Kararoaa te Rotongitong, Teimatoa n te Oota

1-2. (a) Tera aroni Bauro ngke e korea ana reta nakoia I-Ebeto, ao bukin tera? (b) Baikara titiraki aika ti na iangoi?

NGKE e kabureaki n te auti i Rom te abotoro Bauro, ao e kani kaungaia tarina n te onimaki. E aki kona ni kawariia ai ngaia are e a korei ana reta. E korea teuana ana reta tao n 60 ke 61 C.E. nakoia I-Ebeto.—IEbe. 1:1; 4:1.

² E kaania tebwina te ririki imwain anne, ao e kabanea tabeua te tai Bauro i Ebeto n tataekina ao n angareirei taekan te rongorongo ae raoiroi. (Mwa. 19:1, 8-10; 20:20, 21) E rangi n tangiriia tarina ao e kani buokiia bwa a na teimatoa ni kakaonimaki nakon Iehova. Ma bukin tera ngke e koroboki nakoia Kristian aika kabiraki taekan te rotongitong ao te oota? Ao baikara reireiaia Kristian ni kabane man te reirei ni kairiri aei? Ti na iangoi ngkai kaekaan titiraki aikai.

MAN TE ROTONGITONG NAKON TE OOTA

3. Baikara taeka ake e kabonganai Bauro n ana reta nakoia I-Ebeto?

³ E korea ae kangai Bauro nakoia Kristian aika I-Ebeto: “Kam rotongitong ngkoa, ma kam a oota ngkai.” (IEbe. 5:8) E kabonganai ikai Bauro taeka aika rotongitong ao oota, ni kabwarabwaraa iai te bitaki ae korakora irouia. Ti na noria ngkai bwa e aera Bauro ngke taekinia I-Ebeto bwa a “rotongitong ngkoa.”

4. N te aro raa ae a rotongitong I-Ebeto ni menaia n Aaro aika kewe?

⁴ A rotongitong ni menaia n Aaro aika kewe. Imwain reiakinan te koaua ao rikia bwa Kristian, a bon tautoronaki n aia koaua Aaro aika kewe ao ni maakakia taimonio, I-Ebeto ake e kororeta nakoia Bauro. Iai ana tembora Aretemiti ae rangi n ataaki n te kaawa ae Ebeto, ao e iangoaki bwa teuana mai buakoni baika itiua aika kamimi n te aonnaba. A nanako aomata n te tembora anne n taromaurii bouannanti. Bon te bitineti ae rangi ni buburakaei karaoan ao kaboonakoani katoton te tembora aei ao te bouannanti are Aretemiti. (Mwa. 19:23-27) Tiaki tii ngaia ma e rangi ni korakora naba te mwakuri n tabunea n te kaawa aei.—Mwa. 19:19.

5. N te aro raa ae a rotongitong ni kaineti ma te aroaro ni maiu ae riai I-Ebeto?

⁵ A rotongitong ni kaineti ma te aroaro ni maiu ae riai. E taabangaki te aroaro ni maiu ae buakaka ao ae kammaira i Ebeto. A aki toki ni kamanenaaki taeka aika buakaka n taabo ni kamataku ao n aia tai ni bukamaru Aaro. (IEbe. 5:3) A bati kaaina aika akea “bwerengakia n te aroaro ni maiu ae riai” ae nanonaki iai bwa “a aikoa namakina te maraki” i nanoia ngkana a karaoa ae kairua. (IEbe. 4:17-19) Imwain ae a ataia I-Ebeto bwa tera raoi ae eti ao ae kairua, akea tabetabeni mataniwin nanoia ke a aki iangoia bwa tera rotakin Iehova irouia. Ngaia are e boni kona Bauro ni kabwarabwaraia bwa “a rotongitong nanoia ao a ianena ma te maiu are mairoun te Atua.”

6. Bukin tera bwa e kona n taekinna Bauro nakoia I-Ebeto ae a “oota ngkai”?

⁶ Ma a aki teimatoa n te rotongitong I-Ebeto tabeman. E koreia Bauro bwa “a oota ngkai ibukina bwa ana bwai te Uea” ngaiia. (IEbe. 5:8) A maiuakini koaua man te Baibara ake a a riki bwa ootani kawaia. (TaiAre. 119:105) A a tia I-Ebeto aikai ni kitani waakin aia Aaro aika kewe ao te aroaro ni maiu ae aki riai. A riki bwa “taani katotonga aron te Atua” ao a kabanei aia konaa n taromauria Iehova ao ni kakukureia.—IEbe. 5:1.

7. N te aro raa ae titeboo iai arora ma Kristian aika bati aika I-Ebeto?

⁷ N aron naba anne, ti kaaini Aaro aika kewe ao ni kakaraoi aroaro ni maiu aika aki riai imwain reiakinan te koaua. Tabeman i buakora a bubukamarui aia bong ni motirawa Aaro aika kewe, ao tabemwaang a maiuakin aroaro aika kammaira. Ma ti a karaoi bitaki n te tai are ti reiakin iai ana kaetieti Iehova ni kaineti ma te bwai ae eti ao ae kairua. Ti a kaboraoi maiura ma ana kaetieti aika raoiroi. Ao ibukin anne ti a karekei kakabwaia aika bati. (Ita. 48:17) Ma e ngae n anne ti bon teimatoa naba n rinanoni kangaanga. Ti riai n teimatoa ni kararoaa te rotongitong are ti a tia ni kitanna ao n “teimatoa n nakonako bwa natin te oota.” Ti na kangaa ni kona ni karaoa anne?

Image digitally reproduced with the permission of the Papyrology Collection, Graduate Library, University of Michigan, P.Mich.inv. 6238. Licensed under CC by 3.0

KARAROAA TE ROTONGITONG

8. Ni kaineti ma I-Ebeto 5:3-5, tera ae a riai n rarawa nako iai I-Ebeto?

⁸ Wareka I-Ebeto 5:3-5. A riai n teimatoa Kristian aika I-Ebeto n rarawa nakoni mwakuri aika aki kakukureia Iehova, bwa a aonga n teimatoa ni kararoaa te rotongitong ni kaineti ma te aroaro ni maiu ae riai. Tiaki tii te wene ni bure ma e nanonaki naba iai taeka aika kammaira. E kauringia I-Ebeto Bauro bwa a riai n rarawa nakoni baikanne ngkana a na “bwaibwai n ana Tautaeka n Uea te Kristo ao te Atua.”

9. E aera bwa ti riai n rarawa nakoni baika a na kairira nakon te wene ni bure?

⁹ Ngaira naba ti riai n teimatoa n rarawa n “ibuokanibwai ni mwakuri aika akea uaaia aika bwain te rotongitong.” (IEbe. 5:11) E aki toki n noraki ni baika a a tia n riki, bwa ngkana e teimatoa te aomata n tarataraa, n ongoraea, ke n tataekini baika kammaira, ane e na kai karaoa riki te bure. (KBwaai 3:6; Iak. 1:14, 15) N te aba teuana, ao iai taari n te ekaretia aika karaoa aia kurubu ni maroro teuana n te intanete. A bati i buakoia ae a momoana aia maroro ni baika irekereke ma te onimaki. Ma imwina riki ao e aikoa raoiroi aia maroro. Angiin te tai ai taekan te wene n taanga. Tabeman i buakoia a taekinna imwina riki bwa a kairaki nakon te wene ni bure man aia mamaroro ae kammaira aei.

10. E kangaa Tatan ni kataia ni mwamwanaira? (I-Ebeto 5:6)

¹⁰ E kataia ana aonnaba Tatan aei ni mwamwanaira bwa ti na kakoauaa ae te bwai ae e iangoia Iehova bwa te aroaro ni maiu ae e aki riai ao e buakaka, bon akea burena. (2Bet. 2:19) Ti aki kubanako n anne! Teuana mai buakon ana bwai ni kamwane te Riaboro ae e a maan ni kakabongana, boni burebureaia aomata bwa a na aki ataa kaokoron ae eti ao ae kairua. (Ita. 5:20; 2Kor. 4:4) Maroaka ae a a bati taamnei, kaongora n te TV, ao atureti n te intanete, aika kauekei iango aika kaaitarai ana kaetieti aika raoiroi Iehova! E kataia Tatan ni mwamwanaira bwa ti na iangoi mwakuri ao aroaro ni maiu aika aki riai bwa akea bureia, a kakukurei ao a aki karuanikai.—Wareka I-Ebeto 5:6.

11. E kangaa rongorongon Angela ni katuruturua riaini maiuakinan te reirei ni kairiri are n I-Ebeto 5:7? (Nora naba te taamnei.)

¹¹ E tangirira Tatan bwa ti na raoraonia aomata aika aki kaungaira bwa ti na nimti ana kaetieti Iehova. Ngaia are e kaumakiia I-Ebeto Bauro ni kangai: “Tai ibuokanibwai ma ngaiia” ae taekaia taani kakaraoa ae bure i matan te Atua. (IEbe. 5:7) Ti riai n uringnga ae raoraora a aki tii nanonaki iai naake ti memena i rarikia. Ma a nanonaki naba iai naake ti rereitaki ma ngaiia rinanon te intanete, ae te kangaanga ae akea n aia tai I-Ebeto rimoa. E nora karuanikain te reitaki n te intanete Angela,a ae maeka i Atia. E taku neiei: “E kona n riki bwa te bwai ni kamwane ae bita am iango teutana imwin teutana. I noria bwa e aki tabeaianga nanou n raoraonakia naake a aki karinei ana boto n reirei te Baibara. Imwina riki, I a iangoia bwa akea buren uaiakinan te aroaro ni maiu ae e aki kakukureia Iehova.” Ma e kakaitau Angela bwa a buokia unimwaane aika tatangira bwa e na karaoi bitaki. E kangai: “I a kaatuua ngkai au iango i aoni baika irekereke ma te onimaki ao tiaki ni baika toka n te intanete.”

12. Tera ae e na buokira n nimti ana kaetieti Iehova ni kaineti ma te bwai ae eti ao ae kairua?

¹² Ti riai ni kakorakoraira ni buakana aia iango kaain te aonnaba aei ae bon akea buren te aroaro ni maiu ae aki riai. Ti ataia ae kairua anne. (IEbe. 4:19, 20) Ti wanawana ngkana ti titirakinira ni kangai: ‘I taraia raoi bwa N na rarawa n reitaki n te aro ae aki riai ma raou ni mwakuri, raou n reirei, ke tabemwaang riki aika aki karinea ana kaetieti aika raoiroi Iehova? I ninikoria ni kakairi n ana kaetieti Iehova, e ngae ngke a taku tabeman bwa I rangi n etimatoa?’ N aron ae oti n 2 Timoteo 2:20-22, ti riai naba n taratara raoi n rineaia raoraora ni kaan i nanon te ekaretia ni Kristian. Ti ururingnga ae iai naba aika a aki kona ni buokira n teimatoa ni kakaonimaki n ara beku iroun Iehova.

NAKONAKO “BWA NATIN TE OOTA”

13. Tera nanon te “teimatoa n nakonako bwa natin te oota”? (I-Ebeto 5:7-9)

¹³ E kaungaia Kristian aika I-Ebeto Bauro bwa a na aki tii teimatoa ni kararoaa te rotongitong, ma a na “teimatoa [naba] n nakonako bwa natin te oota.” (Wareka I-Ebeto 5:7-9.) Tera nanon anne? Ti riai ni maiuakin n taai nako aroaro aika kaotira bwa Kristian ni koaua. Te anga teuana ae ti kona ni karaoa iai anne, ngkana ti taningamarau ni wareka ao n nenera te Baibara ao baika katauraoaki ibukira aika aanaki man te Baibara. E rangi ni kakawaki bwa ti na mutiakin raoi ana katoto ao ana angareirei Iesu Kristo are ‘te oota ngaia ibukia kaain te aonnaba.’—Ioa. 8:12; TaeRab. 6:23.

14. E kangaa te taamnei ae raoiroi ni kona ni buokira?

¹⁴ Ti kainnanoa naba ana ibuobuoki taamnein te Atua ae raoiroi, bwa ti aonga n teimatoa n riki bwa “natin te oota.” Bukin tera? Ibukina bwa e bon aki bebete te teimatoa n itiaki n te aonnaba ae korakora iai te aroaro ae kammaira. (1Tet. 4:3-5, 7, 8) E kona te taamnei ae raoiroi ni buokira ni kaaitarai aia iango kaain te aonnaba aei, aia karioiango, ao aia koaua, aika kauntaba ma ana iango te Atua. E kona naba te taamnei ae raoiroi ni buokira ni karikirakea “te raoiroi n aekana nako ao bwainakin te eti.”—IEbe. 5:9.

15. Ti na kangaa ni karekea te taamnei ae raoiroi? (I-Ebeto 5:19, 20)

¹⁵ Te anga teuana ae ti kona ni karekea iai te taamnei ae raoiroi, ngkana ti tataroia. E taku Iesu bwa e na “anga te taamnei ae raoiroi [Iehova] nakoia akana butiia.” (Ruka 11:13) Ao ngkana ti neboa Iehova n ara bobotaki ni Kristian, ti karekea naba iai te taamnei ae raoiroi. (Wareka I-Ebeto 5:19, 20.) Ti kairaki n taamnein te Atua bwa ti na maiuakina ae kukurei iai te Atua.

16. Tera ae e na buokira ni karaoi ara motinnano ma te wanawana? (I-Ebeto 5:10, 17)

¹⁶ Ngkana iai ara motinnano aika kakawaki aika ti na karaoi, ti riai n ataa “nanon Iehova” ao ni kaboraoia ma ngaia. (Wareka I-Ebeto 5:10, 17.) Ngkana ti kunei ana boto n reirei te Baibara aika kaineti ma ara motinnano, ti a ukera iai ana iango te Atua. Ao ngkana ti maiuakin ana boto n reirei, a na bon nakoraoi ara motinnano.

17. N te aro raa ae ti kabonganai ara tai ma te wanawana? (I-Ebeto 5:15, 16) (Nora naba te taamnei.)

¹⁷ E anga te reirei ni kairiri Bauro nakoia Kristian aika I-Ebeto bwa a na kabonganai raoi aia tai ma te wanawana. (Wareka I-Ebeto 5:15, 16.) E na bon tangirira “teuare buakaka” are ara kairiribai ae Tatan, bwa ti na katabetabeira ni bwain te aonnaba bwa e aonga n aki reke ara tai ni beku iroun te Atua. (1Ioa. 5:19) E kona te Kristian ni moana iaiangoani bwaikorakin te maiu aei, te reirei, ke ana mwakuri ni kareketianti, n oneani mwin itera aika bati ake e kona ni beku iai iroun Iehova. Ngkana e riki anne, e oti ngkanne bwa e a rotaki n aia iango kaain te aonnaba aei. Ni koauana a aki bure baikai, ma a aki riai ni moanibwai ni maiura. Ngkana ti na nakonako bwa “natin te oota,” ti riai ni “kabonganai raoi [ara] tai ni kabane,” ae nanona bwa ti na moanibwai riki baika kakawaki ni koaua.

18. Tera ae karaoia Donald bwa e aonga ni kabongana raoi riki ana tai?

¹⁸ Ukeri aanga aika ko na kabatiaa iai am beku iroun Iehova. Aei raoi ae karaoia Donald, ae maeka i Aberika Maiaki. E kangai: “I iaiangoa aroni maiuu ao I a onnonia Iehova buokau bwa e na uaana riki au mwakuri ni minita. I tataro bwa e na reke au mwakuri ae e na mwaawa riki iai au tai n uarongorongo. Man ana ibuobuoki Iehova I a karekea au mwakuri ae raoiroi. Ti a beku ni kabwanina ara tai ngai ma buu.”

19. Ti na kangaa n teimatoa n nakonako bwa “natin te oota”?

¹⁹ A boni buokaki I-Ebeto bwa a na maiuakina te aroaro ni Kristian, man ana reta Bauro nakoia. Ao ti buokaki naba n te reirei ni kairiri ane kairaki koreana anne. N aron ae kaotaki, e kona naba ni buokira n rinean ara kaakibotu ao raoraora ma te wanawana. E kona ni kairira bwa ti na teimatoa n ootan te koaua, n arora ni kateimatoa ara babaire ibukin te ukeuke n reirei n te Baibara. Ao e katuruturua naba kakawakin te taamnei ae raoiroi, are e kona ni karikirakei aroaro aika raraoi iroura. Maiuakinan ana reta Bauro e kona ni buokira ni karaoi motinnano ma te wanawana aika boraoi ma ana iango Iehova. Mani karaoani baikai, ti na kona ni kararoaa rotongitongin te aonnaba aei ao n teimatoa n te oota!