Kakaraoa Aroaromi ae Tau Ibukin te Tautaeka n Uea!

“Kakaraoa aroaromi ae tau ibukin te rongorongo ae raoiroi.”—I-BIRIBI 1:​27.

KO NA KANGA NI KAEKA?

Antai aika kona n riki bwa kaain te Tautaeka n Uea?

Tera ae ti riai ni karaoia ni kaineti ma te taetae ae kabonganaaki n te Tautaeka n Uea, rongorongona ao ana tua nako?

A na kanga kaain te Tautaeka n Uea ni kaotiia bwa a tangiri ana tua te Atua?

1, 2. E aera ngkai e onoti nanon ana reirei ni kairiri Bauro anne nakoia kaain te ekaretia i Biribi?

E KAUNGAIA kaain te ekaretia i Biribi te abotoro Bauro bwa a na “kakaraoa [aroaroia] ae tau ibukin te rongorongo ae raoiroi.” (Wareka I-Biribi 1:​27.) Te kibuntaeka ni Kuriiti are e kabongana Bauro ibukin te taeka ae “kakaraoa,” e kona naba n rairaki bwa “uataboan aia mwakuri kaain te aba.” Iai nanon taeka akanne aika onoti nakoia kaain te ekaretia i Biribi. Bukin tera? Ibukina bwa e a tia n rineaki te aba ae Biribi mai buakoni kaawa aika bubura ao ni kariaiakaki bwa a na riki bwa kaain Rom. A kamoaia kaaini Biribi ake a a riki bwa kaain Rom i aoni Biribi ao n te Embwaea n Rom ni kabutaa, ibukin rikia bwa kaain te aba ao kakabwaiaaia ni kamanoaia ae okoro i aan te tua n Rom.

² Bon iai riki bukina ae raoiroi ngkai a kamoaia kaain te ekaretia i Biribi. E kauringia Bauro bwa boni kaaini “karawa” ngkai Kristian aika kabiraki ngaiia. (I-Biribi 3:​20) A a kaaina Ana Tautaeka n Uea te Atua ma tiaki aia tautaeka aomata. Ibukin anne, a a kamanoaki ao a anganaki kakabwaia aika akea kabotauaia.​​—I-Ebeto 2:​19-​22.

3. (a) Antai aika a kona n riki bwa kaain te Tautaeka n Uea? (b) Tera ae ti na rinanona n te kaongora aei?

³ E kaineti riki ana kauring Bauro ae “kakaraoa aroaromi ae tau ibukin te rongorongo ae raoiroi,” nakoia te koraki ake a na tautaeka ma Kristo i karawa. (I-Biribi 3:​20) Ma e kona naba ni kaineti te rongorongo anne nakoia aomata ake a na maeka n te aonnaba, ao ni mena i aan Ana Tautaeka n Uea te Atua. Bukin tera? Ibukina bwa a bane ni beku Kristian ake a katabui maiuia ibukin te Uea ae tii temanna ae Iehova ao a riai ni maiuakin ana reirei ni kaetieti. (I-Ebeto 4:​4-6) Ni boong aikai, a mwakuri korakora aomata bwa a aonga n riki bwa kaain te aba ae kaubwai. Ma ai batira riki kakawakin te riki bwa kaain te Tautaeka n Uea iroura! Ibukini karekean otara ni kaineti ma te kakabwaia anne, ti na rinanoi kabotau tabeua ni baika kainnanoaki ibukini kaainakin aia tautaeka aomata ao Ana Tautaeka n Uea te Atua. Ti na rinanoi baika tenua aika ti riai ni karaoi ngkana ti kan riki bwa kaain te Tautaeka n Uea.

BAIKA KAINNANOAKI IBUKINI KAAINAKIN TE ABA

4. Tera te taetae ae itiaki, ao ti na kanga n “taetae” iai?

⁴ Reiakinan te taetae. N aia tautaeka aomata tabeua ao a riai te koraki ake a bubutii kan rikia bwa kaain te aba n rabakau taetaen te aba anne ae rangi ni kakabonganaaki. A kona ni kekeiaki ni kabongana te taetae ae boou n te aro are a a rangi ni mwaatai i nanon ririki aika bati, imwin rikia bwa kaain te aba. Tao a kona ni waekoa n ataa tuan te kuramwa ma e tangira te tai ae bati reiakinani katangan raoi taeka. Bon tii te arona naba ma naake a kan riki bwa kaain Ana Tautaeka n Uea te Atua, bwa a riai n reiakina te taetae ae aranaki n te Baibara bwa te “taetae ae itiaki.” (Wareka Tebania 3:​9, BG.) Tera te taetae anne? Bon taekan te koaua ibukin te Atua ao ana kantaninga n te Baibara. Ti “taetae” n te taetae ae itiaki ngkana ti kaboraoi maiura ma ana tua ao ana boto n reirei te Atua. A kona kaain Ana Tautaeka n Uea te Atua ni waekoa n reiakin ana moan reirei te Baibara ao ni bwabetitoaki. Ma imwini bwabetitoakia, a a riai ni kakorakoraia n “taetae” n te taetae ae itiaki bwa a aonga n ririkirake ni mwaatai iai. N te aro raa? Ti riai ngaira n tatabemanira nako n atai booto n reirei man te Baibara ao n teimatoa ni maiuakini.

5. E aera ngkai ti riai ni kabanea ara kona n reiakina rongorongon ana botaki Iehova?

⁵ Ukeri rongorongona. E bae ni kan reiakin rongorongon aia tautaeka aomata, ane e kan riki bwa kaaina. N aron naba anne, a riai te koraki ake a kan riki bwa kaain te Tautaeka n Uea ni kabanei aia kona n reiakina taekan Ana Tautaeka n Uea te Atua. Iangoa aia katoto natini Kora ake a beku i aon Iteraera rimoa. E korakora tangiran te kaawa ae Ierutarem ma te tabo n taromauri iai irouia ao a aki toki n taetaekina rongorongona. A aki anaaki nanoia n taraakin Ierutarem n aroni kateana n atibu ma te tano aika rangi n tamaroa, ma a a anaaki riki nanoia ngkai bon “ana kawa te Uea are kakanato” are Iehova ae nibwan te taromauri ae itiaki. E reiakinaki iai Ana Tua Iehova. E kaotiota ana akoi ae boto i aon te tangira Iehova nakoia aomata ake a tautaekanaki iroun Uean Ierutarem. (Wareka Taian Areru 48:​1, 2, 9, 12, 13, BG.) Iai te nano naba anne iroum ae te kan reiakina ao n taetaekina rongorongon ana botaki Iehova i aon te aba? Ngkana ko kabatiaa reiakinan ana botaki te Atua ao aron Iehova ni boutokaia ana aomata, ko na boni kakoauaa ae iai Ana Tautaeka n Uea te Atua. E na boni kakorakoraaki ingaingan nanom n tataekina te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea.​​—Ieremia 9:​24; Ruka 4:​43.

6. E aera ngkai ti riai n ataia ae e kantaningaira Iehova bwa ti na reiakin ao n ongeaba n tuan ao ana boto n reirei te Tautaeka n Uea?

⁶ Atai ana tua. A tangiraki naake a mena i aan aia tautaeka aomata bwa a na reiakina tuan te aba ao n ongeaba iai. Ngaia are ti riai n ataia ae e kantaningaira Iehova bwa ti na reiakin ao n ongeaba nakon tuua, ao booto n reirei ake a kaineti ma kaain te Tautaeka n Uea ni kabane. (Itaia 2:3; Ioane 15:10; 1 Ioane 5:3) A aki kororaoi n angiin te tai aia tua aomata ao a aki eti naba. Ni kaitaraan anne, “moan te raoiroi ana tua Iehova.” (Taian Areru 19:​7, BG) Ti kimwareirei n ana tua te Atua ao ni wareka ana Taeka ni katoabong? (Taian Areru 1:​1, 2) Tii teuana te anga ae ti kona n reiakin ana tua te Atua iai bwa man te ukeuke n reirei i bon iroura. Akea ae kona ni karaoia ibukira.

A TANGIRI ANA TUA TE ATUA KAAIN TE TAUTAEKA N UEA

7. Bukin tera ngkai a ongeaba nakon ana tua te Atua kaain te Tautaeka n Uea?

⁷ Ngkana ti na teimatoa n riki bwa kaain te Tautaeka n Uea, ti na aki tii atai ana tua nako te Atua ma ti na tangiri naba. A bati kaain aia tautaeka aomata ake a taekinna bwa a kukurei n ongeaba nakoni kaetieti ao tuan te aba ake a mena iai. Ma ngkana a noria bwa e kangaanga irouia irakin nanona ao a ataia bwa akea ae noriia, a a urua naba te tua. A aki toki n riki naakai bwa “taani kakukureiia aomata.” (I-Korote 3:​22) A ongeaba nakon ana tua te Atua kaain te Tautaeka n Uea. Ti kukurei n ongeaba nakon ana tua te Atua e ngae ngkana akea ae norira. Bukin tera? Ibukina bwa ti tangira te tia Karaotua.​​—Itaia 33:22; wareka Ruka 10:27.

8, 9. Ko na kanga n ataia bwa ko bon tangiri raoi ana tua te Atua?

⁸ Ko na kanga n ataia bwa ko tangiri ana tua te Atua ke ko aki? Iangoa arom ngkana ko anganaki te reirei ni kairiri ae kaineti ma am motinnano i bon ibukim tao n te katoto, aroni kunnikaim ao katamaroaam. Imwain rikim bwa kaain te Tautaeka n Uea, ko bae n tatangira kunnikaim ae e aki akaka ke e taraa ni kabwakabwaka. Ma ngke e a tabe n rikirake tangiran te Atua iroum, ko a ataa aroni kunnikaim ae ko karinea iai. (1 Timoteo 2:​9, 10; 1 Betero 3:​3, 4) Ko a bae n ataia ngkai ae ko a kunnikaiko n te aro ae riai. Ma tera arom ngkana e a tuangko naba te unimwaane aron taraan am kunnikai are ko tatangiria, bwa e kona ni karika te kangaanga nakoia taan uarongorongo aika bati n te ekaretia? Tera arom iai? Ko na imanono n am eti, ko na un ke ko na rawa ni bita arom? Te tua teuana ae moan te kakawaki ibukia kaain Ana Tautaeka n Uea te Atua ni kabane, bon touan raoi mwini mwanekani Kristo. (1 Betero 2:​21) Ni kaineti ma ana katoto Iesu, e korea ae kangai te abotoro Bauro: “Ti bia bane ni kakukureiia raora n aomata n te bwai ae raoiroi, ae a na kateimatoaaki iai. Bwa e aki naba kakukureia te Kristo i bon irouna.” (I-Rom 15:​2, 3) Ibukini karekean te rau n te ekaretia, e riai te Kristian ae ikawai n te onimaki ni bwaina te nanoraoi n rawa ni karawawatai mataniwin nanoia tabemwaang.​​—I-Rom 14:​19-​21.

⁹ Iangoi riki aroaro aika uoua ake a rangi ni kakawaki ae te wene n taanga ao iaiangoan te mare. A kona ake a tuai kaaina Ana Tautaeka n Uea te Atua n iangoia bwa akea kairuan te wene ni bure i marenan te mwaane ma te mwaane ke te aine ma te aine, iangoan te bwaitingako bwa te bwai ni kaakibotu ae e aki karuanikai ao iangoan te wene ni kimoa ao te buuraure bwa bon taben temanna ma temanna ni baireia. A a tia kaain te Tautaeka n Uea ni kakeai aeka n iango aika akea uaaia aikai ao aroaro ake a tii tabeakin oin nanoia iai. E ngae ngke a a tia ngkoa Kristian aika bati ni bwain aroaro aika kammaira, ma ngkai a a iangoa te wene n taanga ao te mare bwa ana bwaintituaraoi te Atua. A tangiri ana tua Iehova aika kakawaki ao a ataia raoi bwa a aki tau ni kaaina te Tautaeka n Uea naake a teimatoa ni kakaraoi mwakuri aika kammaira. (1 I-Korinto 6:​9-​11) Ma a bon ataia naba ae e kai mwamwanaa riki te aba te nano. (Ieremia 17:9) Ngaia are a kakaitau ibukini kauring aika kakawaki ake a na buokiia ni kateimatoa te aroaro ni maiu ae riai.

A KAKAITAU KAAIN TE TAUTAEKA N UEA IBUKINI KAURING

10, 11. Baikara kauring ake a roko raoi n taia man Ana Tautaeka n Uea te Atua, ao tera am namakin ibukini kauring aikai?

¹⁰ A kona aia tautaeka aomata ni kauringia kaain te aba tararuaani kanaia ao aia bwainnaoraki. Ni koauana, a aki bane ni bubuaka amwarake ao bwainnaoraki. Ma ngkana iai te bwai ae a na ruanikai iai, e kona ni kauring te tautaeka ibukini kamanoaia ana aomata. Ngkana e aki karaoa aio te tautaeka, e a riai ni bukinaki. Ai tii te arona naba ma Ana Tautaeka n Uea te Atua bwa e anga kauring n taia aika riai ibukin aroaroni maiura aika kakawaki ao uruakin ara iraorao ma te Atua. N te katoto, e kakamanenaaki te Internet bwa te tabo n itoman, n reirei ao ni kaakibotu. E kabonganaaki naba n ana botaki te Atua ni kakororaoi baika bati aika raraoi. Ma a bati taabo ake a kakawaraki n te Internet aika karuanikai nakon aroaroni maiura ao ara onimaki. E teretere iai bwa a karuanikai taabo akanne nakoia kaain te Tautaeka n Uea bwa a kaungaa matakuakinan te bwaitingako. Inanon ririki aika bati, e a tia te toro ae kakaonimaki ni kauringira karuanikain kawaran taabo akanne. Ai kakaitaura ngaira ni kauringara ibukin tararuaan ara onimaki!

¹¹ Inanon ririki aikai, iai te tabo riki teuana ae e aki toki ni kakawaraki ae rangi ni babaeakinaki, ae e kona n rangi ni bongana ngkana e kabonganaaki ma te wanawana. Ma a kona naba n rangi ni karuanikai taabo aika kakawaraki n te Internet aika aranaki bwa taian social networking Web sites. A kona ni kairaraanga temanna nakon iraorao aika bubuaka. (1 I-Korinto 15:33) Anne bukina ngkai e kanakoi kauring aika kakawaki ana botaki te Atua, ibukini kabonganaan taabo aika kakawaraki aikai. Ko a tia ni wareki ana boki ni kabane te toro ae kakaonimaki aika a tibwa boreetiaki, ibukini kamanenaan taabo n itoman i aon te Internet? Ai karuanikaira kabonganaan taabo aikai ngkana ko tuai ni wareki maekatin aikai!a Titeboo karaoan anne ma nimakin te bwainnaoraki ae korakora ana urubwai ao ko aki wareka moa te kauring iai.

12. Bukin tera bwa bon te nanobaba aki mutiakinani kauring?

¹² A na ruanikai naake a aki mutiakini kauring mairoun te toro ae kakaonimaki ao naake a tangiraki naba irouia. A a tia tabeman n tautoronaki n tangirani matakuakinan taamnein te bwaitingako ke a a wene ni bure ao ni mwamwanaiia i bon irouia bwa aongkoa e aki kona Iehova n nora te bwai are a karaoia. Bon te nanobaba kakoauaan ae ti kona ni karabai aroarora mairoun Iehova! (Taeka N Rabakau 15:3; wareka I-Ebera 4:​13.) E kani buokiia aeka n aomata aikai te Atua ao e kaumakiia unimwaane bwa a na ibuobuoki naba. (I-Karatia 6:1) Ma n aroia tautaeka ni kona ni kamauna aran temanna man te aba ngkana e karaoi mwakuri aika aki kariaiakaki, e na boni kamaunai naba Iehova araia te koraki ake a urui ana kaetieti ao n aki raraoma.b (1 I-Korinto 5:​11-​13) Mangaia are e bon rangi n nanoanga. A kona ni manga riki bwa raoraon Iehova ao n teimatoa ni kaaina te Tautaeka n Uea te koraki ake a raraoma ao ni bitii aroaroni maiuia. (2 I-Korinto 2:​5-8) Ai kabwaiara ngaira ngkai ti beku ibukin te Uea ae tatangira!

E KAKAWAKI TE REIREI IROUIA KAAIN TE TAUTAEKA N UEA

13. A na kanga kaain te Tautaeka n Uea ni kaotia bwa e kakawaki irouia te reirei?

¹³ A mwakuri korakora aia tautaeka aomata aika bati n reireinia kaain abaia. A katei taabo n reirei ake a na kona n reiakinaki iai te wareware ma te koroboki ao te rabakau ae kainnanoaki ibukin te mwakuri. A kakaitau n reirein tautaeka aikai kaain te Tautaeka n Uea, ao a botumwaaka n reiakina te wareware ao te koroboki ibukini boutokaaia n te mwane. E kakawaki riki irouia te reirei are a karekea ngkai a a riki bwa kaain Ana Tautaeka n Uea te Atua. A reireinaki te wareware ao te koroboki iroun Iehova rinanon te ekaretia ni Kristian. A kaungaaki kaaro bwa a na wawareware nakoia natiia aika uarereke ni booki n aroni Karaki Man te Baibara. E a tia te toro ae kakaonimaki ni boreeti booki ake a boto man te Baibara ni katoa namwakaina. Ko na teimatoa ni kakabwaiaaki man ana angareirei Iehova ngkana ko wareka tabeua iteranibaana ni katoabong.

14. (a) Tera te reirei ni kataneiai ae ti anganaki? (b) Tera te babaire ibukin te Taromauri n Utu n te tairiki ae ko kukurei ni kabongana?

¹⁴ A karekei reireiaia ni katoa wiki kaain te Tautaeka n Uea mani bobotaki n aia ekaretia. N te katoto, n te maan ae raka i aon onobwi te ririki ao a a tia ni buokaki man te Kuura ni Kataneiai Ibukia Taan Uarongorongo kaaina, bwa a na riki bwa taan angareirei aika mwaatai ibukin Ana Taeka te Atua. Ko kaaina te kuura aei? Inanon ririki aika tibwa nako ao e a tia te toro ae kakaonimaki ni kaumaka karaoan te Taromauri n Utu n te tairiki ni katoa wiki. A kakorakoraaki utu n te babaire aei. Ko a tia ni waakini babaire aika boreetiaki rongorongoia n ara boki nako?c

15. Tera mwiokoara teuana ae rangi n rine?

¹⁵ A kawari mwenga nako kaain te aba ake a tei ibukin te tautaeka n anai nanoia aomata bwa a na boutokai botaki n tautaeka. A kakorakoraia ni boutokaa naba Ana Tautaeka n Uea te Atua kaain te Tautaeka n Uea ni katobibia te aonnaba, n aroia n uarongorongo i rarikin te kawai ao man te auti teuana ma teuana. Ni koauana, e mwaneweaki n te kaongora ae imwain aei bwa e a korakora ngkai butanakon te maekatin ae Te Taua-n-Tantani ae tataekina Ana Tautaeka n Uea Iehova n te aonnaba! Mwiokoara teuana ae rangi n rine bon tataekinan Ana Tautaeka n Uea te Atua nakoia aomata nako. Ko ingainga n uataboa te mwakuri n uarongorongo?​​—Mataio 28:​19, 20.

16. Ko na kanga ni kaotiko bwa kaain Ana Tautaeka n Uea te Atua ae ongeaba?

¹⁶ E na tautaekana te aonnaba n te tai ae waekoa Ana Tautaeka n Uea te Atua n tii ngaia. E na aki tii kairi ara onimaki ana tua te tautaeka anne ma e na kairi naba iterani maiura nako. Ko na riki bwa kaain Ana Tautaeka n Uea te Atua ae ongeaba n te tai anne? Boni ngkai am tai ni kaotia. Ni karaoan am motinnano nako ni katoabong, karaoi bwaai ni kabane ibukini kamoamoaan Iehova ao kaotiko bwa ko ongeaba ni kakaraoa aroarom ae tau ibukin Ana Tautaeka n Uea te Atua.​​—1 I-Korinto 10:31.

[Kabwarabwara mai nano]

[Reirei ae kakawaki n iteraniba 21]

Ko mutiakini kauring ake a boto man te Baibara ibukin te Internet?

[Taamnei n iteraniba 19]

Ko tangira te taromauri ae itiaki ma rongorongona n aroia natini Kora?

[Taamnei n iteraniba 22]

E na bati buokam ma am utu n riki bwa kaain te Tautaeka n Uea aika a ongeaba man ami Taromauri n Utu n te tairiki