Tarataraingkami Man Ana Kai ni Kabwaru te Riaboro!

“Oki . . . [ao] buutakinako man ana kai ni kabwaru te Riaboro.”​—2 TIMOTEO 2:​26.

KO NA KANGA NI KAEKA?

Tera ae ko riai ni karaoia ngkana ko aki toki ni kabuakakaia tabemwaang?

Tera reireiam n aia katoto Birato ao Betero bwa ko na aki kariaia kairoroam n te maaku ao te kariri?

Ko na kanga n rarawa nakon te uringaaba ae riao ni karaoan ae bure?

1, 2. Baikara ana kai ni kabwaru te Riaboro aika ti na rinanoi n te kaongora aio?

E KORAKORA nanon te Riaboro ni kani kamwaneia ana toro Iehova. E aki iangoia bwa e na tiringia konana kaanga aron te tia kaeman. Ma e iangoia bwa e na rawea konana ao ni kairia bwa e na karaoa nanona.​—Wareka 2 Timoteo 2:​24-​26.

² Ngkana e na karekea konana ae maiu te tia kamwane e na bae ni kabongana te aeka ni kai ni kabwaru teuana. E kona ni kataia ni kaotinakoa te man mani nnena nako tinaniku n te aro are e a mwane n ana kai ni kabwaru. Ke e kona ni kabongana te bwai ni kamwane ae raba ae iai mwina irouna ao ni karina ni kamwanea te man iai. E kabonganai aeka ni kai ni kabwaru aikai te Riaboro n raweia iai ana toro te Atua. Ngkana ti aki kani mwane iai, ti riai n taratara raoi ao ni mutiakini kauring ibukini kanikina aika a kaotaki iai bwa ti a rangi ni kaan ma ana kai ni kabwaru Tatan ke ana bwai ni kamwane. E na rinanoaki n te kaongora aio arora ni kawakinira man ana bwai ni kamwane te Riaboro aika tenua ake e kabonganai ao ni kokona, n aron aikai: (1) te taetae ae akea te taubaang iai, (2) te maaku ao te kariri ao (3) te uringaaba ae riao ni karaoan ae bure. A na manga rinanoaki ana bwai ni kamwane Tatan ke ana kai ni kabwaru aika uoua riki n te kaongora ae imwina.

KATOKA URAN TE AI MAN TE TAETAE AE AKEA TE TAUBAANG IAI

3, 4. Tera ae na riki ngkana ti kabwaka ni bweena newera? Taekina te katoto.

³ Ngkana e na kaotinakoia maan te tia kaeman mani nneia ae buakoako, e kona ni kaurarakea te buakoako anne ao n raweiia ngkana a kataia ni birinako. E kaikonakaki iai aron te Riaboro ni kataia ni kakorakoraa uran te ai i nanon te ekaretia ni Kristian. Ngkana e tokanikai, e a kona ni kairiia nako kaaina mani nneia are a mano iai ao ni mwane irouna. Ma ti na kanga ngkanne n ataia bwa ti a tia ni buokiia n akea ataakina iroura ao ni mwane irouna?

⁴ E kabotaua te newe te tia rimwini Kristo are Iakobo bwa ai aron te ai. (Wareka Iakobo 3:​6-8.) Ngkana ti kabwaka ni bweena newera, ti a kona ni moanna ni kakorakoraa uran te ai i nanon te ekaretia n te aro ni kaikonaki. Ma e na kanga n riki aei? Iangoa te rongorongo aei: E katanoataaki n te botaki n te ekaretia temanna te tari te aine are e a riki bwa te regular bwaiania. Imwin te botaki ao a a maroroakina te katanoata aei uoman taan uarongorongo. E kaota kukureina te tia uarongorongo are temanna ni kamoamoaa te bwaiania ae boou anne. Ao are temanna, e taekinna bwa e bwaiania neiei ibukini karekeani kamoamoaana n te ekaretia. Antai mai buakoia taan uarongorongo aikai ae ko kan raoraonna? E a ataaki ngkanne bwa antai irouia ae kakorakoraa uran te ai n te ekaretia n ana taetaenikawai.

5. Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti na katoka uran te ai n te taetae ae akea te taubaang iai?

⁵ Ti na kanga ni katoka uran te ai n te taetae ae akea te taubaang iai? E taku Iesu: “E taetae te wi man onraken te nano.” (Mataio 12:34) Ngaia are te moanibwai, bon tuoan nanora. Ti katinanikui naano aika bubuaka ake a karikirakei taetae aika kammaraki? N te katoto: Ngkana ti ongo bwa iai te tari te mwaane ae uaiakin tiia ibukini mwioko tabeua, ti kai kakoauaa bwa e uaiakini ma nanona ae itiaki ke ti iangoia bwa e karaoia tii ibukini kakabwaiaakina? Ngkana iai kabwakara ae iaiangoaia tabeman bwa a tii tabeakin aroia, e kakawaki uringan are e karaoa naba anne te Riaboro nakon ana toro te Atua ae kakaonimaki are Iobi. (Iobi 1:​9-​11) N oneani mwin ae ti na aki iaiangoia tarira n aron anne, ti karaoa ae riai ngkana ti tuoira bwa tera bukini kabuakakaana. Iai bukina ae riai ngkai ti karaoa anne? Ke tao ti a tia ni kaboitinaki n te nano ae aki tatangira ae taabangaki ni kabaneani boong aikai?​—2 Timoteo 3:​1-4.

6, 7. (a) Baikara bukina tabeua ake ti kona ni kabuakakaia iai tabemwaang? (b) Tera arora ngkana ti kabuakakaaki?

⁶ Iangoi bukina riki tabeua ngkai ti kona ni kabuakakaia tabemwaang. Bukina teuana, ti rangi n tangiria bwa a na anaaki riki nanoia aomata n ara mwakuri nako. Ni karaoan anne, titeboo ma ti kani karietataaki riki n arora ni kamangoriia tabemwaang. Ke tao ti kona ni karekei aonara ngkai ti aki karaoi baike ti riai ni karaoi. Ma ngkana tao ti karaoa anne ibukin te kainikatonga, te bakantang ke te nanokokoraki, e na boni karika te urubwai ae korakora.

⁷ N tabetai ti kona n iangoia bwa iai naba riaira n taekina temanna ni kabuakakaa. Tao ti a tia ni maraki irouia tarira n aia taetae ae akea te taubaang iai. Ngkana anne bukina, ti aki riai ni kabooa mwin are a karaoia. Ni karaoan anne ai aron ae ko karekarea kanaan te ai ao ko a karaoa iai nanon te Riaboro ma tiaki nanon te Atua. (2 Timoteo 2:​26) Ti bon riai ni kakairi iroun Iesu ni kaineti ma aei. Ngke e kabuakakaaki, “e aki kabooa mwina n taetae ni kabuakaka.” Ma e “teimatoa n anga ngaia nakon teuare e motikitaeka n te eti.” (1 Betero 2:​21-​23) Iai onimakinan Iehova iroun Iesu bwa e na karaoi baike e tangiri n aron nanona ao Ana tai ae baireia. Ti bon riai n onimakina naba te Atua n aron anne. Ngkana ti taetae ma te akoi, ti a buoka iai kateimatoaan “te bwai ni kabaebae are te raoi” n ara ekaretia.​—Wareka I-Ebeto 4:​1-3.

RARAWA NAKON TE BWAI NI KAMWANE AE TE MAAKU AO TE KARIRI

8, 9. E aera Birato ngke e kariaia tiringan Iesu?

⁸ Akea inaomatan te man ni kakammwakuri ngkana e mwane n te kai ni kabwaru. N aron naba anne, e aki kona ni kaira maiuna te aomata n itera tabeua ngkana e kariaia te maaku ao te kariri bwa e na tautaekanna. (Wareka Taeka N Rabakau 29:25.) Ti na rinanon aia katoto mwaane aika rangi ni kaokoro aika uoman ake a kariaia konaakia n te kariri ma te maaku ao ni karekea reireiara man rongorongoia.

⁹ E kinaaki Iesu iroun te Kowana n Rom are Bontio Birato bwa te aomata ae akea ana bure ao e aki kani kammarakia. E kakoauaaki anne n ana taeka Birato ibukin Iesu ngke e kangai: “[Akea] te bwai ae riai matena iai.” Ma e ngae n anne, e bon tua naba kamateana. Bukin tera? Ibukina bwa e kariaia kairoroana mairouia aomata. (Ruka 23:​15, 21-​25) A takarua taani kaitaraa ni kairoroa ni kangai: “Ngkana ko kabwaraa teuaei, ao tiaki raoraon te Embera n Rom ngkoe.” (Ioane 19:12) E bae ni maaku Birato bwa mwina e na bua nakoana ke tao maiuna ngkana e irana Kristo. Ngaia are e a kariaia kairakina bwa e na karaoa nanon te Riaboro.

10. Tera are e kaira Betero bwa e na kakeaa Kristo?

¹⁰ Temanna mai buakoia raoraon Iesu ae rangi ni kaan ma ngaia, bon te abotoro Betero. E aki maaku n taekinna ae Iesu bon te Mesia nakoia botannaomata. (Mataio 16:16) E teimatoa Betero ni kakaonimaki, e ngae ngke a aki ota taan rimwini Kristo ake tabeman n te baere e taekinna Iesu ao a kitanna. (Ioane 6:​66-​69) E kabongana te kabaang Betero ni kamanoa iai Iesu are ana Toka ngke a roko taani kairiribai ni katika Iesu. (Ioane 18:​10, 11) Ma imwin anne, e kariaia Betero kaririakina n te maaku ike e a kewe iai bwa e aki kinaa Iesu Kristo. E a tia te abotoro ni mwane n te tai ae uarereke n te kai ni kabwaru ae maakakia aomata ao ni kariaia bwa e na bua ninikoriana.​—Mataio 26:​74, 75.

11. Ti na kanga n tokanikai i aoni kariri nako?

¹¹ Ngkai Kristian ngaira ti riai n rawa ni kaririaki nakoni mwakuri aika aki kakukureia te Atua. A kona taani kammwakuri ke tao tabeman riki ni karirira nakon te wene ni bure ke te aki kakaonimaki. A kona naba ataein te reirei aika Kristian ni kaaitara ma kaririaia mairouia tabonroroia bwa a na babakanikawai n tain te ukeuke, a na matakuakina te bwaitingako, a na moko, a na kabongana te drug, te kamanging ae akea te taubaang iai ke te wene ni bure. Ngaia are tera ae e na buokira bwa ti na aki mwane n te kai ni kabwaru, ae te maaku ao te kariri nakoni mwakuri aika aki kakukureia Iehova?

12. Tera reireiara mairouia Birato ao Betero?

¹² Ti na nora reireiara man aia katoto Birato ao Betero. E karako ana atatai Birato ibukini Kristo. Ma e bon ataia ae akea ana bure Iesu ao e kaokoro ma aomata nako. Ma e aki nanorinano ao akea tangiran te Atua ae koaua irouna. Ngaia are e a kai mwane iroun te Riaboro. Bon iai te atatai ae eti iroun Betero ao e tangira te Atua. Ma n tabetai e a manga aki nanorinano, e korakora maakuna ao e kariaia kaririakina. Imwaini katikan Iesu, e kamoaa Betero ni kangai: “E ngae ngke a na bane ni bwaka naakai, ma N na aki bwaka ngai.” (Mareko 14:29) E kona n tauraoi riki ni kaaitarai kataakina Betero ake imwaina, ngke arona bwa e kakairi iroun te tia areru are e onimakina te Atua ao e anene ni kangai: “E ira taangau Iehova; N na aki maku: Tera ae e kona te aomata ni karaoia nako iu?” (Taian Areru 118:​6, BG) N ana kabanea n tairiki Iesu i aon te aba imwaini matena, e a kaira Betero ao uoman riki ana abotoro nakon te onnaroka are i Ketetemane. A matunako Betero ma raona n oneani mwin are a na teimatoa n tantani. E kautiia Iesu ao e taku: “Kam na teimatoa n tantani ao tatataro bwa kam aonga n aki bwaka n te kaririaki.” (Mareko 14:38) Ma e a manga matunako naba Betero ao imwina e a kariaia te maaku ao kaririana.

13. Ti na kanga n rarawa nakoni kaririakira ni karaoan ae bure?

¹³ Ti reireinaki naba te reirei teuana ae kakawaki n aia katoto Birato ao Betero ae kangai: Ngkana ti kan tokanikai man aekani kariri akanne, e kainnanoaki bwainakin aroaro aikai, te atatai ae eti, te nanorinano, te nimamannei, tangiran te Atua ao maakan Iehova ma tiaki aomata. Ti ninikoria n taekina ara onimaki n akea nanououara ngkana e boto ara onimaki i aon te atatai ae eti. Ti na boni buokaki n aei n rarawa nakoni kaririara ao n tokanikai i aoni maakakia aomata. Ni koauana, ti aki riai n iangoia bwa ti a rangi ni korakora. Ma ti riai n nanorinano ni butimwaea ae ti kainnanoa mwaakan te Atua ni kaaitarai iai kaririakira. Ti riai n tataroakina taamnein Iehova ao ni kariaia tangirana bwa e na kaungaira ni karaoiroa arana, ao n ongeaba n ana kaetieti nako. Irarikin anne, ti kainnanoa katauraoara nakoni kaririara imwaini kataakira. N te katoto, a buokaki natira man te moantaai ni katauraoi ae irianaki ma te tataro, bwa a aonga n ataa te bwai ae a riai ni karaoia ngkana a kaririaki irouia tabonroroia ni karaoan ae bure.​—2 I-Korinto 13:7.a

RARAWA NAKON TE BWAI NI KAMWANE AE KAIKOAKI​—TE URINGAABA AE RIAO NI KARAOAN AE BURE

14. Tera ae tangiria te Riaboro bwa ti na kakoauaa ni kaineti ma ara kairua ngkoa?

¹⁴ N tabetai, te bwai ni kamwane bon te kai ke te atibu ae rawawata ae katinetineaki n te tabo are a aki toki n nakonako iai maan. E katikaki te uaea riaon te kawai anne iroun te tia kamwane n te aro are ngkana e booia te man, e na bwaka te kai ke te atibu ni kaikoakia. E kona ni kabotauaki tinebun te bwai are e bwaka ni kaikoaka te man ma te uringaaba ae riao ni karaoan ae bure. Ngkana ti iaiangoi ara kairua ngkoa, ti kona n namakinna ae ti “bati ni kaikoakaki.” (Wareka Taian Areru 38:​3-5, 8, BG.) E tangirira Tatan bwa ti na kakoauaa ae e aki kona n nanoangaira Iehova ngkai e a riao karaoan ae bure iroura ao ti aki kona n tou mwin Ana kaetieti nako.

15, 16. Ko na kanga n rarawa nakon te bwai ni kamwane ae te uringaaba ae riao ni karaoan ae bure?

¹⁵ Ko na kanga n rarawa nakon te bwai ni kamwane ae kaikoaki aei? Ngkana ko a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki, ko riai n raoiakina am iraorao ma Iehova ngkai naba. Reitaki ma unimwaane ao kakaaea buokam mairouia. (Iakobo 5:​14-​16) Karaoa am kabanea ni kona ni kaeta te kairua. (2 I-Korinto 7:​11) Ngkana ko anganaki te reirei ni kaetieti, tai kabwaraa nanom iai. Boni kanikinaean ae e tangiriko Iehova anganakim te reirei ni kaetieti. (I-Ebera 12:6) Kakorakorako bwa ko na aki manga oki ni karaoa te bure anne ao karaoa ae boraoi ma am motinnano. Ngkana ko a tia n raira nanom ao ni bita arom, ko riai n onimakina ana karea ni kaboomwi Iesu Kristo bwa e boni kona ni rabuni am bure.​—1 Ioane 4:​9, 14.

¹⁶ A kona tabeman n teimatoa n uringaaba n aia bure ake a a tia ni kabwaraaki. Ngkana anne ae riki nakoim, uringnga bwa e kabwarai aia bure Betero ao abotoro riki tabeman Iehova, ake a kitana Iesu are Natina ae tangiraki irouna n te tai are e kainnanoa buokana iai. E kabwaraaki ana bure te aomata are e kabaneaki ngkoa man te ekaretia i Korinto, ibukini karaoan te wene ni bure ae kamaama iroun Iehova ngke e a manga rairannano. (1 I-Korinto 5:​1-5; 2 I-Korinto 2:​6-8) E taekinaki n Ana Taeka te Atua rongorongoia aomata ake a karaoi buure aika kakaiaki ake a rairi nanoia ao ni kabwaraaki aia bure iroun te Atua.​—2 Rongorongo 33:​2, 10-​13; 1 I-Korinto 6:​9-​11.

17. Tera ae kona ni karaoia te kaboomwi ibukira?

¹⁷ E na kabwaraa ao ni mwaninga am bure ake ngkoa Iehova ngkana ko raira nanom ni koaua, ao ni kakoauaa bwa e na bon nanoangaiko. Tai iaiangoia ae e a aki kona ni kabwarai am bure ana karea ni kaboomwi Iesu. N iaiangoan anne, ko a mwane iai n teuana mai buakon ana kai ni kabwaru Tatan. N aki ongea te bwai ae e tangiria te Riaboro bwa ko na kakoauaa, ma e boni kona te kaboomwi ni kabwarai aia bure aomata nako ake a a tia ni karaoi ao ni manga rairi nanoia. (Taeka N Rabakau 24:16) E kona onimakinan te kaboomwi n uotaanako mai i aon angam te uringaaba ae riao ni karaoan ae bure, ao e kona n anganiko te korakora bwa ko na beku ibukin te Atua ma nanom ni kabane, maium, ao am iango.​—Mataio 22:37.

TI ATAI ANA KUNEMWAAN NAKO TATAN

18. Ti na kanga n rarawa nakon ana kai ni kabwaru nako te Riaboro?

¹⁸ E aki tabe Tatan ma ana aanga ni kamwane are e na kamwaneira iai ma e tii kakawaki irouna bwa ti na mwane. Kioina ngkai ti atai ana kunemwaan nako Tatan, ti a kona n rarawa ni konaaki iroun te Riaboro. (2 I-Korinto 2:​10, 11) Ti aki kona ni mwane n ana kai ni kabwaru ke ana bwai ni kamwane ngkana ti tataroa te wanawana ibukini kaitaraani kataakira. E korea ae kangai Iakobo: “Ngkana iai temanna iroumi ae e aki tau wanawanana, ao ke e teimatoa ni butiia te Atua ao e na anganaki, bwa e tituaraoi n anga nakoia aomata ni kabane n aki ngurengure.” (Iakobo 1:5) Ti riai ni kaboraoi maiura ma ara tataro n arora ni katoatai n ukeuke n reirei i bon iroura ao ni maiuakina Ana Taeka te Atua. A katauraoaki bwaai n ibuobuoki ibukin te reirei n te Baibara iroun te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana, ibukini kaotaraean ana bwai ni kamwane nako te Riaboro ao ni buokira bwa ti na rarawa iai.

19, 20. E aera ngkai ti riai n ribaa te buakaka?

¹⁹ E buokira te tataro ao te ukeuke n reirei n te Baibara ni karikirakea tangiran te raoiroi iroura. Ma e kakawaki naba bwa ti na karikirakea ribaan te buakaka. (Taian Areru 97:10) Ti kona n rarawa nakon te kaibwabwaru ngkana ti iaiangoa mwina. (Iakobo 1:​14, 15) Ngkana ti ataa te bwai ae ti riai n ribaia ao n tangira te raoiroi ma nanora ni koaua, e aikoa nenea ngkanne abean Tatan are n ana bwai ni kamwane.

²⁰ Ai kakaitaura ngaira ngkai e buokira te Atua bwa ti na aki konaaki n ana kunemwaan nako Tatan! E kamaiuira Iehova “mairoun teuare buakaka” rinanon taamneina, Ana Taeka ao ana botaki. (Mataio 6:​13) N te kaongora ae imwina, ti na reiakina iai arora n rarawa nakon ana aanga te Riaboro aika uoua riki ake e kokona iai n raweia ana toro te Atua.

[Kabwarabwara mai nano]

[Taamnei n iteraniba e 24

E kona te taetaenikawai ae akea te taubaang iai ni kakorakorai kangaanga n te ekaretia

[Taamnei n iteraniba 27

Ko kona ni katoka te uringaaba ae riao ni karaoan ae bure