Kawakina Tibwangam Mani Karaoani Motinnano Ma Te Wanawana
“Ribaa te buakaka ao nimta te raoiroi.” —I-ROM 12:9.
1, 2. (a) Tera aroni karaoan am motinnano ni kaineti ma am beku ibukin te Atua? (b) Baikara titiraki ake ti kona n titirakinira iai ni kaineti ma tibwangara mairoun te Atua?
MIRION ma mirion mai buakora ake a a tia ni karaoi motinnano ma te wanawana, bwa a na beku ibukin Iehova ae te Atua ao n toui raoi mwini mwanekan Iesu Kristo. (Mataio 16:24; 1 Betero 2:21) E rangi ni kakawaki katabuani maiura nakon te Atua. E boto ara motinnano tiaki man ataakini moan reirei mani kiibu tabeua ma bon tii man ukeran raoi Ana Taeka te Atua. Mani karaoan anne, ti a reiakin rongorongo aika bati ake a kakorakoraaki iai aia onimaki aomata ibukin te tibwanga are e beritanna Iehova nakoia ake ‘a ataia ae tii ngaia te Atua ae koaua ao n ataa naba teuare e kanakomaia ae Iesu Kristo.’—Ioane 17:3; I-Rom 12:2.
2 Ti riai ni karaoi motinnano ake a na kakukureia Tamara are i karawa ngkana ti kan teimatoa n riki bwa Kristian. A na rinanoaki titiraki aika kakawaki aikai n te kaongora aei: Tera tibwangara? Tera arora n iaiangoia? Ti na kanga ni kakoauaa raoi bwa e na reke i tibwangara? Tera ae na buokira ni karaoi motinnano ma te wanawana?
TERA TIBWANGARA?
3. Tera te tibwanga ae a kariaa (a) taani kabiraki ao (b) “tiibu tabemwaang”?
3 A kariaa reken “te tibwanga ae aki kona ni mka, ni baareka, ke ni mane” are te kakabwaia ae kakawaki ae te tautaeka ma Kristo i karawa, Kristian aika karako mwaitiia. (1 Betero 1:3, 4) A riai ni “manga bungiaki” aomata ake a na karekea te tibwanga anne. (Ioane 3:1-3) Tera tibwangaia ana “tiibu tabemwaang” Iesu ake mirion ma mirion aika a raonia taan rimwina aika kabiraki n tataekina te rongorongo ae raoiroi ibukin Ana Tautaeka n Uea te Atua? (Ioane 10:16) A na karekea te tibwanga are e aki reke ngkoa irouia Atam ao Ewa ake a bure, ae te maiu n aki toki n te bwaretaiti i aon te aba are ai akea riki iai te rawawata, te maraki ao te mate. (Te Kaotioti 21:1-4) Ngaia are e a kona ni berita Iesu nakon te tia kakaraoa ae buakaka are e mate ma ngaia ni kangai: “E koaua ae I tuangko n te bong aei, Ko na mena ma ngai n te Bwaretaiti.”—Ruka 23:43.
4. Baikara kakabwaia ake ti a kamani karekei?
4 E irekereke tibwangara ma kakabwaia tabeua ake ti karekei ngkai. Ma ibukina bwa ti kaotiota onimakinan “te kaboomwi are e kabwakaaki boona irouni Kristo Iesu,” ti a karekea iai te raunnano ao te reitaki ae kaan ma te Atua. (I-Rom 3:23-25) Ti a mataata raoi ni berita aika rangi ni kakawaki man Ana Taeka te Atua. Irarikin anne, bon nibwan te kimwareirei ae bati rikira bwa kaain te botaki n itaritari ae katobibia te aonnaba. Ao bon te kakabwaia naba ngkai ti a riki bwa Ana Tia Kakoaua Iehova temanna. Maroaka ae e rangi ni kakawaki iroura tibwangara!
5. Tera ae kataia ni karaoia Tatan nakoia ana aomata te Atua, ao tera ae kona ni buokira bwa ti na tei n nene ni kaaitarai ana kunemwaan?
5 Ngkana ti na teimatoa n taratara raoi nakon ana kunemwaan Tatan, ti riai ni kawakin raoi tibwangara aika rangi ni kakawaki aikai. E kataia Tatan ni kairaraangia ana aomata te Atua bwa a na karaoi aia motinnano ake a na kona ni kabuaa iai tibwangaia. (Warekaia Iteraera 25:1-3, 9) E a kakorakoraa riki ni mwamwanaira Tatan ngkai e ataia bwa e a kaani kamaunaakina. (Wareka Te Kaotioti 12:12, 17.) E riai n teimatoa ni kakawaki tibwangara aei ngkana ti na “tei n nene ni kaaitarai ana kunemwaan nako te Riaboro.” (I-Ebeto 6:11) Ni kaineti ma aei, ti a karekei reireiara ake ti riai ni mutiakini man te katoto ibukin te kauring mairoun natin te baatua are Itaaka ae Etau.
TAI KATOTONGA ETAU
6, 7. Antai Etau ao tera tibwangana ae riai ni karekea?
6 A bungiaki bwebwe ake Etau ao Iakoba ake natiia Itaaka ao Rebeka, e kaania 4,000 te ririki n nako. Ngke a a tabe n ikawairake bwebwe aikai, a rangi ni kaokoro aroaroia ao baike a kani kakaraoi. E riki “Etau [bwa] te tia kaee maan aika katamanti ae rabakau, ae aomatan te tawana; ao Iakoba te aomata ae nimamanei [ke “akea kabuakakaana,” NW], ae mamaeka n uuma n rianna.” (Karikani Bwaai 25:27, BG) E taekinna te tia raira te Baibara temanna ae Robert Alter bwa e kabongana te taeka n Ebera ae rairaki bwa “nimamanei [ke “akea kabuakakaana,” NW] ibukin te aomata ae eti arona ke ae akea ana bure.”
7 E mate tibun Etau ma Iakoba are Aberaam ngke 15 aia ririki, ma e bon aki bua ana berita Iehova nakon Aberaam. E kaokioka te berita anne Iehova nakon Itaaka imwina riki, n taekinna bwa a na kakabwaiaaki te natannaomata nako i aon te aba man ana kariki Aberaam. (Wareka Karikani Bwaai 26:3-5.) E kaotaki n te berita anne bwa e na otinako mani kanoan Aberaam te Mesia ae te “kariki” ae kakaonimaki ane ni Karikani Bwaai 3:15. Ngkai Etau bon ana karimoa Itaaka, iai riaina i aan te tua bwa e na reke irouna te berita anne. Ai tamaroara te tibwanga anne ibukin Etau! Ma e kakawaki anne irouna?
8, 9. (a) Tera te motinnano are e karaoia Etau ni kaineti ma tibwangana? (b) Tera are e a tibwa iangoia Etau ni kaineti ma ana motinnano tabeua te ririki imwina, ao tera arona iai?
8 N te bong teuana ngke e oki Etau man ana tawaana, ao e nora Iakoba ni “kaburoa te amarake teuana.” E taku: “I butiko ba ko na kaamarakeai n te amarake ane uraura ane kaburoaki anne; ba I a mate ni baki.” E kaeka Iakoba nakon Etau ni kangai: “Ko na kaboa nako iu karineam ni karimoa n te bong aei.” Tera are e motinnanoia Etau bwa e na karaoia? E aki iango teutana te tai ao e kangai: “Tera maneni karineau ngkai te karimoa ngai?” Eng, e kukurei n rinea te amwarake are uraura arei Etau ao ni kakeaa karineana ni karimoa! E kairoroia Iakoba bwa e na kanakoa tibwangana ni karimoa i aan te tua ngke e kangai: “Ko na taetae n tuea nako iu n te bong aei.” E aki tabwara Etau ma e a anganako naba tibwangana ni karimoa. Imwin anne, “ao Iakoba e angan Etau te berena ma rentire aika kaburoaki; ao e amarake ao e moi, ao e tei rake, ao e nako. Ao n te aro anne e a kaakea bongani karineana ni karimoa Etau.”—Karikani Bwaai 25:29-34, BG.
9 Tabeua te ririki imwina ngke e ataia Itaaka bwa e nangi mate, e e taraia raoi Rebeka bwa e na bon reke iroun Iakoba tibwangan Etau ni karimoa are e a tia n anganna. Ngke e a iangoia imwina riki Etau bwa e a tia ni karaoa te motinnano ae nanobaba, e bubutiia Itaaka ni kangai: “Taetae ni kakabaiaai naba, ae ngai, tamau. . . . Ko aki kawakina kakabaiau teuana?” Ngke e taekinna Itaaka bwa e aki kona ni bita te kakabwaia are e a tia n angan Iakoba, “e kanenea bwanana Etau, ao e tang.”—Karikani Bwaai 27:30-38, BG.
10. Tera aron iangoaia Etau ao Iakoba iroun Iehova ao bukin tera?
10 Baikara iteran nako anuan Etau aika kaotaraeaki n te Baibara? E kaotia bwa e rangi ni moanibwaia riki katokan nanona ni kaibwabwarun te rabwata nakoni kakabwaia ake imwaina ake a na raanga man tibwangana. E aki kakawaki tibwangana ni karimoa irouna ike e a kaotia iai bwa e aki tangira te Atua. Irarikin anne, e kakeaa bongani mwin te baere e karaoia Etau are a na rotaki iai kanoana. Ni kaitaraan anne, e rangi ni kakawaki iroun Iakoba tibwangana. N te katoto, e karaoa nanon aia babaire ana karo Iakoba n rineani buuna. (Karikani Bwaai 27:46–28:3) Ibukina bwa e karaoa ana motinnano aei Iakoba ae kainnanoaki iai te taotaonakinnano ao te anga boni ngaia, e a riki iai bwa ana bakatibu te Mesia. Tera aron taraakia Etau ao Iakoba iroun te Atua? E taku Iehova rinanon te burabeti are Maraki: “I tangira Iakoba; ma I riba Etau.”—Maraki 1: 2, 3, BG.
11. (a) E aera ngkai e rangi ni manena ana katoto Etau nakoira ngaira aika Kristian? (b) Bukin tera ngke e kairekerekea te wene ni bure Bauro ma te mwakuri are e karaoia Etau?
11 E manena rongorongon Etau man te Baibara ibukia Kristian ni boong aikai? Eng, e manena. E kauring te abotoro Bauro nakoia raona n onimaki tabeman bwa a na taratara raoi bwa “e aonga n akea te tia wene ni bure ke te aomata ae aki karinei baika tabu, n aron Etau are e anganako rinena ni karimoa ibukin te amwarake ae tii teuana.” (I-Ebera 12:16) E teimatoa ni kaineti naba te kauring aei nakoia Kristian ni boong aikai. A riai n teimatoa ni kakawaki baika tabu iroura bwa ti aonga n aki taonakinako n tangirani kaibwabwarun te rabwata ao ni kabuaa tibwangara mairoun te Atua. Ma bukin tera ngke e kairekerekea Bauro te wene ni bure ma te mwakuri are e karaoia Etau? Ibukina bwa ngkana ti katotonga Etau ao ni kariaia tangirani kaibwabwarun te rabwata bwa e na tautaekanira, e a bebete riki iai karaoani buure n aron te wene ni bure ike ti a kona ni kabuaa iai tibwangara.
KATAURAOA NANOM NGKAI
12. (a) E kanga Tatan ni katikui bwaai ni kariri i nanoni kawaira? (b) Anga katoto man te Baibara ake a kona ni buokira ngkana ti karaoi motinnano aika kangaanga.
12 Ngkai ana toro Iehova ngaira, ti aki kan ukeri baika a kona ni karirira nakoni mwakuri ni wene ni bure aika kammaira. N oneani mwin anne, ti tataro nakon Iehova ae te Atua bwa ti na rarawa n reketaati ngkana iai ae karirira bwa ti na aki ongeaba Irouna. (Mataio 6:13) Ma e teimatoa Tatan ni kataia ni kamamaarai ara onimaki ngkai ti kakorakoraira ni kawakina arora ae eti n te aonnaba ae buakaka aei. (I-Ebeto 6:12) Ngkai bon atuan te waaki ae buakaka ae ngkai te Riaboro, e atai nanora aika aki kororaoi ao e katikui bwaai ni kariri aika tatangiraki imwaini kawaia aomata aika aki kororaoi. (1 I-Korinto 10:8, 13) N te katoto, iangoia bwa aongkoa ko kaaitara ma kani katokan nanom ni karaoan ae kammaira. Tera am motinnano ae ko na karaoia? Ko na katotonga aron Etau ao ni kangai: ‘Kawaekoako n anganai!’ Ke ko na rarawa nakon te kariri ao ni birinako mai iai n aron natin Iakoba are Ioteba ngke e kaririaki iroun buuni Botiba?—Wareka Karikani Bwaai 39:10-12, BG.
13. (a) Iraman ni boong aikai ake a katotonga Ioteba, ao a kanga tabeman ni katotonga Etau? (b) Tera ae ti riai ni karaoia bwa ti aonga n aki katotonga Etau?
13 A bati taari mwaane ao aine ake a a tia n rinanoni kataaki ake a riai n rineia iai bwa a na katotonga Etau ke Ioteba. A karaoi aia motinnano angiina mai buakoia ma te wanawana ao ni kakukureia nanon Iehova. (Taeka N Rabakau 27:11) E ngae n anne, iai tabeman raora n te onimaki, ake a katotonga Etau ni karuanikaia tibwangaia mairoun te Atua ngke a aitara ma kataaki. Ni koauana, a rangi ni bati taari aika boaaki ao ni kabaneaki man te ekaretia ni katoa ririki mani karaoan aaro ni wene ni bure. Ai kakawakira katauraoan nanora ngkai, imwain ae ti na boo ma aaro ake a na kataaki iai etin nanora! (Taian Areru 78:8) Ti kona ni karaoi bwaai aika uoua ake a na riki bwa katanara mani kariri ao ni buokaki ni karaoi motinnano ma te wanawana imwina riki.
IAIANGOIA AO KATAURAOIKO
14. Baikara titiraki ake ti riai n iaiangoi bwa a na buokira n “ribaa te buakaka ao [n] nimta te raoiroi”?
14 E irekereke te moani mwaneka ma iaiangoani mwini baike ti karaoi. E boto korakorani kakawakin tibwangara mairoun Iehova mani korakoran tangirana ngkai bon te tia Anga te tibwanga anne. Ni koauana, ngkana iai tangiran te aomata iroura, ti aki kani kammarakia. Ma ti na kakorakoraira n ukeri aanga ake e na kukurei iai. Ngkana ngaia anne, ti riai ni kabatiai ara tai n iaiangoi mwini baike ti karaoi nakoira ao nakoia tabemwaang ngkana ti kariaia kaririakira nakoni mwakuri aika kammaira. Ti riai n titirakinira ni kangai: ‘Tera aron rotakin au iraorao ma Iehova man au mwakuri ni bangaomata? Tera mwin au mwakuri ae kairua nakoia kaain au utu? Tera aron rotakia iai tariu n te ekaretia? I kona ni kabwakaia tabemwaang iai?’ (I-Biribi 1:10) Ti kona naba n titirakinira ni kangai: ‘Iai uaani karaoani baika a kakukurei aika kammaira i nanon tabeua te tai, ake a na karekea marakin te atu man au motinnano are I rineia? I kani katotonga aron Etau are e korakai n tang man ana motinnano are e karaoia? (I-Ebera 12:17) E na buokira iaiangoan aeka titiraki aikai bwa ti na “ribaa te buakaka ao [n] nimta te raoiroi.” (I-Rom 12:9) Ma ae moamoa riki, e na kairira tangiran Iehova bwa ti na nimta tibwangara.—Taian Areru 73:28.
15. Tera ae na kakorakoraira bwa ti na tauraoi n rarawa nakon te kariri ae na karuanikaia ara onimaki?
15 E na buokira te kauoua ni mwaneka bwa ti na tauraoi n rarawa nakon te kariri. E katauraoi bwaai n ibuobuoki aika bati ibukira Iehova bwa ti na tauraoi n rarawa nakon te kariri n te aonnaba ae karuanikaia ara onimaki. A irekereke bwaai n ibuobuoki akanne ma te reirei n te Baibara, bobotaki ni Kristian, te mwakuri n uarongorongo ao te tataro. (1 I-Korinto 15:58) Ni katoaa te tai are ti bunrii iai nanora n te tataro nakon Iehova ao ni boutokaa te mwakuri ni minita ni Kristian n taai nako, ti a bon tauraoi iai n rarawa nakon te kariri. (Wareka 1 Timoteo 6:12, 19.) Ti riai n teimatoa ni kakorakoraira ni karaoi mwakuri aikai ngkana ti tangiria bwa ti na tauraoi n rarawa nakon te kariri. (I-Karatia 6:7) E katuruturuaki aei n Taekan N Rabakau mwakoro uoua.
‘TEIMATOA N UKOUKORIA’
16, 17. Tera ae na buokira ni karaoi motinnano ma te wanawana?
16 Ti kaungaaki n Taeka N Rabakau mwakoro 2 bwa ti na kakorakoraira ni karekea te rabakau ao te atatai. Ti kona n rinea ae eti ao ae kairua mani bwaai n tituaraoi aikai, ao ni buokira bwa ti na taon nanora mani baika ti tangiri n oneani mwin ae ti na katoki nanora ni baika kairua. Ma ti kona n tokanikai iai tii ngkana ti kukurei ni mwakuri korakora. E taekinaki ae kangai n te Baibara ni kamatataan te koaua ae kakawaki anne: “Natiu, ngkana ko kaki i nanom au taeka, Ma ni kaiko au tua nako i roum; Ao ko katanimaia taningam iai nakon te rabakau, Ma n raira naba nanom nakon te ataibwai; Eng, ngkana ko bon tangira te atatai, Ma ni kanenea bwanam nakon te ataibwai; Ngkana ko ukoukoria ba kaanga te tirewa, Ma n neneria ba kaanga te bwai ae kakawaki ae raba; Ao ane ko na ata iai makan Iehova, Ao e na reke i roum atakin te Atua. Ba E anganga te rabakau Iehova; E oti nako te atatai ma te ataibwai mai wina.”—Taeka N Rabakau 2:1-6, BG.
17 Ngkana ti maiuakina ae taekinaki n Taeka N Rabakau, ti na kona iai ni karaoi ara motinnano ma te wanawana. Ti kona n tei n nene ni kaaitarai kataaki nako ngkana ti kariaia bitakin aroarora aika i nanora man ana taeka Iehova, ngkana ti teimatoa n tataroa ana kairiri ao ngkana ti teimatoa n ukoukora ataakina kaanga ai aroni kakaaean te bwai ae kakawaki ae raba.
18. Tera ae ko motinnanoia bwa ko na teimatoa ni karaoia, ao bukin tera?
18 E anganga Iehova te atatai, te oota, te ataibwai, ao te wanawana nakoia te koraki ake a kakorakoraia n ukeri bwaintituaraoi aikai. Ti na kaaniaki riki ma te tia Anganga ae Iehova ngkana ti kabatiaa riki ukerani baikanne ao ni kamanenai. Ni karaoan anne, e na riki ara itoman ae kaan ma te Atua ae Iehova bwa kamanoara ngkana ti kaaitara ma te kataaki. Ti na boni kamanoaki mani karaoani mwakuri aika aki raraoi, ngkana ti kaanira ma Iehova ao ni karinea. (Taian Areru 25:14; Iakobo 4:8) E bia kairira te kimwareirei n iraorao ma Iehova ao maiuakinan te wanawana are mairouna, bwa ti na bane n teimatoa ni karaoi aeka ni motinnano ake a na kakukureia nanon Iehova ao ni kawakin tibwangara.