Antai Ae Moan Te Rietata Ni Maium?
“Bon ti Ngkoe Teuare Moan te Rietata i aonaba ni bane.”—TAIAN ARERU 83:18, BG.
1, 2. E aera ngkai e aki tau tii ataakin aran Iehova ibukini kamaiuara?
NGKANA e kaotaki nakoim Taian Areru 83:18 (BG), tao anne te moan tai ae ko nora iai aran Iehova. Ko na bae ni mimi ni warekan taeka aikai: “Ba a aonga n ataiko, ae IEHOVA aram, Ba bon ti Ngkoe Teuare Moan te Rietata i aonaba ni bane.” Akea te nanououa bwa man te tai anne, ko a kabongana naba te kibu aei ni buokia tabemwaang bwa a na ataa Atuara ae tatangira ae Iehova.—I-Rom 10:12, 13.
2 E ngae ngke e kakawaki ataakin aran Iehova irouia aomata, ma e aki tau tii ataakina. Nora aron te tia areru ni katuruturua te koaua riki teuana ae manena ibukini kamaiuara ngke e kangai: “Bon ti Ngkoe Teuare Moan te Rietata i aonaba ni bane.” Eng, moan te rietata Iehova n te aonnaba ni kabane. Ngkai ngaia te tia Karikii bwaai ni kabane, a bon riai n aantaeka irouna ana karikibwai ni kabane. (Te Kaotioti 4:11) Iai bukina ae raoiroi ngkai ti riai n titirakinira ni kangai: ‘Antai ae moan te rietata ni maiu?’ E rangi ni kakawaki neneran raoi ara kaeka nakon te titiraki anne!
Te Titiraki Ibukin Ana Tautaeka te Atua n te Onnaroka i Eten
3, 4. E kanga Tatan ni mwamwanaa Ewa, ao tera mwina?
3 E kona n noraki raoi ni baike a riki ngkoa n te onnaroka are i Eten kakawakin te titiraki aei. E bureburea te moan aine are Ewa te anera are te tia karitei are e a ataaki imwina riki bwa Tatan te Riaboro, bwa e na moanibwaia karaoan nanona nakon ana tua Iehova are e na aki kana uaan te kai are tabuaki. (Karikani Bwaai 2:17; 2 I-Korinto 11:3) E mwane ni burebureana ao e kaotia bwa akea karinean ana tautaeka Iehova irouna. E aki kakoauaa Ewa ae moan te rietata Iehova ni maiuna. Ma e kanga Tatan ni mwamwanaa Ewa?
4 E kabonganai ana kunemwaan Tatan tabeua ake a aki kai noraki n ana taetaenikawai ma Ewa. (Wareka Karikani Bwaai 3:1-5, BG.) Te moan, e aki kabongana aran Iehova. E tii taekina “te Atua.” Ni kaitaraan anne, e kabongana aran Iehova te tia korea te boki ae Karikani Bwaai ni moani kibun te mwakoro anne. Te kauoua, n oneani mwin are e na taekina ana “tua,” te Atua, e tii titiraki Tatan ibukin te baere e a tia n ‘taekinna’ te Atua. (Karikani Bwaai 2:16, NW) E a tia Tatan ni kataia ni kauarerekea kakawakin te tua anne n ana waaki ae e aki kai noraki aei. Te katenua, e ngae ngke e taetae tii nakon Ewa, ma e kabongana te onea n nauna ibukia aika mwaiti ae “kam.” Ni karaoan aei, tao e a tia Tatan ni kaira Ewa bwa e na nanorieta ao e kakorakoraa bwa e na namakinna neiei ae e kakannato, kanga ai aron ae boni ngaia te tia taetae ibukina ma kainnabana. Tera mwina? E teretere bwa e kainikatonga Ewa ni bairean ae e na taetae ibukia nakon te naeta ni kangai: “Ti boni kona n amarake man uaani kain te ne n aroka aei.”
5. (a) E kairaki Ewa iroun Tatan bwa e na kaatuua iangoan tera? (b) Tera are e kaotia Ewa ni kanakin uaan te kai are tabuaki?
5 E boni kabwaouai naba koaua Tatan. E nanonna iai bwa e aki eti te Atua ngke e tuangia Atam ao Ewa bwa a na aki ‘amwarake mani kaai ni kabane ake i nanon te nne n aroka.’ Imwina e a manga kaira Ewa bwa e na tii iaiangoia ao arona ni kanakoraoa aroaroni maiuna n riki bwa “kaanga te Atua.” N tokina, e a kairia bwa e na kaatuua iangoan te kai ma uaana n oneani mwin are e na iangoa ana iraorao ma Teuare e a tia n anganna bwaai ni kabane. (Wareka Karikani Bwaai 3:6.) E kananokawaki bwa ni kanakin te uaanikai iroun Ewa, e a aki iangoia bwa moan te rietata Iehova ni maiuna.
Te Titiraki Ibukini Kakaonimakia Aomata ma te Nano ae Eti
6. E kanga Tatan ni kananououaa kakaonimakin Iobi ma te nano ae eti, ao tera ae kona ni karaoia Iobi?
6 N tienture ake imwina, e reke naba ana tai Iobi are kakaonimaki ni kaotia bwa antai ae te kabanea ni rietata ni maiuna. E kaekaa Iehova ni kangai Tatan n taekinan ana kakaonimaki ma te nano ae eti Iobi: “E mamaka te Atua Iobi n aki kani kaboaki ke e aki?” (Wareka Iobi 1:7-10, BG.) E aki kani kaotia Tatan ae e kakoauaa bwa e ongeaba Iobi iroun te Atua. Ma e kananououaa raoiroin Iobi. E nanowanawana ni bukina Iobi bwa e toro iroun Iehova, tiaki ibukin tangirana ma ibukini kakabwaiaana. Tii Iobi ae e kona ni kaotia bwa e kairua te bukibuki anne, ao e reke naba ana tai ibukini karaoan anne.
7, 8. Baikara kataaki ake e kaaitarai Iobi ao tera ae kaotaki ni kakaonimakina n nanomwaaka?
7 E kariaia Iehova bwa e na karikii kabuanibwai Tatan nakon Iobi teuana imwin teuana. (Iobi 1:12-19) Tera ae e karaoia Iobi ni bitakin aroarona? Ti tuangaki bwa e “aki bure Iobi, ao e aki atonga naba te Atua ba aongkoa E buakaka.” (Iobi 1:22, BG) Ma e aki in win Tatan. E ngurengure riki ni kangai: “Te kun boona te kun, eng, ane e na kabane ana bwai te aomata n anga ba booni maiuna.”a (Iobi 2:4, BG) E taku Tatan bwa ngkana e karawawataaki Iobi, ane e na iangoia ae tiaki Iehova ae moan te rietata ni maiuna.
8 E kamwaraeaki Iobi n te aoraki ae koro n ribaaki ao e a karawawataaki naba irouni buuna ngke e tuangnga bwa e na taetaebuakaa te Atua ao ni mate. Imwina riki, a bukinna taani kabebetenano ake a kewe bwa e karaoa ae bure. (Iobi 2:11-13; 8:2-6; 22:2, 3) Ma e ngae n anne, e rawa Iobi ni kaaki ana kakaonimaki ma te nano ae eti ngke e rinanon te maraki. (Wareka Iobi 2:9, 10.) E kaotia ni kakaonimakina n nanomwaaka bwa moan te rietata Iehova ni maiuna. E kaotia naba Iobi bwa e kona te aomata ae aki kororaoi ni kaekai ana bukibuki ni kewe te Riaboro, e ngae ngke e tiatianaki.—Kabotaua ma Taeka N Rabakau 27:11.
Ana Kaeka Iesu ae Moan te Eti
9. (a) Tera aron Tatan ni kariria Iesu ibukin te baere e kainnanoia? (b) Tera aron Iesu nakon te kariri aei?
9 Teutana te tai imwini bwabetitoan Iesu, e a kataia Tatan ni burebureia bwa e na uaiakina oin nanona n oneani mwin are e na teimatoa n taekinna bwa moan te rietata Iehova ni maiuna. E kaitaraaki Iesu ni kariri aika tenua iroun Tatan. Te moan, e kataa Iesu n tangiran te amwarake ike e a kariria bwa e na biti atibu nakon amwarake. (Mataio 4:2, 3) E a tibwa tia n aki mamatam Iesu i nanon 40 te bong ao e a rangi ni baki. Mangaia are e kairoroa te Riaboro bwa e na kabongana buaka mwaakana ni karaoi kakai ni katoka iai bakina. Tera aron Iesu iai? E kaokoro Iesu ma Ewa, bwa e kaatuua iangoan Ana Taeka Iehova ao e waekoa n rawa nakon te kariri.—Wareka Mataio 4:4.
10. Bukin tera ngke e kaririaki Iesu iroun Tatan bwa e na ewenako mai aon oon te tembora?
10 E kataia naba Tatan ni kariria Iesu bwa e na karaoa oin nanona. E kariria Iesu bwa e na ewenako mai aon oon te tembora. (Mataio 4:5, 6) Tera are e iangoia Tatan bwa e na kakororaoia? E taekinna Tatan bwa ngkana e aki ikoaki Iesu imwin ewenakona, e na kakoauaaki iai bwa bon “natin te Atua.” E teretere bwa te Riaboro, e tangira Iesu bwa e na rangi n tabeakina riki karineana, ao ni kaotiota te kainikatonga. E ataia Tatan bwa e kona te aomata ni butimwaea te bwai ae na ruanikai iai ibukin nanorietana ao kani karineana. E kabwaoua nanon te kibu man te Baibara Tatan, ma e kaotia Iesu bwa E tabwanin raoi otana n Ana Taeka Iehova. (Wareka Mataio 4:7.) E kaotia naba Iesu bwa moan te rietata Iehova ni maiuna ngke e rawa nakoni kaririana.
11. E aera ngke e rawa Iesu ni butimwaei tautaeka ni kabane n te aonnaba ake e anganna Tatan?
11 N ana kabanea ni kariri Tatan ae karuanikai, e a angan Iesu tautaeka ni kabane n te aonnaba. (Mataio 4:8, 9) E waekoa Iesu n rawa ni butimwaea te baere e anganaki. E ataia bwa ngkana e butimwaeia ao e oti iai bwa e karitei nakon ana tautaeka Iehova ae te Atua ae e riai n atongaki bwa Teuare Moan te Rietata. (Wareka Mataio 4:10.) Ni karirian Iesu ni kabane, e boni kaekaa Tatan ni mwaneweani kiibu ake a taekinaki iai aran Iehova.
12. Tera te motinnano ae rangi ni matoatoa are e rinanona Iesu ngke e a uakaan tokini maiuna i aon te aba, ao tera reireiara n arona ni kaitaraa te motinnano anne?
12 Ngke e a uakaan tokini maiun Iesu i aon te aba, e a kaaitara ma te motinnano ae rangi ni matoatoa. E a tia ni kaotiota tauraoina n anga maiuna bwa te karea n ana tai ni mwakuri ni minita ni kabane. (Mataio 20:17-19, 28; Ruka 12:50; Ioane 16:28) Ma e ataia naba Iesu bwa e na boni kabuakakaaki n te bukibuki ni kewe, e na kabureaki i aan te tua n I-Iutaia ao e na kamateaki bwa e bakannatua. E rangi ni karawawataaki nanona n aroni matena aei. E tataro ni kangai: “Tamau, ngkana e kona, ao kararoaa te mwangko aei mairou.” Ma e reitia riki ni kangai: “Ma tiaki nanou ae e na iraki, ma nanom.” (Mataio 26:39) Eng, ibukini kakaonimakin Iesu ni karokoa matena, akea te nanououa iai bwa antai ae moan te rietata ni maiuna!
Ara Kaeka Nakon te Titiraki
13. Baikara reirei ake ti a tia ni karekei man aia katoto Ewa, Iobi ao Iesu Kristo?
13 Baikara reireiara ake ti a tia ni karekei? N aron are e riki nakon Ewa, ti reiakinna bwa te koraki ake a mwane ni karaoi oin nanoia ke n iangoa te kani kakannato, a kaotia iai bwa tiaki Iehova ae moan te rietata ni maiuia. Ni kaitaraan anne, man rongorongon ana kakaonimaki ma te nano ae eti Iobi, ti a reiakinna iai bwa a kona naba aomata aika aki kororaoi ni moanibwaia Iehova ngkana a kakaonimaki n nanomwaaka i aani kangaanga, e ngae ngke a aki atai raoi bukin rikini kangaanga aikai. (Iakobo 5:11) N tokina, ti reiakinaki n ana katoto Iesu bwa ti na kukurei ni kamaamaeaki ao n aki kabatiaa iangoani kakawakin riki nanora. (I-Ebera 12:2) Ma tera arora ni maiuakin reirei aikai?
14, 15. E kanga ni kaokoro aron Iesu ma Ewa ni kaitaraa kaririana, ao ti na kanga ni kakairi irouna? (Aanga am kaeka i aon te taamnei n iteraniba 21.)
14 Tai kariaia kaririam bwa ko na mwanuokina iai Iehova. E kariaia Ewa n te tai ae waekoa bwa e na anaaki nanona n te kariri are e kaitaraa. E noria neiei bwa te kai arei “e kakanaki uaana, ao ba e kan tarataraki ni maata, ao ba e na tangiraki.” (Karikani Bwaai 3:6, BG) Ai kaokorora ma are e karaoia Iesu nakoni kaririana ake tenua! E aki kariaia kaririana ni katoatai bwa e na mwanuokini mwini baike e karaoi. E onimakina Ana Taeka te Atua ao e kabongana naba aran Iehova.
15 Tera ae ti na kaatuua iangoana ngkana ti kaaitara ma kariri ni karaoani baika aki kakukureia Iehova? Ngkana ti kaatuua iangoan te kariri, e na korakora riki iai tangiran te bure. (Iakobo 1:14, 15) Ti riai ni waekoa ni kaaki tangiran te bure, e ngae ngke e taraa ni kangaanga karaoan anne, ae ai aroni kanakoani bwain rabwatara teuana. (Mataio 5:29, 30) Ti riai ni kaatuui ara iango ni mwini baika ti karaoi n aron Iesu ao aron rotakin ara iraorao ma Iehova iai. Ti riai n ururinga ae taekinaki n ana Taeka ae te Baibara. Tii aio te anga ae ti kona ni kaotia iai bwa moan te rietata Iehova ni maiura.
16-18. (a) Tera are e kona ni karika bwaran nanora? (b) Tera buokara n tokanikai i aoni karawawata aika riiriki?
16 Tai kariaia bwa ko na ngurengure nakon Iehova n am kangaanga aika kakaiaki (Taeka N Rabakau 19:3) Ngkai ti a uakaan riki ma tokin te waaki ae buakaka n te aonnaba aio, a a bati riki ana aomata Iehova aika a rotaki ni kangaanga ao kabuanibwai. Ti aki kantaningaa kamanoara n te aro ni kakai n taai aikai. Ma n aron naba Iobi, ti kona ni bwarannano ni buaia raora aika tangiraki ke n rotakira n ara kangaanga.
17 E aki ota Iobi ni kariaiakan rikini bwaai tabeua iroun Iehova ao tao ti kona n aki ota naba ibukin rikini baika bubuaka n tabetai. Tao ti a tia n ongo taekaia taari aika kakaonimaki n aroia ake i Haiti ake a bua maiuia n te mwaeiei, ke kabuanibwai riki aika karina. Ke tao ti kona n ataa temanna ae kakaonimaki ma te nano ae eti are e rotakibuaka n aia mwakuri taani kakeru ke ni mate n te kabuanibwai ae kakaiaki. Ke tao ti kona naba n rinanoni karawawata tabeua aika riki ke aaro n ribuaka. Ngkana a korakai nanora ti a kona iai ni kangai: ‘Iehova, Bukin tera. E aera ngkai e riki aei nakoiu? Tera au bure?’ (Abakuka 1:2, 3) Tera ae na buokira ni kekeiaki rinanon taai akanne?
18 Ti riai n taratara raoi bwa ti na aki iangoi baika riki aikai bwa kaotan aki kukurein Iehova iroura. E katuruturua te koaua aio Iesu n taekinani kabuanibwai ake uoua n ana bong. (Wareka Ruka 13:1-5.) A riki kangaanga aika mwaiti ibukina bwa a a “ti roko naba aia bong, ma aroia aika aki ataki.” (Te Minita 9:11, BG) Ma ti kona n tokanikai ni kaatuuan ara iango iroun “te Atua ae te tia anga te kabebetenano n aekana nako,” n aki ongei bukin rikini karawawataara. E na anganira te korakora ae ti kainnanoia bwa ti aonga n teimatoa ni kakaonimaki.—2 I-Korinto 1:3-6.
19, 20. Tera are e buoka Iesu bwa e na nanomwaaka ni kaaitarai aaro aika kamaamaa, ao tera ae kona ni buokira ni karaoa anne?
19 Tai kariaia bwa ko na kaatuua moanibwaian te nanorieta ke maakan te maamaa. E kairaki Iesu n nanorinanona bwa e na “kaaki oin arona ao e arona aron te toro.” (I-Biribi 2:5-8) E nanomwaaka nakoni kamaamaeana aika bati ibukina bwa e onimakina Iehova. (1 Betero 2:23, 24) Ni karaoan anne, e a moanibwaiaki nanon Iehova iroun Iesu ao e a karietataaki iai iroun te Atua nakon te nakoa ae rietata riki. (I-Biribi 2:9) E tuangia taan rimwina Iesu bwa a na maiuakina te aroaro ni maiu naba aei.—Mataio 23:11, 12; Ruka 9:26.
20 N tabetai, tao e kona ni kamaamaa kataakin ara onimaki. Ma e riai n iai ara onimaki n aron te abotoro Bauro are e kangai: “Anne bukina ae I maraki naba ngai ni baikai, ma I aki maamaa iai bwa I ataa teuare I onimakinna, ao I kakoauaa raoi bwa e kona ni kawakini bwaai nako ake I mwiokoi nakoina ni karokoa te bong arei.”—2 Timoteo 1:12.
21. Tera am motinnano n aki ongea te nano ni bangaomata ae te waaki n te aonnaba aio?
21 E a kaman taekinaki n te Baibara bwa a nang riki aomata bwa “taan tangiriia i bon irouia” n ara tai aikai. (2 Timoteo 3:2) Maroaka ae ti a otabwaniniaki n te roro ake a iangoia bwa tiaki Iehova ae moan te rietata ni maiuia. Ti bia aki kabarekaaki n te nano ni bangaomata! Ma e ngae ngke ti kaaitara ma te kaririaki, ti taonaki ni kabuanibwai ke ti kaitaraaki ma te kakorakora ibukini kamaamaeara, ti riai ni motinnanoia n tatabemanira nako ni kaotia raoi bwa moan te rietata Iehova ni maiura!
[Kabwarabwara ae nano]
a A iangoia tabeman taan rabakau n te Baibara bwa te taeka ae “te kun boona te kun,” tao e nanonaki iai bwa e bangaomata Iobi ni kariaia natina ao ana man bwa a na bua maiuia, tii ibukini kawakinani maiuna. A iangoia naba tabemwaang bwa te taeka aei, e katuruturuaki raoi iai bwa e anga nanona te aomata bwa e na kuotaki kunna ngkana e nanonaki iai kawakinani maiuna. N te katoto, e kona te aomata ni katea baina ni katana atuna, n te aro are e a kuotaki kunin baina ibukini kawakinani maiuna. N aki ongeia bwa tera nanon te taetae ni karariki aei, ma e kaotaki raoi bwa e kukurei Iobi ni kakeai ana bwai nako tii ibukini kawakinani maiuna.
Tera Reireiara ae Kona n Reke Man . . .
• aron Tatan ni mwamwanaa Ewa?
• aron Iobi ni kaineti ma karawawataana?
• te baere e rangi ni kakawaki iroun Iesu?
[Taamnei n iteraniba 20]
E kabwaka Ewa ni kaatuua ana iango n ana iraorao ma Iehova
[Taamnei n iteraniba 21]
E rawa Iesu nakon ana kariri Tatan ma e kaatuua ana iango ni karaoan nanon Iehova
[Taamnei n iteraniba 23]
Te uarongorongo man te umwanrianna teuana nakon teuana imwin te mwaeiei i Haiti
Ti kona ni kaatuui ara iango iroun “te Atua ae te tia anga te kabebetenano n aekana nako” n taai aika ti karawawataaki iai