Karekei Kakabwaiaam Aika Bati Mani Warekan Te Baibara

1-3. Baikara kakabwaia aika reke mani warekan te Baibara ao maiuakinan reirei ake iai?

“I KARABWAA Iehova ni katoa ingabong ngkai e buokai bwa N na ota raoi n te Baibara.” E a raka i aon 40 te tai warekan te Baibara ni kabane iroun te tari te aine ae e a kara ane e taekin taeka akanne, ao e teimatoa naba ni warekia ngkai. E kaotia naba temanna te tari te aine ae te roro n rikirake bwa e buokaki mani warekan te Baibara bwa e na ataia ae bon iai Iehova. Ibukin anne, e a kaaniaki riki ma Tamana are i karawa. E taku: “E a tibwa reke te aeka ni kukurei aei ni maiu!”

² E kaungaia aomata ni kabane te abotoro Betero bwa a na “bwarua te rannimamma ae aki renganaki ae nako man ana taeka.” (1Betero 2:2) Ngkana ti ukeuke n reirei man te Baibara ao ni maiuakin reirei ake iai, a na bon itiaki mataniwin nanora ma ni manena maiura. Ti kona ni karikirakei ara iraorao aika raraoi ma aomata ake a tangira naba te Atua ae koaua ma ni beku ibukina. Bon akanne ni kabane bukina aika kakawaki ngkai a “kimwareirei [nanora] n ana tua te Atua.” (I-Rom 7:22) Ma a boni bati riki kakabwaia. Baikara tabeua mai iai?

³ Ngkana ko kabatiaa reiakinan taekan Iehova ma Natina, e na rikirake riki ni korakora iai tangiraia ao raao n te onimaki naba. Ngkana e reke am atatai ae eti man te Baibara, ko a buokaki iai n ota n aron te Atua ni waekoa ni kamaiua te botannaomata man te waaki aei ae i aoni kawaina ni kamaunaaki. E a reke iroum te rongorongo ae raoiroi ae kakukurei ao ko riai n tibwaia ma aomata n am mwakuri ni minita. E na boni kakabwaiako Iehova ngkai ko reiakinia aomata baike ko a tia n reiakin mani warekan Ana Taeka.

WAREKIA AO IAIANGOIA

4. Tera ae nanonaki ni “warekan raoi” te Baibara?

⁴ E aki tangiriia ana toro Iehova bwa a na ienikuri ni wareka ana Taeka. E tuanga Iotua n taai ake rimoa ni kangai: “E aki riai n nako bokin te Tua aei mai wim, ao ko riai ni warekia raoi ni ngaina ao ni bong.” (Iotua 1:8; NW; Taian Areru 1:2) E koaua bwa e nanonaki n te tua aei bwa ko na wirikiriki n atongi taeka ni kabane ake ko wareki mani Karikani Bwaai nakon Te Kaotioti? Tiaki ngaia anne. E nanonaki n aei bwa ko riai ni warekia ni karaurau n te aro are ko a kona iai ni kananoa am iango. Ngkana ko ‘wareka raoi’ te Baibara, ko na buokaki n te tai anne bwa ko na katurua am iango i aoni mwakorona akana a manena riki nakoim ao ko kaungaaki iai. Ngkana ko nori taeka akanne, kiibu, ke rongorongo, wareki ni karaurau, tao ni kakammwakura newem ma riam. Ao ngkanne, e a kona n rotaki nanom n te bae ko warekia. E aera bwa e kakawaki aei? Ibukina bwa ane ko na kani maiuakin ngkana ko a ota raoi n ana reirei ni kairiri te Atua.

5-7. Kabwarabwaraa bwa ko na kanga ni buokaki ni warekan raoi ao iaiangoan Ana Taeka te Atua bwa ko na (a) kateimatoa te aroaro ni maiu ae itiaki; (b) kaotiota te taotaonakinnano ao te akoi nakoia aomata; (c) karikirakea onimakinan Iehova n taai aika kangaanga naba.

⁵ Ni warekani bokin te Baibara aika ti taku bwa a kangaanga otara iai, ti rangi ni buokaki ngkana ti warekia raoi ao ni karaurau bwa ti aonga ni kona ni kananoi ara iango iai. Ibukini kaikonakana, iangoi baika tenua aika kona n riki. Te moan, iangoa te tari te mwaane ae te roro n rikirake are e wareka ana taetae ni burabeti Otea ni karaurau. Ngke e roko ni mwakoro 4, e toki teutana imwini warekani kibuna 11 nakon 13 ao e kananoa ana iango iai. (Wareka Otea 4:​11-13.) Bukin tera? E atikaki nanona ni kiibu akanne ibukina bwa e a tia ni kabokorakora bwa e na rarawa nakon aia kariri tabon rorona n te reirei. E atongi kiibu aikai ao e iango ni kangai: ‘E nori Iehova baika bubuaka aika a karaoi aomata ngkana tii ngaiia. I bon aki tangiria bwa e na un.’ E a motinnanoia te tari te mwaane aei bwa e na kateimatoa te aroaro ni maiu ae itiaki i matan te Atua.

⁶ Te kauoua, e wareware te tari te aine n ana taetae ni burabeti Ioera ao e a roko ni mwakoro 2, kibuna 13. (Wareka Ioera 2:​13, BG.) Ngke e wareka raoi te kibu anne ma n iaiangoia, ao e a iangoa arona ni katotonga Iehova ae “akoi ao E bati n nanoanga, E iremwe n un, ao E bati n atataiaomata.” E iangoia naba neiei bwa e na kataia n aki manga kabonganai taetae aika kamarakinano ake e tataekin n tabetai nakoni buuna ao tabeman riki.

⁷ Te katenua, iangoa te karo ae te Kristian are e a kabaneaki man ana mwakuri ao e a raraoma ibukini maiuni buuna ma natina. E wareka raoi Naum 1:7 (BK) ae kangai: “E tararuaia akana a katania irouna” Iehova, ao e kamanoia kaanga aron “te tabo ni katantan n tain te rawawata.” E boni kabebeteaki nanona n te iango anne. E namakina ana tangira Iehova ao ngkai e a aki bati n raraoma. Imwin anne, e wareka raoi kibuna 15 ao e kananoa ana iango iai. (Wareka Naum 1:15.) E ataia tarira aei bwa ngkai e tataekina te rongorongo ae raoiroi n taai aika kangaanga, e a kaotia iai bwa e iangoa Iehova bwa ana tabo ni katantan. E ngae ngke e tabe n ukoukora ana mwakuri ni kareketianti te tari te mwaane aei ngkai, ma e boni kaungaaki naba bwa e na uataboa te mwakuri ni minita ae kakaraoaki i nukan te wiki.

8. Kabwarabwaraa n te aro ae kimototo te bwai ae ko a tia n reiakinna mani warekan te Baibara.

⁸ A reke reirei aika ibuobuoki ake a a tibwa tia n taekinaki mani bokin te Baibara, ao a kona n iangoia tabeman bwa e kangaanga te ota iai. Ngkana ko neneri booki aika Otea, Ioera, ao Naum ma nanom ae korakora ni kan ota, ane ko na kani wareki raoi kiibu riki tabeua mai iai ao n iaiangoi. Ti kona ni kabebeteaki ao ni kawanawanaaki iai, ao ai uana naba ma bokin te Baibara ni kabane. Titeboo Ana Taeka te Atua ma te tabo ae nano ae a taunaki iai taiman aika bati. Ngkai ko tabe ni wareka te Baibara ni kabane, ko riai n teimatoa n ukeri “taiman” ke te kairiri ao te kaungaunga ane i nanona!

KAKORAKORAKO BWA KO NA OTA RAOI

9. Tera ae ti kona ni karaoia ibukini karikirakean otara n te Baibara?

⁹ E ngae ngkai e kakawaki warekan teuana mwakoron te Baibara ni katoabong, ma ko kani karekea naba otam ao am atatai iai. Mangaia are kamanenai raoi booki man ana botaki Iehova bwa ko na karaoa am kakaae i aon rongorongoia aomata, taabo ao baika riki ake ko wareki. Ke ngkana ko iangoa aron rotakini maium n te reirei man te Baibara teuana, ko kona n titirakina temanna unimwaanen te ekaretia ke te Kristian ae e a ikawai n te onimaki bwa e na buokiko. Ibukini kabwarabwaraani kakawakin rikiraken otara, ti na rinanon ana katoto temanna te Kristian n te moan tienture are e kakorakoraa ni karaoa raoi anne ae Aboro.

10, 11. (a) E kanga ni buokaki Aboro ni kanakoraoa ana mwakuri ae te tia tataekina te rongorongo ae raoiroi? (b) Tera reireiara man rongorongon Aboro? (Nora te bwaoki ae “E Boraoi Am Angareirei ma ae Reiakinaki n Taai Aikai?”)

¹⁰ Bon te I-Iutaia ae te Kristian Aboro are “e rabakau ni kanoan te Koroboki ae Tabu” ao “e ingainga nanona n te taamnei.” E taekinaki rongorongona n te boki ae Mwakuri ni kangai: “E taetae ma n angareirei n taekan Iesu ma te eti. Ma e tii ataa taekan ana bwabetito Ioane.” E aki ataia Aboro ae e a tia Iesu n reireinia taan rimwina te bwai ae boou ibukin te bwabetito. Ngke a a tia te taanga aika Kristian aika Beritikira ma Akura n ongoraea ana reirei Aboro i Ebeto, a a kabwarabwaraa “ma ni kamataataa nakoina kawain te Atua, ni kaetia riki.” (Mwakuri 18:​24-26) E kanga ni kakabwaiaaki man aei Aboro?

¹¹ Imwin ana uarongorongo Aboro i Ebeto, e a manga nako Akaia. “Ngke e a roko ikekei, e a kabatiaa buokaia te koraki ake a a riki bwa taan onimaki n ana akoi te Atua ae rianako, bwa e kakorakoraa ni kaotii kairuaia I-Iutaia i mataia aomata, ngke e kabwarabwaraa man te Koroboki ae Tabu, bwa Iesu bon te Kristo.” (Mwakuri 18:​27, 28) N te tai anne, e a kona Aboro ni kabwarabwaraa n te aro ae eti raoi nanon te bwabetito ni Kristian. Ngke e a rikirake ana atatai, e a “kabatiaa buokaia” aika boou bwa a na rikirake aia atatai n te taromauri ae koaua. Tera reireiara man te rongorongo aei? Ti kakorakoraira naba bwa ti na ota raoi ni baika ti wareki n te Baibara n aron Aboro. Ma ngkana e tuangira raora n onimaki ae mwaatai riki, arora n reireinia aomata n te aro ae uaana riki, ti riai ni kukurei ni butimwaea te ibuobuoki anne ma te nanorinano ao te kakaitau. E na boni kanakoraoaki riki raoiroin ara beku ae tabu ngkana ti karaoa anne.

KAMANENAI BAIKA KO REIAKIN NI BUOKIIA IAI AOMATA

12, 13. Kabwarabwaraa aroni buokaia aomata aika reirei n te Baibara bwa a na rikirake n te onimaki mani kamanenaan te Baibara ma te akoi.

¹² Ti kona n riki bwa taani kairiia aomata bwa a na kakabwaiaaki n aroia naba Beritikira, Akura ao Aboro. Tera am namakin ngkana e buokaki te aomata ae raoiroi nanona man am kaungaunga, bwa e na tokanikai i aon te bwai ae tuka rikiraken ana onimaki? Ke ngkana te unimwaane ngkoe n te ekaretia, tera am namakin ngkana e kaitauko raom n onimaki ibukin am reirei ni kairiri man te Baibara, are e a tia ni buokia n ana tai n aitara ma te kangaanga? Akea te nanououa, bwa buokaia aomata man Ana Taeka te Atua, bon nibwan te raunnano ao te kimwareirei.a Iangoia bwa ko na kanga ni kakororaoa anne.

¹³ A bati tibun Iteraera n ana tai Eria ake a nanotiotio i marenan te taromauri ae koaua ao ae kewe. E kona ni buokaki te aomata ae reirei n te Baibara ae tuai iangoia bwa e na beku ibukin Iehova, man ana reirei ni kairiri Eria nakoia tibun Iteraera. (Wareka 1 Uea 18:21.) Iangoa te rongorongo riki teuana: Ngkana e maaka tiribureana te aomata ae raoiroi nanona irouia raoraona ke kaain ana utu, ko kona ni kakorakoraa ana motinnano ibukin taromaurian Iehova rinanoni kamatataan Itaia 51:​12, 13.​—Warekia.

14. Tera ae kona ni buokiko bwa ko na uringi kiibu man te Baibara n taai ake ko kainnanoi iai ibukini buokaia aomata?

¹⁴ E teretere bwa a bati taeka i nanon te Baibara aika a kona ni kaungaia, ni kaetiia, ke ni kakorakoraia akana warekia. Ma ko kona n titiraki ni kangai: ‘N na kanga n ataia bwa kiibu raa ake N na kabonganai n te tai are I kainnanoi iai?’ Wareka te Baibara ao kananoa am iango i aon ana iango te Atua ni katoabong. Ni karaoan anne, ko na rikirake iai n taneiai riki ma te Baibara teutana imwin teutana, ao e kona Iehova ni kamanena taamneina ae raoiroi bwa e na buokiko n uringi ngkana ko kainnanoi.​— Mareko 13:11; wareka Ioane 14:26.b

15. Tera ae na buokiko n ota raoi riki n Ana Taeka te Atua?

¹⁵ Tataro nakon Iehova n aron te Uea are Toromon, bwa e na anganiko te wanawana, ngkai ko tabe ni karaoa mwiokoam n te mwakuri ni minita ao te ekaretia. (2 Rongorongo 1:​7-10) N aroia burabeti ake rimoa, “nenera taekan te kamaiuaki aei ao [n] ukoukoria raoi” man Ana Taeka te Atua ibukin te atatai ae eti ni kaineti ma Iehova ao ana kantaninga. (1 Betero 1:​10-12) E kaungaaki Timoteo iroun te abotoro Bauro bwa e na wantongaia “n taeka aika nako man te onimaki ao man te angareirei ae raoiroi.” (1 Timoteo 4:6) Ni karaoan anne, ko na ota raoi riki ao n rabakau ni buokiia aomata ni kaineti ma bwaai n taamnei, ao e na rikirake naba iai am onimaki.

TI KAMANOAKI NI WAREKAN ANA TAEKA TE ATUA

16. (a) A kanga ni kakabwaiaaki kaaini Beroia man aia “ukeuke n te Koroboki ae Tabu n te bong ae koraki”? (b) E aera ngkai e rangi ni kakawaki warekan te Baibara ni katoabong iroura n taai aikai?

¹⁶ A taneiai I-Iutaia ake i Beroia n “ukeuke n te Koroboki ae Tabu n te bong ae koraki.” Ngke e tataekina te rongorongo ae raoiroi Bauro nakoia I-Iutaia akanne, ao a boni kabotaui ana taeka ma aia atatai n te Baibara. Tera mwina? A bati ake a kakoauaa bwa e bon reireinia te koaua, ao a a “riki bwa taan onimaki.” (Mwakuri 17:​10-12) E kaotaki man aei bwa e rikirake korakoran onimakinan Iehova mani warekan te Baibara ni katoabong. E rangi ni kakawaki te onimaki ae “te aki nanokokoraki ni kariai baika kantaningaaki,” ngkana ti kani kamaiuaki n ana waaki ae boou te Atua i aon te aba.​—I-Ebera 11:1.

17, 18. (a) E na kanga ni kamanoaki nanon te Kristian n te onimaki ao te tangira ae korakora? (b) E na kanga te kantaninga ae raoiroi ni kamanoira man te kabuanibwai?

¹⁷ Iai bukina ae raoiroi ngke e korea ae kangai Bauro: “Ma ngaira ake ana bwai te ngaina, ti na teimatoa ni kawanawanaira ao ni karina nangoani bwabwaara ae te onimaki ma te tangira, ao te bwara ni buaka ae te kantaninga ibukin te kamaiuaki.” (1 I-Tetaronike 5:8) E kainnanoa nangoani buroona te tautia mairouia taani kairiribai. N aron naba anne, e kainnanoa kamanoan nanona te Kristian mani mwaakan te bure. Tera ae na riki ngkana e korakora onimakinan ana berita te Atua iroun ana toro ao e korakora naba irouna tangiran Atuana n ikotaki naba ma aomata? E a karina iai nangoani bwabwaana ae moan te tamaroa n te aro n taamnei. E na bae n aki karaoa te bwai teuana are e na bua iai akoana iroun te Atua.

¹⁸ E boni mwanewea naba te bwara n te aro ni kaikonaki Bauro, ae “te kantaninga ibukin te kamaiuaki.” E kona ni kai bua maiun te tia buaka n taai ake a karakinaki n te Baibara, ngkana e aki kamanoa atuna. Ni kamanenaan te bwara ae raoiroi, e a kona ni kamanoaki atuna mani baika a na bwakaria n te aro are e a aki kammarakaki n ikoaki aika kakaiaki. Ti karikirakea onimakinan ana mwakuri ni kakamaiu Iehova rinanon te ukeuke n reirei n ana Taeka. Ngkana e nene ara kantaninga, ti a buokaki iai n rarawa nakoia taan tannako man te koaua ao n aki kabarekaaki n aia “taetae aika akea uaaia.” (2 Timoteo 2:​16-19) Ti kona naba ni kakorakoraaki n ara kantaninga anne bwa ti na rawa nakoia akana a kairira nakoni mwakuri ake e ribai Iehova.

TE KAWAI NAKON TE KAMAIUAKI

19, 20. E aera ngkai ti rangi ni karinea Ana Taeka te Atua, ao ti na kanga ni kaota ara kakaitau iai? (Nora te bwaoki ae “E Anganai Iehova te Bwai ae I Boni Kainnanoia.”)

¹⁹ Ti riai n onimakina riki Ana Taeka Iehova ngkai ti a uakaan ma tokin te waaki ae ngkai. Ti buokaki n te reirei ni kairiri man te Baibara bwa ti na kaetii kateira aika bubuaka ao ni buakana tangiran te bure. Mani kaungaakira ao kabebetean nanora iai, ti na bon tokanikai ni kaaitarai taian tutuo man ana waaki Tatan ake e na karokoi nakoira. Ti na teimatoa n toua te kawai nakon te kamaiuaki man ana kairiri Iehova ake e katauraoi i nanon ana Taeka.

²⁰ Uringnga bwa te Atua e kantaningaiia “aeka n aomata nako bwa a na kamaiuaki.” A mena naba ana toro Iehova i buakoia “aeka n aomata nako” ao te koraki naba ake a kukurei n ongora ngkana ti tataekina te rongorongo ae raoiroi nakoia. Ma a riai ni karekea “te atatai ae eti ibukin te koaua” aomata ni kabane aika a kani kamaiuaki n tokin te waaki ae ngkai. (1 Timoteo 2:4) Ti riai ni wareka te Baibara ao ni maiuakini kaetieti ake iai ngkana ti kani kamaiuaki. Eng, ti kaotia bwa e korakora karinean ana Taeka Iehova ae koaua mani warekan te Baibara iroura ni katoabong.​—Ioane 17:17.