimatoa ni maeka ma buumi n te aro naba anne ma te atatai, n angania aine karineaia bwa kaanga te mwangko ae mamaara riki, kioina ngkai taani bwaibwai ngkami ma ngaiia n te maiu are reke man ana akoi ae rianako te Atua, bwa e aonga n aki tutukaki ami tataro.” (1 Betero 3:7) A kona n tutukaki ana tataro te buu te mwaane ngkana e aki maiuakina ana reirei ni kairiri Iehova. E kona n rotakibuaka marurungia n te onimaki taanga akanne ao ni kairaki nakon te rawawata ae korakora, te itabarara ao karaoani mwakuri n ribuaka.

14. Tera ae kona ni karaoia te buu te aine ae tatangira ibukini boutokaan ana utu?

¹⁴ E kona te buu te aine ae kairaki n Ana Taeka Iehova ao n taamneina ae raoiroi, ni karika mwengana bwa te tabo ae rau ao ni kakukurei. E bon riai te buu te mwaane ae mamaaka te Atua n tangira oini buuna ma ni kawakina marurungina n te onimaki ao n te itera n rabwata. E rangi ni kainnanoa ana tangira buuna neiei ao e riai naba ngaia ni kaotiota te tangira. E taekinaki ae kangai n Taeka N Rabakau 14:1 (BG): “A bane aine aika rabakau ni katei aia auti: Ma te aine ae nanobaba e kabwaka ana auti ni baina.” E teimatoa ni boutokaa karekean te kakukurei n ana utu te buu te aine ae wanawana man tatangira. E kaotiota naba butimwaean raoi ana bwaintituaraoi te Atua ae te mare.

15. Tera te reirei ni kairiri n I-Ebeto 5:22-25?

¹⁵ A kaotiota te kakaitau n ana bwaintituaraoi te Atua ae te mare buu mwaane ao buu aine, ake a kabotoi aia mare i aon ana katoto Iesu ni kaira te ekaretia. (Wareka I-Ebeto 5:22-25.) Ai kakabwaiaakira taanga ngkana a tangiriia i bon irouia ao n aki kariaia uruakin aia mare n te kamoamoa, bwainan aroia ataei ae te aki ikakataetae ke anua tabeua aika tiaki anuan te Kristian!

AKEA AE E NA KARAUREIA

16. Bukin tera bwa a tiku n aki mare Kristian tabeman?

¹⁶ E ngae ngke a bati aomata ake a iangoia bwa a na mare n taai ake a bon taku, ma iai naba ana toro Iehova ake a tiku n aki mare ibukina bwa a aki kona ni karekeia raoia ake a kakukureia te Atua ao ngaiia naba. Iai tabeman ake a karekea ana bwaintituaraoi te Atua ae te aki mare, ike a a kona iai ni kabanei maiuia ni mwakuri ibukin Iehova n akea katabetabeaia. Ni koauana, e kakukurei te aki mare ngkana ko irii raoi ana tua Iehova.—Mataio 19:10-12; 1 I-Korinto 7:1, 6, 7, 17.

17. (a) Tera ana taeka Iesu ni kaineti ma te mare ae ti riai n ururingnga? (b) Tera ae riai ni waekoa ni karaoia te Kristian, ngkana e a moanna ni mataaiakina buun raona?

¹⁷ E ngae ngke ti a tia ni mare ke ti tuai ma ti riai ni bane n ururingi ana taeka Iesu aikai: “Kam aki wareka are teuare karikiia aomata n te moantai, [bon te Atua are] e karaoiia bwa te mwaane ao te aine ao e kangai, ‘Ibukin aei ao e na kitana tamana ma tinana te mwaane ao e na nim ma buuna, ao a na riki n tii te irikona naaka uoman’? Ao ai tiaki uoman naakai, bwa ai tii te irikona. Mangaia ae ane e botiia te Atua ao ke a tai karaureia aomata.” (Mataio 19:4-6) Bon te bure mataaiakinani buun temanna. (Te Tua-Kaua 5:21) Ngkana iai te Kristian ae e a moanna ni karaoi mwakuri ni kaibwabwaru, e riai neienne ke teuanne ni waekoa ni katoka tangirani mwakuri akanne, e ngae ngke tao e a namakina uruakin nanona ibukin rikiraken kani karaoan oin nanona. (Mataio 5:27-30) E kakawaki kaetan iango akanne ao katokan tangiran te bure mai nanora ae kai mwamwanaira.—Ieremia 17:9.

18. Tera am namakin ngkai ti riai ni iaiangoa ana bwaintituaraoi te Atua ae te mare?

¹⁸ A bati naba aomata ake iai aia atatai teutana ke bon akea ibukin Iehova ae te Atua, ma ana bwaintituaraoi ae kakukurei ae te mare, ake a tia ni kaotiota aia kakaitau ae bati ibukin te itoman n te mare. Ai batira riki riaira ni kimwareirei, ngaira aika ti katabui maiura nakon “te Atua ae kukukurei” ae Iehova, ni baike e katauraoi ao ni kaotia bwa ti butimwaea raoi ana bwaintituaraoi te Atua ae te mare!—1 Timoteo 1:11.

[Kabwarabwara mai nano]

[Taamnei n iteraniba 16]

E karineaki Iehova n te mare ae nakoraoi ao e kona ni karekea te kakukurei ae bati nakoia kaain te utu ni kabane

[Taamnei n iteraniba 15]

E kaotiota butimwaean ana bwaintituaraoi te Atua ae te mare Ruta

[Taamnei n iteraniba 17]

Ko kaotia bwa ko butimwaea raoi ana bwaintituaraoi Iehova ae te mare?