A “Nori” Baike a Beritanaki

1. Ti kangaa ni kakabwaiaaki ngkana ti kataamnei baika ti aki kona n nori? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

BON te bwaintangira mairoun te Atua, te konabwai ni kataamnei baika ti aki kona n nori. E a reke iai angara ni karaoi ara babaire ma te wanawana ao ni kantaningai baika raraoi. E kona Iehova n nori baika a na riki n taai aika a na roko, ao e boni kaotii nakoira man te Baibara baika a tabe n riki. Ti a kona ngkanne ni kataamnei baika a na riki. Ni koauana ti buokaki ni kaotiota ara onimaki man ara konabwai n iangoi baika a aki nonoraki.—2 Kor. 4:18.

2, 3. (a) E aera ngkai e kakawaki bukin te bwai ae ti kataamneia? (b) Baikara titiraki aika a na rinanoaki n te reirei aei?

² E bae n akea koauan te bwai ae ti kataamneia ae ti tuai n noria. Te katoto, ngkana e kataamneia te ataeinnaine ae uarereke bwa e toka i aon te bwebwe ao e bon aki kona n riki anne. Ma iai bukin te bwai are e kataamneia Anna , ngke e a kaira Tamuera nakon te umwanrianna ae tabu bwa e na beku iai. E boto i aon te bwai are e a tia ni motinnanoia bwa e na karaoia ao e buokaki ngke e kaatuua iangoana. (1Tam. 1:22) Ngkana ti kataamneia ana berita te Atua, ti a iangoa iai te bwai ae na boni koro bukina.—2 Bet. 1:19-21.

³ Akea te nanououa, bwa a bati aomata ake a karakinaki n te Baibara aika kakaonimaki ake a kataamnei baike e beritan te Atua. A kangaa ni kakabwaiaaki aomata aikai ngkana a kataamnei kanoan taai aika a na roko? Ti kangaa n ataia bwa ti kakabwaiaaki n iangoani baika a kamimi ake e taetae ni burabetinna te Atua ibukia aomata aika ongeaba?

A KAKORAKORAAKI N ‘NORAN’ BAIKE A KANTANINGAI

4. Tera te bwai are e kataamneia Abera ibukin taai aika a na roko?

⁴ E koaua bwa e ‘nori’ baike e a tia ni beritan Iehova, Abera are te moan aomata ni kakaonimaki? E aki kona n taekinaki bwa e a kaman atai Abera baike a karaoaki ibukini kakororaoan te berita are taekinaki n ana taeka te Atua nakon te naeta ae kangai: “N na kaki te kakaiwi i marenam ma te aine aei, ao i marenan am kariki ma ana kariki: e na kaikoaka atum, ao ane ko na kaikoaka bukini waena ngkoe.” (KBwaai 3:14, 15, BG) E ngae n anne, e kabatiaa ana tai Abera n iangoa te berita anne ao e ataia iai bwa ‘e na kaikoakaki bukini waen’ temanna bwa a aonga ni kororaoi aomata n aron Atam ao Ewa ake a kororaoi imwaini karaoan te bure. N aki ongeia bwa tera are e kataamneia Abera ibukin taai aika a na roko, ma e boto ana onimaki i aon ana berita te Atua, ngaia anne bukini butimwaean ana karea iroun Iehova.—Wareka Karikani Bwaai 4:3-5; Ebera 11:4.

5. E kangaa ni kaungaaki Enoka ngke e kataamneia kanoan taai aika a na roko?

⁵ E kaotiota te onimaki Enoka, e ngae ngke e kaaitaraia aomata ake a aki karinea te Atua ao a taekin taeka aika kamatauningaa. E kairaki Enoka n taamnein te Atua bwa e na taetae ni burabetina rokon Iehova ma “ana anera aika tabu aika mwaitikurikuri, ni motiki taekaia aomata ni kabane, ao ni kabureia ake a aki karinea te Atua ibukin aia mwakuri aika bubuaka ake a karaoi, ao ibukin aia taetae taani bure aika rangi ni kamatauninga nakoina.” (Iuta 14, 15) Ngkai bon te mwaane ae kaotiota ana onimaki, e a kona ni kataamneia te aonnaba ae akea iai aomata aika aki karinea te Atua.—Wareka Ebera 11:5, 6.

6. Tera ae kona ni kateimatoa iangoana Noa imwin te Ieka?

⁶ E kamaiuaki Noa n rokon te Ieka are kabutaa aonnaba ibukin ana onimaki. (Ebera 11:7) Imwin te Ieka, e a kairaki n ana onimaki bwa e na kareani karea aika maan. (KBwaai 8:20) N aron naba Abera, e bon aki nanououa n onimakinan are a na kamaiuaki aomata man tautoronakia n te bure ao te mate. Imwin te Ieka, ao a rikirake ni buakaka aomata n te tai are e a moani karitei iai Nimrota ni kaaitara Iehova. Ma e bon teimatoa Noa n onimaki ao iai ana kantaninga. (KBwaai 10:8-12) Akea te nanououa bwa e bae n ingainga nanona n iangoan are a tia ni kainaomataaki aomata man te tautaeka ae iowawa, rikiaia ae te bure ao te mate. Ti kona naba n “nora” te tai ae moan te tamaroa ao e a bon rangi ni kaan!—IRom 6:23.

‘NORAN’ KAKORORAOAN TAIANI BERITA

7. Tera are a kona n ‘noria’ Aberaam, Itaaka ao Iakoba n taai aika a na roko?

⁷ A bae ni kataamneia taai a na roko aika kakukurei Aberaam, Itaaka ao Iakoba ibukina bwa e a tia te Atua ni beritanna rinanon aia kariki bwa a na bane ni kakabwaiaaki kaain te aonnaba. (KBwaai 22:18; 26:4; 28:14) A na mwaitikurikuri kanoaia baatua akanne ao a na maeka n te Aba ni Berita are e anga te Atua. (KBwaai 15:5-7) Man aia onimaki aomata akanne, a kona n iangoia bwa a ‘noria’ aia utu ni maeka n te aba anne. Ibukin anne, ao ni moa man te tai are a kabua iai te maiu ae kororaoi aomata, e a tia Iehova ni karau nanoia ana toro aika kakaonimaki n ataia bwa a na bon teimatoa kakabwaia ake e kabuai Atam.

8. Tera are e buokaki iai Aberaam bwa e na kaotiota korakoran ana onimaki?

⁸ E bae ni buokaki Aberaam ni kaotiota korakoran ana onimaki, man arona ni kataamneia te baere e a tia ni beritanna te Atua. E katereaki n te Baibara bwa e ngae ngke “a aki karekea kakoroani bukin taiani berita” Aberaam ma ana toro riki te Atua aika kakaonimaki “ma a nori mai, kiraroa man inga nako iai.” (Wareka Ebera 11:8-13.) E korakora nanon Aberaam ni kaotiota koauan ana kantaninga n ataan ae a na boni koro bukin ana berita Iehova ibukin taai aika a na roko!

9. E kangaa ni kakabwaiaaki Aberaam n onimakinan ana berita te Atua?

⁹ E kakorakoraaki nanon Aberaam ni karaoa nanon te Atua n onimakinan ana berita nako. Ibukin ana onimaki, e a kitana te kaawa ae Ura ao e rawa ni maeka ni kaawa tabeua ake tiaki kaawani Kanaan. E aki rau maekaia n te kaawa ae Ura ibukina bwa a tautaeka iai aomata aika a aki karinea te Atua. (Iot. 24:2) Ni kabane ana bong ni maiu Aberaam, e kariariaa te “kaawa ae iai aana ae matoatoa, ae te tia kateia te Atua ao te tia karaoia.” (Ebera 11:10) E ‘noria’ Aberaam bwa e maeka n te tabo ae tautaekanaki iroun Iehova. A kakoauaa mangautiia maate Abera, Enoka, Noa, Aberaam ao tabeman riki ao ni kariariaa te maiu i aon te aba i aan Ana Tautaeka n Uea te Atua, ae te “kaawa ae iai aana ae matoatoa.” E a kakorakoraaki onimakinan Iehova irouia n iangoani kakabwaia aikai.—Wareka Ebera 11:15, 16.

10. E kangaa ni kakabwaiaaki Taara n iangoan taai aika a na roko?

¹⁰ Iangoa buun Aberaam are Taara. Bon akea natin Taara ngke 90 ana ririki ma e buokaki n ana iango ae raoiroi ibukin taai aika a na roko, bwa e na teimatoa n onimaki. Ni koauana, e noria bwa e kakabwaiaaki ana kariki ni baike e a tia ni beritan Iehova. (Ebera 11:11, 12) E kangaa ni kakoauaa anne? E taetae Iehova nakoni buun neiei ni kangai: “N na kakabaiaa, ao N na anganiko naba natim te mwane mai rouna: eng, N na kakabaiaa, ao e na riki ba tinaia botanaomata; ao a na riki aia uea natanaomata mai rouna.” (KBwaai 17:16, BG) Iai bukina ae riai Taara n iangoa kakoroani bukin ana berita te Atua nakon Aberaam, imwini bungian natina are Itaaka. Ai kakawakira te bwaintangira ae ti kona ni kataamnei baike e beritan te Atua ake a na boni koro bukia!

TARATARAAN AO IANGOAN TE KANIWANGA

11, 12. E kangaa Mote ni karikirakea tangiran Iehova?

¹¹ E kaotiotia naba Mote bwa e onimakina Iehova ao e karikirakea tangirana. Ngke te rorobuaka ngaia are e maeka bwa kaain te utu n uea i Aikubita, e bae ni bebete irouna karikirakean tangiran te mwaaka ao te kaubwai. Ni koauana, e a tia Mote ni karekea reireiana ibukin Iehova mairouia ana karo ao Ana kantaninga ibukini kainaomataaia I-Ebera man toronakia ao anganakia te Aba ni Berita. (KBwaai 13:14, 15; TeOti. 2:5-10) Ngke arona bwa e iangoa kakabwaiaana n te kaubwai Mote nakon iangoaia ana aomata te Atua, tera ae na rikirake i nanona, tangiran te kani karineaki ke tangiran Iehova?

¹² Ti tuangaki n te Baibara ni kangai: “Ibukin ana onimaki Mote ao e rawa n atongaki ngke e a ikawai bwa natin natini Barao te aine, ma e rinea ae e na bwainikirinaki ma ana aomata te Atua, nakon are e na reke irouna te kimwareirei ae kai toki ae kakukurein te bure, ibukina bwa e iangoa kamaamaean te Kristo bwa te kaubwai ae kakawaki riki nakoni kaubwain Aikubita, bwa e kaatuua iangoani karekean te kaniwanga are katauraoaki.”—Ebera 11:24-26.

13. E kangaa ni kakabwaiaaki Mote ni kananoan ana iango ni baike e beritan te Atua?

¹³ E rikirake tangiran te Atua irouni Mote ni kananoan ana iango ni baike e a tia ni beritan Iehova ibukia tibun Iteraera. E kona Mote ni kaatuua iangoan te tai are e nang kainaomataia Iehova aomata man te mate, n aron naba are a iangoia aomata aika mamaaka te Atua. (Iobi 14:14, 15; Ebera 11:17-19) Anne bukina are e a kairaki Mote bwa e na karikirakea tangiran te Atua are e nanoangaia I-Ebera ao aomata nako. E kaotiota te onimaki ao te tangira Mote ni maiuna ni kabane. (TuaKau. 6:4, 5) E ngae ngke e iangoia Barao bwa e na tiringa Mote, ma e kakorakoraaki ana onimaki, tangiran te Atua ao arona ni kataamneia taai aika a na roko aika kakukurei, e a ninikoria iai ni kaitaraa te kangaanga.—TeOti. 10:28, 29.

KATAAMNEI BAIKA A NA RIKI I AAN TE TAUTAEKA N UEA

14. Tera aia iango aomata ae ai aron te mii?

¹⁴ A bati aomata ni boong aikai ake a aki koaua raoi ni baike a kataamneia ibukin taai aika a na roko. E ngae ngke a aki rangi ni kaubwai, ma ni koauana a miiakinna bwa e na reke kaubwaia ae bati ao e na toki iai raraomaia, “ma boni iriaia te kainnano ma te rawawata.” (TaiAre. 90:10, BK) A iangoia bwa a maeka n akea raraomaia i aan aia waaki n tautaeka aomata, ma e katereaki n te Baibara bwa Ana Tautaeka n Uea te Atua, bon tii te kantaninga ni koaua ibukini kakabwaiaaia aomata. (Tan. 2:44) A bati aomata ake a iangoia bwa e na bon aki kamauna te waaki ae buakaka ae ngkai te Atua, ma e kaokoro ma ae taekinaki n te Baibara. (Teb. 1:18; 1 Ioa. 2:15-17) Bon te mii irouia te koraki ake a iango n aron anne ake a aki mutiakina ana kantaninga Iehova ibukin taai aika a na roko.

15. (a) A kangaa Kristian ni kakabwaiaaki mani kataamneiani baike a kantaningai? (b) Taekina te bwai teuana ae ko kariaria ngkana e a kakoroi bukin ana berita te Atua.

¹⁵ N te itera are teuana, ti kaungaaki ngkai Kristian ngaira bwa ti na kataamneia kantaningaan tao te nako karawa ke te tiku i aon te aba. Ko a noriko bwa ko a kakabwaiaaki ni baike e a tia ni beritan te Atua? Akea te nanououa bwa ko bae ni kimwareirei ni kaatuua iangoani baike ko na karaoi ngkana e a kakoroi bukin ana berita te Atua. Tao ko bae n “noria” bwa ko a maeka n aki toki i aon te aba. Iangoa arom ngkana ko a ibuobuoki ma tabemwaang n onea te aonnaba aei nakon te bwaretaiti. N aron naba anne, a bane n tangira Iehova aomata ake a maeka i rarikim. Ko marurung raoi, ko korakora ao e rangi n tamaroa taraam. A karekea te kimwareirei koraki ake a kaira te mwakuri ni katamaroaan te aonnaba, ibukina bwa a bon tabeakiniko raoi. Ao ko kukurei ni kamanenai am tarena ao rabakaum ibukina bwa a kakabwaiaaki aomata, ao e kamoamoaaki naba te Atua ni bwaai ni kabane ake ko karaoi. Te katoto, ko na ibuobuoki n reiakinia te koraki ake a tia ni kautaki bwa a na ataa Iehova. (Ioa. 17:3; Mwa. 24:15) Bon tiaki te mii aei. E boto te bae e kataamneiaki aei man te Baibara ibukin taai aika na roko.—Ita. 11:9; 25:8; 33:24; 35:5-7; 65:22.

BUKIN TAEKINAN ARA KANTANINGA

16, 17. Ti kangaa ni kakabwaiaaki ni maroroakinani baike ti kantaningai?

¹⁶ Ngkana ti maroro ma Kristian tabeman n te bae ti kani karaoia ngkana e nang kakoroi bukin ana berita Iehova, e a teretere raoi riki iai ngkanne baike ti kataamnei ibukin taai aika a na roko. E ngae ngke ti aki koaua raoi ni baika a na riki nakoira n te aonnaba ae boou, ma ngkana ti maroroakini baike a kona n riki, ti uaia n ikaungaunga i marenara ao ni kaotiota ara onimaki ni kakoauaani baike e a tia ni beritan te Atua. Ngke e kawaria tarina Bauro ake a mena i Rom, a a boni kukurei ni karekea te ‘ikaungaunga i marenaia’ ao anne naba ae ti karekea n taai aika karuanikai aikai.—IRom 1:11, 12.

¹⁷ Ti kona ni buokaki n totokoi iango aika aki raraoi ibukini kangaanga aika ti kaaitarai, ni kataamneian taai aika a na roko. E iangoa naba anne te abotoro Betero ngke e taetae nakon Iesu ni kangai: “Noria! Ti a tia ni kaaki bwaai nako ao n rimwim, tera ngkanne ae e a mena imwaira?” E buokaki Betero ao tabeman ake a ongora bwa a na iangoi taai aika a na roko ngke e kaeka Iesu ni kangai: “I tuangingkami te koaua, Bwa ngkana a a kaboouaki bwaai ngkana e a tekateka Natin te aomata i aon ana kaintokanuea ae mimitong, ao ngkami aika kam irirai, kam na tekateka naba i aoni kaintokanuea aika tebwi ma uoua, ni motiki taekaia barongan Iteraera aika tengauni ma uabaronga. Ao ane kitana mwengana ke tarina ke mwaanena ke tamana ke tinana ke natina ke abana ibukin arau, e na anganaki baikai aika bati riki, ao e na karekea naba te maiu are aki toki.” (Mat. 19:27-29) E kona Betero ao tabeman taani rimwini Iesu n iangoa mwiokoaia n te tautaeka are e na kairiri i aon te aba, ao ni karokoi kakabwaia aika rangi n raraoi nakoia aomata aika ongeaba.

18. Ti kangaa ni kakabwaiaaki ni boong aikai ngkana ti iangoi kakoroani bukin ana berita te Atua?

¹⁸ A a tia ni kakabwaiaaki ana toro Iehova n iangoani kakoroani bukin ana berita te Atua. E atai raoi ana kantaninga te Atua ibukin taai aika a na roko Abera, ao e miitaraei kanoan taai aika raraoi riki, e kaotiota ana onimaki ao e taua ni kamatoaa te kantaninga anne. E boni kaotiota koauan ana onimaki Aberaam ibukina bwa e “nori” kakoroani bukin ana taetae ni burabeti te Atua ibukin te “kariki” are e beritanaki. (KBwaai 3:15, BG) E “kaatuua iangoani karekean te kaniwanga are katauraoaki” Mote, ao e a kakorakoraaki iai ana onimaki man rikirake tangiran Iehova irouna. (Ebera 11:26) E kona n rikirake onimakinan te Atua ao tangirana iroura ngkana ti kamanena ara konabwai ni miitaraea kakoroani bukini baike e beritan. E na maroroakinaki n te kaongora ae imwina, arora ni kamanena te bwaintangira are e anganira te Atua.