Tei n Nene ao Rarawa Nakon Ana Bwai ni Kamwane Nako Tatan!

“Tei n nene ni kaaitarai ana kunemwaan nako te Riaboro.”​—I-EBETO 6:​11.

KO NA KANGA NI KAEKA?

E na kanga ana toro Iehova n rarawa ni mwane n te bwai ni kamwane ae te mataai ni kanibwaibwai?

Tera ae e kona ni buoka te Kristian ae e a tia ni mare bwa e na aki bwaka n te kinono ae te wene ni kimoa?

E aera ngkai ko kakoauaa ae ko na kakabwaiaaki ngkana ko tei n nene ao n rawa nakon te mataai ni kanibwaibwai ao te wene ni bure?

1, 2. (a) Bukin tera ngkai akea ana nanoanga Tatan nakoia taani kabiraki ao “tiibu tabemwaang”? (b) Baikara ana bwai ni kamwane Tatan aika a na rinanoaki n te kaongora aio?

BON akea nanoangaaia aomata iroun Tatan te Riaboro, ai moarara riki te koraki ake a beku ibukin Iehova. Ni koauana, e a buakania ngkai Tatan nikiraia taani kabiraki. (Te Kaotioti 12:17) A ninikoria Kristian akanne ni kaira te mwakuri n uarongorongo ibukin te Tautaeka n Uea ni boong aikai, ao ni kaotaraea Tatan bwa te tia taua taekan te aonnaba aio. Bon akea ana tangira te Riaboro nakoia “tiibu tabemwaang” ake a boutokaia kaain te nikira, ao ni karekea te maiu n aki toki are te kantaninga are e a bua mairoun Tatan. (Ioane 10:16) Maroaka ae e a korakora unna! E ngae ngke tao ti kantaningaa te maiu i karawa ke i aon te aba, ma e bon riribaira naba Tatan. E uaiakina tiana ae ti na riki bwa konana.​​—1 Betero 5:8.

² E karaoi bwaai ni kamwane ke kai ni kabwaru aika kakaokoro Tatan ibukini kakororaoan tiana. Kioina ngkai a a tia ni ‘kamatakiaki nanoia’ naake tiaki kaain te onimaki, a aikoa butimwaea te rongorongo ae raoiroi ao a aikoa kona n nori naba bwaai ni kamwane aikai. Ma bon iai naba tabeman ake a mwaane iroun te Riaboro, e ngae ngke a a tia ni butimwaea rongorongon te Tautaeka n Uea. (2 I-Korinto 4:​3, 4) E kaotaki n te kaongora are imwain aei arora n rarawa nakon ana bwai ni kamwane Tatan aika tenua aikai: (1) te taetaenikawai ae akea te taubaang iai, (2) te maaku ao te kariri ao 3) te uringaaba ae riao ni karaoan ae bure. Ti na maroroakina ngkai arora n teimatoa n nene ni kaaitarai uoua riki ana bwai ni kamwane ke ana kai ni kabwaru Tatan ae te mataai ni kanibwaibwai ao te kariri nakon te wene ni kimoa.

TE MATAAI NI KANIBWAIBWAI​​—TE BWAI NI KAMWANE AE KARIBWAA TE IANGO

3, 4. E na kanga raraomaeakinani bwain te maiu aei ni kairiko nakon te mataai ni kanibwaibwai?

³ E taekina unikan te koraa i buakon aroka aika kateketeke Iesu, n ana kaikonaki teuana. E kamataataa bwa e kona te aomata n ongora te taeka, “ma e karibwaaki te taeka n raraomaeakinani bwain te maiu aei ma te kaubwai ae kona ni mwamwanaa te aba, ao e aki uaa.” (Mataio 13:22) Eng, te mataai ni kanibwaibwai bon te kai ni kabwaru teuana ae kakabonganaaki iroun Tatan ae ara kairiribai.

⁴ E kona ni karibwaaki te taeka ngkana a botaki baika uoua aikai. Teuana bon “raraomaeakinani bwain te maiu aei.” A bati bwaai aika a kona ni karekea raraomam n “taai aika okoro aika karuanikai” aikai. (2 Timoteo 3:1) E na kangaanga rekeni baike, ko kainnanoi ngkai e a rikirake boon te maiu ao akea am mwakuri. Ko na bae n raraomaeakini taai aika imwaim ao n iango ni kangai: ‘E na tau au mwane ngkana I a uritaea?’ Ibukin te aeka n raraoma anne, a a tia tabeman ni kairaki bwa a na uaiakina te kaubwai, ao n iangoia bwa a mweraoi ngkana e bati aia mwane.

5. N te aro raa ae e kona “te kaubwai” ni mwamwanaa te aba?

⁵ E a manga taekina te kauoua ni bwai Iesu ae “te kaubwai ae kona ni mwamwanaa te aba.” E kona ni karibwaaki te taeka ngkana e ikotaki te aroaro anne ma te raraoma. E taekinaki n te Baibara bwa ‘te mwane bon te bwai ni kamaiu.’ (Te Minita 7:​12, BG) Ma e ngae n anne, ti aki wanawana ngkana ti uaiakina te kaubwai. A bati ake a kunea bwa ngkana a kabokorakora ni karekea te kaubwai, a a mwane riki n te mataai ni kanibwaibwai. Iai naba tabeman ake a tautoronaki n te kaubwai.​​—Mataio 6:​24.

6, 7. (a) E kanga te mataai ni kanibwaibwai ni kona ni karuanikaia temanna n ana tabo ni mwakuri? (b) Baikara bwaai ake e riai n iaiangoi te Kristian ngkana e tuangaki bwa e na mwakuri imwin te tai?

⁶ E kona n rikirake tangiran te kaubwai iroum n akea ataakina. N te katoto, iangoa te rongorongo aei. E kawariko am tia kammwakuri ao e taku: “Iai te rongorongo ae kakukurei! E a reke ara kambwana aei n te boraraoi ibukini karaoan te mwakuri teuana ae bubura. E nanonaki n aei te mwakuri imwin te tai n taai aika bati i nanon tabeua te namwakaina. Ma ko na aki raraoma bwa e na bati riki boom n te mwakuri aio.” Tera arom ngkana ko anganaki te aeka ni mwakuri aei? Ni koauana, e kakawaki tabem ibukini karekeani kainnanoia am utu, ma tiaki tii anne tabem. (1 Timoteo 5:8) Iai riki tabem aika ko riai n iaiangoi. Tao mwaitira te aoa i tinanikun te tai ae ko na mwakuri iai? E na rotakibuaka am mwakuri ni minita n am mwakuri ni kareketianti, n ikotaki naba ma bobotaki n te ekaretia ao ai am Taromauri n Utu n te tairiki?

⁷ Ni kaieiean am motinnano, tera ae ko na iangoia ae moan te kakawaki riki, rotakin am karini mwane n te bangke man am mwakuri i tinanikun te tai ke am onimaki? E na toki moanibwaian te Tautaeka n Uea ni maium ibukin ingaingam ni kabatiaa riki am mwane? Ko kona n nora aron rotakim n te mataai ni kanibwaibwai, ngkana arona bwa ko kakeaa bongani marurungin am onimaki ma am utu? Ngkana anne ae riki nakoim ngkai, ko na kanga n tei n nene ao n rarawa ni karibwaa am iango n te mataai ni kanibwaibwai?​​—Wareka 1 Timoteo 6:​9, 10.

8. Baikara katoto man te Baibara aika ti riai n iaiangoi ake a na buokira n tuoi aroni maiura?

⁸ Ti riai ni katoatai n tuoi aroni maiura, ngkana ti na rarawa ni karibwai ara iango n te mataai ni kanibwaibwai. Tai katotonga Etau are e kaotia ni mwakuri ake e karaoi bwa e kakeai bongani bwaai n taamnei! (Karikani Bwaai 25:34; I-Ebera 12:16) Ao ko na aki naba katotonga te kaubwai are e tuangaki bwa e na kabooinako ana bwai nakoia kainnano ao n riki bwa te tia rimwin Iesu. Ma n oneani mwin are e na karaoa anne, e “taonnako ma te nanokawaki, bwa a bati ana bwai.” (Mataio 19:​21, 22) E mwane n tangiran te kaubwai ao e a kabuaa kakabwaiaana ae te riki bwa te tia rimwin teuare te kabanea ni kakannato mai buakoia aomata! Taratara raoi bwa ko na aki kabuaa naba te kakabwaia ae te riki bwa te tia rimwin Iesu Kristo.

9, 10. Tera ae taekinaki n te Baibara ibukin iaiangoani bwain te maiu aei?

⁹  Ngkana ti na rawa n raraomaeakina bwain te maiu aei, ti riai ni mutiakina ana kaungaunga Iesu ae kangai: “Tai raraoma ma ni kangai, ‘Tera kanara?’ ke ‘Tera nimara?’ ke ‘Tera karabaara?’ A ukoukori baikai ni kabane kaain te aonnaba, ma e ataia Tamami are i karawa bwa kam kainnanoi baikai ni kabane.”​​—Mataio 6:​31, 32; Ruka 21:​34, 35.

¹⁰ N oneani mwin ae ti na mwane n te kaubwai ae kona ni mwamwanaa te aba, ti na kakorakoraira ni katotonga ana iango Akura are e korea te Baibara ae kangai: “Tai anganai te aki-kaubwai, ao tai anganai te kaubwai; Kakaamarakeai n te amarake ae I a tau iai.” (Taeka N Rabakau 30:​8, BG) E mataata bwa e a ota raoi Akura ae e kakawaki te kaubwai ibukin te kamanomano ma e kona naba ni mwamwanaa te aba. Ngaia are ti riai n ataia bwa e kona n urua te onimaki raraomaeakinani bwain te maiu aei ao te kaubwai ae kona ni mwamwanaa te aba. E kona kabatiaan raraomaeakinani bwain te maiu aei ni karibwaa am tai, e kakerikaaka korakoram ao ni kairiko bwa e na karako ke ni kakeaa ingaingam ni moanibwaia te Tautaeka n Uea. Ngaia are motinnanoia bwa ko na aki mwane n ana bwai ni kamwane Tatan ae te mataai ni kanibwaibwai!​​—Wareka I-Ebera 13:5.

TE WENE NI KIMOA​—TE KINONO AE RANGI N RABA

11, 12. E na kanga ni mwane te Kristian ni karaoa te wene ni kimoa ma raona n ana tabo ni mwakuri?

¹¹ A kona taani kaeman aika a kani kamwanea te man ae korakora ni kekena te kinono n te kawai are e totoua te man anne. N angiin te tai, e rabunaki te kinono anne n te tano ao kaai tabeua. Titeboo anne ma ana anga ni kamwane teuana Tatan ae e kokona iai, ae te wene ni bure. (Taeka N Rabakau 22:14; 23:27) A bati Kristian ake a a tia ni bwaka n te kinono anne ibukina bwa a kariaia kairakia nakon te iango ae e bebete karaoan te wene ni bure. A a tia taanga ni Kristian tabeman ni kaririaki nakon te wene ni kimoa imwin aia karekenano i tinanikun aia mare.

¹² E kona ni moanaki te karekenano i tinanikun te mare n am tabo ni mwakuri. Ni koauana, e kaotaki n te kakaae teuana bwa e raka i aon iterani mwaitiia aine ake a a tia ni wene ni kimoa, ao e kaania naba 3 mai buakoia 4 mwaane ake a a tia ni wene ni kimoa ma raoia ni mwakuri. Ko mwakuri ma ae kaokoro arom ma ngaia bwa te mwaane ke te aine n am tabo ni mwakuri? Ngkana ngaia anne, tera aron am itoman ma ngaiia? Ko katei tiam n tain te mwakuri n te aro are e na aki riaon ae riai am iraorao? N te katoto, imwin okiokin te tari te aine temanna nakon raona ni mwakuri ae te mwaane ni mamaroro ma ngaia, e a riki teuanne bwa raoraona ae rangi n onimakinna ao e a kaotii nakoina ana kangaanga ni kaineti ma ana mare. N te itera riki teuana, imwin ana reitaki te mwaane temanna ae te Kristian ma raona ni mwakuri ae te aine, e a iango teuaei ni kangai: “E kukurei n au iango ao e kakauongo raoi ngkana I taekin nakoina. Ao e karineai. E bia kakaraoaki aei nakoiu ni mwengau!” Ko kona n nori aroia Kristian ake a kaaitara ma aaro akanne ni kai kaririaki nakon te wene ni kimoa?

13. E na kanga n reke te karekenano i tinanikun te mare i nanon te ekaretia?

¹³ E kona naba n riki te karekenano i tinanikun te mare i nanon te ekaretia. Iangoa te karaki ae koaua aei. A kaai n regular bwaiania Taniera ma buuna are Taara.a E taekinna naba Taniera bwa bon te unimwaane ngaia n te ekaretia are e tauraoi n taai nako nakoni mwiokoana ake e na anganaki. Irarikini mwiokoan Taniera n te ekaretia, e kairi naba reirei n te Baibara ma ataeinimwaane aika niman ao a bwabetitoaki teniman mai buakoia. A kainnanoa te ibuobuoki ae bati taari aika a tibwa bwabetitoaki aikai. Ma e aki toki Taara ni buokiia ngkana e tabetabe Taniera ma mwiokoana aika kakaokoro n te ekaretia. Aei te bwai ae riki imwin te tai ae e aki maan: E a kainnanoa buokana temanna ana reirei n te Baibara Taniera ngkoa, ni kaineti ma kainnanoan kaotiotan te tangira nakoina ao e a kakarekea mairoun Taara. Ai aron naba Taara are e kainnanoa mwannanoana ao e a kakarekea mairoun ana reirei n te Baibara Taniera anne. E a riki aroia anne bwa te bwai ni kamwane ae karuanikai. E taku Taniera: “I nanon namwakaina aika bati ao e a tia kaainnabau n ibuobuoki n te aro are e a bwatakataka ni bwaai n taamnei ao e kainnanoa kaotiotan tangirana ao mwannanoana. E a kauaataoaki aei n arou ni kakeaa bongana ike e a kairaki iai nakon te mwakuri ae rangi ni karuanikai. E a wene ni kimoa kaainnabau ma temanna au reirei ngkoa n te Baibara. Ao ibukin tabetabeu ni mwiokoau ni kabane I a aki ataia ae e a rikirake ni maamaara n te onimaki.” Ko na kanga ni kararoaa te aeka ni kabuanibwai aei?

14, 15. Baikara bwaai ake a kona ni buokaki iai taanga ni Kristian bwa a na aki mwane n te kinono ae te wene ni kimoa?

¹⁴ Iaiangoa nanon te berita ni mare ngkana ko na rawa ni mwane n te kinono ae te wene ni kimoa. E taku Iesu: “Ane e botiia te Atua ao ke a tai karaureia aomata.” (Mataio 19:6) Tai iangoia bwa a kakawaki riki mwiokoam n te ekaretia nakoni buum. Irarikin anne, uringnga bwa batin am tai ni kikitana buum ibukini mwakuri aika aki rangi ni bongana riki, boni kanikinaean ae iai te mamaara n am mare ao e na kairiko nakon te kaririaki ao nakoni karaoan te bure ae kakaiaki.

¹⁵ Ma ngkana te unimwaane ngkoe, tera aroia am nanai? E korea ae kangai te abotoro Betero: “Kam na kawakina ana nanai te Atua ane kam tararuaia, tiaki ibukina bwa kam kairoroaki, ma kam na tararuaia ma kukurein nanomi, ao tiaki ibukin te kani karekearo n te babakanikawai, ma ibukin ingaingami.” (1 Betero 5:2) Ni koauana e kakawaki mwannanoaia kaain te ekaretia ake ko tararuaiia. Ma tai kaatuua riki tabem ae te tia kawakintiibu ike ko a kakeaa iai bongan tabem n aron te buu te mwaane ae raoiroi. Akea nanon ae ko buokiia taari mwaane ao aine n te ekaretia ao ko aki tabeakina buum, bwa e na boni karuanikaia am mare. E taku Taniera: “Tai kariaia katabetabeam ni mwiokoam n te aro are ko a kaaki taekaia kaain am utu.”

16, 17. (a) Tera aroia taanga ni Kristian n aia tabo ni mwakuri ni kaotia ae a aki irekereke ma waaki ni karekenano? (b) Tera reireiaia taanga ni mare aika Kristian man te boki ae Tangiraki Iroun te Atua mwakoro 11 barakirabe 17?

¹⁶ A bati reirei ni kairiri aika raraoi n taian Taua-n-Tantani ao te Awake! ibukini buokaia taanga ni Kristian, bwa a na rawa ni mwane n te bwai ni kamwane ae te wene ni kimoa. N te katoto, iai n Te Taua-n-Tantani ae bwain Tebetembwa 1, 2006 te taeka n reirei aio: “Kawakiniko man aaro ake a kona ni karekea te reitaki ae rangi ni kaan n taabo ni mwakuri ao n taabo riki tabeua. N te katoto, ko kona ni kairaki nakon te kaririaki ngkana ko kabanei aoa tabeua ni mwakuri iai i tinanikun te aoa ni mwakuri, ma raom ni mwakuri ae kaokoro arom ma ngaia bwa te mwaane ke te aine. Ngkai te aine n umwa ke te mwaane n umwa ngkoe, kaotiko man am taetaenikawai ao aroarom ae ko aki kan irekereke ma waaki ni karekenano. Ni koauana ngkai ko ukoukora kakukureian te Atua, ko aki riai ni kauekea te kaitaataan ke ni kabwakabwaka n am kunnikai ao arom ni katamaroako. . . . Ko kona ni katekei taamneia natim ao taamneim ngke ko mare n am tabo ni mwakuri bwa te bwai ni kauring nakoim ma tabeman riki ae a rangi ni kakawaki am utu. Kamatoaa nanom n aki kaungaa ke ni kariaia waaki n anainano ibukin te karekenano mairoun temanna.”

¹⁷ E taekinaki n te boki ae Tangiraki Iroun te Atua mwakoro 11 barakirabe 17, bwa akea irouia buu ake a kikinano ma tabemwaang i rarikini buuia karinean naba teutana ana tua te Atua ni kaineti ma te aroaro ni maiu ae riai. E ngae ngke a bati ni boong aikai aika a iaiangoa te wene ni kimoa bwa te aroaro ae bon riiriki, ma a aki riai n iraraang iai Kristian, n aron are a iangoia aomata. A ataia bwa n te kabane, “e na motiki taekaia taani wene ni bure ao taani wene ni kimoa te Atua,” ma tiaki taani motikitaeka aomata. (I-Ebera 10​31; 12:29) Ngkana ko a tia ni mare, e kakawaki ibukim ma kaainnabam rinanoan te kaongora aei n te tai teuana ma teuana. Te mare bon ana babaire Iehova ao e tabu. Bon te anga ae rangi n tamaroa kamwawaan am tai are ko na maroro iai ma raom ibukin ami mare ni kaotiota iai kakawakini baike a tabu iroum.​—Karikani Bwaai 2:​21-​24.

18, 19. (a) Tera mwin te wene ni kimoa? (b) Baikara kakabwaia ake a kona n reke n te kakaonimaki i marenaia taanga ni maare?

¹⁸ Ngkana ko ataia ae ko a kaririaki nakon te karekenano i tinanikun te mare, kananoa am iango ni baike a na riki i mwin te wene ni bure ao te wene ni kimoa. (Taeka N Rabakau 7:​22, 23; I-Karatia 6:7) A aki kakukureia Iehova te koraki ake a wene ni bure ao a boni kammarakiia iai ma buuia naba. (Wareka Maraki 2:​13, 14.) Ni kaitaraan anne, iangoi kakabwaia ake a reke nakoia ake a teimatoa ni bwain aroaro aika itiaki. A na aki tii karekea kantaningaan te maiu n aki toki ma a na karekea naba maiuia ae kakukurei ngkai ma mataniwin nanoia aika itiaki.​—Wareka Taeka N Rabakau 3:​1, 2.

¹⁹ E anene ni kangai te tia areru: “A bati n rau akana a tatangira am tua [te Atua], a aki kona ni kabakaaki.” (Taian Areru 119:​165, BK) Ngaia are tangira te koaua ao “taratarai raoi aromi n nakonako, bwa kam na aki nakonako bwa aomata aika nanobaba ma kam na nakonako bwa aomata aika wanawana” i nanoni boong aika bubuaka aikai. (I-Ebeto 5:​15, 16) A a taotira bwaai ni kamwane ake e kamanenai Tatan i nanoni kawai aika ti toui, ni kamwaneia iai taan taromauri ni koaua. Ma ti a taubobonga raoi ni kamanoira. E a tia Iehova n anganira baike ti kainnanoi bwa ti aonga n “tei n nene” ao n “tiringi ana kai ni kareteke ni kabane aika uramwaaka teuare buakaka”!​—I-Ebeto 6:​11, 16.

[Kabwarabwara mai nano]

[Taamnei n iteraniba 29]

E kona te mataai ni kanibwaibwai ni karibwaa ana onimaki te aomata. Tai kariaia bwa e na riki anne nakoim

[Taamnei n iteraniba 31]

E kona te kaitaataan ke kauekean te kabwakabwaka ni karikiko bwa konan te wene ni kimoa