Kaaro Kawakinia Natimi

1, 2. (a) Baikara tabeua mwiokoan te I-Iteraera ae te tia kawakintiibu? (b) A kangaa kaaro n riki bwa kaanga taani kawakintiibu?

A KORAKAI ni maiuia taani kawakintiibu i aon Iteraera rimoa. A aki tii nanomwaaka ni kaitaraa te kabuebue ao te mwaitoro, ma a riai naba ni kamanoia aia nanai mairouia taani kamwane aika maan ao aomata. A aki toki taani kawakintiibu n tuoia raoi aia tiibu ao ni bwainnaorakia ae aoraki ke n ikoaki. A kawakinia n te aro ae okoro aia tiibu aika uarereke ibukina bwa a kai rotaki ao akea korakoraia n aroia tiibu ake a ikawai.—Karikani Bwaai 33:13.

² N itera tabeua, a riki kaaro aika Kristian bwa kaanga taani kawakintiibu n aroia ni kaotiotii aroaro aika kakawaki irouia naake bon taani kawakintiibu. Iai mwiokoaia bwa a na kaikawaiia natiia “i nanon ana reirei ni kaetieti Iehova ao ni kaboraoi aia iango ma ana iango.” (I-Ebeto 6:4) E bebete te mwioko anne? E bon aki! A aitara ataei ma ana kanakorongorongo Tatan aika kairua n ikotaki naba ma aki kororaoia ni baike a a bwabwarui. (2 Timoteo 2:22; 1 Ioane 2:16) Ngkana iai natim, ko na kangaa ni buokiia? Ti na rinanoi baika tenua ake ko kona ni karaoi ibukini kawakinaia natim n aron ataakin aroia, kaamwarakeaia, ao kairiraia.

ATAI AROIA NATIMI

3. Tera ae nanonaki ibukia kaaro ni kaineti ma ‘ataakin aroia’ natiia?

³ E karaua n tuoia ana tiibu n tatabemania nako te tia kawakintiibu ae raoiroi ma n taraia raoi bwa a marurung. N te aro ni kaikonaki, ko kona naba ni karaoa anne nakoia natim. E taekinaki ae kangai n te Baibara: “Botumwaka n atai aron am nanai nako.” (Taeka N Rabakau 27:23, BG) Ni karaoan aei, ko riai n atai aroia natim, aia iango ao aia namakin. Ko na kangaa ni kakororaoa anne? Te anga teuana ae moan te raoiroi, bon te katoatai ni maroro ma natimi.

4, 5. (a) Baikara aanga aika manena ake a kona ni buokaki iai ataei bwa a na bunrii nanoia nakoia aia karo? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.) (b) Tera ae ko a tia ni karaoia are e na bebete riki iai maroron natim nakoim?

⁴ A kunea kaaro tabeman bwa e a kangaanga riki te itoman ma natiia ake a a roko n te roro ae tebwi tabun te ririki, bwa a bae n aki kona ni bunrii nanoia ao a maamaa ni kaotii aia iango ma aia namakin. Ngkana anne ae riki nakoia natim, tera ae ko kona ni karaoia? N oneani mwin are ko na taumatoaa natim te mwaane ke te aine nakoni maroro aika a reeanau ao n te aro ae matoa, kataia n ukeri aanga ake e na aki maaku iai. (Te Tua-Kaua 6:6, 7) E kainnanoaki kabatiaan riki am tai ma ngaiia. Tao ko kona n nakonako ke n raraaun n te kaa ma ngaiia, n takaakaro ke ni kaai ni karaoi mwakuri tabeua n te auti. A kona ni buokaki ataei ake a a ikawai riki mani karaoan aanga akanne bwa a na namakina te aki maaku ao n tauraoi ni bunrii nanoia.

⁵ Ma tera arom ngkana e taraa n rawa natim ni bunra nanona? Ko kona ngkanne ni kataa te anga teuana ae kaokoro. N te katoto, n oneani mwin are ko na titirakina natim te aine bwa tera ae riki nakoina n te bong anne, ko kona n taekina te bwai ae riki nakoim n te bong anne. E bae ni kaekaa ni kabwarabwarai baike a riki n te bong anne. Ke ngkana ko kani kakaaea bwa tera ana iango natim i aoni bwaai tabeua, tai tabeki titiraki ibukin arona ma tabeki titiraki ake a kaineti ma te bwai are ko maroroakinna. Ko kona n titirakinna bwa tera ana iango raoraona n te bwai are kam maroroakinna. Ngkanne ko a kona n titirakinna bwa tera ana taeka n reirei are e na angan raoraona.

6. Tera ae nanonaki n te tatauraoi ao te kai kawaraki?

⁶ Ni koauana, ngkana ko tangiriia natim bwa a na bunrii nanoia nakoim, a riai n ataiko bwa ko tatauraoi ao ni kai kawaraki. Ngkana a taraa n rangi n tatabetabe kaaro n te aro are a aikoa kona ni kataetaeaki, a bae ni karabai aia kangaanga i bon irouia rooro n rikirake n am utu. Ao tera arom ngkana ko na kai kawaraki? E bati riki ae ko na karaoia nakon tii taekinan ae, “Ko kona ni kawarai n te tai ane ko bon taku.” A riai n ataia natim aika tebwi tabun aia ririki bwa e kakawaki aia kangaanga iroum ao ko na aki un nakoia. A bati kaaro ake a karaoa te katoto ae raoiroi ni kaineti ma aei. E taku Kayla ae tebwi ma ruaia ana ririki: “I kona n taekini bwaai ni kabane nakon tamau. E kariaia bwa N na reitaanako au taetaenikawai ao e aki tiribureai ma e tii ongora. Imwin anne, e anganai n taai nako ana taeka n reirei ae te kabanea n tamaroa.”

7. (a) Tera te anga ae aki tabeitera ae a bae ni kamanena kaaro ibukini maroroakinan te kangaanga teuana n aron te karekenano? (b) A na kangaa kaaro ni kaunia natiia n akea ataakina irouia?

⁷ E ngae ngkana a taekinaki iango aika e kangaanga maroroakinaia n aron te karekenano, taraia raoi bwa ko na aki rangi ni kaatuua taekinani kauring ike ko a kakeaa bonganan arom n angareirei ae riai nakoia natim ibukin te kangaanga anne. E kangai kaikonakana: Iangoia bwa aongkoa ko nakon te tabo n amwarake teuana ao ko a kunea bwa e tii taekinaki iai kauring ni kaineti ma te amwarake ae boitin i aon te beeba are e otanaki iai te amwarake. Ko na bae ni kitana te tabo anne ao ni kakaaea te tabo n amwarake riki teuana. A kona natim ni karaoa naba anne ngkana a kawariko ibukin am taeka n reirei, ma bwaai ni kabane ake i aon am “beeba are e otanaki iai te amwarake” bon tii kauring aika matoatoa ake a karinanaki iai. (Wareka I-Korote 3:21.) N oneani mwin anne, kakaaea am anga ae ko na aki tabeitera iai. E taku Emily ae te tari te aine ae te roro n rikirake: “Ngkana a maroro au karo ma ngai i aon te karekenano, a aki karaoia bwa te maroro ae taraa n aki raoiroi. A kamataataa kakimwareirein are ko a tabe ni kinaa temanna ao kakaaean raom ni mare. I a tia ni buokaki n aei bwa N na namakina te aki imamaakin ngkana I maroroakinna ma ngaiia. Ni koauana, I tangiriia bwa a na atai au iraorao ni kabane n oneani mwin are N na karabai mairouia.”

8, 9. (a) Baikara kakabwaia man te kakauongo nakon te maroro n akea katokana? (b) Tera ae ko kakororaoia imwini kakauongom nakoia natim?

⁸ Irarikin are e taekinna Kayla, ko kona ni kaotia bwa ko kai kawaraki n arom n ongora irouia natim ma te taotaonakinnano. (Wareka Iakobo 1:19.) E kakoauaa te tina ae akea buuna ae arana Katia ngke e kangai: “I bon aki kona n taotaona nanou nakon natiu te aine, n taai ake rimoa. I aki anganna ana tai bwa e na kamota te bwai are e taekinna. I bae n rangi ni kua n ongora ke I bon aki kani katabeaki iai. I a tia ngkai ni bita aroarou anne ao e a tia naba natiu anne ni bita aroarona. E a rangi n ongeaba riki ngkai.”

⁹ E rinanon naba anne te karo te mwaane ae arana Ronald ma natina te aine ae tebwi tabun ana ririki. E taku: “Ngke e kaongoai ae e a tangira ma te ataeinimwaane temanna n ana reirei, n te moantai I rangi n un. Ma ngke I iaiangoi aron Iehova ae e taotaonakinnano ao e aki imanono nakoia ana toro, I a iangoia bwa e raoiroi riki ae N na angan natiu ana tai n taekin ana namakin imwain ae I kataia ni kaetia. I kukurei bwa I boni karaoa anne! Ai bon tibwa au moantai aei n oota raoi n ana namakin natiu. Ngke e a toki ana maroro, I a kunea ae I a kai kataetaea riki ma te tangira. E kamimi bwa e rangi n tauraoi n ongoraei au reirei ni kairiri. E kaotia bwa e rangi ni kukurei ni bita aroarona.” Ko na rangi ni buokaki n atai aia iango ao aia namakin natim ngkana ko katoatai ni maroro ma ngaiia. Ao mani karaoan anne, ko na buokaki iai bwa ko na rangi n irekereke riki ma karaoan aia motinnano ibukini maiuia.a

KAAMWARAKEIA NATIMI N TE ARO N TAAMNEI

10, 11. Ko na kangaa ni buokiia natim bwa a na aki betinako?

¹⁰ E ataia te tia kawakintiibu ae raoiroi bwa e kona ana tiibu temanna n tiotio nako man te nanai. Tao e atikaki nanona n te uteute ae raroa teutana ma ngaia ao n tabe n raroanako teutana riki ni karokoa e a bon raurenako man te nanai. N aron naba anne, e kona te ataei ni betinako teutana imwin teuana n te kawai ae karuanikaia aia onimaki ao ni kaririaki n te iraorao ae buakaka ke te aro ni kaakibotu ae karuanikai. (Taeka N Rabakau 13:20) Ko na kangaa n ibuobuoki n totokoa rikiraken te aeka ni kangaanga anne?

¹¹ Ngkana kam reiakinia natimi, waekoa ni kaetii kabwakaia ake ko nori. Karikirakei aroaro ni Kristian ake iai irouia natimi ma tao a kainnanoa naba kakorakoraaia. (2 Betero 1:5-8) Te tai ae rangi n tamaroa ae ko na karaoia iai, bon ami tai n taromauri n utu ae katoatai. Ni kabwarabwaraan te babaire ibukin aei, e taekinaki n te Mwakuri ni Minita Ibukin te Tautaeka n Uea ae bwain Okitobwa 2008 ni kangai: “A bane ni kaungaaki atun nako utu bwa a na boni baireia ma ni waakina te reirei n te Baibara n te utu ae manena ao ni katoatai , bwa a na kakororaoa tabeia i matan Iehova.” Ko kabongana raoi te kairiri ae tatangira aei bwa ko aonga ni kawakinia iai natim? Kakoauaa raoi bwa a na rangi ni kukurei natim n am kakorakora ibukini moanibwaian tararuaan aia onimaki.—Mataio 5:3; I-Biribi 1:10.

12. (a) A kangaa rooro n rikirake ni kakabwaiaaki man aia taromauri n utu ae katoatai? (Nora naba te bwaoki ae “A Kakaitau Iai.”) (b) Ko na kangaa ni kakabwaiaaki man te taromauri n utu?

¹² Iangoa ana taeka te ataeinnaine ae arana Carissa ae tebwi tabun ana ririki ibukini kakabwaiaan ana utu n aia kaetieti ni kaineti ma te Taromauri n Utu. “I kukurei bwa ti kona ni bane ni kaai n tekateka ao ni maroro. Ni karaoan aei, ti a katiteuanaaki ao ni karikirakei iango aika raraoi. E teimatoa tamau ni karaoi nanon ara kaetieti ibukin ara Taromauri n Utu. E rangi ni kaungaa nanou noran are e karaoia ma nanona ni koaua ike I a kani karaoa naba anne. Man arona anne, e a bati riki bukini karineana irou ngkai bon au karo ao atun naba te utu ibukin te onimaki.” E taku Brittney ae te tari te aine ae te roro n rikirake: “I a kaaniaki riki nakoia au karo n te Taromauri n Utu. E kaotaki iai bwa a kan ongoraei au kangaanga ao a rangi ni mwannanoai. Ti a buokaki iai bwa e na korakora ara utu ao ni katiteuanaaki.” E teretere raoi bwa kaamwarakeaia natimi n te aro n taamnei ai moarara riki n te taromauri n utu, bon te anga teuana ae kakawaki ae ko kona ni kaotiko iai bwa te tia kawakintiibu ae raoiroi.b

KAIRIRIIA NATIMI

13. E na kangaa ni kaungaaki te roro n rikirake bwa e na beku iroun Iehova?

¹³ E kabongana te oko te tia kawakintiibu ae raoiroi ni kaiririia ao ni kamanoia iai ana nanai. Tiana teuana ae kakawaki boni kairiraia ana tiibu nakon “uteuten te tawana ae raoiroi.” (Etekiera 34:13, 14, BG) Ngkai kaaro ngkami, tiaki ngkanne titeboo tiami n te onimaki ma anne? Ko kani kaiririia natim bwa a na beku iroun Iehova. Ko tangiriia natim bwa e na titeboo aia namakin ma te tia areru are e korea ae kangai: “I kukurei ni karaoa ae Ko tangiria, Atuau; Eng, e mena naba am tua i nanou.” (Taian Areru 40:8, BG) A na boni katabui maiuia nakon Iehova rooro n rikirake ake a karikirakea te aeka n namakin anne ao ni bwabetitoaki. E teretere raoi bwa a riai n toua te mwaneka anne ngkana a ikawai riki ibukini karaoan aia motinnano anne ao karekean naba nanoia ni koaua ni kani beku iroun Iehova.

14, 15. (a) Tera tiaia kaaro aika Kristian? (b) E aera ngkai e bae n nanokokoraki te ataei ae tebwi tabun ana ririki ibukin te taromauri ae koaua?

¹⁴ Ma tera arom ngkana a taraa n aki rikirake n aia onimaki natim bwa tao a manga nanououa iai? Kakorakorako ni karinna i nanoia tangiran Iehova ae te Atua ao ni kakaitau ibukini bwaai ni kabane ake e a tia ni karaoi. (Te Kaotioti 4:11) Ngkanne ngkana a a tau ni karaoa anne, a a kona ni karaoi aia motinnano i bon irouia ibukin taromaurian te Atua.

¹⁵ Ma n te tai moa aei, tera arom ngkana a moanna ni kaotiota te nanokokoraki natim? Ko na kangaa ni kona ni kawakinia ao ni buokiia bwa a na ataia ae te beku ibukin Iehova bon te anga teuana ae te kabanea n tamaroa ao e boutokaa kimwareireia n aki toki? Kataia n ukeri bukin nanokokorakia. N te katoto, e aki inanoi natim te mwaane ma reirei man te Baibara, ke e aki onimakinna i bon irouna ibukini kaitaraakia tabonrorona? E nanokokoraki natim te aine bwa a raoiroi ke a aki ana tua te Atua ke e namakinna bwa ai akea raoraona ao e a riribaaki irouia tabeman?

16, 17. N aaro raa ae a kona iai kaaro ni buokiia natiia bwa a na karekea aia iraorao ma Iehova?

¹⁶ Ko kona ni buoka natim bwa e na tokanikai i aon nanokokorakina ibukin te koaua, n aki ongeia bwa tera bukina. N te aro raa? Te anga teuana ae uaana ao ni manena ae a a tia n noria kaaro ibukini kaotan nanon natiia te mwaane ke te aine, bon titirakinana ni kangai: “Tera am namakin ngkai ko a riki bwa te Kristian? Baikara kakabwaia aika ko nori? Baikara bwaai ake ko kabuai ibukin am beku iroun Iehova? Ko kakoauaa bwa a kakawaki baike ko kabuai nakoni kakabwaia aika bati ake ti karekei ngkai ao ake a beritanaki ibukin taai aika a na roko? Ao n te aro raa?” Ni koauana, ko riai n tabeki aekan titiraki akanne n oin am taeka ma te akoi ao n te aro ae e anainano ao tiaki n are ko a riki bwa te tia kakaaei rongorongo. Ko bae ni kabwarabwaraa Mareko 10:29, 30 n tain te maroro. A bae n tangiria tabeman rooro n rikirake ni korei n te beeba aia iango, ni karinan aika uoua bwa teuana ibukini baike a kabuai ao are teuana ibukini kakabwaia. Ko kona n atai aia kangaanga nako ao ni buokiia bwa a na rabakau n tokanikai i aoia man norani baike a korei n te beeba. Ngkana ti kani karaoa te reirei mani booki aika Tera Ana Reirei ni Koaua te Baibara ao “Kawakiningkami n te Aro ae Kam na Tangiraki Iai Iroun te Atua” ma naake a butimwaea te koaua, e na mwaitira riki ara tai ni karaoa aei nakoia natira! Ko kakaraoa anne?

¹⁷ Ngkana a ikawairake natimi, a a riai ni karaoi oin aia motinnano bwa antai ae a na toro irouna. Tai iangoia bwa a nang bon ira naba am onimaki n akea aia kakorakora. A riai ni karekea aia iraorao ma Iehova. (Taeka N Rabakau 3:1, 2) Ngkana e taraa n iai ana kangaanga natim ni karaoan anne, e aera ko aki manga rinanoi moan reirei aika kakawaki? Buoka teuanne ke neienne bwa e na iangoi aeka n titiraki aikai: “N na kangaa n ataia bwa bon iai te Atua? I kakoauaa man tera bwa I kakawaki iroun Iehova ae te Atua? E aera ngkai I onimakini ana kaetieti Iehova bwa a bon raoiroi ibukiu?” Kaotiko bwa te tia kawakintiibu ae ko raoiroi n arom ni kaiririia natim ke natimi ma te taotaonakinnano ike ko a kaotia iai bwa kawain Iehova boni moan te raoiroi ibukin te maiu.c—I-Rom 12:2.

18. A na kangaa kaaro ni kakairi iroun Iehova ae te tia Kawakintiibu ae Moan te Rietata?

¹⁸ A bane Kristian ni koaua ni kani kakairi iroun te Tia Kawakintiibu ae Moan te Rietata. (I-Ebeto 5:1; 1 Betero 2:25) A riai kaaro n atai riki aroia aia nanai ake bon natiia aika kakawaki irouia ao a kabanea aia konaa ni kaiririia nakoni kakabwaiaaia mairoun Iehova. Mangaia are kawakinia natimi n aromi n teimatoa ni kaikawaiia i nanon reiakinan te koaua!