ATUN TE MAEKATIN | TE TAUTAEKA AE AKEA IAI TE BABAKANIKAWAI
Ana Tautaeka n Uea te Atua—Te Tautaeka ae Akea Iai te Babakanikawai
“E riki te babakanikawai kioina ngkai bwakuakun te tautaeka boni kaain te aba ao ngkana arona bwa a babakanikawai kaain te aba, a na boni babakanikawai naba bwakuakun te tautaeka.” Aikai ana taeka te mataniwi n te tabo ni mwane i Nicaragua, ngke e kabwarabwaraa bukin namakinani kangaangani katokana n te tautaeka.
Tiaki ngkanne titeboo am iango ae ngkana arona bwa a babakanikawai botannaomata, a na boni babakanikawai naba aia tautaeka? Ngkana ngaia anne, e riai n roko te tautaeka ae akea iai te babakanikawai man te tabo riki teuana ao tiaki mai buakoia botannaomata. E kabwarabwaraaki n te Baibara te aeka n tautaeka anne—ae Ana Tautaeka n Uea te Atua, are e reireinia taan rimwina Iesu bwa a na tataroia.—Mataio 6:9, 10.
Bon te tautaeka ni koaua ae tautaeka mai karawa Ana Tautaeka n Uea te Atua. E na bon onei mwin aia tautaeka aomata ni kabane. (Taian Areru 2:8, 9; Te Kaotioti 16:14; 19:19-21) Teuana mai buakoni kakabwaia ake a na uotaki n te Tautaeka n Uea anne nakoia aomata, boni kamaunaakin te tautaeka ae babakanikawai. Ti na iangoi baika kakawaki aika onoua ake a na kainnanoaki n te Tautaeka aei.
1. TE MWAAKA
TE KANGAANGA: A reke aia mwane tautaeka n aomata irouia kaain abaia n angiin te tai rinanon aia taekiti ao aia katitam. A kaririaki n rorokon te mwane ae bati tabeman taani mwakuri n te tautaeka aika bwakuaku bwa a na kimoaia. Ao tabeman a kariaia bwa a na kamaraaki atoia irouia naake a tangiria bwa e na kerikaaki aia taekiti ke kabwaka mwane riki tabeua nakon te tautaeka. E kona n okioki mwina ae kakaiaki n aroni kabirirakean te taekiti iroun te tautaeka bwa e na bonoti mwin aeka ni kabua akanne, ao e a rangi ni korakora riki iai te babakanikawai. A kona n rangi ni karawawataaki aomata ake a bwabwaina te koaua n taabo akanne.
KATOKANA: E karekea mwaakana Ana Tautaeka n Uea te Atua mairoun teuare moan te mwaaka ae Iehova.a (Te Kaotioti 11:15) E aki manga kainnanoaki rikoan te taekiti ibukini kabooani mwakuriana. N onean mwin anne, e kakoauaa raoi te Atua ae “e bati ni [mwaaka] ma ni korakora,” ae tatangira ao n aki bangaomata bwa a na reke baika kainnanoi ni kabane kaain te Tautaeka n Uea.—Itaia 40:26, BK; Taian Areru 145:16.
2. TE TIA KAIRIRI
TE KANGAANGA: E taku Susan Rose-Ackerman ae mwaneweaki n te kaongora are imwain aei bwa e na korakora kamaunaakin te babakanikawai ao “e riai ni moanaki mairouia bwakuaku.” E bua onimakinaia tautaeka ngkana a kataia ni kamaunaa te babakanikawai i buakoia bureitiman ke mataniwi n te katitam ao ni kariaia bwa a na mabiao iai tii bwakuakun te tautaeka. Ao e rotaki naba te tia kairiri ae rangi ni kakaraoa te eti n rikiana ae te aki kororaoi. E taekinaki n te Baibara ae kangai: “Bon akea te aomata ae raoiroi i aonaba, ae kakaraoa ae raoiroi, ae aki bure.”—Te Minita 7:20, BG.
E rawa Iesu nakon te bwai ni kamaraato ae rangi n anainano ae tuai n anganaki mai mwaina
KATOKANA: A kaokoro aomata aika aki kororaoi ma Iesu Kristo are e rineia te Atua bwa te tia Kairiri n te Tautaeka n Uea, are e aki kona ni kaririaki nakoni karaoan ae kairua. E kaota aei Iesu ngke e rawa nakon te bwai ni kamaraato ae rangi n anainano are e tuai n anganaki mai mwaina, aika “tautaeka n uea nako n te aonnaba ma tamaroaia.” E beritanaki aei nakon Iesu ngkana e bobaraaki n taromauria te tia tautaekana te aonnaba are te Riaboro. (Mataio 4:8-10; Ioane 14:30) E motinnanoia bwa e na teimatoa ni kakaonimaki ma te nano ae eti, e ngae ngke e rangi ni karawawataaki ni karokoa matena. Ngaia are e a rawa n nima te wain are e na kakerikaaka marakina ao ni kona naba ni kabuaa ana iango iai. (Mataio 27:34) E a tia ngkai ni kautaki nako karawa Iesu iroun te Atua ao e kakoauaaki bwa e bon tau n riki bwa te tia kairiri n te Tautaeka n Uea.—I-Biribi 2:8-11.
3. TE TEI N NENE
TE KANGAANGA: A katoatai ni karaoi aia rinerine aaba aika mwaiti ike a a kariaiakaki iai aomata bwa a na karebwaoki ibukini kabaneaia bwakuakun te tautaeka aika babakanikawai. Ma te koaua iai, e boni bae n reke iai te babakanikawai n taiani kaembein ao rinerine n aaba aika kaubwai. A kona aika kaubwai n anainano n te aro ae riao nakoia naake a na manga kairiri n te tautaeka, rinanon aia bwaintangira ni kaembein ao mwakuri riki tabeua.
E korei aeka ni mwakuri akanne te tia moti n te Boowi ae Rietata n te United States ae John Paul Stevens, bwa a karuanikaia “tiaki tii baika a kariaiakaki i aan te tua ao raoiroin ma buakakan te tautaeka anne, ma bon onimakinana naba irouia aomata.” Mangaia are ti na aki mimi ngkai a a bati aomata ni katobibia te aonnaba ae a iangoia bwa te bwaatei n te tautaeka, boni ngaia karoton te babakanikawai i buakoia botaki nako.
KATOKANA: E na katoka te waaki ni kaembein ao te rinerine ae babakanikawai Ana Tautaeka n Uea te Atua, bwa e na tei n nene ao n tautaeka n aki toki. (Taniera 7:13, 14) Kioina ngkai e rineaki te tia Kairiri iai iroun te Atua, e aki kamatoaaki man te rinerine te Tautaeka n Uea ao a aki kona naba kaaina ni kabwakaa. E buokaki n teina n nene bwa e na taraia raoi bwa mwakuri ake a karaoaki iai, a na karekei kakabwaia aika teimatoa n aki toki nakoia ana aomata.
4. TUUA
Ana Tautaeka n Uea te Atua bon te tautaeka ni koaua mai karawa
TE KANGAANGA: N te moan tai, ko bae n iangoa are a karaoaki tuua aika boou bwa a aonga ni kanakoraoaki kangaanga. Ma a kunea taan rabakau mani baika riiriki bwa a a reke riki iai aanga ni babakanikawai man rikiraken mwaitin tuua. Irarikin anne, a boni kateaki tuua ibukini kauarerekean te babakanikawai are n angiin te tai, e bane buaka te kakorakora iai ma e noraki bwa e karako irakin nanona.
KATOKANA: A rangi ni kakawaki tuua n Ana Tautaeka n Uea te Atua nakon aia tautaeka botannaomata. N te katoto, n oneani mwin are a na karinanaki tuua aika rangi ni bati, e bon anga Iesu te bwai are e atongaki bwa te Kibu ni Koora. E taku: “Mangaia ae bwaai ni kabane aika kam tangiriia aomata bwa a na karaoi nakoimi, kam riai ni karaoi naba nakoia.” (Mataio 7:12) Tao ae kakawaki riki, a kaatuuaki tuua n te Tautaeka n Uea i aoni mwakuri ao bukini karaoaia. E taku Iesu: “Ko riai n tangira raom n aomata n aron tangiram i bon iroum.” (Mataio 22:39) Ni koauana, e kona te Atua are e tarataraa te nano n taraia raoi bwa a na touaki mwin tuua akanne.—1 Tamuera 16:7.
5. IANGO AIKA RARAOI
TE KANGAANGA: E bon riki te babakanikawai man te nanonrang ao karaoan oin nanoia. N angiin te tai, a kaotiotii aroaro aikai bwakuakun te tautaeka ao kaain te aba. Ni bwakan te titooa ae rangi ni bubura i Seoul are e taekinaki n te kaongora are imwain aei, a butimwaei bwaai n anainano bwakuakun te tautaeka mairouia taani kateitei ake a ataia bwa a boraoi riki baikanne nakoni kamanenaani bwaai ni kateitei ni koaua ao mwakuriana.
Ngkana e na kamaunaaki te babakanikawai, a riai aomata n reiakina aroia n tokanikai i aon iango aika nene wakaaia n aron te nanonrang ao te bangaomata. Ma e ngae n anne, akea nanoia ao aia konabwai tautaeka n aomata n waakina te aeka n angareirei aei.
KATOKANA: E na tabeakina oin rikin anne Ana Tautaeka n Uea te Atua rinanon reireinaia aomata aroia n tokanikai i aon iango aika kairua ake a karika te babakanikawai.b E na buokiia te angareirei aei bwa a ‘aonga ni kabooui nanoia ae ngaiia ae a kaira aia iango.’ (I-Ebeto 4:23) A reireinaki bwa a na onea mwin te nanonrang ao te bangaomata n te raunnano ni baike iai irouia ao tabeakinaia tabemwaang.—I-Biribi 2:4; 1 Timoteo 6:6.
6. KAAINA
TE KANGAANGA: A rineia tabeman bwa a na aki kakaonimaki ao ni babakanikawai, e ngae naba ngkana a mena n te tabo ae tamaroa ma te reirei ae moan te nakoraoi ibukin te aroaro ni maiu ae riai. A kakoauaa taan rabakau bwa aei bukina ngkai a aki kona ni kamaunaa te babakanikawai tautaeka n aomata. E kantaningaia te tautaeka bwa a kona ni kakerikaaka te babakanikawai ao ni kauarerekei naba kangaanga mai iai.
KATOKANA: E taekinaki n aia Bwabwaro Aia Botaki te Botannaomata Ibukin te Babakanikawai bwa ngkana a na katoka te babakanikawai tautaeka, a riai ni karikirakea “te kakaonimaki ma te nano ae eti, bwainan te koaua ao te onimakinaki.” Ngkai aio te tia ae aanaki ni booto n reirei, e bati riki ae karaoaki n Ana Tautaeka n Uea te Atua nakon tii karikirakean aroaro aikai ma a na maiuakinna naba kaaina. E taekinaki n te Baibara bwa a aki tau ni karekea te Tautaeka n Uea “aomata aika nanonrang” ao “taani kewe.”—1 I-Korinto 6:9-11; Te Kaotioti 21:8.
A kona aomata n tou mwini kaetieti ibukin te aroaro ni maiu ae riai n aron ae noraki irouia Kristian rimoa. N te katoto, ngke e kataia Timon are te tia rimwini Kristo ni kabooa te taamnei ae raoiroi mairouia abotoro, a rawa ni butimwaea te bwai n anainano ao a kangai: “Raira nanom man te buakaka ae ko karaoia aei.” Ngke e nora karuanikain te bwai are e tangiria ae bure Timon, e a butiia abotoro bwa a na tataro ibukina bwa e aonga ni kona n tokanikai iai.—Mwakuri 8:18-24.
ARONI KAAINAKIN TE TAUTAEKA N UEA
N aki ongeia bwa te botannaomata raa ae ko roko mai iai, ko boni kona ni kaaina Ana Tautaeka n Uea te Atua. (Mwakuri 10:34, 35) E na kaotaki nakoim aron te waaki n angareirei rinanon te Tautaeka n Uea ae tauraoi ngkai ni katobibia te aonnaba. A kukurei Ana Tia Kakoaua Iehova ni kawariko n am auti ni bairea te reirei ma ngkoe n te Baibara n akea boona, ae maanna tao tebwina te miniti n te wiki. Mai buakoni bwaai riki tabeua, ko kona n reiakina riki “te rongorongo ae raoiroi ae taekan ana Tautaeka n Uea te Atua,” n ikotaki naba ma aroni kamaunaan te tautaeka ae babakanikawai. (Ruka 4:43) Ti kaungako naba bwa ko na reitaki ma taani Kakoaua n am tabo ke nakon ara atureti n te intanete ae jw.org.
Ko tangira te reirei n te Baibara ae akea boona n am auti?
a Iehova bon aran te Atua ae kaotaki n te Baibara.
b N te katoto, nora te kaongora ae “E Kona ni Bwainaki te Kakaonimaki n te Aonnaba ae A Babakanikawai Kaaina?” n Te Taua-n-Tantani ae bwain Okitobwa 1, 2012.