Tai Tabwara ni Bwabetitoaki

1. Baikara bukina tabeua aika raraoi ngkai ko riai ni bwabetitoaki?

KO TANGIRA Iehova ae te Atua are ngaia ae anganiko bwaai n tituaraoi ni kabane aika raraoi, n ikotaki naba ma te maiu? Ko kani kaota tangirana? Te anga ae te kabanea n tamaroa ni karaoan anne ngkana ko katabua maium nakoina ao ni kaotia ni bwabetitoam n te ran. Karaoani mwaneka aikai ko a riki iai bwa kaain ana utu Iehova. Ibukin anne, e nang kaiririko Tamam ao Raoraom ao e na tabeakiniko ibukina bwa ko nang riki bwa ana bwai. (TaiAre. 73:24; Ita. 43:​1, 2) E kona naba te katabu ao te bwabetito ni karekea nakoim te kantaninga ae te maiu are aki toki.​—1Bet. 3:21.

2. Tera ae ti na rinanona n te kaongora aei?

² Iai te bwai teuana ae tautaua am bwabetito? Ngkana iai ao tiaki tii ngkoe. Iai mirion ma mirion aomata imwaim ake a bitii aroaroia ao aia iango bwa a aonga n tau nakon te bwabetito. A a beku ngkai iroun Iehova ma te kimwareirei ao te ingainga. Tera reireiam mairouia tabeman ake a a tia ni bwabetitoaki n te moan tienture? Ti na rinanoi kangaanga ake a kaaitarai ao n noria bwa tera reireiara man aia katoto.

A BWABETITOAKI I-TAMARIA

3. Baikara bitaki tabeua aika riai ni karaoi I-Tamaria imwaini bwabetitoaia?

³ N ana bong Iesu, ao aomata aika I-Tamaria bon te kurubu n Aro teuana aika a memena i rarikin Tekem ma Tamaria rimoa, mai meangin Iutaia. A riai I-Tamaria ni karekea riki aia atatai ae tabwanin i aon ana Taeka te Atua imwain ae a kona ni bwabetitoaki. A kakoauaa I-Tamaria ae tii nimaua bokin te Baibara aika kairaki koreaia iroun te Atua, ae Karikani Bwaai nakon Te Tua-Kaua, ao e bae naba n te boki ae Iotua. Ma a kantaningaa naba rokon te Mesia I-Tamaria n aron are e beritanna te Atua n Te Tua-Kaua 18:​18, 19. (Ioa. 4:25) A riai moa ni butimwaea Iesu bwa te Mesia are beritanaki bwa a aonga ni bwabetitoaki. “A bati I-Tamaria” aika karaoa raoi anne. (Ioa. 4:39) A riai tabeman ni katoka te riribai ae korakora i marenaia I-Tamaria ao I-Iutaia.​—Ruka 9:​52-54.

4. Tera aroia tabeman I-Tamaria nakoni Biribo ngke e uarongorongo nakoia, n aron ae oti ni Mwakuri 8:​5, 6, 14?

⁴ Tera ae buokiia I-Tamaria bwa a na bwabetitoaki? Ngke e uarongorongoa “taekan te Kristo nakoia” Biribo are te tia tataekina te rongorongo ae raoiroi, ao tabeman I-Tamaria a “butimwaea ana taeka te Atua.” (Wareka Mwakuri 8:​5, 6, 14.) Bon te I-Iutaia Biribo ma a aki rawa nakoina. A ururingi kiibu ake ni moani bokin te Baibara ake nimaua ae taekinaki iai bwa e aki inanonano te Atua. (TuaKau. 10:​17-19) A “mutiakina te baere e taekinna Biribo” ibukini Kristo, ao a kakoauaa raoi ae e boni kanakoaki Biribo iroun te Atua. E karaoi naba mwakuri aika kamimi aika bati n aroni kamarurungan ae aoraki ao kanakoaia taimonio.​—Mwa. 8:7.

5. Baikara reireiam mairouia I-Tamaria?

⁵ Ngke arona bwa a kariaia te riribai ke karakon aia atatai I-Tamaria aikai, a na bon aki ririkirake. Ma a aki kariaia rikin anne. A aki tabwara I-Tamaria ma a a bwabetitoaki naba imwini kakoauaan ae e reireinia te koaua Biribo. E kabwarabwaraaki ae kangai n te Baibara: “A bwabetitoaki mwaane ao aine ngke a a kakoauaa Biribo, are e tataekina te rongorongo ae raoiroi ibukin ana Tautaeka n Uea te Atua, ao ibukin aran Iesu Kristo.” (Mwa. 8:12) Ko kakoauaa ae Ana Taeka te Atua bon te koaua, ao Ana Tia Kakoaua Iehova a katoka te riribai ao a kakorakoraia ni kaotiota te itangitangiri ni koaua i marenaia ae kanikinaeaia Kristian ni koaua? (Ioa. 13:35) Ngaia are tai maaku ni bwabetitoaki, onimakinna bwa e na boni kakabwaiako Iehova.

6. Ko na kangaa ni buokaki man ana katoto Ruben?

⁶ E ikawairake Ruben ae kaain Tiaman n te utu ae taani Kakoaua. Ma ngke te roro n rikirake ngaia ao e raraoma bwa iai Iehova ke akea. Tera ae buokia bwa e na kakoauaa ae iai Iehova? E ataia ae karako ana atatai, ngaia are e a iangoa karaoan te bwai teuana. E taku teuaei: “I karaoa au ukeuke n reirei i bon irou bwa I aonga n ataa te koaua. I riai n ukeuke i aon te reirei ae te ewarutin iraua te tai.” E wareka te boki ae Is There a Creator Who Cares About You? E rangi ni buokaki Ruben n te boki anne. E iango ni kangai: ‘Ai kamimira! Ngaia bon iai Iehova.’ Ao ngke e roko Ruben ni kautun ara botaki ao e a rangi n anaaki riki nanona n ara botaki n itaritari ae katiteuanaaki ni katobibia te aonnaba. Ngke e a oki Ruben nako Tiaman ao e a bwabetitoaki ngke 17 ana ririki. Ngkana iai te bwai teuana ae ko a tia n reiakinna ae ko raraoma iai, karaoa am kakaae iai n ara boki aika tia ni katauraoaki. E kona n toki te raraoma n “te atatai ae eti.” (IEbe. 4:​13, 14) Ao ngkana ko ongo taekan te tangira ao te katiteuanaaki i buakoia ana aomata Iehova n iteran te aonnaba ake tabeua ao n nora koauana n am ekaretia, ane e na rikirake iroum tangiran ara botaki n itaritari ae katobibia te aonnaba.

E BWABETITOAKI TAURO ARE TE I-TARETO

7. Tera ana iango Tauro are e riai ni kaetia?

⁷ Iangoa ana katoto Tauro are te I-Tareto. E raka riki arona n te Aro n Iutaia ao e kakannato i buakoia ana utu n I-Iutaia. (IKar. 1:​13, 14; IBir. 3:5) E kakorakoraa Tauro ni bwainikirinia Kristian n te tai are a iangoaki iai irouia I-Iutaia bwa taan tannako man te koaua. E iangoia bwa e karaoa nanon te Atua. (Mwa. 8:3; 9:​1, 2; 26:​9-11) Ngkana e kan onimakina Iesu Tauro ao ni bwabetitoaki bwa te Kristian, e riai n tauraoi ni bwainikirinaki.

8. (a) Tera ae buoka Tauro bwa e na bwabetitoaki? (b) E kangaa Anania ni buoka Tauro n aron ae oti ni Mwakuri 22:​12-16? (Nora naba te taamnei.)

⁸ Tera ae buoka Tauro bwa e na bwabetitoaki? Ngke e kaoti te Uea are Iesu nakoina, ao e a aikoa noraaba Tauro. (Mwa. 9:​3-9) E aki amwarake i nanon tenibong ao e boni bae ni kananoa ana iango i aon te baere e a tibwa rinanona. Eng, e a kakoauaa raoi Tauro ae Iesu bon te Mesia ao e boni koaua aia Aro taan rimwina. E bae n rangi n rawawata Tauro ngke e kariaia kamatean Tetebano! (Mwa. 22:20) Ngke a a bane boong ake tenibong, ao e a kawara Tauro te tia rimwini Kristo temanna ae Anania, e kaurea matana ao e kaungaa bwa e na aki tabwara ni bwabetitoaki. (Wareka Mwakuri 22:​12-16.) E nanorinano Tauro ni butimwaea te ibuobuoki ao e bwabetitoaki.​—Mwa. 9:​17, 18.

9. Baikara reireiam mairoun Tauro?

⁹ Iai reireiara aika ti kona ni karekei mairoun Tauro. E kona ni kariaia te nanorieta ke maakakia aomata bwa e na tukia man te bwabetito. Ma e aki kariaia rikin anne. E nanorinano Tauro ni bita maiuna ngke e butimwaea te koaua ibukin te Kristo. (Mwa. 26:​14, 19) E tauraoi Tauro n riki bwa te Kristian e ngae ngke e ataia ae e na bwainikirinaki. (Mwa. 9:​15, 16; 20:​22, 23) Imwini bwabetitoana, e teimatoa n onimakina Iehova bwa e na buokia n nanomwaaka i aani kataakina aika kakaokoro. (2Kor. 4:​7-10) E kona ni kairiko bwabetitoakim bwa temanna Ana Tia Kakoaua Iehova nakoni karirian am onimaki ke kataakim, ma ko na boni buokaki. Ko kona n onimakina ana boutoka te Atua ao Kristo.​—IBir. 4:13.

10. Ko na kangaa ni buokaki man ana katoto Anna?

¹⁰ E ikawairake Anna n te utu ae te Kurdish i Eurobe Mainiku. Imwini bwabetitoan tinana ao e a moana ana reirei n te Baibara Anna ngke 9 ana ririki man ana kariaia tamana. Ma e a reke iai ana kangaanga ma ana koraki tabeman ake a maeka ma ana utu Anna. A taraia ana koraki neiei bwa te bwai ae kabwainrang ngkana iai temanna ae kitana aia Aro aia bakatibu. Ngke 12 ana ririki Anna ao e a butiia tamana ana kariaia ibukini bwabetitoana. E kan ataia tamana bwa bon ana motinnano ke iai temanna ae e kairoroa. E kaeka neiei ni kangai, “I tangira Iehova.” E a kariaia tamana bwa e na bwabetitoaki. Imwin anne, e a kaaitara Anna ma aeka ni bwainingare ao karaoan ae aki riai nakoina. E taku temanna ana koraki nakoina, “E raoiroi riki ngke ko maiuakin aroaro aika kammaira ao ni moko, nakon ae ko a riki bwa temanna Ana Tia Kakoaua Iehova.” E kangaa Anna n nanomwaaka? E taku neiei, “E buokai Iehova bwa N na korakora, ao a rangi ni boutokaai tinau ao tamau.” E kokorei mwin taai ake e namakina iai ana ibuobuoki Iehova ni maiuna Anna. E wawarekia n te tai teuana ma teuana bwa e aonga n aki mwaninga aron Iehova ni buokia. Ngkana ko maaka te kakaaitara, uringnga ae e na boni buokiko naba Iehova.​—Ebera 13:6.

E BWABETITOAKI KORENERIO

11. E aera bwa e kona naba Korenerio n tabwara ni bwabetitoaki?

¹¹ E kaotaki naba n te Baibara ana katoto Korenerio. Bon “te mataniwi” n ana taanga ni buaka Rom ae kairiri i aoia tautia aika 100. (Mwa. 10:​1, kbn.) Ngaia are e bae ni kakannato n ana kaawa ao n te taanga ni buaka. E “anganga bwaai n tituaraoi aika bati” nakoia aomata. (Mwa. 10:2) E kanakoa te abotoro Betero Iehova bwa e na tataekina te rongorongo ae raoiroi nakoina. E kariaia Korenerio bwa e na tabwara ni bwabetitoaki ibukin nakoana?

12. Tera ae buoka Korenerio bwa e na bwabetitoaki?

¹² Tera ae buoka Korenerio bwa e na bwabetitoaki? Ti wareka taekana ae e ‘maaka te Atua ma kaaini batana ni kabane.’ Ao e kakorakoraa Korenerio n tatataro ni bubutii nakon te Atua. (Mwa. 10:2) Ngke e tataekina te rongorongo ae raoiroi Betero nakoni Korenerio, e a butimwaea naba Kristo Korenerio ma ana utu ao ni waekoa ni bwabetitoaki. (Mwa. 10:​47, 48) E bon tauraoi Korenerio ni karaoi bitaki ake e riai ni karaoi bwa e aonga ni kaai n taromauria Iehova ma ana utu.​—Iot. 24:15; Mwa. 10:​24, 33.

13. Baikara reireiam mairouni Korenerio?

¹³ N aron Tauro, e kona Korenerio ni kariaia nakoana bwa e na tukia man rikina bwa te Kristian. Ma e aki kariaia rikin anne. A bati bitaki ni maium aika ko riai moa ni karaoi imwaini bwabetitoam? Ngkana eng, ao e na riki Iehova bwa te tia Buokiko. E na boni kakabwaiako ngkai ko kakorakorako ni maiuakin ana boto n reirei te Baibara, bwa ko aonga ni kona ni beku irouna.

14. Ko na kangaa ni buokaki man ana katoto Tsuyoshi?

¹⁴ E riai Tsuyoshi ae kaain Tiaban ni bita ana mwakuri ni kareketianti bwa e aonga n tau nakon te bwabetito. Bon te tia ibuobuoki ngaia iroun te mataniwi n te reirei ae rangi ni kinaaki ibukini katauraoan uee ibukia maate. Ngkana e aki kona te mataniwi ni kaea te taunimate, e riai Tsuyoshi n onea mwina n nako n ira aia waaki n taromauri kaain te Aro ni Buddhist. Ma ngke e a reiakina te koaua ibukia maate Tsuyoshi, e a riki te mwakuri aei bwa tukana nakon te bwabetito. E karaoa ana motinnano bwa e na aki manga ira aia waaki n taromauri kaain te Aro ni Buddhist. (2Kor. 6:15, 16) E maroroakina taekan aei Tsuyoshi nakon ana mataniwi. Tera mwina? E bon teimatoa n ana mwakuri ni kareketianti aei Tsuyoshi ma e aikoa irira te waaki n taromauri. E bwabetitoaki tao teuana te ririki imwin ana reirei n te Baibara.a Ngkana ko na bita am mwakuri ni kareketianti ibukini kakukureian te Atua, kakoauaa raoi ae e na boni katauraoi kainnanom ma am utu.​—TaiAre. 127:2; Mat. 6:33.

A BWABETITOAKI KAAINI KORINTO

15. Baikara kangaanga ake a kona n tukaki iai man te bwabetito kaaini Korinto?

¹⁵ A kinaaki kaaini Korinto n taai ake rimoa ibukin aroia ni mataai ni kanibwaibwai ao aroaroia aika kammaira. A bati aomata ikanne aika a uaiakina te maiu ae e aki kukurei iai te Atua. E oti raoi bwa e kangaanga iroun temanna bwa e na butimwaea te rongorongo ae raoiroi n te aeka n tabo anne. Ma ngke e roko te abotoro Bauro n te kaawa ao e tataekina te rongorongo ibukin te Kristo, ao ‘a bati I-Korinto ake a ongora, ao a bwabetitoaki.’ (Mwa. 18:​7-11) Imwina e kaoti te Uea are Iesu Kristo nakoni Bauro n te miitara ao e taku: “A bati au aomata n te kaawa aei.” Ngaia are e teimatoa Bauro n uarongorongo ikanne i nanon teuana ma te iterana te ririki.

16. Tera ae buokiia kaaini Korinto tabeman n tokanikai i aoni kangaanga ao ni bwabetitoaki? (2Kor. 10:​4, 5)

¹⁶ Tera ae buokiia kaaini Korinto bwa a na bwabetitoaki? (Wareka 2 I-Korinto 10:​4, 5.) A buokaki n Ana Taeka te Atua ao n taamneina ae raoiroi ae mwaaka bwa a na karaoi bitaki aika korakora ni maiuia. (Ebera 4:12) A a tia kaaini Korinto ake a butimwaea te rongorongo ae raoiroi ibukini Kristo ni kitani aroaro ao mwakuri n aron te kokoro ni manging, te iraa, ao te wewene ni bure ma raoia ni mwaane ao n aine.​—1Kor. 6:​9-11.b

17. Tera reireiam mairouia kaaini Korinto?

¹⁷ E ngae ngke e kangaanga irouia tabeman kaaini Korinto katokan aroaroia ae wakaa i nanoia, ma a aki iangoia bwa e a rangi ni kangaanga te riki bwa te Kristian. A rangi ni kakorakoraia n toua te kawai ae reme ae tiki nakon te maiu are aki toki. (Mat. 7:​13, 14) Ko kakorakorako n tokanikai i aon aroarom teuana ae buakaka ke te mwakuri ae kairua, bwa ko aonga ni bwabetitoaki? Tai kabwaraa nanom! Bubutiia Iehova taamneina bwa e na buokiko n rarawa nakon tangiran te buakaka.

18. Ko na kangaa ni buokaki man ana katoto Monika?

¹⁸ E kakorakoraa Monika, ae kaain te aba ae Georgia, ni katoka te taetaenikawai ae aki itiaki ao te kaakibotu ae aki raoiroi bwa e aonga n ririkirake nakon te bwabetito. E taku neiei: “Boni korakorau te tataro ngke tebwi tabun au ririki. E ataia Iehova ae I kani karaoa te bwai ae eti ao e tauraoi n taai nako ni buokai ao ni kairirai.” E bwabetitoaki Monika ngke 16 ana ririki. Iai mwakuri aika ko riai ni katoki bwa ko aonga ni beku iroun Iehova? Teimatoa ni bubutiia te korakora ni karaoi bitaki. E tituaraoi Iehova ni katauraoa taamneina ae raoiroi.​—Ioa. 3:34.

E KONA AM ONIMAKI NI KAMWAINGI MAUNGA

19. Tera ae kona ni buokiko n tokanikai i aoni kangaanga aika ai aroni maunga? (Nora naba te taamnei.)

¹⁹ Kakoauaa raoi ae e tangiriko Iehova ao e tangiria bwa ko na riki bwa kaain ana utu. E boni koaua anne n aki ongeia bwa baikara kangaanga aika a na tukiko nakon te bwabetito. E taku Iesu nakoia taan rimwina n te moan tienture: “Ngkana iai ami onimaki ae uarerekeni koraan te matitati, ao kam kangai nakon te maunga aei, ‘Mwemwenako mai ikai nako ikekei,’ ao e a mwemwenako naba, ao akea te bwai ae kam na aki kona ni karaoia.” (Mat. 17:20) Ai tibwa iraua te ririki menaia i rarikin Iesu, ngaia are e tabe n rikirake aia onimaki. Ma e karaui nanoia Iesu ae ngkana a karikirakea aia onimaki, e na boni buokiia Iehova ni kanakoi kangaanga aika ai aroni maunga. Ao e na boni buokiko Iehova ni karaoa naba anne!

20. Ko kangaa ni kaungaaki n aia katoto Kristian ake n te moan tienture ao ni boong aikai aika taekinaki n te kaongora aei?

²⁰ Ngkana iai kangaanga aika ko atai aika tukiko man te bwabetito, tai tabwara ni kanakoi. Karekea kabebeteam ao korakoram n aia katoto Kristian n te moan tienture ao ni boong aikai. A bia kaungako aia katoto ao ni kairiko bwa ko na katabua maium nakon Iehova ao ni bwabetitoaki. Bon te motinnano ae te kabanea n tamaroa ae ko kona ni karaoia!