“Kam na Teimatoa n Aki Kaingingaki”

1-2. N te aro raa ae e titeboo iai te Kristian ma te kateitei ae rangi n rietata? (1 I-Korinto 15:58)

N RAABANEN 1970 ao e a kateaki te kateitei ae rangi n rietata i Tokyo, i Tiaban ae 60 borauataona. A raraoma aomata bwa e na tera aron te kateitei aei ngkana e roko te mwaeiei n te kaawa anne. Tera ae a aki ataia aomata ibukin te kateitei aei? A karaoa te kateitei aei intinia n te aro bwa e na matoatoa, ma e na kona naba ni kaangaraoia ma rurun te mwaeiei. Titeboo Kristian ma te kateitei ae rangi n rietata aei. N te aro raa?

² E riai te Kristian n teimatoa n aki kaingingaki ao e na kona naba ni kaangaraoia. E riai ni korakora ao n aki kaingingaki ni boutokaa ana tua Iehova ma ana kaetieti. (Wareka 1 I-Korinto 15:58.) E “tauraoi n ongeaba” ao e nanomatoa. N te itera are teuana, e riai n “aki imanono” ao e na kona ni kaangaraoia ngkana e riai. (Iak. 3:17) Te Kristian ae iaiango n te aro aei, e na bon aki rangi n tuamatoa ke ni kariaia bwaai ni kabane. Ti na noria n te kaongora aei bwa ti na kangaa n aki kaingingaki. Ti na nori naba iai aanga aika nimaua aika e kataia iai Tatan ni kamamaraa ara motinnano, ao n reiakina arora n rarawa nako iai.

TI NA KANGAA N AKI KAINGINGAKI?

3. Baikara ana tua te tia Karaotua ae Moan te Rietata aika ni Mwakuri 15:28, 29?

³ Ngkai te tia Karaotua ae Moan te Rietata Iehova, e aki toki n anganga tuua aika mataata nakoia ana aomata. (Ita. 33:22) N te katoto, n te moan tienture ao e taekin itera aika tenua te rabwata n tautaeka, aika a na teimatoa n nene iai Kristian: (1) a na rarawa nakon taromauriani boua, ao n taromauria Iehova n tii ngaia, (2) a na karinea tabun te raraa, ao (3) a na nimti ana kaetieti aika rietata te Baibara ibukin te aroaro ni maiu ae riai. (Wareka Mwakuri 15:28, 29.) A na kangaa Kristian ni boong aikai n teimatoa n nene n itera aika tenua aikai?

4. Tera arora n taromauria Iehova n tii ngaia? (Te Kaotioti 4:11)

⁴ Ti rarawa nakon taromauriani boua, ao ti taromauria Iehova n tii ngaia. E tua Iehova nakoia I-Iteraera bwa a na taromauria n tii ngaia. (TuaKau. 5:6-10) Ao ngke e kaririaki Iesu iroun te Riaboro, e kamataataa raoi bwa ti riai n taromauria tii Iehova. (Mat. 4:8-10) Ngaia are ti aki taromauri boua. Ti aki naba karineia aomata bwa kaanga ai taian atua, e ngae naba ngkana taani kairiri n te Aro, taani kairiri n te tautaeka, ke taan takaakaro ao aekita. Ti tei n ana itera Iehova ao ti taromauria tii teuare e “karikii bwaai ni kabane.”—Wareka Te Kaotioti 4:11.

5. Bukin tera ngkai ti boutokaa ana tua Iehova ni kaineti ma tabun te raraa?

⁵ Ti boutokaa ana tua Iehova ni kaineti ma tabun te maiu ao te raraa. Bukin tera? Ibukina bwa e taku Iehova bwa e tei te raraa ibukin te maiu, ae ana bwaintangira ae moan te kakawaki. (NakIbo. 17:10) Ngke e moani kariaia Iehova bwa a na kana irikon te man aomata, ao e tuangia bwa a na aki kana raraana. (KBwaai 9:4) E a manga kaoka te tua aei ngke e angania I-Iteraera te Tua Rinanoni Mote. (NakIbo. 17:10) Ao e tua nakoia kaain te rabwata n tautaeka n te moan tienture bwa a riai Kristian ni kabane ‘n rawa nakon . . . te raraa.’ (Mwa. 15:28, 29) Ti aki kaingingaki n ongeabara n te tua aei, ngkana ti karaoi ara motinnano ibukin ara bwainnaoraki.b

6. Tera ae ti kakorakoraira ni karaoia bwa ti aonga ni maiuakin ana kaetieti aika rietata Iehova ibukin te aroaro ni maiu ae riai?

⁶ Ti nimti raoi ana kaetieti aika rietata Iehova ibukin te aroaro ni maiu ae riai. (Ebera 13:4) E kamanenai taeka ni kaikonaki aika mataata raoi te abotoro Bauro n reireinira bwa ti na ‘kamatei’ bwain rabwatara, ae nanona bwa ti na kakorakoraira ni kanakoi iango ni kaibwabwaru. Ti rarawa n taraa ke ni karaoa te bwai teuana ae kona ni kairira nakon te wene ni bure. (IKoro. 3:5; Iobi 31:1) Ngkana ti kaririaki, ti waekoa n rawa nakon iango ke mwakuri aika a na kona n uruana ara iraorao ma te Atua.

7. Tera te motinnano ae ti riai ni karaoia, ao bukin tera?

⁷ E kantaningaira Iehova bwa ti na ‘ongeaba ma nanora ni koaua.’ (IRom 6:17) A tamaroa n taai nako ibukira ana kairiri ao a aki bibitaki ana tua. (Ita. 48:17, 18; 1Kor. 6:9, 10) Ti kabanea ara konaa ni kakukureia Iehova, ao ni kaotiota naba aroaron te tia areru are e kangai: “I kamatoaa nanou bwa N na ongeaba n am moti nako n taai nako, n uaa tokini maiuu.” (TaiAre. 119:112) Ma e ngae n anne, e na kataia Tatan ni kamamaraa ara motinnano anne. Baikara aanga aika e kamanenai?

E KANGAA TATAN NI KAMAMARAA ARA MOTINNANO?

8. E kangaa Tatan ni kamanena te bwainikirinaki ni kamamaraa iai ara motinnano?

⁸ Te bwainikirinaki. E kakorakoraa te Riaboro ni kamamaraa ara motinnano rinanon te iowawa ke te kariri. Tiana bwa e na ‘ongira’ bwa e aonga n uruaki ara iraorao ma Iehova. (1Bet. 5:8) A kakamaakaki Kristian ake n te moan tienture, a oreaki, ao a tiringaki, ibukin nanoia ni kan tei n nene. (Mwa. 5:27, 28, 40; 7:54-60) E teimatoa Tatan ni kamanena te bwainikirinaki ni boong aikai. Ti kakoauaa aei man te mwakuri n iowawa are karaoaki nakoia tarira ma mwaanera ake i Rutia ao n aaba tabeua, ao ai bon te bwainikirinaki mairouia taani kakaaitara.

9. Kabwarabwaraa riain te taratara raoi man taiani kariri aika a aki otara.

⁹ Taiani kariri aika aki otara. Irarikin te bwainikirinaki, e kamanenai naba Tatan “ana bwai n nanowanawana.” (IEbe. 6:11) Nora te bae riki nakon te tari te mwaane ae Bob, are e rin n te onnaoraki bwa e na karaoaki te korokoro ae buburakaei nakoina. E kaongoia taokita ae e aki kariaia te karinraraa n aki ongeia bwa tera ae riki. E karinea ana motinnano anne te tia korokoro. Ma n te tairiki are imwain ana korokoro, ngke a a bane n nako ana utu Bob, ao e a kawaria te taokita temanna. E tuanga Bob bwa e na aki karinaki te raraa irouna, ma e na boni katauraoaki, mwina e a tii kainnanoaki naba. Tao e iangoia te taokita aei bwa e na bita ana iango Bob ngkana a aki mena i rarikina ana utu. Ma e teimatoa n aki kaingingaki Bob ao n taekinna bwa e na bon aki karinraraa n aki ongeia bwa tera ae riki.

10. E aera ngkai e karuanikai te iango n aomata? (1 I-Korinto 3:19, 20)

¹⁰ Te iango n aomata. Ngkana ti iangoi bwaai n aron iangoaia irouia aomata, ti na boni bae ni kakeaa Iehova ma ana kaetieti. (Wareka 1 I-Korinto 3:19, 20.) E aki toki ni kairiri “wanawanaia kaain te aonnaba” nakon te kaibwabwaru. Tabeman Kristian ake i Berekamo ao i Tuateira, a butimwaei iango aika irekereke ma taromauriani boua ao te wene ni bure, ake a taabangaki n aia kaawa. E anga te reirei ni kaetieti ae matoatoa Iesu nakoia ekaretia aika uoua aikai, ibukin aroia ni kariaia te wene ni bure. (TeKao. 2:14, 20) Ni boong aikai ti kaririaki naba bwa ti na butimwaei iango aika kairua. A kona n tuangira ara utu ke tabonrorora bwa ti a rangi n tuamatoa ao a kaungaira nakon uruakan ana tua Iehova. N te katoto, a kona n taku bwa e aki kakawaki bwa ti riai n teimatoa n itiaki n aroaroni maiura, ao a a bane taini kaetieti aika n te Baibara ibukin te aroaro ni maiu ae riai.

11. Ngkai ti tei n nene, tera ae ti riai n rarawa nako iai?

¹¹ N tabetai ti kona n iangoia ae a aki mataata raoi ana kairiri Iehova ake e anganira. Ti bae naba ni kaririaki bwa ti na “karakai baike a koreaki.” (1Kor. 4:6) Anne aia bure mataniwi n Aaro ake n ana bong Iesu. A karin oin aia tua i buakon te Tua, ao e a kangaanga irouia aomata bwa a na kakairi iai. (Mat. 23:4) E anganira te kairiri ae mataata Iehova rinanon ana Taeka ao ana botaki. Akea bukina bwa ti na manga karini kaetieti riki tabeua i buakon ake e katauraoi. (TaeRab. 3:5-7) Ngaia are ti bon aki karakai baike a koreaki n te Baibara ke ni karioi tuua nakoia raora n te onimaki aika irekereke ma oin nanora.

12. E kangaa Tatan ni kamanena “te mwamwanaa te aba ae akea uaana”?

¹² Te mwamwanaa te aba. E kamanena Tatan “te mwamwanaa te aba ae akea uaana” ao “aia waaki kaain te aonnaba” ni burebureiia iai aomata ao ni karika te bwenaua. (IKoro. 2:8) N te moan tienture, ao e nanonaki iai wanawanan aon te aba ae boto i aon aia iango aomata, aia angareirei I-Iutaia aika aki boto man te Baibara, ao te reirei ae a riai Kristian ni kawakina te Tua Rinanoni Mote. A boni mwamwanaa te aba iango aikai bwa a kairiia aomata bwa a na aki iaiangoa teuare Nibwan te wanawana ae Iehova. Ni boong aikai e kamanenai Tatan taabo ni kanakorongorongo ao taabo n reitaki n te intanete, ni kabutiinako iai rongorongo ma ribooti aika kewe mairouia taani kairiri n te tautaeka. E korakora butinakon aekaki aikai n tain te COVID-19.c A aki rangi n tabeaianga Ana Tia Kakoaua Iehova ake a ongeaba n te kairiri are man ara botaki, tiaki n aroia naake a kakoauai rongorongo aika kewe.—Mat. 24:45.

13. E aera bwa ti riai n taratara raoi ni kaineti ma taiani katabetabe?

¹³ Taiani katabetabe. Ti riai ni kaatuua ara iango i aoni “bwaai aika kakawaki riki.” (IBir. 1:9, 10) A kona taiani katabetabe ni kabanea ara tai ae bati ao korakorara. A kona n riki bwa bwaai ni katabetabe baika ti tataneiai ni kakaraoi ni katoabong, n aron te amwarake, te moi, te kaakibotu, ke te mwakuri ni kareketianti, ngkana ti kariaia bwa a na moanibwai ni maiura. (Ruka 21:34, 35) Irarikin anne, ti katoabong n ongo ao ni wareki taekan taiani kauntaeka ma kangaanga aika irekereke ma te tautaeka. Ti aki riai ni katabetabeira ni kauntaeka aikai, bwa ti kaawa ni manga nano ni bwaatei, n ara iango ke i nanora. E kamanenai aanga aikai ni kabane Tatan, ni kamamaraa iai nanora ni kani karaoa te bae riai. Ti na noria bwa ti na kangaa n rarawa nakon ana kariri ao n teimatoa n nene.

TI NA KANGAA N TEIMATOA N NENE?

14. Tera ae e kona ni buokira n teimatoa n tei nene n ana itera Iehova?

¹⁴ Iaiangoa am katabu ao am bwabetito. Ko karaoi mwaneka akanne ibukina bwa ko kan tei n ana itera Iehova. Iaiangoi baike a buokiko bwa ko na kakoauaa ae e a reke iroum te koaua. Ko a karekea te atatai ae eti ibukin Iehova ao e a rikirake karineana ao tangirana bwa kaanga Tamam are i karawa. E a rikirake am onimaki ao ko a kairaki bwa ko na raira nanom. E kairiko nanom bwa ko na katoki mwakuri aika kairua ao ni maiuakina ae boraoi ma nanon te Atua. E kabebeteaki nanom ngke ko a namakinna bwa e a kabwaraa am bure te Atua. (TaiAre. 32:1, 2) Ko a kaakaei bobotaki ni Kristian ao n tibwai nakoia tabemwaang baika raraoi ake ko reiakin. Ngkai te Kristian ae ko a tia ni katabua maium ao ni bwabetitoaki, ko a nakonako ngkai n te kawai nakon te maiu, ao ko kamatoaa nanom bwa e na aki bua kawaim.—Mat. 7:13, 14.

15. Bukin tera bwa e kakawaki te ukeuke n reirei ao kakananoan te iango?

¹⁵ Ukeuke n Reirei n Ana Taeka te Atua ao kananoa am iango iai. N aron te aroka ae kona n tei n nene ngkana e ribu wakaana, ngaira naba ti kona n tei n nene ngkana e ribu wakaan ara onimaki n Ana Taeka te Atua. Ngkana e a rikirake te aroka ao wakaana a tabe naba n ribunako riki ao ni wakaanako. Ngkana ti ukeuke n reirei ao ni kakananoa ara iango, ti a kakorakoraa iai ara onimaki ao kakoauaan ae kawain nako te Atua bon taiani kabanea n raoiroi. (IKoro. 2:6, 7) Iaiangoa aroni buokaia ana toro rimoa Iehova n ana kaetieti, n ana kairiri, ao n ana kamanomano. N te katoto, e kamwataua raoi taraan te anera Etekiera ngke e tabe n taua abwakin te tembora are n te miitara. E a kakorakoraaki Etekiera n te miitara aei, ao e anganira naba reirei aika manena ni kaineti ma arora ni boutokai ana kaetieti Iehova ibukin te taromauri ae itiaki.d (Etek. 40:1-4; 43:10-12) Ngaira naba ti kakabwaiaaki ngkana ti karerekea ara tai n ukeuke n reirei i aoni baika nano aika n Ana Taeka te Atua, ao ni kakananoi ara iango iai.

16. E kangaa ni kamanoaki Bob, man arona ni kamatoaa nanona? (Taian Areru 112:7)

¹⁶ Kamatoaa nanom. E kaota tangiran Iehova ae e aki kaingingaki te Uea are Tawita, ngke e anene ni kangai: “E teimatoa nanou te Atua.” (TaiAre. 57:7) Ti kona naba ni kamatoaa nanora n onimakina raoi Iehova. (Wareka Taian Areru 112:7.) Iangoa aroni buokani Bob iai, are e taekinaki mai mwaina. Ngke e tuangaki ae e na boni katauraoaki te raraa bwa e kaawa ni kainnanoaki, ao e a kaeka naba ngkekei ae e na kitana te onnaoraki ngkana a iangoa karinan te raraa irouna. Imwina riki ao e taku Bob, “I bon aki nanououa ao I aki raraoma.”

17. Tera reireiara man rongorongoni Bob? (Nora naba te taamnei.)

¹⁷ E aki kaingingaki Bob ibukina bwa e a kamani kamatoaa ana motinnano imwain rinna n te onnaoraki. Te moan, e tangiria ni kakukureia Iehova. Te kauoua, e ukeuke raoi bwa tera ae taekinaki n te Baibara ao n ara boki aika aanaki man te Baibara, ni kaineti ma tabun te maiu ao te raraa. Te katenua, e kakoauaa ae te ongeaba n ana kairiri Iehova e na uotii kakabwaia aika teimatoa. Ti kona naba ngaira ni kamatoaa nanora, n aki ongeia bwa baikara kataaki aika ti kaaitarai.

18. E kangaa ana katoto Baraka n reireinira bwa ti na onimakina Iehova? (Nora te taamnei ni moan te maekatin.)

¹⁸ Onimakina Iehova. Iangoa aroni Baraka n tokanikai man onimakinan ana kairiri Iehova. E ngae ngke akea te otanga ma te kainiwai i aon Iteraera, ma e tua Iehova nakon teuaei bwa e na boo ni buaka ma kaaini Kanaan aika taubobonga ni bwaai ni buaka, ma aia mataniwi ae Titera. (MotiTae. 5:8) E tua te burabeti are Nei Tebora nakoni Baraka bwa e na ruo nakon te aono ae aoraoi ni kaitaraa Titera ma ana kaa ni buaka aika 900. E ngae ngke e ataia Baraka bwa e nakoraoi ibukia kaa ni buaka te tabo ae aoraoi, ma e bon ongeaba naba. Ngke a a ruo tautia man te Maunga are Tabora, ao e a kabwakaa naba te karau Iehova. A a bae n te bokaboka rangan ana kaa ni buaka Titera, ao Iehova e angani Baraka te tokanikai. (MotiTae. 4:1-7, 10, 13-16) N aron anne, e na anganira naba Iehova te tokanikai ngkana ti onimakinna ma ana kairiri ake e anganira rinanoia taan tei ibukina.—TuaKau. 31:6.

MOTINNANOIA BWA KO NA TEIMATOA N AKI KAINGINGAKI

19. Bukin tera bwa ko kan teimatoa n aki kaingingaki?

¹⁹ Bon te mwakuri ae reitinako karaoana te kakorakora n teimatoa n aki kaingingaki, kioina ngkai ti maiu n te waaki ae ngkai. (1Tim. 6:11, 12; 2Bet. 3:17) Ti bia motinnanoia bwa ti na aki katikakinako n te bwainikirinaki, kariri aika aki otara, te iango n aomata, ao ai taiani katabetabe. (IEbe. 4:14) Ma ti bia tei n nene, ao e na aki kaingingaki ara tangira ibukin Iehova, ao n teimatoa n ongeaba n ana tua nako. Ma ti riai naba n aki imanono. N te kaongora ae imwina ti na maroroakina ana katoto ae kororaoi Iehova ao Iesu n aroia n aki imanono.